مقدمه
نوشتن این پروژه می تواند به دانشجویان علاقمند به حیطه چاپ کمک کند تا حدودی با محیط چاپخانه و فعالیت های قابل انجام در آن محیط آشنا شده و به کسانی که چاپخانه را به عنوان محیط کارآموزی انتخاب می کنند کمک می کند تا برنامه هایی را که در پیش رو دارند بشناسند و یک آمادگی قبلی برای شروع کار آموزی خود داشته باشند. "ورود واژه چاپ به زبان فارسی را به اواخر قرن هفتم هجری و به زمان سلطنت گیخاتوخان پسر اباقاخان مغول نسبت می دهند و آن پول کاغذی بوده که به آن چاو یا کااو Cao می گفتند، عده ای نیز معتقدند که واژه چاپ همان چاپ یا چهاپه است که در زبان هندی به مفهوم مهری بوده که بر روی پارچه نقش می زدند" به هر روی صنعت چاپ که در کشورهای اروپایی قدمتی بیش از پانصد سال دارد، در کشور ما به زحمت دویست سال سابقه دارد. پیش از آن خوشنویسان و کاتبان به مدت بیش از یک هزاره کار انتشار بطنی و آرام کتاب را در اختیار داشتند تا اینکه در سال1640 میلادی در دوره صفویه بازرگانی ارمنی که از ارامنه ساکن آمستردام بود دستگاه چاپی را با حروف ارمنی خریداری و به جلفای اصفهان وارد کرد. به دنبال این اقدام عده ای از رجال و سلاطین صفوی نیز به فکر ایجاد چاپخانه با حروف فارسی و عربی افتادند که ... در محاق فراموشی قرار گرفت. این فراموشی متاسفانه بیش از یک قرن به طول انجامید تا پس از عقد عهدنامه گلستان نخستین چاپخانه ای که در ایران اقدام به چاپ با حروف فارسی و عربی نمود چاپخانه سربی یا تیپوگرافی بود که به دستور عباس میرزا نایب السلطنه در تبریز دایر گردید. اولین کتابی که در این چاپخانه انتشار یافت رساله جهادیه میرزا عیسی قائم مقام در سال 1232 بوده است این چاپخانه در سال 1245 تعطیل شد. در آن زمان هنوز واژه چاپ متداول نشده بود از این رو چاپخانه را باسمه خانه، بصمه خانه، و بعدها مطبعه می نامیدند. به این ترتیب تبریز به مدد عباس میرزا و وزیر فرهیخته وی قائم مقام فراهانی در میان تمام شهرهای کشور، پیشرو در صنعت چاپ شد تا اینکه میرزا زین العابدین استاد چاپ در سال 1240 به فرمان فتحعلی شاه به تهران فراخوانده شد تا به کمک منوچهرخان معتمد الدوله اولین چاپخانه سربی دارالخلافه را راه اندازی کند، و علی الظاهر اولین کتابی که در این باسمه خانه به چاپ رسیده کتب حیث بوده که تجار و اهل معاملات به اطراف و ولایات می برند و خرید و فروخت می شود.
