دانلود گزارش کارآموزی در اداره توزیع برق بخش بادرود

مقدمه ای در مورد تاریخچه سازمان

شرکت توزیع برق استان اصفهان به عنوان پیمانکار در شهرستانهای خود مشغول تعمیرات و نگهداری شبکه های توزیع از قبیل شبکه فشار متوسط ، شبکه فشار ضعیف و همچنین پست های زمینی و کیوسک پست های هوایی برای روشنایی و انتقال موجود می باشد .

برق شهرستان نطنز یکی از شهرستان های هجده گانه اداره توزیع برق استان اصفهان می باشد که قسمت اعظم آن را بخش بادرود در بر می گیرد ، در شهرستان نطنز 18 هزار مشترک عادی و همچنین 300 مشترک دیماندی که از پمپ های آب و مخازن استفاده می کنند ، وجود دارد که از برق این بخش استفاده می کنند . در این شهرستان عملیات تعمیرات و نگه داری 566 کیلومتر شبکه فشار متوسط و 662 کیلومتر شبکه فشار ضعیف و کلید پست های زمینی و هوایی عادی و دیماندی را تعداد 14 نفر نیروی انسانی فنی ، تخصصی انجام می دهند که نیمی از این نیروی انسانی در بخش بادرود مشغول انجام وظیفه هستند .

بخش بادرود دارای یک واحد خدمات مشترکین و یک واحد بهره برداری و یک واحد روابط عمومی و همچنین نیروه های نگهبانی زیر نظر مدیریت بخش که خود شاخه ای از چارت سازمانی برق شهرستان می باشد ، مشغول به فعالیت هستند .

در این اداره بخش های مرتبط به رشته کارآموز به این گونه است که در واحد بهره برداری فعالیت های گسترده ای صورت می پزیرد که لازم است چند موارد آن را نام ببریم :

تعویض المنت های سر خط و المنت ترانسفورماتورهای هوایی و زمینی

 تعویض لامپهای سدیم و جیوه ای و التهابی

 تعمیر و یا تعویض قطعات مربوط به ایجاد روشنایی در تابلو ها

 تعویض فیوزهای فشنگی و گازی و کارهای جانبی دیگر

مقدمه

تاریخچه ای درباره صنعت برق کشورمان و وظایف وزارت نیرو در این رابطه :

اطلاعات کلی در مورد صنعت برق از آغاز تا حال

نگرشی به ساختار صنعت برق ایران در گذشته و حال

تاریخچه تشکیل صنعت برق در ایران از سال 1283 شمسی با بهره برداری از یک مولد 400 کیلوواتی که توسط یکی از تجار ایرانی بنام حاج امین الضرب تهیه و در خیابان چراغ برق تهران (امیر کبیر ) نصب گردیده بود آغاز می شود . این موسسه تحت نام دایره روشنایی تهران زیر نظر بلدیه اداره می شد  و در سال 1316 موسسه برق تهران که بعداً به اداره کل برق تهران تغییر یافت زیر نظر شهرداری بهره برداری از یک نیروگاه 6000 کیلو واتی اشکودا را به عهده گرفت . سپس در سال 1327 بهره برداری از یک نیروگاه 8000 کیلو واتی آغاز گردید . در سال 1328 بنگاه مستقل برق تهران که بعداً در سال 1331 به بنگاه برق تهران تغییر نام یافت تحت نظر وزارت کشور فعالیت های مربوط به تأمین برق را عهده دار گردید . در سال 1332 دو واحد دیزل 2000 کیلو واتی و در اردیبهشت ماه سال 1335 یک دیزل 1900کیلو واتی و در اسفند ماه همان سال یک دیزل 1000 کیلوولتی مورد بهره بداری قرار گرفت و در مرداد ماه سال 1338 نیروگاه طرشت با چهار واحد توربین بخار هر یک به قدرت 12500 کیلو وات مشغول بکار گردید  بطوری که در پایان سال مذکور مجموع     ظرفیت های مولدهای نصب شده در تهران به 78300کیلووات رسید . بعلاوه از سال 1328 به بعد شرکت های مختلفی که عهده دار سرویس برق به مشترکین بودند در گوشه و کنار تهران مشغول فعالیت شدند که مجموع ظرفیت نصب شده مولدهای آنها به حدود 40000 کیلووات بالغ گردید .

در سال 1341 به منظور تشکیل شرکتهای برق ناحیه ای جهت تولید و توزیع برق سازمانی بنام برق ایران ایجاد گردیدکه پس از تشکیل وزارت آب و برق در سال 1343 سازمان مذکور ابتدا بصورت سازمانی وابسته و سپس در سال 1344 بصورت معاونت واحد برق در وزارت مذکور ادغام گردید . وزارت آب و برق از سال 1353 بر اساس لایحه قانونی که از تصویب مجلس گذشت به وزارت نیرو تغییر نام یافت که تا حال حاضر به همین نام باقی است .

