مقدمه:
کارخانه سایش سازی حرفه وفن در صنایع بسته بندی فعالیت دارد که دارای حجم کاری سنگین می باشد و در سال 1354 با قطعه سازی و ساخت قطعات چاپ و بسته بندی شروع به کار کرد تا سال 1358 به علت اینکه کلیه صنعت از کشورهای اروپائی تغذیه می شد این ماشین سازی رشد چندانی نداشت بلکه فقط می توانست خود را سر پا نگه دارد. بعد از انقلاب اسلامی یکی از ارکان انقلاب،انقلاب صنعتی بود و این کارخانه تولیدی مفتخر است که کارهای را انجام داده که در کشور برای اولین بار انجام می شود و باعث شد که در طول جنگ از خروج ارز جلوگیری نماید.
هدف من از انتخاب موضوع ساخت ماشین دایکات (ماشین تیغ زنی)در زمان کنونی علت حرکت اقتصادی و خارج شدن و یک قطبی بودن صادرات نفت به صورت غیر نفتی می باشد.
ساخت این دستگاه خوشبختانه تحولی را در صنایع بسته بندی به وجود آورده است. چنانچه چند دهه قبل نبود این در ایران به وضوح مشخص بود که حتی تعداد این ماشین به تعداد انگشتان یک دست نمی بود و به قیمت های بسیار گزاف خرید و فروش می شد و تولید این ماشین در ایران در مرحله اول کنترل قیمت حتی از سوی بیگانگان ایجاد کرد و در مرحله دوم از وارد کردن این ماشین جلوگیری کرد و در مرحله سوم با تولید انبوه نیاز مصرف کنندگان را بر طرف نمود.
ماشین تولید شده دایکات در ایران تا کنون جایگاه خود را بسیار خوب پیدا کرده است در تحقیقاتی که به عمل آمده نشان داده است که در کارگاهایی که از ماشین استفاده می کردند بسیار راضی بوده اند حتی در کارگاهها شنیده می شد که از نوع خارجی هم بهتر است. جهت تحقیق به چند کارخانه ای که رفته بودم برای عمکرد این ماشین در آنجا می دیدم که بودن این ماشین در صنایع بسته بندی چقدر مهم والزامی است،زیرا بریدن جعبه هایی با فرمهای خاص به غیر از این ماشین امکان پذیر نیست وبه زیبایی هر فرم رابا این ماشن می توان به دقت بالا تیغ زد.
کاربرد بیشتر این دستگاه برای جعبه هایی می باشد که می بایست لمینت شوند. در این کارخانه دستگاه دیگری بنام بیندر(جلد کن اتوماتیک)ساخته می شود که کاربرد آن برای صحافی کتاب می باشد که حتی دانشگاههای مختلف از جمله دانشگاه الزهرا و دانشگاه تهران این دستگاه را خریداری کرده اند.
در جهان کنونی در صنعت ،صادرات بسته بندی حرف اول را می زند که در چند سال قبل صنایع بسته بندی بسیار ضعیف عمل کرده است. خوشبختانه در چند سال اخیر به این صنعت توجه بیشتری شده است و این کارخانه یکی از پیشگامان این صنعت می باشد که ساخت این ماشین مورد بحث از اولین سازنده های این ماشین در ایران می باشد وجهت ارتقای کیفی فنی این ماشین و رقابت با نوع خارجی آن در این کارخانه بسیار انجام پذیرفته .
ماشین دایکات در چند سایز مختلف ساخته می شود . سایز این ماشین عمدتاً به تولید مقواهای مورد احتیاج بستگی دارد که در صنایع بسته بندی مورد احتیاج است.