روند ماشینی شدن صنعت چاپ در ایران با کندی بسیار انجام گرفت و شاید دلیل ان را بتوان غیر اقتصادی بودن این صنعت در کشورمان دانست. محصول عمده صنعت چاپ که می تواند هزینه های ناشر و یا سرمایه گذار را بدو بازگرداند کتاب است که متاسفانه در کشور ما بازار آن کساد است. در صورتی که صنعت کاملاً اقتصادی مورد توجه سرمایه داران قرار گرفت؛ آنها کتابهای متعدد را به چاپ می رسانند و برای کتاب های خود تبلیغات می کردند و آنها را در بازارها به فروش می رساندند، در نتیجه مطالعه به جزئی از زندگی مردم اروپا تبدیل شد. علاوه بر این درصد با سوادی در آن کشورهای به مراتب بیشتر از کشورهای شرقی بود و در نتیجه غالب مردم مخاطب این فعالیت اقتصادی محسوب می شدند. ولی در کشور ما درصد باسوادی حتی در سالهای اولیه انقلاب از 50% نیز کمتر بود؛ در این صورت مطالعه و تقاضا برای کتاب(محصول صنعت چاپ) منحصر به قشر دانشگاهی و فرهیخته جامعه می شد، در نتیجه چاپ در کشور ما نه یک فعالیت اقتصادی درآمدزا، که فعالیتی از سر عشق و علاقه بوده و هست. نیم نگاهی بر تعداد شمارگان کتاب خود بیانگر آن است که چاپ در کشور ما راه طولانی برای تبدیل شدن به صنعت و فعالیت اقتصادی دارد. و این راه کوتاه نخواهد شد مگر با اهتمام همگانی و احیای فرهنگ مطالعه در کشور.
نگرش کلی پیرامون محیط کارآموزی
فضا: در این قسمت محیط چاپخانه محل کارآموزی خود را شرح می دهم. چاپخانه حجت دارای یک کارگاه که داخل آن دستگاههای مورد نیاز کار از جمله ماشین چاپ مسطح (ملخی) – دستگاههای کپی پرینتر- دستگاه پر فراژ و دستگاه برش و ... می باشد. در قسمت بالا(طبقه بالا) انبار چاپخانه می باشد که سفارشات انجام شده را در آن قسمت نگه می دارند و بلاخره دفتر چاپخانه که در قسمت ورودی قرار دارد.
کیفیت تجهیزات و وسایل و کاربرد آنها
کامپیوتر
نقش بسزایی را در راه اندازی کارهای چاپخانه دارد و طراحی تمام سفارشات بوسیله کامپیوتر انجام می شود.
دستگاه کپی پرینتر
از دو نوع، یکی از آنها که برای چاپ از سایز A4 و کوچکتر و دیگری برای چاپ در سایزهای بزرگتر استفادده می شوند که به این دستگاهها در اصطلاح دستگاه نثر رومیزی می گویند و دارای سیستم مکانیکی الکترونیکی می باشد نحوه کار دستگاه به این شرح می باشد که در ابتدا طرح اصلی که بوسیله کامپیوتر طراحی شده را در قسمت بالای دستگاه گذاشته و با سیستم نوردهی اتوماتیک فیلمی از طرح با تمام محتویات گرفته که جنس کاغذ فیلم از مواد خاصی می باشد و نور قسمت های مورد نظر را می سوزاند و مرکب فقط از آن قسمت ها عبور می کند. کاغذ خام را در قسمت سینی تغذیه قرار داده و بوسیله اهرم های کشنده کاغذ به داخل دستگاه کشیده می شود و با فیلم تماس حاصل پیدا می کند و بعد از چاپ کاغذ از دستگاه خارج می شود.
ماشین برش((cutteer
بوسیله این ماشین کاغذ و مقواها را در سایزهای مورد نظر برش می زنند این ماشین بوسیله یک الکترموتور جهت ایجاد نیرو کار می کند این نیرو کار می کند این نیرو به قسمت های مختلف دستگاه از جمله اهرم های بالا و پایین اورنده تیغه، قسمت کلاچ و ترمز که بعد از پایان عملیات باعث توقف تیغه در بالاترین قسمت حرکتی تیغه می شود. قسمت نگه دارنده کاغذ که برای ثابت نگه داشتن کاغذ در حین انجام برش کاربرد دارد این قسمت با ایجاد نیرو بر روی سطح کاغذ برش کاغذ را انجام می دهد.