وظایف وزارت نیرو در رابطه با برق کشور

فعالیت های اساسی وزارت نیرو د ررابطه با برق کشور بر اساس اهداف زیر استوار است :

بررسی و مطالعه و تحقیق درباره انواع انرژی و بر آورد میزان احتیاجات انرژی کشور در بخش ها و هماهنگ نمودن مصارف انواع انرژی.

مطالعه و تحقیق برای شناسائی و در اختیار گرفتن انرژیهای دست نیافته

تعیین سیاست انرژی کشور

نظارت بر نحوه استفاده انواع انرژی

تهیه و اجرای طرحهای لازم در زمینه احداث نیروگاههای تولید برق و ایجاد شبکه های انتقال و توزیع نیرو

تهیه و تنظیم و اجرای برنامه های آموزشی به منظور تربیت نیروی انسانی مورد نیاز

تهیه و تدارک و ساخت وسائل لازم و لوازم و ماشین آلات مربوط به امور تولید انتقال و توزیع روابط اصلی سازمان صنعت برق در وزارت نیرو جهت اطلاع در نمودار پیوست داده شده است.

 پست های فشار قوی

چون لازم است از یک طرف د رنقاط مختلف (تولید ،انتقال و توزیع) ولتاژهای متفاوت داشته باشیم و از یک طرف دیگر شبکه ارتباطی وجود  داشته باشد بنابراین مراکزی که این عملیات (قطع و وصل کردن و تبدیل سطوح ولتاژ در نقاط مختلف) را انجام دهند .

ضرورت پیدا می کند این مراکز به پست های فشار قوی موسوم می باشند که بستگی به سطح ولتاژ آنها ، طراحی وسایل و تجهیزات آنها از قبیل وسایل قطع و وصل ترانسفورماتورها ، وسایل ارتباط دهنده و سیستم های حفاظتی پیچیده تر و با اهمیت تر می گردد .

در این قسمت انواع پست های فشار قوی ، اجزاء تشکیل دهنده پست های شبکه زمین ، کلیدهای فشار قوی و شین بندی و خلاصه کاربردی از درله ها و سیستم های قدرت مورد بحث قرار گرفته است .

تعریف پست

محل تجهیزات برقی غیر مولد از قبیل ترانسفورماتور ها ، کلیدها و غیره به منظور تبدیل ییا مبادله انرژی می باشد . انواع پست فشار قوی بشرح زیر است :

مزایای پست های GIS

الف – اشغال فضای کمتر(فضای لازم حدود 10 تا 15% فضای مورد نیاز برای احداث پست های باز).

ب- بی صدا بودن

پ- فاقد تشعشات فرکانس زیاد

ت – سرویس کمتر و از اتصال قطعات پیش ساخته به هم تشکیل می شوند .

ث – گاز SF6 بعنوان عایق در این پست ها بکار می رود عایق بسیار خوبی است . عوامل خارجی وجودی مثل گرد و خاک و باد و طوفان و غیره در آن بی اثر است و چون تمام قطعات زیر فشار در داخل کپسولها قرار دارند ، امکان هیچگونه تماس سهوی با قطعات زیر ولتاژ ممکن نیست و بدین جهت خالی از خطرات برق زدگی و برق گرفتگی است و احتیاج به هیچگونه حصار و محدودیتی ندارد .

اجزاء تشکیل دهنده پست ها بشرح زیر است :

اجزاء تشکیل دهنده پست ها بشرح زیر است :

سویچگیر 1-3-8

ترانسفورماتورهای قدرت 2-3-8

ترانسفورماتورهای جریان ولتاژ 3-3-8و 4-3-8

ترانسفورماتورهای تغذیه داخلی و یا زمین 5-3-8

سیستم های جبران کننده از قبیل خازن و راکتور6-3-8 و 7-3-8

برقگیر 8-3-8

شبکه زمین 9-3-8

کلیدهای فشار قوی 10-3-8

شین ها 11-3-8

رله های حفاظتی 12-3-8

در زیر این اجزاء به ترتیب شرح داده شده اند .

سویچگیر

سویچگیر به مجموعه ای از تجهیزات فشار قوی گفته می شود که عمل ارتباط فیدرهای  مختلف را به شین یا باس بار BusBar (شین) و یا قسمت های مختلف باس بار را به یکدیگر در یک سطح ولتاژ معین انجام می دهد .

ترانسفورماتورهای قدرت

ترانسفورماتورهای قدرت یکی از اجزاء مهم پست های فشار قوی می باشند و نوع هر پست را از روی نسبت تبدیل ترانسفورماتور مشخص می کنند . مثلاً پست 230-400 کیلو وات ، ترانسفورماتور های قدرت بسیار گران بوده و رقم بالایی را نسبت به هزینه احداث یک پست فشار قوی بخود اختصاص می دهند با ذکر ارقام در این مورد به اهمیت ویژه ترانسفورماتورهای قدرت در پست های فشار قوی پی  می بریم .

