دانلود گزارش کارآموزی ترانس های سطح شهر بیجار و اطراف آن

مقدمه :

مطالب گردآوری شده نتایج فعالیت هایی بوده که در طی دوره کارآموزی انجام شده است . در این دوره 30 روزه با بازدید ترانس های سطح شهر بیجار و اطراف آن به همراهی مسئول آن بخش در اداره برق بیجار رفته و مشکلات پیش آمده برای ترانس ها رفع می شد .

که در این بازدیدها با انواع کلید ها ، ترانس ها ، بریکر ها ، ساختمان داخلی ترانس ها ، کاربرد خازن در ترانس ، رأکتور ها ، باطریخانه (توزیع DC,AC) ، تابلو های فشار قوی و ضعیف که از نظر کاربرد به انواع تابلو های کنترل ، تابلوهای آلارم ، تابلوهای توزیع DC,AC ، مخابراتی ، تابلوهای اندازه گیری تقسیم می شود ؛ آشنا شده ام .

همچنین در ادامه این بازدیدها :

با انواع رله های حفاظتی ، ارت ، اضافه جریان ، دیستانس ، دیفرانسیل ، ریستریکنت ارت فالت ، اضافه ولتاژ ، رله کمبود ولتاژ ، رله اضافه جریان ، ارت فالت جهتی و با خصوصیات یک سیستم حفاظتی و روش های جلوگیری از خسارت خطا در سیستم قدرت در انواع حفاظتهای اصلی خط ، حفاظتهای پشتیبان خط ، حفاظتهای اصلی ترانسفورماتور می باشد ؛ آشنا شده ام .

مطالب ارائه شده در این زمینه با توجه به مشاهدات خویش و استفاده از کتاب هایی در زمینه های فوق گردآوری شده است .

از تمامی عزیزانی که در این مدت با بنده همکاری داشته اند کمال قدردانی را دارم  ؛ امیدوارم که تجربه های بدست آمده در این جزوه مورد توجه استاد گرانقدر قرار گیرد.

با تشکر

آشنایی با تجهیزات و بهره برداری از پست های فشار قوی :

سیستم ها یا شبکه های برق رسانی را می توان به چند دسته کلی تقسیم نمود که هر کدام در جای خود از اهمیت زیادی برخوردار می باشد این سیستم ها شامل :

1- تولید        2- انتقال        3- فوق توزیع           4- توزیع می باشد .

تولید شامل انواع نیروگاه های بخار ، گازی ، دیزلی ، آبی و غیره می باشد که معمولاً خروجی نیروگاه های بخار به شبکه های انتقال 400 یا 230 کیلوولت و خروجی نیروگاه های گازی به شبکه های 63 کیلوولت و خروجی نیروگاه های دیزلی به شبکه های 20 کیلوولت متصل می شوند .

انتقال شامل خطوط و پست های 400 و 230 و 132 کیلوولت و فوق توزیع شامل خطوط و پستهای 63 کیلوولت می باشد . شبکه های توزیع شامل خطوط و پستهای 20 و 4/0 کیلوولت می باشند .

اصولاً علت انتخاب ولتاژهای متفاوت در شبکه های برق رسانی به دو دلیل عمده می باشد :

دلایل فنی

دلایل اقتصادی

دلایل فنی :

اگر بخواهیم توان ثابتی را برای مسافتی معین انتقال دهیم هر چقدر ولتاژ را بالاتر ببریم جریان کمتر و برعکس. بنابراین در مسافت های طولانی باید ولتاژ را آنقدر بالا ببریم که در انتهای شبکه افت ولتاژ زیادی نداشته باشیم زیرا در غیر اینصورت آنقدر ولتاژ پائین می آید که برای مصرف کننده قابل استفاده نمی باشد و به همین دلیل باید ولتاژ مناسب را برای شبکه معینی انتخاب کنیم.

دلایل اقتصادی :

هر چقدر ولتاژ بالاتر رود جریان پائین تر می آید و باعث تلفات کمتری می شود . زیرا تلفات مستقیماً با جریان ارتباط دارد ولی در عوض بالا بردن زیاد ولتاژ هم از نظر اقتصادی مقرون به صرفه نمی باشد به همین دلیل ولتاژ انتقالی را انتخاب می کنند که کمترین هزینه ی تجهیزات و کمترین مقدار تلفات انرژی را داشته باشد .

تقسیم بندی یک پست فشار قوی از نظر آرایش :

یک پست فشار قوی را می توان به دو دسته کلی تقسیم بندی نمود :

الف- تجهیزات فشار قوی که وظیفه انتقال و توزیع انرژی را به عهده دارند .

ب- تجهیزات حفاظتی ، کنترلی و جانبی .