سایز وزن وزن
80 × 120 5تن
75 * 105 4200تن
80 * 60 2200 تن
فصل اول
تاریخچه
8000 پیش از میلاد / بافته های علفی که بعد به لباس تبدیل شدند (کاغذ و محصولات کاغذی) .کوزه های گل خام و ظروف شیشه ای خشن(شیشه)
1500 پیش از میلاد / قرار دادن گوشت حیوانات داخل برگ نخل برای پیشگیری از فساد (کاغذ و محصولات کاغذی)
200 پیش از میلاد / تهیه شده از پوست درخت توت (کاغذ و محصولات کاغذی ). کوزه های گلی و بطری ترشی (شیشه)
عصر یونان و روم / بشکه ، صندوق و جعبه چوبی (کاغذ و محصولات کاغذی)
750 میلادی / کاغذ سازی به خاور میانه و سپس به ایتالیا و آلمان می رسد (کاغذ و محصولات کاغذی)
868 / اولین شواهد چاپ نزد چین ها (کاغذ و محصولات کاغذی)
1200/ کاغذ سازی به اسپانیا و سپس به فرانسه و در 1310 به انگلستان می رسد (کاغذ و محصولات کاغذی ). آهن با پوشش قلع در کوههای آلمان تهیه می شود(فلزات)
1500 / هنر برچسب زنی به وجود می آید و کیسه های کنفی توسعه می یابند (کاغذ و محصولات کاغذی)
1550 / قدیمی ترین لفاف چاپ شده از آندرئاس برناردرت آلمانی (کاغذ و محصولات کاغذی)
1700 / کاغذ سازی در آمریکا (کاغذ و محصولات کاغذی). اولین نوشابه گاز دار بخاطر دسترسی به بطری محکم و چوب پنبه تهیه گردید(شیشه)
1800/جاکوب شوئب تولید کننده آب معدنی شوئپس در بریستول شروع به کار کرد و ژانت کیلر آزاداندی اسکاتلند مربای مارمالاد را در ظروف شیشه ای فروخت(شیشه).ظروف حلبی دست ساز برای مواد غذایی خشک تهیه شد(فلزات)
1810/پیتردوراند ظروف درز جوش استوانه ای را ساخت(فلزات)
1825/دارو فروشان انگلیس مقررات چسب زنی مواد سمی را وضع نمودند (کاغذ و محصولات کاغذی ).آلومینیم از سنگ معدن تهیه شد(فلزات)
1841/جعبه های مقوایی برش خورده و با دست تا زده شدند در پوش پیچی ابداع گردید(کاغذ و محصولات کاغذی).لوله های استوانه ای انعطاف پذیر برای اولین بار برای رنگ نقاشی ساخته شدند(فلزات)
1890/کار تنهای چاپ شده عرضه شدند و در پوش Crown در 1892 ثبت شد (کاغذ و محصولات کاغذی).اولین بطری شیر عرضه شد و کوکا در بطری شیشه ای عرضه شدند(شیشه)
1900/ پاکتهای بیسکویت جایگزین ظروف فلزی می گردد. کلاکز به بازار می آید(کاغذ و محصولات کاغذ).مایونر در بطری در 1907 به بازار عرضه شد(شیشه).برای پوشش عرضه Masen از آلومینیم استفاده شد(فلزات)
1905/ظروف مقوایی چند لایه و مار پیچ دار و بشکه های الیافی برای پنیر عرضه شد(کاغذ و محصولات کاغذ).اولین بشکه های فلزی نفت برای شرکت استاندارد اویل(Exxn) فعلی بجای بشکه های چوبی (فلزات)
1909/صندوق با تسمه های فلزی برای حمل کالاهای فله (کاغذ و محصولات کاغذی).سلولز استات برای عکاسی تهیه شد و اولین ماشین فیلمسازی در سوئیس ساخته شد(پلاستیک)
30-1900/شیشه های عطر توسعه یافتند (شیشه).زرورقهای فلزی یا برای بسته بندی آب نبات در آمریکا بمصرف رسید (فلزات)
1924/یونایتددرایریز اولین لبنیاتی انگلستان بود که شیر را در بطری عرضه نمود(شیشه).شرکت دوپونت اولین سلوفان را در نیویورک تهیه کرد(پلاستیک).