ترانسفورماتورهای جریان

CT دارای دو سیم پیچ اولیه و ثانویه جدا از هم می باشد که بر روی هسته آهنی پیچیده می شوند . سیم پیچ اولیه ترانسفورماتور جریان بطور سری در مسیر جریان قرار می گیرد و در طرف ثانویه آن آمپر متر وصل می گردد . سیم پیچ اولیه با تعداد دور کم و قطر زیاد و سیم پیچ ثانویه با تعداد دور زیاد و قطر کم می باشد . معمولاً نسبت تبدیل ترانسفورماتورهای جریان طوری است که در صورت عبور جریان نامی از اولیه آن ، از مدار ثانویه 1 یا 5 آمپر عبور می کند (مثلاً 5/100).

ترانسفورماتورهای ولتاژ

سیم پیچ اولیه ترانسفورماتور های ولتاژ بطور موازی با شبکه ای نصب می گردد که لازم است مقدار ولتاژ آن اندازه گیری شود و در هر سطح ولتاژ طوری طراحی شده اند که در دو سر اولیه ولتاژ عادی شبکه و در دو سر ثانویه 100 یا VAC 110 خواهیم داشت . مثلاً :

                                                               3√/100/3√/20000

ترانسفورماتورهای ولتاژ بصورت معمولی و ترانسفورماتورهای ولتاژ خازنی عرضه می شوند . CVT   از نظر اقتصادی برای ولتاژهای بالا مناسب است (63کیلووات به بالا ) از CVT علاوه بر استفاده بعنوان یک ترانسفورماتور ولتاژ ، بمنظور انتقال امواج مخابراتی نیز استفاده می شود .

ترانسفورماتور تغذیه داخلی

در پست های فشار قوی علاوه بر ترانسفورماتور قدرت ، ترانسفورماتورهای جریان و ولتاژ که وظیفه آنها شرح داده شد . ترانسفورماتورهای تغذیه داخلی نیز وجود دارد . که در زیر شرح داده شده است .همانطوری که از نام آن پیدا است از یاین ترانسفورماتور برای تغذیه تجهیزات داخلی پست استفاده می شود در پست هایی که ثانویه ترانسفورماتور ها بصورت اتصال مثلث باشند این ترانسفورماتور همچنین برای ایجاد اتصال زمین به منظور حفاظت کردن و کنترل نیرو استفاده می شود . اینگونه موارد به منظور ایجاد یک اتصال زمین از طریق نقطه صفر و نصب رله های جریانی در مسیر آن جهت حفاظت شبکه در زمان بوجود آمدن اتصال کوتاه در شبکه استفاده می گردد .

خازنها

یکی دیگر از اجزاء پست ها خازنها می باشند . خطوط انتقال در بارهای سنگین ، ترانسفورماتورها و بالاخره بعضی از مصرف کنندگان از قبیل موتورها باعث پائین آمدن ضریب قدرت شبکه می گردند . پائین آمدن ضریب قدرت بعلت افزایش اثرات سلفی باعث افزایش جریان و در نتیجه افزایش تلفات و افزایش افت ولتاژ می گردد .

راکتورها

در بارهای سبک در خطوط انتقال طویل در حدود 1 بامداد که مقدار جریان خط کم می شود اثرات خازنی خط افزایش یافته و اثرات سلفی خط کاهش می یابد چون افت ولتاژ از مجموع برداری افت های مقاومتی ، سلفی و خازنی بدست       می آید . در این حالت ولتاژ طرف بار از ولتاژ منبع بیشتر می شود لذا برای برقراری تعادل بین قدرت راکتیو خازنی و سلفی و تثبیت ولتاژ از راکتور استفاده می کنند . راکتورها در حقیقت سلف هایی می باشند که وارد شبکه می کنند .

برقگیر

وظیفه برقگیر کاستن اضافه ولتاژها به مقادیری است که استقامت عایقی تجهیزات قابلیت تحمل آن را داشته باشند با بروز اضافه ولتاژ با دامنه بالاتر از مقدار معینی برقگیر هادی شده و ولتاژ با عبور جریان از مقاومت غیر خطی محدود می گردد پس از کاهش اضافه ولتاژ ، جریان قطع شده و سیستم به کار خود ادامه می دهد. اضافه ولتاژها در اثر رعد و برق ، تخلیه جوی و یا قطع و وصل کلیدهای می توانند بوجود آیند .

خصوصیات یک برق گیر ایده آل

الف – مقاومت آن در ولتاژ نامی بی نهایت است .

ب – در هنگام کار عادی شبکه مقاومت آن به گونه ای است که ولتاژ آن برابر ولتاژ 0نامی سیستم است .

پ – زمان عملکرد آن صفر است برای اینکه امواج صاعقه دارای زمان بسیار کمی است .

ث – پس از رفع ولتاژ سریعاً به حالت قبلی بر می گردد .

انواع برقگیر

از انواع برقگیر های میله ای ، سیلیکونی و برقگیر با مقاومت غیر خطی اکسید روی را نام برد .