 در پستهای فشار قوی ، تجهیزات فشار قوی معمولاً در فضای باز ( غیر سرپوشیده ) نصب می شوند البته در پستهای 20/63 کیلوولت فیدرهای 20 کیلوولت در اتاق سربسته ای نصب می وشند . تجهیزات حفاظتی کنترلی و جانبی در داخل ساختمان پست نصب می گردند . در پستهای فشار قوی که وظیفه کاهش ولتاژ را به عهده دارند دو نوع ولتاژ وجود دارد :

ولتاژ ورودی که به آن H.V ( High Voltage ) گفته می شود .

ولتاژ خروجی که به آن L.V ( Low Voltage ) می گویند .

تجهیزات خارجی را می توان به دو دسته تقسیم نمود :

بی خط ( L.B )

بی ترانس (T.B  )

Gبی خط ( L.B ) شامل این تجهیزات می باشد :

برقگیر

ترانس ولتاژ و لاین تراپ

سکسیونر خط و اِرت

ترانس جریان

بریکر

سکسیونر باس بار

به این مجموعه تجهیزات که سر راه خطوط خروجی و یا ورودی قرار می گیرند بی خط می گویند .

Aبی ترانس ( T.B ) به ترتیب شامل این تجهیزات می باشد :

سکسیونر باس بار

ترانس جریان

بریکر

برقگیر

به این مجموعه از تجهیزات که ارتباط ترانس با باس بار را برقرار می نمایند بی ترانس گفته می شود . بنابراین تجهیزات فشارقوی که در یک پست موجود می باشد عبارتند از :

برقگیر

ترانس ولتاژ

لاین تراپ

ترانس جریان

سکسیونر زمین

سکسیونر خط

بریکر

باس بار

ترانس قدرت

ترانس مصرف داخلی و زمین ( کمپکت )

کابلهای فشار قوی زیرزمینی

 اتاق فرمان و تجهیزات کنترل ، حفاظتی و کمکی :

در ساختمان پست بترتیب شامل این بخش ها می شوند :

اتاق فرمان شامل تابلوهای فرمان و تابلوهای آلارم

اتاق حفاظت که کلیه رله ها و تابلوهای حفاظتی وجود دارد .

اتاق توزیع DC,AC .

اتاق دیزل اضطراری

کلیدخانه 20 کیلوولت .

ممکن است دیزل ژنراتور در پست 63 کیلوولت نباشد ولی در پست 230KV  وجود دارد .

تجهیزات پست

1- برقگیر (LA) :

وسیله ای است که در پست های فشارقوی در ابتدای خطوط و روی به پست و در طرفین ترانس قدرت نصب می شود و کارش این است که اختلاف ولتاژهای ناشی از رعد و برق و قطع و وصل های کلید قدرت را به زمین متصل می کند تا ولتاژ زیاد به تجهیزات صدمه ای وارد نکند و معمولاً دارای کنتوری می باشد که هر شش ماه یک بار کنتورهای مربوط هر سه فاز مربوط به یک خط را با هم مقایسه می کنیم تا ببینیم اگر فازهای مختلف اختلاف زیادی با هم دارند باید فوراً مراتب را گزارش دهیم .

انواع برقگیر :

برقگیر گلوله ای ( جرقه ای )

برقگیر آرماتور ( سافی شکل ) بیشتر روی بوشینگ ترانس نصب می شود .

برقگیر لوله ای ( میله ای )

 برقگیر مقاومتی

شکل یا دیاگرام تک خطی برقگیر به صورت                         نمایش داده می شود و با LA که مخفف Lightning Arester   می باشد .

2- ترانس ولتاژ :

ساختمان ترانس ولتاژ  تشکیل شده است از سیم پیچ اولیه که به فضارقوی وصل می شود و سیم پیچ ثانویه و هسته آهنی و مقداری مواد و کاغذهای عایقی که این مجموعه داخل محفظه اصلی قرار دارند بعضی از ترانس های ولتاژ در داخل روغن قرار دارند و بعضی دیگر از عایقهای خشک در ساختمان آنها استفاده شده است .

کارترانس این است که ولتاژهای فشارقوی را به ولتاژ 100 و یا  110 ولت تبدیل می نماید که توسط کابل های فشار ضعیف از ترمینال ترانس ولتاژ به داخل اتاق فرمان و اتاق رله هدایت می شوند که برای منظورهای زیر استفاده می شود :

استفاده از ولتاژ ضعیف شده (100 و یا 110 ولت ) برای واتمترها ، کنتورها ، مدارهای اینترلاک ، مگاواتمترها ، مگاوارمترها و دستگاه های سنکرون .

از این ولتاژ برای رله ی دیستانس ، رله های ولتاژی و رله های جهت دار استفاده می شود .

ترانس ولتاژ هر خط خروجی یا ورودی ، باس بار و یا ترانس برای دستگاههای اندازه گیری و حفاظت همان خط استفاده می شود یعنی هر بی خط و یا بی ترانس ، ترانس ولتاژهای مخصوص به خود را دارند .