1927/ Pcv به بازار عرضه شده دو پونت در پوششهای گرانقیمت پلاستیکی که توسط انگلیس ابداع شده بود برای کلاهای لوکی و تجملی و خرید و امتیاز فروش آن در اروپا به ICI واگذار گردید این امر منجر به تولید PET در 12 سال بعد گردید (پلاستیک)
1928/صنایع تولید شیر خشک بچه محصولات خود را ظروف شیشه ای عرضه می کند (شیشه)
1933 ci پلی اتیلن را تولید می کند و آلملن به پلی استارین دست می یابد دوپونت نایلون می سازد (پلاستیک)
1940/ قوطی اسپری برای گرد د.د.ت ساخته می شود (فلزات). نوعی پلی اتیلن لرای دسته بندی قرص mepacrinc در جنگ دوم جهانی ساخته و در
1924/روشهای جدید ساخت پلاستیک و در 1949 اولین کیسه استوانه با روش تزریق ساخته شد (پلاستیک)
1947/ساخت نوعی محفظه فشردنی برای دئودورانت stcpette (پلاستیک)
1948/برای اولین بار از ورق نازک پلاستیک برای گوشت ماکیان و نگهداری در دمای زیر صفر استفاده گردید(پلاستک)
1950/ برای اولین بار زرورق آلومینیوم برای بسته بندی استفاده گردید (فلزات). شرکت فیلیپس رپترو لیوم و استاندارد اوایل (اگران)مادهء HDPE را تهیه کردند پلی کربناتها توسط شرکتهای جنرال الکتریک وبایر آلمان ساخته شدند(پلاستیک)
1959/اولیین لار قوطی آلمینیومی به بازار عرضه شد(فلزات). در ایتالیا زرورق پلاستیکی از جنس پلی پروپلین ابداع گردید(پلاستیک)
دهه1960/ازLDPE(پلی ایتلن کم غلظت) در ساخته کیسه های کود شیمیایی استفاده شد(پلاستک)
1973/روش پوشش لفافهءپلاستیکی در سوئد بکار گرفته شد(پلاستیک)
1977/شیشه تنها برای بسته بندی کالای گرانقیمت بار دیگر بکار می رود (شیشه). مادهPET بعنوان ماده اصلی در تهیه بطری نوشابه های گازدار بکار برده می شود.(پلاستیک)
1980/کاهش ضخامت جدارهءفلزی وارائه قوطی دو تکه و کاربرد مجدد ظروف حلبی جهت جلب توجه مشتربان سنت گرا(فلزات).ازPET در بسته بندی مواد غذای که گرم بسته بندی می شود(مربا)استفاده گردیده از محفظه چند لایه و قیر قابل نفوذ استفاده های وسیعتری صورت می پذیرد GIYLAROCNE ماده PET رادر بسته بندی عطر بکار می برد(پلاستیک)
دهه1990/افزایش کاربرد به دلیل عدم وارد شدن زیان به محیط زیست (کاغذ و محصولات کاغذی). به دلیل قابلیت بازیابی مجدد توجه بیشتری به شیشه معطوف شده است(شیشه)
افزایش کاربرد مواد پلاستیکی قابل تجزیه توسط باکتریها(پلاستیک)
تاریخچه بسته بندی در جهان:
تاریخ نشان داده است که در ابتدای تمدن بشری نیازی به بسته بندی غذا نبود ،بلکه مردم برای بدست آوردن غذا از محلی به محل دیگری می رفتند تا زمانی که پناهگاههای دایمی برای خود پیدا می کردند.در چنین شرایطی ناچار بودند غذا را از محلهای مختلف جمع آوری کنند و به محل سکونت خود بیاورند. این باعث شد که اولین انواع بسته بندی نظیر کدوهای خشک شده، صدف ها، برگها، پوست حیوانات و دیگر مواد طبیعی مورد استفاده قرار بگیرند.برای انتقال آب ،شیر،ماست،روغن یا دوغ از پوست حیوانات استفاده می شد. از شاخ حیوانات برای حمل و نقل ذخیره و محصولات کشاورزی استفاده کردند(هنوز در مناطق استوایی از بامبو برای ذخیره سازی مواد غذایی استفاده می شود).