دستورالعمل کار در هنگام سیم کشی هوائی

مجری بایستی به لوازم ایمنی فردی از قبیل کار ، کفش کار ، کلاه ایمنی ، کمربند ، دستکش مجهز باشد .

قبل از شروع سیم کشی باید پایه هایی که به آنها نیرو وارد می شود . از نظر شکل ظاهری و قدرت کششی بازرسی شوند .

 مسیر سیم کشی کاملاً مشخص و موانع احتمالی بر طرف شوند

هنگامیکه افراد روی شبکه کار می کنند بایستی ابزار و وسایل مخصوص کار را در کیف ابزار خود قرار دهند تا از سقوط آنها جلوگیری گردد .

بهنگام ریگلاژ کردن شبکه بایستی توجه شود که نیروهای وارده به سرپایه باعث شکستگی آن نگردد .

در هنگام پخش سیم بایستی از سیم پخش کن استفاده نمود .

در هنگام پخش سیم از تردد بر روی هادی جلوگیری شود .

جهت سهولت سیم کشی در هنگام ریگلاژ شبکه فشار متوسط از راک 3 مقره ای با قرقره چوبی جهت جلوگیری از فرسایش سیم در اثر تماس کراس آرام استفاده نمائید .

از حرکت دادن سیم بر روی کراس آرام در هنگام سیم کشی جداً خودداری نمائید.

در هنگام ریگلاژ شبکه فشار متوسط ابتدا سیم وسط را ریگلاژ نمایند.

به منظور ایجاد جلوگیری از خطر شکستگی پایه در هنگام سیم کشی بطور همزمان دو سیم کناری ریگلاژ گردد.

در هنگام صعود از پایه چوبی بهره برداری بایستی قبل از صعود از پایه از سلامتی پایه اطمینان حاصل نماید . بهترین روش این است که با استفاده از یک چکش معمولی تعدادی ضربه به یقه پایه زده شود چنانچه صدای پوسیدگی منتشر شود حتماً بایستی قبل از صعود پایه را توسط جراثقال مهار نمود .

در هنگام صعود از پايه چوبي بهره برداري بايستي قبل از صعود از پايه از سلامتي پايه اطمينان حاصل نمايد . بهترين روش اين است كه با استفاده از يك چكش معمولي تعدادي ضربه به يقه پايه زده شود چنانچه صداي پوسيدگي منتشر شود حتماً بايستي قبل از صعود پايه را توسط جراثقال مهار نمود .

دستوالعمل تعويض يا جابجائي تير

پس از استقرار گروه اجرائي در محل كار افراد گروه بايستي به لوازم ايمني فردي و گروهي مجهز باشند و نسبت به قرار دادن وسايل هشدار دهنده و محصور نمودن محيط اطراف كار اقدام نمايند.

شبكه مورد نظر از مدار تغذيه قطع گردد . و از بي برق بودن آن اطمينان حاصل نمايند.

شبكه در دو طرف محل كار و نزديك به آن ارت موقت گردد.بصورتيكه در تمام مدت كار سيستم ارت شبكه جهت مجري و بهره برداري قابل رويت باشد.

قبل از صعود از تير شكل ظاهري پايه بازديد و تعداد پله ها شمارش گردد در صورت مشكوك بودن از جراثقال جهت مهار پايه و بالاب استفاده گردد.

در صورت شكستگي پايه ، سست بودن اطراف پايه توسط جراثقال پايه مهار گردد.

قبل از صعود از پايه مسير خود را مورد ارزيابي قرار دهيد . و در هنگام بالا رفتن از پايه شتاب نكنيد.

در زمان نصب يا بر كناري پايه هرگز در اطراف پايه توقف نكنيد چون امكان پاره شدن زنجير و يا شكستن دكل وجود دارد .

پس از اتمام كار بايستي ارتهاي موقت باز و علائم هشدار دهنده اطراف محل كار جمع آوري و پس از آن شبكه برقدار گردد .

در صورتيكه تير تعويض گرديد سريعاً تير بركناري از محل كار جمع آوري و به ميدان تير اسقاط حمل گردد.

در هنگام بستن زنجير به تير جهت عمود نمودن پايه هرگز دست خود را زير پايه بتوني قرار ندهيد.

از باز نمودن زنجير پس از اتمام كار بوسيله اجسام از قبيل (بريس،دسته بيل) خودداري نمائيد.

در پايان كار كليه نخاله هاي موجود در اطراف كار جمع آوري و به محل مناسب حمل گردد.

عواملي كه باعث قطع ناخواسته فيدرهاي 20 كيلوولت مي شوند :

معيوب بودن مقره ها (شكستگي – وجود تركهاي موئي- آلودگي – كيفيت نامناسب توليد).

عدم رعايت فاصله مجاز بين هادي و يراق آلات (كوتاه بودن پايه مقره سوزني- كج شدن پايه مقره- كوتاه بودن پايه مقره رأس تيري) .

باز شدن و يا پارگي سيم باندينگ و سقوط سيم روي كراس آرام و يا زمين .

برخورد پرنده و اشجار با شبكه .