ولتاژ ثانویه ترانس ولتاژ که به داخل اتاق فرمان هدایت می شود ممکن است به هر دلیلی مثلاً اتصالی از مدار خارج شود و آلارم در اتاق فرمان به عنوان قطع AC می باشد و ما سریعاً باید برویم و فیوز مربوطه را وصل کنیم البته در صورت قطع فیوز مدارات مربوط به ولت متر و مگاوارمتر و مگاواتمتر خط و یا بی ترانس نیز قطع می گردند . ترانس هایی که از خازن برای کاهش ولتاژ استفاده شده به نام C.V.T و در ترانس هایی که از خازن استفاده نشده P.T یا V.T  می گویند.

 P.T یا V.T

C.V.T

3

3

3

3

3

سکسیونر :

کلیدی است که برای قطع و وصل مدار در صورتی که جریان از آن مدار عبور نکند به کار می رود زیرا در مدار سکسیونر هیچ گونه خاموش کننده ای تعبیه نشده است و در اصل کلید نیست بلکه یک قطع کننده مکانیکی و یا وصل کننده ی مکانیکی می باشد که می توان با آن در صورتی که سکسیونر تحت ولتاژ است ولی تحت جریان نیست فرمان وصل داد .

انواع سکسیونر از نظر شکل :

سکسیونر افقی که دارای 2 بازو می باشد

سکسیونر افقی سه پایه که پایه ی وسط وظیفه ی فرمان دادن را دارد .

سکسیونر عمودی

سکسیونرهای پانتوگراف یا قیچی ای

علاوه بر قسمتهای مکانیکی که در سکسیونر تعبیه شده برای عمل قطع و وصل مثل :

کنتاکتهای انگشتی و مچی

مقره

مکانیزم وارد کردن نیرو که شامل گیربکس و اهرمهای انتقال نیرو

سوئیچهای کمکی که کارشان این است که در صورت تغییر وضعیت سکسیونر از طریق کنتاکتهای الکتریکی و توسط کابل به اتاق فرمان سیگنال را انتقال می دهند و وضعیت قطع یا وصل را به ما نشان می دهند .

قسمت اینترلاک برای این منظور است که اپراتور فرمان غلط ندهد مثلاً تا بریکر بسته است به سکسیونر سرخط نمی توان فرمان داد و در صورتی که ما بخواهیم سکسیونر را قطع کنیم باید بریکر قبلاً قطع و در اتاق فرمان نیز کلید مربوط به اینترلاک در حالتOn  بیاید تا ما بتوانیم سکسیونر را باز کنیم بعد از اتمام کار و بستن بریکر و سکسیونر باید کلید اینترلاک در حالت Off قرار گیرد و علامت اختصاری سکسیونر          و Disconection Swich  یا D.S مشخص می شود .

 و عدد 3 یا 0 از آخر مثلاً 6053 یا 6051

سکسیونر و اِرت :

این سکسیونر شبیه سکسیونر سرخط یا باس بار می باشد و کارش متفاوت است به این صورت که تا سکسیونر سرخط باز نباشد نمی توان سکسیونر اِرت را بست در بعضی از سکسیونرهای اِرت اینترلاکی وجود دارد که در صورت برقرار بودن خط نتوان سکسیونر اِرت را بست و دارای وضعیتی در اتاق فرمان می باشد که آیا سکسیونر وصل می باشد یا نه که با علامت              مشخص می شود و عدد 9 از آخر 6059

اين سكسيونر شبيه سكسيونر سرخط يا باس بار مي باشد و كارش متفاوت است به اين صورت كه تا سكسيونر سرخط باز نباشد نمي توان سكسيونر اِرت را بست در بعضي از سكسيونرهاي اِرت اينترلاكي وجود دارد كه در صورت برقرار بودن خط نتوان سكسيونر اِرت را بست و داراي وضعيتي در اتاق فرمان مي باشد كه آيا سكسيونر وصل مي باشد يا نه كه با علامت مشخص مي شود و عدد 9 از آخر 6059

ترانس جريان ( C.T ) :

ترانس جريان:

ساختمان اين وسيله به اين صورت است كه داراي :

سيم پيچ اوليه

سيم پيچ ثانويه

هسته

كاذها و مواد عايقي

ترمينال ثانويه

محفظه ي بيروني ( در مورد ترانس جريان هايي كه در محيط باز نصب مي شوند محفظه ي بيروني به صورت مقره هاي بشقاب مانند است و در ترانس جريان هايي كه در محيط بسته نصب مي شوند محفظه ي بيروني بشكل ساده است .)

قسمتي كه سيم فشارقوي به آن متصل است كليه ي قسمتهاي داخلي ترانس جريان در داخل روغن قرار دارد البته در بعضي از نرانس هاي جريان در ساختمان آنها روغن استفاده نشده است و داراي عايق خشك مي باشند البته ترانس هايي كه داراي روغن عايق مي باشند داراي شيشه اي به عنوان روغن نما مي باشند .