بطور کلی ظهور انقلاب صنعتی به راستی تحولی اساسی در نظام تولید کالایی ایجاد کرد.انقلاب صنعتی،جهان را با فوران کالاهای گوناگون صنعتی روبرو کرد. تنوع کالاها و رقابت فشرده میان تولید کنندگان و بازرگانان به تدریج هنر را نیز علاوه بر علوم دیگر وارد مجموعه سیستم بسته بندی کرد. با پیشرفت بیشتر ، علوم دیگری نظیر روان شناسی فردی ؤ اجتماعی و ارگوموکی به این مجموعه اضافه شد.توسعه بسته بندی سبب مستقل شدن این صنعت از مجموعه صنایع دیگر رشد و رقابت و نیاز سبب گردید که صنایع بسته بندی سهمی قابل توجه را بوجه های شرکت های تولیدی را یه خود اختصاص دهد .امروزه صنایع بسته بندی تبدیل به یک تکنولوژی قدرتمند شده است.
تاریخچه بسته بندی کاغذ مقوایی
تاریخچه و سیر تکاملی بسته بندی با مقوا و کاغذ به تاریخچه ساخت کاغذ بر می گردد،اگر چه چوب و محصولات فرعی دیگران از دیرباز در خدمت بشر بوده ، ولی بسته بندی به صورت مقوایی و کاغذی پس از پیدایش کاغذ بوجود آمد و روند تکاملی خود را تاکنون به سرعت طی نموده است.همانطور که می دانیم اولین بار در سه هزار سال قبل از میلاد مسیح ،مصریان قدیم که در آن زمان یکی از مراکز مهم تمدن بشری محسوب می شدند،برای نوشتن از پاپیروس (Papyrus) استفاده می کردند.
نخستین کارخانه کاغذ سازی در قرن ششم توسط چینی ها در سمرقند تاسیس و پس از اشغال سمرقند توسط اعراب ، این هنر به آنها آموخته شد سپس اعراب کارخانه ای در بغداد تاسیس کردند که در این کارخانه نخستین بار به جای بامبو از پارچه های سفید کهنه استفاده شد.نخستین کارخانه کاغذ اروپا در اسپانیا بوجود آمد .اسپانیایی ها برای تولید خمیر از آسیابهای آبی استفاده نمودند و کم کم توری سیمی جایگزین ت.وری های بامبو که به وسیله چینی ها بکار می رفت ،بعدها این هنر وارد کشورهایی نظیر فرانسه و هلند شد.در ایران بعد از کارخانه سمر قند که توسط چینی ها اداره می شد ، اولین کارخانه کاغذ سازی در سال 1328 در کهریزک احداث شد که کاغذهای باطله را برای تولید کاغذ و مقوا استفاده می نماید،بعد از آن تعدادی واحد تولیدی دیگر در سایر نقاط ایران به وجود آمد.اولین کارخانه مدرن ایران در سال1349 در((هفت تپهءخوزستان)) برای تولید کاغذهای تحریر با استفاده از تفاله نیشکر (Bajjasse )احداث شد. متعاقب آن کارخانه چوب و کاغذ ایران(چوکا)با استفاده از خمیرهای وارداتی و داخلی ،کاغذهای گرافت و بسته بندی را تولید نمود.
تاریخجه بسته بندی در ایران
صنعت،صنعت وصنعت. امروز همه از صنعت توقع دارند. در آینده چرخ از اقتصاد کشور راباید صنعت بچرخاند. اقتصاد بدون نفت یعنی اقتصادصنعتی و اگر بخواهیم از تکیه بر نفت رهایی پیدا کنیم باید به سمت صنعت حرکت کنیم. چیزی که سالهای یال است انجام نداده ایم و به آن عادت نداریم. زیرا همیشه درد خود رازا خزانه غیب (نقت)دوا کرده ایم.خواه ناخواه به سوی صنعت در حرکت هستیم. صنعت نیز قوانین خواص خود را دارد. همان طور که هر صنعت یا صنعتی در ساختار دولتی اداره مربوط به خود را دارد. در ساختار خصوصی نیز تشکیل های برای سازماندهی به امور صنفی وصنعتی وجود دارند. که البته شکل صحیح آن نیز تنها همین است. یعنی اگر هر چیزی سر جای خودش باشد به امور هر صنف یا صنعتی نیز تشکیل صنفی آن صنف رسیدگی خواهد کردو ادارات دولتی مربوطه برچیده خواهد شد. اگر از ابعاد جهانی و منطقه ای صنعت بگذاریم هر صنف یا صنعتی در هر کشوری برای خود اساسنامه و قانونی دارد. هویت یک صنف یا صنعت در گرو صنف یا صنعتی آن است.