نزديك بودن جمپر به كراس آرام مخصوصاً در فاز وسط .

پرتاب اشياء بر روي خطوط كه باعث اتصال فازها به يكديگر مي گردد .

برخورد وسايل نقليه با شبكه.

برخورد فاز بيكديگر بر اثر ريگلاژ نبودن شبكه .

بريدگي سيمگير بدليل نامرغوب بودن جنس آن و يا فشار بيش از حد مجاز .

كج شدن كراس آرام به علت باز شدن بريس.

برخورد فاز با رأس پايه 9 متري و يا شبكه فشار ضعيف بدليل عدم رعايت اسپان و فلش مجاز .

پارگي سيم در اثر كشش زياد و يا استفاده از كلمپ هاي و قفل نامناسب كه نياز است از بوش اسپلايس استفاده گردد.

13- استفاده از وسايل غير استاندارد در شبكه ها از جمله برقگير و مقره و غيره.

عواملي كه باعث معيوب شدن كابل 20 كيلوولت مي شوند عبارتند از :

عيب و نقطه ضعف از طرف كارخانه سازنده (كابل غير استاندارد ) باشد.

افزايش بار و عبور شدت جريان بيش از حد مجاز.

ولتاژ بيش از حد مجاز.

عدم رعايت اصول استاندارد هنگام كابل كشي.

فشارها و كشش هاي مكانيكي.

ضربات خارجي مثل كلنگ خوردگي.

معمولاً خرابي كابل بصورت ذيل مي باشد :

الف ) اتصالي يك فاز با زمين

ب ) اتصالي دو فاز با زمين

ج ) اتصالي سه فاز با زمين

د ) اتصالي دو فاز با هم

ه ) اتصالي سه فاز با هم

و ) قطع كامل كابل

ز ) نامناسب بودن اتصال زمين شيلد كابل و يا عدم اجراي صحيح نصب سركابل و مفصل.

اصول بهره برداري از پستهاي هوائي

معمولاً ترانسفورماتورها تا قدرت 315 كيلوولت آمپر بصورت هوائي طراحي و مورد استفاده قرار مي گيرند. پستهاي هوائي اصولاً در معرض ديد همگان و بدور از حفاظت هايي كه معمولاً پستهاي زميني دارند نصب مي گردد از اين جهت بيشتر از پستهاي زميني به لحاظ داشتن نكات حساس نياز به مراقبت دارند . به همين سبب به نكاتي كه رعايت آنها در بهره برداري تأثير بسزائي از نظر حفظ سرمايه و مسئوليت در قبال شركت و مشتركين دارد اشاره مي شود

قبل از هر گونه اقدام عملياتي روي ترانسفورماتور بايد جريان برق را قطع و شبكه را در نزديكترين محل از دو طرف به ترانسفورماتور بطوريكه قابل ديد افراد گروه عمليات و بهره برداري باشد ارت موقت كرد.

آمپراژ المنت منصوبه در روي كت اوتها متناسب با قدرت ترانسفورماتور باشد.

بوشينگ ها (مقره هاي ترانسفورماتور ) ، برقگير ، كت اوتها، مورد بازديد قرار گرفته و بايد وضع ظاهري آنها را از نظر داشتن ترك هاي موئي مورد بررسي قرار داد.

نشتي روغن در بدنه ترانس و شير تخليه هم چنين سطح روغن كنترل گردد.

بست هاي نگهدارنده كت اوتها و چمپرها كه به مرور زمان در اثر قطع و وصل ممكن است شل شده و از حالت خود خارج شده باشند آچار كشي شوند.

جمپر بوشينگ فشار قوي با استفاده از كابلشو و دو آچار انجام گردد.

كليه اتصالات توسط كابلشو مناسب انجام پذيرد.

تنظيم تپ ترانس و هواگيري آن قبل از بهره برداري الزامي است .

در هنگام وصل ترانسفورماتور بوسيله چوب برچ از پايه فشار ضعيف مربوط به ترانس استفاده نمائيد.

10-به هيج وجه ترانسفورماتور رابا استفاده از فيدر برقدار نكنيد سعي نمائيد با استفاده از كت اوت و بصورت فاز به فاز ترانس را برقدار نمايند تا از آسيب ديدگي كلي ترانس جلوگيري گردد.

اصول بهره برداري از پست هاي زميني

از آن جائي كه ترانسفورماتورهاي با قدرت بيش از 400 كيلو وات آمپر براي پستهاي زميني طراحي ومورد استفاده مشتركين قرار مي گيرند وبا هزينه بالائي نسبت به پستهاي هوائي نصب مي شوند از اهميت ويژه اي برخوردار هستند به همين جهت بايد در طراحي و نصب و بهره برداري اين پستها دقت كافيي بعمل آيد تا بدينوسيله اتفاقات و حوادثي را كه سبب قطع جريان برق و وارد شدن خسارات به تأسيسات مي شود به حداقل ممكن رساند.