كارترانس جريان :

معمولاً شبكه هاي انتقال انرژي كه وارد پست مي شوند داراي جريانهاي زيادي مي باشند و ترانس جريان كارش اينست كه جريانهاي زياد را با يك نسبت معيني به جريانهاي كمي تبديل نمايد مثلاً 300/5A ثانويه ي ترانس جريان توسط كابلهاي فشار ضعيف به داخل پست منتقل شده و به اين دستگاهها وصل مي شوند :

آمپرمتر

مگاوات متر

مگاوارمتر

كنتورها

كليه رله هاي جرياني پست شامل ديستانس، اضافه جريان ، اضافه جريان جهتي و غيره .

هيچوقت نبايد مدار ثانويه ترانس جريان باز باشد .

علامت اختصاري ترانس جريان

C.T( Circuit Transformer)

بريكر :

وسيله اي است كه در پست هاي فشار قوي جهت قطع و وصل جريانهاي الكتريكي در حالت عادي شبكه و يا در حالت اتصالي در سيستمهاي قدرت بكار برده مي شود .

به طوركلي هر كليد به دو قسمت اساسي تقسيم مي گردد :

قسمت برقدار يا قسمتي كه وظيفه ي قطع جريان را به عهده دارد .

قسمتي كه انرژي لازم را جهت قطع و وصل به عهده دارد .

در قسمت قطع و وصل مكانيزم هايي جهت خاموش كردن جرقه به شرح زير مي باشد :

روغن (Oil)

گاز (SF6)

خلأ (Vacuum)

هوا (Air)

در قسمت مكانيزم هاي عملكرد براي بريكر 1- فنري 2- هيدروليك ( توسط فشار روغن ) 3- پنوماتيك ( توسط فشار هوا ) مي باشد .

انواع بريكرها از نظر طريقه ي نصب به دو قسمت ثابت و كشويي تقسيم مي شوند .

كليه ي كليدها از 3 طريق فرمان مي گيرند :

از طريق رله هاي حفاظتي كه در صورتيكه اتصالي در شبكه پيش بيايد رله ي حفاظتي مربوطه عمل نموده و اتوماتيك به كليد فرمان داده و كليد را قطع مي نمايد .

از طريق فرمان از راه دور يا نزديك به صورت اتوماتيك Local , Remote

از طريق مكانيكي كه با فشار دكمه اي كه به اهرمهاي مكانيكي متصل مي باشد باعث قع و يا وصل كليد ميشود .

شكل اختصاري بريكر

يا

C.B( Circuit Breaker )

باسبار ( شينه ) :

محل جمع و پخش انرژي را شينه مي گويند و محلي است كه كليه جريانهاي ورودي و خروجي به آن در آن نقطه ، صفر مي باشد . باس بارهاها يا به صورت سيم آلومينيوم يه به صورت شمش مسي يا به صورت لوله مي باشد كه به مقره هاي اتكايي متصل هستند . و به صورت شكل زير مي باشد .

B (BusBar)

انواع باس بارها :

باس بار ساده

باس بار ساده جداشدني با سكسيونر باسكشن

باس بار ساده جداشدني با بريكر

باس بار ساده جداشدني با بريكر و دو سكسيونر

باس بار اصلي انتقالي

باس بار اصلي انتقالي با كليد تقسيم كننده

باس بار دوبل (دوبل باس بار)

باس بار 5/1 كليدي

باس بار 3 كليدي

باس بار تركيبي

باس بار حلقوي

كه هر كدام از اين باس بارها دستورالعمل مانور مخصوص به خود را دارا مي باشد .

ه صورت لوله مي باشد كه به مقره هاي اتكايي متصل هستند . آن در آن نقطه ، صفر مي باشد . نرانس هاي جريان در

ترانسفورماتور قدرت:

ترانسفورماتورها از اجزاي اصلي پست و يكي از گرانقيمت ترين اجزاء پست مي باشند كار ترانسفورماتور قدرت براي تبديل ولتاژ از يك سطح به سطح ديگري مي باشد در پست هاي انتقال وظيفه ي ترانس كاهش ولتاژ مي باشد . هر ترانسفورماتور قدرت بطوركلي با دو مشخصه معرفي مي گردد :

نسبت تبديل كه مثلاً ترانس 230/63KV است يا 63/20KV كه معمولاً با ولتاژ بزرگتر شناسايي مي شود .

قدرت ترانسفورماتور كه بر حسب مگاوات آمپر مي باشد . (Mva) ( Yn/ 11)

ساختمان ترانسفورماتور :

هسته

سيم پيچ اوليه

سيم پيچ ثانويه

تانك اصلي

روغن

بوشينگ و متعلقات جانبي

تپ چنجر

حفاظت هاي مكانيكي ترانس :

رله ي بوفهلتس

رله ي فشاري

رله ي حفاظتي تپ چنجر

ترانسفورماتورهاي مصرف داخلي و زيگزاگ:

( كه به صورت كمپكت نيز ساخته مي شوند )

اين ترانسفورماتورها در قدرت هاي كم ساخته مي شوند و معمولاً در پستهاي 63/20KV مقدار ولتاژ 20KV را به 400 ولت تبديل مي كنند و معمولاً حداكثر قدرت آنها 500Mva مي باشد معمولاً تمام متعلقات ترانس را دارند بجز تپ چنجر و فن .