وجود اساسنامه و قوامین صنفی یا صنعتی برای شاخه های گوناگون صنعت، گذشته از ایجاد هماهنگی بین اعضای یک صنف یا صنعت خاص، به آن هویت می دهد و به منزله اعلام موجودیت جدی یک صنعت است . این امر مقدمه پذیرش درخواست ها و ویژگی های آن صنعت خاص سر آغاز و توجه به ایده ها و افکار دست اندرکاران آن است.بسته بندی در ایران با تمام اهمیتی که دارد و پیوسته مسئولان به آن اشاره می شود هنوز هویت صنفی یا صنعتی پیدا نکرده است. دست اندرکاران صنایع بسته بندی مانند قومی پراکنده هستند که کشوری ندارند.به همین دلیل با وجود نقش مهمی که در جامعه صنعت و تجارت دارند هیچگاه از حق رای و صدای واحد برخوردار نبوده اند. هیچکس تا به حال نشنیده که در جایی اعلام شود جامعه بسته بندی ایران نسبت به فلان مصوبه دولت یا مجلس یا… نظری داشته باشد. بارها و بارها در سخنان مسئولان بلند پایه کشور می شنویم که باید به امر بسته بندی توجه کرد،به آنها بها داد و در آن سرمایه گذاری کرد .اعتبارات ریالی و ارزی زیادی در بخش صنعت توزیع می شود اما دست اندرکاران تاکنون نتوانسته اند سهم واقعی خود را از این اعتبارات بردارند. زیرا با وجود اینکه همه می دانند باید به بسته بندی توجه کرد اما هیچگاه تصویر روشنی از ظرفیت ها ، سرمایه گذاری ها و نیازهای بخش بسته بندی در صنعت وجود نداشته است. هیچ آماری از شاغلان در صنعت و خدمات بسته بندی وجود ندارد. هیچ خواسته گروهی از جانب ایشان مطرح نشده است و هیچ حس همگرایی بطور جدی در جامعه بسته بندی ایران مشاهده نمی شود. با این وجود همه نبود برنامه ریزی ریزی سازماندی در این صنعت را حس می کند. احساس می شود کارهایی صورت گرفته اما بدون هماهنگی ،بدون ظرفیت سنجی و گاهی بطور موازی .تا پیش از انتشار ماهنامه چاپ و بسته بندی حتی مرجعی برای کسب اطلاع یا ایجاد ارتباط نیز وجود نداشته . بسته بندی شاخه ای جذاب از صنعت است که به تمام صنعت مربوط می شود.