قيل از بهره برداري از پست بايد روغن ترانسفورماتور ، بدنه ترانسفورماتور ، رطوبت گير ، پيچهاي ارت ، كابلشوها ، نشتي روغن از بدنه ترانسفورماتور، بوشينگ ها ، تپ چنجر ، درجه روغن نما ، را مورد بازديد و بررسي قرار داده و پس از اطمينان كامل از صحت و سالم بودن كليه موارد اشاره شده و با رعايت دستوالعملهاي ايمني پس از هواگيري و آزمايش ترانسفورماتور و بازديد كليه اتصالات و كابلهاي ورودي و خروجي با قطع كليدهاي خروجي پست را برقدار نمود.

توجه داشته باشيد با توجه به اينكه ترانسفورماتور در محفظه بسته مي باشدسيستم ورود و خروج هوا جهت خنك شدن ترانسفورماتور انجام و بنحو مناسب در نظر گرفته شود.

جهت جلوگيري از حوادث احتمالي نصب رله هاي حفاظتي بر روي ترانس ضروري مي باشد . حفاظت ترانسفورماتور بمنظور جلوگيري از ورود حيوانات و جانوران موذي ضروري مي باشد . قبل از بهره برداري ازترانسفورماتور تنظيم تپ ترانس بدون ولتاژ و جريان الزامي است .

در هنگام بهره برداري از پست هاي زميني ايجاد حفاظ اطراف ترانسفورماتور (حفاظ توري) و همچنين ايجاد يك سيستم مناسب از نظر تهويه هوا (نصب فن و يا سيستم ورود و خروج هوا بطريقه طبيعي ) ضروري مي باشد . مسدود نمودن كليه منافذ جهت جلوگيري از ورود پرندگان – جانوران موذي داخل پست زميني الزامي مي باشد.

مواردي كه باعث معيوب شدن ترانسفورماتورهاي توزيع مي گردند :

افزايش درجه حرارت بر اثر عدم تعادل بار ترانسفورماتور و يا در اثر اضافه بار

شل بودن كابلشو متصل به بوشينگ هاي ترانسفورماتور.

از بين رفتن و يا سوختن واشرهاي لاستيكي زير بوشينگ ها در اثر حرارت

كم شدن فاصله مجاز شاخكهاي برقگير ترانسفوماتور

درگير نشدن كنتاكتهاي تپ چنجر هنگام تغيير تپ چنجر

بروز اتصالي بعلت پائين بودن خاصيت دي الكتريكي روغن ترانسفورماتور

ايجاد اتصال كوتاه بعلت برخورد پرندگان با بوشينگ هاي ترانسفورماتور.

تغيير تپ ترانسفورماتور در هنگام برقدار بودن ترانسفورماتور

عدم تنظيم بار ترانسفورماتور

Over Load بودن يا فول بار ترانسفورماتور.

نفوذ آب و يا رطوبت داخل ترانسفورماتور

عدم سرويس بموقع ترانسفورماتور

اتصال كابل و يا سيم به بوشينگ ها بدون كابلشو.

كاهش سطح روغن بهر علت .

دستوالعمل نگهداري و سرويس ترانسفورماتورهاي توزيع

از آن جائي كه يكي از تجهيزات مهم و گران قيمت شبكه هاي توزيع ترانسفورماتور ها مي باشند لذا بهره برداري صحيح و اصولي از اين تجهيز بسيار ضروري بوده و از اهميت ويژه اي برخوردار است . آنچه در خصوص ترانسفورماتور ها و نحوه سرويس و نگهداري آنها گفته شده و يا نوشته شده جنبه علمي داشته و كمتر به جنبه كاربردي آن توجه شده است . لذا ما بر آن شديم تا با استفاده از تجربيات حاصله و منابع موجود بتوانيم دستوالعمل كاربردي براي ترانسفورماتورهاي توزيع تهيه نمائيم.

شرايط حمل ترانسفورماتور :

اصولاً ترانسفورماتورهاي توزيع در يك شركت در بار اندازهاي انبار مركزي نگهداري و براي مصرف به انبارهاي واحدهاي تابعه يا به محل نصب منتقل مي شود.لذا در اين مرحله بايستي از هر گونه خسارت احتمالي به ترانس جلوگيري نمود. از آن جائي كه ترانسفورماتورهاي توزيع با منبع انبساط محتوي روغن تحويل مي گردد . به هنگام جابجائي ترانسفورماتور بايد حتماً در وضعيت مستقيم و ايستاده قرار داشته باشد و در هيچ حالتي بيش از 15 درجه كج نشود زيرا در غير اين صورت ممكن است موجب ريختن روغن از منبع انبساط گردد . هنگام بلند كردن يا حمل ترانسفورماتور از وارد كردن فشار يا ضربه به بوشينگها بايد خودداري نمود و اين عمل با دقت انجام شود چون فشار وارده ممكن است باعث تركهاي موي در مقره ترانس شده و هايتاً هنگام بهره برداري مشكلاتي را ايجاد نمايد. همچنين هنگام جابجايي از خراشيدگي و زخمي شدن بدنه ترانس كه منجر به زنگ زدگي آن مي گردد جلوگيري شود.