ترانسفورماتور زمين ، چون در طرف ترانسفورماتور قدرت Y/ در طرف ثانويه آن اتصال مثلث است و نقطه ي صفري وجود ندارد بنابراين از ترانسفورماتور زمين كه به صورت زيگزاگ پيچيده شده براي ايجاد نوتر مصنوعي استفاده مي كنند .

كمكي(Yn 11)

زيگزاگ Zn

كمپكت ZnYn11

خازن ها :

خازن ها معمولاً در پستهاي 63/20KV مورد استفاده قرار مي گيرند ولتاژ كار آنها 20KV مي باشد و به دو صورت در پستها نصب مي شوند :

زميني كه اطراف آنها داراي فش مي باشد .

بر روي پايه هاي فلزي در ارتفاع مناسبي نصب مي شوند

كار خازن ها در پستهاي فشارقوي كاهش بار رأكتيو است بدين معني جريان رأكتيوي برخلاف جريان رأكتيو شبكه ، به شبكه تزريق مي كند و باعث كاهش بار رأكتيو شبكه در نتيجه افزايش ولتاژ مي شود بايد توجه داشت كه نقش خازن ها تنها براي افزايش ولتاژ نمي باشد بلكه باعث كاهش بار رأكتيو ترانس ها و خطوط شده و ظرفيت ترانس ها توسط بار رأكتيو اشغال نمي باشد زيرا بار رأكتيو علاوه بر اينكه باعث افت ولتاژ مي شود تلفات شبكه را هم بالا مي برد . در هر پست داراي يك يا چند سري خازن است كه معمولاً روي هر سري يا هر واحد داراي كليد مخصوص و هود دستگاه خازن توسط المنت فيوزي محافظت مي شود .

Capacitor

رأكتور :

رأكتورها ساختماني شبيه به ترانس هاي قدرت دارند (رأكتورها كه در شبكه برق غرب موجود مي باشند سيستم خنك كننده و فن ندارند ) با اين تفاوت كه داراي يك سيم پيچ مي باشند .علت كاربرد رأكتور در پستهاي فشار قوي اين است كه :

خطوطي كه داراي خطوط ولتاژ بالا ( معمولاً 230 كيلوولت و بالاتر ) و طول زياد مي باشند اگر بار كمي از آنها كشيده شود به علت خاصيت خازني خط ولتاژ انتهاي خط بالا مي رود و رأكتورها را در انتهاي خط (معمولاً در پست هاي 230 كيلوولت ) و در طرف 20 كيلوولت نصب مي نمايد و باعث كاهش ولتاژ مي شود معمولاً رأكتور به سيم پيچ سوم ترانس هاي 63/230 كيلوولت متصل مي شود و باعث تزريق جريان رأكتيو به شبكه شده و تا حدي خاصيت خازني خط را خنثي مي نمايد و باعث كاهش ولتاژ مي شود .

در خازن ها اين كار خازن باعث افزايش ولتاژ و اصلاح ضريب قدرت بود .

علامت رأكتور

بريكرهاي 20KV :

اين نوع بريكرها در پست هاي 20/63 كيلوولت نصب مي شوند و داراي ساختماني شبيه به ساير بريكرها مي باشند با اين تفاوت كه اين نوع از بريكرها قابل جابه جايي مي باشند بر روي ارابه نصب شده اند و علاوه بر اينكه نقش بريكر را بر عهده دارند وظيفه ي سكسيونر را نيز به عهده دارند :

مكانيزم عملكرد اين نوع بريكرها فنري مي باشد و خاموش كننده جرقه در آنها روغني ، گاز SF6 نيز مي باشد .

در اين نوع بريكرها موتور وظيفه شارژ فنر را به عهده دارد و در صورتي كه موتور و يا مدار آن از كار بيافتد ابتدا بايد بررسي نمائيم كه فيوز موتور نسوخته باشد در غيراينصورت توسط دسته هاي مخصوص ميتوان اقدام به شارژ دستي نمود معمولاً اين نوع بريكرها علاوه براينكه از راه دور ( داخل اتاق فرمان ) و از راه نزديك ( بروي تابلوي بريكر ) فرمان الكتريكي مي گيرند دكمه هايي نيز براي فرمان الكتريكي تعبيه شده است و در صورتي كه فرمان الكتريكي دچار مشكل شده باشد ميتوان از فرمان الكتريكي استفاده نمود.