وجود اساسنامه و قوامين صنفي يا صنعتي براي شاخه هاي گوناگون صنعت، گذشته از ايجاد هماهنگي بين اعضاي يك صنف يا صنعت خاص، به آن هويت مي دهد و به منزله اعلام موجوديت جدي يك صنعت است . اين امر مقدمه پذيرش درخواست ها و ويژگي هاي آن صنعت خاص سر آغاز و توجه به ايده ها و افكار دست اندركاران آن است.بسته بندي در ايران با تمام اهميتي كه دارد و پيوسته مسئولان به آن اشاره مي شود هنوز هويت صنفي يا صنعتي پيدا نكرده است. دست اندركاران صنايع بسته بندي مانند قومي پراكنده هستند كه كشوري ندارند.به همين دليل با وجود نقش مهمي كه در جامعه صنعت و تجارت دارند هيچگاه از حق راي و صداي واحد برخوردار نبوده اند. هيچكس تا به حال نشنيده كه در جايي اعلام شود جامعه بسته بندي ايران نسبت به فلان مصوبه دولت يا مجلس يا… نظري داشته باشد. بارها و بارها در سخنان مسئولان بلند پايه كشور مي شنويم كه بايد به امر بسته بندي توجه كرد،به آنها بها داد و در آن سرمايه گذاري كرد .اعتبارات ريالي و ارزي زيادي در بخش صنعت توزيع مي شود اما دست اندركاران تاكنون نتوانسته اند سهم واقعي خود را از اين اعتبارات بردارند. زيرا با وجود اينكه همه مي دانند بايد به بسته بندي توجه كرد اما هيچگاه تصوير روشني از ظرفيت ها ، سرمايه گذاري ها و نيازهاي بخش بسته بندي در صنعت وجود نداشته است. هيچ آماري از شاغلان در صنعت و خدمات بسته بندي وجود ندارد. هيچ خواسته گروهي از جانب ايشان مطرح نشده است و هيچ حس همگرايي بطور جدي در جامعه بسته بندي ايران مشاهده نمي شود. با اين وجود همه نبود برنامه ريزي ريزي سازماندي در اين صنعت را حس مي كند. احساس مي شود كارهايي صورت گرفته اما بدون هماهنگي ،بدون ظرفيت سنجي و گاهي بطور موازي .تا پيش از انتشار ماهنامه چاپ و بسته بندي حتي مرجعي براي كسب اطلاع يا ايجاد ارتباط نيز وجود نداشته . بسته بندي شاخه اي جذاب از صنعت است كه به تمام صنعت مربوط مي شود.
بسته بندي نياز اغلب واحد هاي توليد است و با بود و نبود يك واحد توليدي سروكار دارد. به همين دليل بسته بندي هزينه بر و در عين حال بخشي از صنعت است كه همه مجبور هستند به آن توجه كنند .اگر نه در كشاكش رقابت بازار،قافيه را باخته و از قافله عقب مي مانند. عجيب است كه چنين صنعتي حساس و تعيين كننده از هويتي تشكيلاتي برخوردار نباشد. بايد ايمان داشت كه همين توانايي ها و ظرفيت هاي موجود بخش بسته بندي در داخل كشور اگر سازماندهي و تشكيلاتي شود بازدهي چند برابر وضع قبلي خواهد داشت. تحقيقات انجام شده نشان از آن دارد كه واحد هاي توليدي همچنان براي پيدا كردن يك روش يا يك ماشين بسته بندي مناسب محصول خود سر در گم هستند.عدم حس همگرايي ،عدم تبليغات مناسب و عدم وجود تشكيلات صنفي براي بخش بسته بندي كشور باعث شده كه گاهي در يك شهر كوچك ،واحدهاي توليدي و دست اندركاران بسته بندي از وجود يكديگر بي اطلاع باشند. تب و تاب صادرات صنعتي شركت هاي صادر كننده را براي رسيدن به روش هاي بهينه بسته بندي كالاهيشان ،شتاب زده و بي تاب كرده است. در اين رهگذر برخي از صادر كنندگان به دام مشاوران كند فكر و يك بعدي گرفتار مي شوند. برخي نيز كه مي دانند چه مي خواهند آن را نمي يابند در چنين فضايي بسياري از جستجوها براي بسته بندي مناسب به دو راه منتهي مي شود. مائوس شدن،صرف نظر كردن و در بهترين حالت، روي آوردن به امكانات كشورهاي خارجي يك راه بهره برداري نامناسب را امكانات داخلي بر اثر سر در گمي راه ديگري است كه پيش پاي اغلب جويندگان بسته بندي است. در واقع نبود تشكل هاي صنفي و صنعتي در جامعه بسته بندي ايران دو آسيب جدي به صنعت وارد مي كند.
الف: فقدان هويت براي صنعت و خدمات بسته بندي كه به از دست دادن موقعيت ها و اعتبارات آن در جامعه صنعتي كشور منجر شده و از اين نظر نقطه ضعفي براي آن محسوب مي شود.