شرايط نصب ترانسفورماتور :

ترانسفورماتورهاي توزيع يا در فضاي سرپوشيده و يا در فضاي آزاد نصب مي شوند لذا براي هر يك شرايطي در نظر گرفته مي شود.از نظر فيزيكي مقره ها و كيفيت و ضخامت رنگ ترانسفورماتور هايي كه در فضاي سرپوشيده نصب مي شوند با ترانسفورماتورهايي كه درفضاي آزاد نصب مي شوند متفاوت است . اصولاً خنك شدن و تبادل حرارت ترانسفورماتورهايي كه در فضاي سرپوشيده نصب مي شوند از اهميت ويژه اي برخوردار است از اين نحوه استقرار ، شكل ساختمان و پيش بيني دريچه هاي تهويه در طراحي و بهره برداري بايد مد نظر قرار گيرد بنابراين در مواردي كه ترانس در فضاي سرپوشيده استفاده مي شود بايستي نكات ذيل رعايت شود :

فاصله ترانسفورماتور از ديوارهاي اطاق ترانس حداقل 30 سانتي متر و در صورتيكه دو ترانس مجاور هم نصب مي شوند فاصله بين آنها حداقل 50 سانتي متر بايد باشد تا هوا براحتي از بين آنها عبور نمايد.

نظر باينكه درجه حرارت محيط ترانسفورماتور نبايد از 40 درجه سانتي گراد تجاوز نمايد لذا لازم است در اين حالت براي تهويه هوا تبادل حرارت محيط ترانس از مكنده هاي هوا كه در ارتفاع نصب مي شود استفاده گردد.

در صورتيكه رله بوخ هولتس در مدار باشد لازم است سمت منبع انبساط كمي بالاتر قرار گيرد (اين كار بوسيله قرار دادن يك تسمه آهني زير چرخهاي طرف منبع انبساط انجام مي شود) تا بقاياي هواي موجود و محبوس در داخل مخزن و حبابهاي گاز ايجاد شده در صورت بروز خطر و اختلال در قسمت مؤثر ترانسفورماتور بتواند بطرف منبع انبساط و بداخل رله بوخ هولتس راه يابد.

در صورتيكه ترانسفورماتور در فضاي باز نصب مي شود موارد زير بايد رعايت گردد :

در اين حالت نكته قابل توجه ارتفاع نصب از سطح درياست كه در بهره برداري از آن مؤثر است .

از آن جائي كه ترانسفورماتورهاي هوائي براي حداكثر 1000 متر ارتفاع از سطح دريا طراحي شده اند لذا براي هر 500 متر مازاد بر اين ارتفاع بايستي قدرت بهره برداري به ميزان 2% كمتر از قدرت اسمي آن در نظر گرفته شود .

نحوه استقرار ترانسفورماتور روي سكو بايستي شيار ناوداني زير ترانسفورماتور منطبق بر ناوداني سكوي نصب شده باشد و امكان بستن پيچ و مهره و محكم كردن ترانسفورماتور روي سكو وجود داشته باشد در اين صورت شبكه ضعيف روبه تير فشار قوي ضعيف باشد . در ضمن انتخاب سكوي ترانس كه معمولاًاز ناوداني گالوانيزه ساخته مي شود براي ظرفيت هاي متفاوت در رنج هاي مختلف مي باشد.

سرويس و نگهداري ترانسفورماتور هاي توزيع

الف ) قبل از برقرار نمودن ترانسفورماتور كنترل موارد ذيل ضروري است .

كنترل اتصال زمين :

در ترانسفورماتورهاي توزيع دو پيچ جهت اتصال زمين تعبيه شده يكي روي بدنه و ديگري روي سرپوش ترانس كه بايستي بازديد و به زمين با مقاومت كم وصل شود.

معمولاً در روشهاي متداول تنها بدنه ترانس زمين مي شود در حالي كه قسمت سرپوش ترانسفورماتور بعلت اينكه با واشر لاستيكي از بدنه مجزا شده نيز بايستي زمين شود .

شماره سريال پلاك با شماره حك شده روي در پوش ترانس بايد يكي باشد .

فاصله دو شاخك بوشينگهاي ترانسفورماتور بايد بنحوي تنظيم شده باشد كه نوك تيز آنها در مقابل يكديگر قرار بگيرند .

سطح روغن ترانسفورماتور كنترل شده و نشانگر روغن در دماي 20 درجه سانتيگراد روي حد وسط (علامت 20 +درجه سانتيگراد) باشد بنابراين مبناي كنترل سطح روغن دماي 20 درجه سانتيگراد است به اين معنا كه اگر در هواي 20 درجه سانتيگراد عقربه روغن نما در وضعيت MIN (پائين) قرار گيرد نشانگر كمبود روغن از سطح نرمال و اگر در هواي 20 درجه سانتي گراد عقربه روغن نما در وضعيت MAX (بالا) قرار گيرد نشان دهنده بالا بودن ميزان روغن ترانس از سطح نرمال است .