به دليل اينكه اين نوع از بريكرها نقش سكسيونر را نيز بعهده دارند داراي اينترلاكهاي مكانيكي و الكتريكي مخصوص به خود مي باشد بدين معني زماني كه بريكر وصل است و در داخل سلول مربوطه قرار دارد اينترلاك اجازه نمي دهد كه بريكر را از داخل سلول بيرون بكشيم و يا برعكس زماني كه بريكر خارج از سلول است و در حالت وصل است اينترلاك اجازه نمي دهد بريكر را داخل سلول نمائيم و در هر دو حالت بايد بريكر را قطع نمائيم و سپس اقدام به بيرون آوردن و يا جا زدن بريكر به داخل سلول نمائيم.

زماني كه مي خواهيم بريكر را از داخل سلول بيرون بكشيم معمولاً روي تابلوي سلول سه عدد لامپ كوچك وجود دارد در صورتي كه هر سه لامپ روشن باشند مشخص است كه اين بريكر هر سه پل آن وصل است و اگر يكي از لامپها روشن باشد به اين معني است كه دو پل بريكر قطع شده و يكي از آنها وصل است . به خاطر اينكه از هر گونه حادثه جلوگيري بعمل آوريم بريكرهاي 20 كيلوات ترانس ها را قطع مي كنيم ( اگر بريكر مربوط به شينه 20 كيلووات در پست وجود داشته باشد كافيست كه بريكر شينه را قطع كرده سپس بريكر ترانس كه در طرفي قرار دارد كه بريكر معيوب وجود دارد را قطع نمائيم و بعد از اينكه از خاموش شدن چراغ مذكور مطمئن شديم بريكر را از داخل سلول بيرون آورده وضعيت پست را عادي مي كنيم و از جا زدن بريكر موردنظر اجتناب نموده و مراتب را سريعاً گزارش مي نمائيم.)

در داخل سلول بريكر سكسيونر ارتي وجود دارد اگر آنرا ببنديم در مورد خطوط خروجي باعث ارت خط مي شود . و در مورد سلول ترانس باعث ارت ترانس مي شود و در مورد سلول ترانس باعث ارت طرف 20 كيلووات ترانس مي شود . اين سكسيونر نيز اينترلاكي دارد و در صورتي كه بريكر داخل سلول باشد اجازه ارت شدن نمي دهد و اگر سكسيونر ارت بسته باشد و بخواهيم بريكر را داخل سلول نمائيم اينترلاك مربوطه از اين عمل ممانعت بعمل مي آورد و در مورد سكسيونر ارت ترانس اينترلاك ، زماني اجازه ارت را مي دهد كه علاوه بر اينكه بريكر مربوطه خارج از سلول است ترانس مورد نظر هم بايد بي برق باشد .

ما بايد هميشه توجه داشته باشيم كه ممكن است اينترلاكها درست كار نكنند ما بايد كار خود را بترتيب و دقيق انجام دهيم .

باطريخانه ، توزيع DC,AC :

در پستهاي فشارقوي معمولاً تغذيه رله هاي حفاظتي ، سيستمهاي اينديكيشن ، سيستمهاي سنكرونايزينك و سيستمهاي اينترلاك معمولاً از منبع DC مي باشد DC هر پست شامل چند سري باطري مي باشد كه به صورت سري به يكديگر متصل شده و مجموعاً ولتاژ 110 يا در برخي از پست ها ولتاژ 127 ولت را فراهم مي نمايند .

به خاطر اينكه انرژي ذخيره شده در باطريها محدود مي باشد و بعد از مدتي خالي مي شوند به همين دليل همواره يك دستگاه باطري شارژ با باطري ها به صورت موازي قرار مي گيرد و باعث شارژ باطريها مي شود .

در اينصورت ولتاژ باطري شارژ توسط 380 ولت AC مصرف داخلي تأمين شده و توسط ترانس به 110 ولت و توسط مداراتي كه در داخل باطري شارژر مي باشد به ولتاژ DC تبديل مي شود كه در صورتي كه باطري شارژر از مدار خارج شود با ولتاژ AC ما قطع شود باطري شارژر نيز از مدار خارج مي شود كه در نتيجه باطريها براي مدت زماني كوتاه وظيفه ي تأمين ولتاژ DC رله ها و ... را به عهده مي گيرند .

باطريها در پست دو نوع هستند :

اسيدي ( الكتروليت داخل آن اسيد رقيق شده باشد )

بازي ( معمولاً محلول پتاس )

ضمناً غلظت باطري هاي اسيدي به طور نرمال حدود 21/1 مي باشد.

ولتاژ DC براي هر پست از اهميت حياتي برخوردار است و هيچگاه نبايد اين ولتاژ DC را از دست دهيم اگر زماني در پست ولتاژ DC قطع شد ابتدا بايد مسير تغذيه بررسي شود تا اگر فيوزي سوخته و يا كليد فيوزي قطع شده است سريعاً بايد تعمير گردد در غير اينصورت مراتب فوراً به ديسپاچينگ گزارش شود .