دستگاه پر فراژ
از این دستگاه زمانی استفاده می شود که اوراق های چند نسخه ای نیاز به جدا شدن از قسمت سر برگ را داشته باشند در این صورت نسخه هایی که نیاز به جدا شدن را دارند را در زیر تیغه این دستگاه که دارای سوزنهایی با قطر یکسان است می گذارند و با اهرم بالا و پایین آورنده تیغه ها را به سطح کاغذ فشار می دهند و بیرون می آورند در حالی که سوراخ هایی در قسمت بالای کاغذ ایجاد شده است.
از این دستگاه زمانی استفاده می شود که اوراق های چند نسخه ای نیاز به جدا شدن از قسمت سر برگ را داشته باشند در این صورت نسخه هایی که نیاز به جدا شدن را دارند را در زیر تیغه این دستگاه که دارای سوزنهایی با قطر یکسان است می گذارند و با اهرم بالا و پایین آورنده تیغه ها را به سطح کاغذ فشار می دهند و بیرون می آورند در حالی که سوراخ هایی در قسمت بالای کاغذ ایجاد شده است.
ماشین ملخی
این ماشین قابلیت چاپ حروف و اعداد را داردکه اعداد و حروف را که از جنس سرب ساخته شده در داخل فرم قرار داده و محکم می کنند و آنگاه فرم را در جای مخصوص خود در داخل دستگاه قرار می دهند. این دستگاه نیز نیروی خود را بوسیله یک الکترموتور تأمین می کند و به قسمت های دیگر دستگاه می رسد یکی از این قسمت ها پمپ هوا می باشد که باعث تولید هوادر داخل لوله های دستگاه می شود و این لوله ها هوا را به فوتک دستگاه فرستاده و این فوتک ها بوسیله مکش هوا کاغذها را از سینی تغذیه یکی یکی بالا کشیده و به فرم که قبلاً توسط اهرم های انتقال مرکب گرفته می زنند و بعد کاغذ را در داخل سینی مقابل قرار می دهند.
ماشین چاپ افست
که قابلیت چاپ تک رنگ و رنگی را دارد. چاپ افست مبتنی بر چهار رنگ است اما می توانیم کارهایی با یک رنگ یا 10 رنگ مختلف چاپ کنیم که البته چاپ 4 رنگ تخصص و اطلاعات خاص خود را می طلبد. ماشینهای چاپ افست یا تک رنگ هستند یا دو رنگ و یا چهار رنگ و البته دستگاههایی وجود دارند که که چاپ بیشتر از 4 رنگ را انجام می دهند در ماشینهای چاپ افست برای هر رنگ یک ستون چاپ وجود دارد که متشکل از سیلندر بستن زینک و غلطک های رنگ است در دستگاههای تک رنگ هر رنگ بطور مجزا چاپ می شود و مثلاً یک کار چهار رنگ باید چهار بار از ماشین عبور کند و هر بار رنگها تنظیم شود.
روابط انسانی و تئوری های عملی در محیط کار
در محیطی چون چاپخانه باید تمامی پرسنل ها با هم هماهنگی لازم را داشته باشند تا کارها به نحو احسن طبق خواسته مشتری پیش رود. وقتی مشتری سفارش کاری می آورد باید تمام جزئیات درمورد سایز، رنگ ، حتی فاصله سطرها، اندازه جدول ها و محل قرار گرفتن مطالب و تعداد نسخه های مورد نظرش پرسده شود که این کارها به عهده مسئول چاپخانه می باشد. مسئول چاپخانه باید تلفن تماس مشتری را بگیرد تا در صورت لزوم بتواند با او مشورت کند. مسئول چاپخانه سفارش کار را به مسئول کامپیوتر سپرده و جزئیات را برای او توضیح می دهد و بعد از طراحی سفارش مسئول تمامی مطالب را جز به جز بررسی و چک می کند و در صورت وجود اشکال به رفع نقایص می پردازد . بعد از آن مسئول چاپخانه با مشتری هماهنگ می کند تا برای دیدن و تأیید طرح نهایی به چاپخانه آید. در صورت تأیید طرح برای تکثیر آماده است. مسئول کامپیوتر باید تقریباً با علوم کامپیوتر آشنا بوده و بر نرم افزارهایی چون word, photoshap مسلط باشد چون بیشتر سفارشات با این نرم افزارها اجرا می شود معمولاً یا می توان گفت همیشه برای سفارشاتی در تیتراژ بالا به چاپخانه مراجعه می شود و در غیر این صورت برای چاپخانه و هم مشتری با صرفه نیست، کارهایی که در چاپخانه انجام می شود مشتمل بر طراحی قرارداد نامه، سند ، کارت ویزیت، سر برگ، آگهی ترحیم و اوراق اداری و چاپ پاکت و. . . می شود. هنگام تکثیر سفارشات بوسیله ماشین های مخصوص باید حتماً شخصی مراقب دستگاه باشد و چون هرچند دقیقه یک بار چاپ کمرنگ می شود و باید به دستگاه مرکب داد و در صورت تمام شدن یا گیر کردن کاغذ به ر فع مشکل پرداخت.