ب )شرايط بهره برداري و نگهداري از ترانسفورماتورهاي توزيع

وقتي ترانسفورماتورها در حال بهره برداري هستند در انجام كارهاي مربوط به سرويس و نگهداري بايستي موارد ذيل مد نظر باشد.

تأمين كسري روغن

هممانطور كه قبلاً اشاره شد شرايط طبيعي سطح روغن در درجه حرارت محيط (20 درجه سانتيگراد ) و قرار داشتن عقربه روغن نما در حد وسط است چنانچه درجه پائين تر از حد وسط قرار گيرد كسري روغن از طريق منبع انبساط (مخزن روغن يا تانك) اضافه شود . هنگام اضافه نمودن روغن بايد توجه نمود كه اولاً روغن مورد نظر از نوع روغن موجود در ترانسفورماتور باشد ثانياً اين روغن عاري از رطوبت بوده و ثالثاً ميزان عايقي (استقامت الكتريكي ) روغن جديد كمتر از 35 كيلوولت نباشد . نكته قابل توجه اين است كه لوله ها ، پمپها و ظروف مورد استفاده جهت اضافه نمودن روغن قبل از استفاده بكمك همان روغن بدقت تميز و شستشو شده و آغشته به ماده ديگري نباشد.

هواگيري و آچاركشي ترانسفورماتور :

اصولاً هنگام اضافه نمودن روغن بدليل غليان و تلاطم روغن در داخل منبع انبساط حباب هوا تشكيل مي شود . اين حبابها باعث كم كردن خاصيت عايقي و استقامت الكتريكي بين سيم پيچها شده و خطر اتصال كوتاه را افزايش مي دهد از آن جائي كه حباب هوا سبكتر از روغن است چنانچه براي هواگيري ترانسفورماتور در اين حالت مهره هاي بالاي بوشينگهاي فشار قوي را شل نموده تا كمي روغن خارج شود حبابهاي هوا از قسمت فوقاني ترانس خارج مي شود.

جهت تخليه هواي مقره هاي فشار ضعيف نيز ابتدا مهره روي حلقه برنجي را باز نموده و هم زمان با آن مقره را به سمت دربوش فشار مي دهيم تا روغن از حد فاصل بين مقره و در بوش خارج نشود زيرا كه در غير اينصورت واشر لاستيكي زير مقره لغزنده شده و در نتيجه آب بندي نامناسبي بين مقره و در بوش ايجاد مي شود پس با دقت واشر بالاي مقره را از مقره جدا مي كنيم تا هوا و مقدار كمي هم روغن خارج شود. بعد مهره روي مقره را دوباره در جاي خود محكم مي نمائيم لازم به ذكر است كه هواگيري بايد در مورد تمام مقره ها صورت گيرد همچنين براي آچار كشي ترانسفورماتور و حصول اطمينان از آب بندي ترانسفورماتور تمامي اتصالات پيچ و مهره هاي مخزن و منبع انبساط در وضعيت گرم بايستي كنترل گردد.

يكي از مشكلات مهم و اساسي در سوختن ترانسفورماتورها نحوه بستن كابلشوها و اتصالات روي بوشينگها است بطوريكه پرس كردن صحيح و استاندارد كابلشوها و برقراري اتصال كامل به هنگام قرار دادن كابلشو زير پيچها از اهميت خاصي برخوردار است . بعضاً سوراخ كابلشوها متناسب با قطر ميله بوشينگ ترانس نيست لذا برخي مجريان سوراخ كابلشوها را بزرگ كرده كه از حالت استاندارد خارج مي شود لذا پيشنهاد مي گردد براي جلوگيري از اين عمل از شينه L مانندي كه دو سوراخ در طرفين آن براي بستن سيم يا كابل به ترانس تعبيه شده استفاده گردد.

تست و استقامت الكتريكي روغن ترانسفورماتور :

در صورتيكه استقامت الكتريكي نمونه روغن در ترانسفورماتور كمتر از 30 كيلو ولت باشد بايستي ترانسفورماتور بطور كامل رطوبت زدائي و سير كوله شود . لازم است هر 5 سال يك بار روغن موجود در ترانس از نظر مقدار رطوبت جذب شده آزمايش و استقامت الكتريكي آن اندازه گيري شود.

دستگاه رطوبت گير :

از آن جائي كه ترانسفورماتور يك محفظه كاملا بسته و بدون ارتباط با محيط بيرون است لذا نحوه تنفس كردن آن از اهميت ويژه اي برخوردار است . زماني كه ترانسفورماتور در حال بهره برداري گرم مي شود حجم روغن داخل منبع انبساط افزايش يافته و مقداري هوا به بيرون بايستي هدايت شود و بر عكس بر اثر سرد شدن ترانس حجم روغن كاهش يافته و مقداري هوا به داخل ترانسفورماتور مكيده مي شود اين عمل از طريق دستگاه رطوبت گير انجام مي شود.