در صورتي كه ولتاژ DC پست را از دست داديم مي توان به مركز كنترل پيشنهاد داد كه ترانس هاي پست را خارج نمود و اين كار را نكنيم چون هيچ حفاظتي براي ترانس و خطهاي ما وجود ندارد باعث صدمه و خسارات جبران ناپذيري مي شود .

توزيع AC :

كنترل ، حفاظت و آلارمها :

اتاق فرمان :

در يك اتاق فرمان تعداد زيادي تابلو وجود دارد بطوركلي تابلوها به دو دسته اصلي تقسيم مي شوند :

تابلوهاي فشارقوي

تابلوهاي فشارضعيف

مفهوم اين دسته بندي اين است كه كليه تابلوهاي كنترل حفاظت و آلارم پست ها براي قسمت هاي فشارقوي و فشارضعيف از يكديگر مجزا مي باشند مثلاً در پستهاي فشارقوي 20/63 كيلوولت ، تابلوي مربوط به قسمت 63 كيلوولت جدا مي باشد.

در هر صورت تابلوها از نظر نوع و كاربرد جدا از اينكه مربوط به قسمت فشارقوي و يا قسمت فشارضعيف است به پنج دسته اصلي تقسيم مي شوند :

1- تابلوهاي كنترل (+W):

معمولاً هر خط ورودي يا خروجي و يا ترانسفورماتور قدرت داراي تابلوهاي مخصوص به خود مي باشد بر روي هر تابلوي كنترل وسايلي نصب شده كه به شرح هر كدام مي پردازيم :

ميميك دياگرام : عبارت است از تسمه هاي رنگي ( نوارهاي رنگي ) بر روي تابلوهاي كنترل نصب مي شود و نحوه ي ارتباط خطوط و به باسبار و آرايش باسبار را نشان مي دهد معمولاً قسمت هاي فشارقوي و فشارضعيف هركدام با رنگ بخصوصي مشخص مي گردند .

كليدهاي قطع و وصل : بر روي تابلوهاي كنترل كليدهايي جهت فرمان به بريكرها و سكسيونرهايي كه از راه دور فرمان مي گيرند وجود دارد .

اينديكيشن : وضعيت بريكرها و سكسيونرها از لحاظ باز و يا بسته بودن توسط چراغ و يا نشاندهنده هاي ديگر مشخص مي گردد و در صورت وصل يا چراغ وصل يا قطع و يا چشمك زن مي باشد .

وسايل اندازه گيري شامل : ولت متر ، آمپرمتر ، مگاواتمتر ، مگاوارمتر مي باشد كه بر روي هر تابلوي كنترل وجود دارد و هر بي خط و يا ترانس وسايل اندازه گيري مربوط خود را دارا مي باشد . در كنار ولتمترها و يا آمپرمترها كليدي وجود دارد به اسم سلكتورولت يا سلكتورآمپر كه توسط آن مي توان ولت يا را اندازه گيري نمود و در مورد آمپرمتر جريان هر فاز را نشان مي دهد .

روي تابلوي ترانسفورماتور معمولاً نشان دهنده تپ و كليدكنترل تپ چنجر وجود دارد ( البته در بعضي از پستها اين تجهيزات بر روي تابلوي جداگانه اي قرار دارد) ضمناً نشان دهنده هاي سنكرونايزينگ كه شامل ولتاژ ، فركانس ، توالي فازها بر روي تابلوي فوق و يا جداگانه اي موجود مي باشد و در صورتي كه ترانس و يا خطي را به باسبار وصل نمائيم كليد سنكرونايزينگ را وصل نموده و اگر شرايط سنكرون برقرار باشد بريكر مربوطه فرمان مي گيرد در غيراينصورت فرمان نمي گيرد .

2- تابلوي آلارم:

پستها معمولاً يك يا چند تابلو را به عنوان تابلوي آلارم اختصاص داده اند كه بر روي تابلوي مربوطه قسمتهاي ورود و خروج و ترانس ها مشخص شده اند . بنابراين هر اتفاقي در پست رخ دهد يك يا چند آلارم بسته به نوع اتفاق بر روي تابلوي مربوطه ظاهرمي شود كه باعث روشن شدن چراغ يا چشمك زدن چراغ و يا پرچم قرمزي ظاهر مي شود .

3- تابلوهاي حفاظتي (با علامت R ):

هر قسمت مثلاً خطوط ورودي و خروجي از پست و ترانسفورماتورها هر كدام داراي تابلوي حفاظتي مخصوص به خود هستند و هر كدام داراي تابلوهاي مخصوص خود هستند.

4- تابلوهاي توزيع DC,AC و مخابراتي :

در هر پست قسمت توزيع DC,AC هر كدام تابلوهاي جداگانه اي دارند تابلوهاي AC ولتمتر ، آمپرمتر تعدادي كليد جهت قطع و وصل قسمتهاي مختلف A.C موجود مي باشد .