مقایسه شیوه های اجرایی مطلوب در محیط کارآموزی
در برخی از چاپخانه ها سفارشات آماده شده از کیفیت و دقت نسبتاً خوبی برخوردار هستند مطالب پر رنگ چاپ شده و فاصله سطرها تا کناره های کاغذ رعایت شده و کم و زیاد نیست اوراق ها به خوبی چسب خورده و در صورت لزوم پر فراژ شده و در نهایت شماره خورده و جلد شده- اما در برخی از چاپخانه ها مسئول به ظرافت کار و دقت آن زیاد اهمیت نمی دهد و در نتیجه مشتری رضایت کامل ندارد و درنهایت کار چاپخانه کساد خواهد شد و خیلی از مشتری ها در صورت عدم رضایت از کار چاپخانه سفارشات را پس می دهد و کار را قبول نمی کنند. در همه چاپخانه ها هم کاغذهای ایرانی وجود دارد و هم خارجی که کاغذهای ایرانی نه جنس مرغوبی دارند و نه اندازه های استاندارد که اینها همه درحین چاپ مشکل به وجود خواهد آورد اما چاپ روی کاغذهای خارجی بهتر جواب می دهد و کار با آنها راحت تر است. از میان ماشین های موجود در چاپخانه ماشین افست نسبت به کپی پرینت، مزایای بیشتری دارد از جمله قابلیت چاپ رنگی و ایجاد تصاویری با کیفیت بالا اما این ماشین وقت بیشتری را می گیرد و هزینه چاپ بالا می رود.
نوآوری و ابتکار در کارگاههای محیط کار در مدت کار توسط کارکنان و محققان تا کنون
نوآوری ها در عرصه چاپ به همراه زمان پیش رفته و به صورت روز افزون برای کمک به این صنعت ابداعاتی صورت گرفته که برای نمونه به دو مورد اشاره می کنیم:
این فناوری جدید مربوط به چاپ کارتهایی ست که زمان استفاده آن محدود میباشد. در ضمن ضرورت این نوع چاپ در امنیت مواردی چون کارتهای شناسایی ست.
در این چاپ کارت ما پس از زمان معین(بسته به مدت لازم) خود به خود تغییر شکل می دهد به گونه ای که مثلاً : 24 ساعت پس از استفاده شکلی کاملاً متفاوت با شکل اولیه داشته باشد و پس از تغییر شکل قابل استفاده نباشد.
هم اکنون این گونه کارتها در سازمان ها، ادارات و شرکت های مختلف از جمله ادارات دولتی، ارتش، شرکت های تولیدی، مدارس و کنفرانس ها استفاده می شود.
شرکت آلمانی هیفلکس یکی از پیشرفته ترین سیستم ها اطلاعات مدیریت مبتنی بر JDF را به وجود اورده که توسط مشتریانی از اروپا و آمریکای شمالی مورد استفاده قرار می گیرد.
نرم افزار این کمپانی می تواند کل فرایند کار را از جنبه تبادل اطلاعات پوشش دهد. این نرم افزار در عین حال قابلیت داده دهی دستی را هم دارد. این داده ها می تواند از قیمت گذاری تا برنامه ریزی برای تولید و یا آماده سازی ماشین را در بر بگیرد.
در این سیستم، داده ها به محض درخواست از جانب مشتری و یا در مراحل برآورد با مراحل کار عجین شده و فرایند برنامه ریزی برای تولید را لحاظ می کند و می توانند در آخرین لحضات آخرین داده ها را هم برای تعیین برآورد نهایی قیمت در نظر بگیرد. در هر صورت دیدگاهها در مورد میزان پیشرفت در این زمینه ها متفاوت است. عده ای معتقدند تکنولوژی به آنچه می خواسته رسیده است و روند دیگری در کار نخواهد بود اما دیگرانی هم هستند که معتقدند تحولات گردش کار بیش از آنکه مولفه ای از فرآیند دیجیتال شدن باشد یک نیرو است که صرفاً در مسیر خاص خود حرکت می کند، اما آنچه در این زمینه مهم به نظر می رسد این است که زمان کار و هزینه های اجرایی پایین تر آمده است و گردش کارهای دیجیتال هنوز برای ایجاد سازگاری و هم پیوندی بیشتر بین چاپ کاران و مشتریان نوید دهنده هستند، علی القاعده چنین افقی از جنبه استراتژیک برای چاپ کاران مهم است آنها دوست دارند حتی بدون عامل انسانی رابطه مستحکم خود را با مشتریانشان در آینده حفظ کنند.
راه حل های جدید احتمالی
برای ایجاد تحولات مثبت در صنعت چاپ:
1- در اختیار گذاشتن مواد ارزان و مرغوب به اعضا
2- استفاده ازتجربه وافر پیشکسوتان و بزرگان صنف لیتوگراف
3- پر کردن شکاف بی اعتمادی بین اعضا و مسئولین
4- جلوگیری از افزایش قیمت مواد اولیه
5- اجرایی کردن اندیشه های نو در راستای منافع جمعی صنف
6- بررسی مسائل روز صنعت چاپ در ایران
7- ایجاد رابطه و تبادل اطلاعات با دانشگاه های معتبر داخلی و خارجی
نتیجه:
در اين دوره كار آموزي با توجه به زمينه و نوع اجرايي پروژه كه چاپ هم به صورت دیجیتال و آنالوگ (به صورت قدیمی) در حال اجرا است نكات و مطالب موثر و قابل توجهي را ياد گرفتيم و با توجه به اين که چاپ را ما قبلا فقط به صورت تئوري در كتاب ها خوانده بوديم و به صورت عملي از نزديك شاهد نبوديم و در اين دوره كار آموزي توانستيم به صورت عملي اجراي پروژه را از نزديك نظاره و بررسي كنيم .
كه اين خود نقش مهمي در پيشرفت درسي و كاري هر دانشجو دارد و به اميد روزي كه بتوانيم با قبول مسئوليت در جهت آبادي ايران اسلامي تلاش كنيم .
فهرست مطالب
موضوع صفحه
مقدمه 1
نگرش کلی پیرامون محیط کارآموزی 4
کیفیت تجهیزات و وسایل و کاربرد آنها 5
کامپیوتر 5
دستگاه کپی پرینتر 5
ماشین برش((cutteer 6
دستگاه پر فراژ 7
ماشین ملخی 8
ماشین چاپ افست 9
روابط انسانی و تئوری های عملی در محیط کار 10
مقایسه شیوه های اجرایی مطلوب در محیط کارآموزی 11
نوآوری و ابتکار در کارگاههای محیط کار در مدت کار توسط کارکنان و محققان تا کنون 12
راه حل های جدید احتمالی 14
نتیجه 15