در داخل اين تابلوها تعداد زيادي كليد فيوز وجود دارد كه اين كليد فيوزها تغذيه قسمت هاي مختلف پست شامل هيترها ، روشنايي داخل پست ، روشنايي خارجي ، پريزهاي خارجي ، تغذيه شارژر ، احتمالاً تغذيه موتور شارژر بريكرها و غيره وجود دارد .

بر روي تابلوي DC مثل تابلوي AC شامل آمپرمتر و ولتمتر و داخل تابلوي توزيع DC كليد فيوزهاي مختلفي از جمله تغذيه رله هاي حفاظتي ، تغذيه مدارهاي آلارم ، تغذيه قسمتهاي كنترلي ، تغذيه مدارهاي اينترلاك ، تغذيه مدارهاي اينديكيشن را به عهده دارند قطع هر كليد فيوز مربوط به تابلوي DC و يا AC باعث ظاهر شدن آلارم بر روي تابلوي آلارم و شنيدن صداي زنگ و يا بوق مي شود .

باطري شارژر:

وظيفه باطري شارژر در يك پست شارژ دائم باطريها مي باشد و در صورتي كه ولتاژ باطري از حد مشخصي پائين تر بيايد باطري را شارژ نموده تا ولتاژ مناسب را پيدا كنند شارژرها خود تابلوي جداگانه اي دارند و بر روي اين تابلوها ولتاژ باطري و شارژر را مشخص مي كند بر روي باطري شارژر كليد اتوماتيك و دستي وجود دارد كه اگر شارژر مربوطه در حالت اتوماتيك باشد همواره باطريها را با جريان كمي شارژ مي نمايد ( Floating Charge) و اگر ناگهان ولتاژ باطريها افت نمايد بصورت اتوماتيك با جريان زيادي باطريها را شارژ مي نمايد . ( Rapid Charge) تا ولتاژ باطريها تصحيح شود در حالت دستي ( manual ) مي توان شارژر را در حالت كند و يا تند قرار داد.

فقط زماني از شارژ سريع بايد استفاده نمود كه ولتاژ باطريها به مقدار زيادي افت كرده باشد در غير اينصورت شارژ زياد باعث صدمه زدن به باطريها مي شود . كليه آلارمها مربوط به باطري شارژر بر روي تابلوي مربوطه وجود دارد .

5- تابلوهاي اندازه گيري :

شامل كليه كنتورهاي ورودي و خروجي و ترانسفورماتورها مي باشد و هر خط ورودي شامل دو كنتوراكتيو و رأكتيو مي باشد كه برحسب Mvarh , Mwh مي باشد .

بر روي كنتور ضريبي به نام C وجود دارد كه مثلاً از اول ماه تا اول ماه بعد از هم كم مي كنيم و در ضريب C ضرب مي كنيم .

رله حفاظتي :

رله دستگاهي است كه در اثر تغيير كميتي الكتريكي ، مكانيكي و فيزيكي معيني تحريك شده و سبب به كار افتادن دستگاههاي ديگر مي شود .

يعني اگر خطايي يا اتصالي در سيستم پيش بيايد كه اين خطا ممكن است اتصالي يك يا چند فاز به زمين و به يكديگر باشند و يا ممكن است عبور جريان غيرمجاز از سيستم باشد و سيستم ممكن است خط ، ترانسفورماتور و يا باس بار و خروجي از ترانس باشد پيش بيايد اين رله هاي حفاظتي بسته به نوع و دامنه ي خطا در زمان مناسبي به بريكرهاي مربوط يعني بريكرهايي كه در ناحيه خطا قرار دارند فرمان تريپ داده و با قطع شدن اين بريكرها خطا از سيستم جدا مي شود .

1- رله ي ارت فالت ( Earth Fault Relay ) :

اين رله براي حفاظت خط و ترانس بكار مي رود كه به عنوان حفاظت پشتيبان مورد استفاده قرار مي گيرد و كارش اينست كه اگر اتصال فاز با زمين پيش بيايد اين اتصالي را حس مي كند و باعث عملكرد رله مي شود يعني وقتي جريان فازي به زمين وصل مي وشد از طريق C.t مربوطه جرياني عبور مي كند كه باعث عملركد رله مي شود و زماني را تعيين مي كند كه اگر 10n يا 1nA باشد زمان بيشتر و كمتر است براي مثال تريپ ترانسفورماتور .

2- رله ي اضافه جريان ( Over Current Relay ) :

اين رله براي حفاظت خطوط و ترانس بكار مي رود و به عنوان حفاظت پشتيبان خط و ترانس استفاده مي شود در صورتي كه جريان زيادي زيادي از خط و ترانس كشيده شود مقدار اين جريان بر روي رله تنظيم شده است و باعث عملكرد رله مي شود و فازي كه از آن جريان زياد كشيده شده بر روي رله مشخص مي شود انواع رله هاي اضافه جريان :