ب:سر در گمي ساير صنايع كشور در خصوص يافتن مراكز،روش ها، ابزار و مواد مناسب براي بسته بندي كالاهاي خود كه گاهي منجر به حذف يا تضعيف عامل بسته بندي در روند توليد يك كالا مي شود.
وضعيت عمومي بسته بندي در كشور شبيه دريايي به پهناي ايران و به عمق يك بند انگشت است .بسته بندي نه مانند صنايع نفت در مناطق خاص متمركز شده و نه مانند برخي صنوف در گذرگاه ها و مراكز خريد عرضه مي شود. عوامل بسته بندي در همه جاي كشور هستند اما بدون سازماندهي و در نتيجه بدون تصويري روشن. اگر قرار باشد در وزارت صنايع،فهرستي از صنايع گوناگون تهيه و براي بهبود آنها چاره جويي شود. بطور يقين بخش بسته بندي با تمام عظمت و اهيمت خود در اين فهرست جايي نخواهد داشت.در حال حاضر بسته بندي بخشي از صنعت ايران است كه مانند يك روح ، همه با وجود آن اعتقاد دارند اما ،از توصيف ابعاد آن عاجز هستند. زيرا اين روح با ارزش هنوز در هيچ قالبي قرار نگرفته تا بتوان آن را در چهار چوب منطقي قرار داد و در محاسبات براي آن عددي قائل شد. اگر بنا باشد اعتباري به بخش بسته بندي واگذار شود بايد به كدام اداره دولتي يا تشليل بخش خصوصي مشورت كرد؟ اگر همين فردا رئيس جمهور، فلان وزير كابينه،صاحب صنعت يا فلان نهاد آموزشي و تحقيقاتي دلش براي وضع بسته بندي در ايران بسوزد و بخواهد بخشي از توجه خود را به آن اختصاص دهد در پايان راه يعني اين كه كدام اداره يا تشكل وارد بحث شود در مي ماند. بدون وجود تشكلهاي فعال در بسته بندي مسير اعطاي اعتبار به بخش بسته بندي يا به بنبست مي رسد و يا بدونه كارشناسي صحيح و دقيق به صورت يك بودجه كلي براي بهبود بسته بندي در شاخهاي مختلف صنعت حل مي شود. نكته مهم اين است كه ظهور يك شبه يك تشكل براي تمام بخش بسته بندي كشور امري ناممكن و غير طبيعي است چنين چيزي فقط يك تشكل فرمايشي با دعواهاي داخلي بي شمار خواهد بود . سازماندهي اين همه سرمايه و استعداد كه در سراسر كشور پراكنده شده اند مقدماتيمي خواهد.حقيقت اين است كه پيشرفت در عرصه توليد ماشين آلات بسته بندي يا بهبود كيفيت مواد بسته بندي كه در داخل مصرف مي شوند و يا هر عامل مربوط به بسته بندي همه تاثيري واحد بر رشد عامل بسته بندي دارند. اما واقعيت آن است كه نمي توان به امور همه اين صنوف و تخصصها در يك تشكل واحد رسيدگي كرد.مشكلات و نيازهاي ماشين سازان بسته بندي با تهيه كنندگان مواد بسته بندي متفاوت است. حتي ممكن است ديدگاه خرد اين دو با يكديگر متفاوت باشد و اين در حالي است كه ديدگاه هاي كلان آنها در يك جهت يعني رونق و توسعه بخش بسته بندي است.راه اصولي اين است كه ابتدا تشكل هاي تخصص و صنفي به وجود آيند و نمايندگان آنها برنامه هاي كلان بخش بسته بندي را تدوين كنند. حركت از سطوح پائين تر يعني تشكل هاي صنفي و تخصص خرد اين مزيت مهم را دارد كه دستيتابي به آن ساده تر و سريعتر است. به عبارتي ديگر ايجاد وحدت بين اعضاي يك صنف مشخص به سادگي امكان پذير است و ايشان از جايگاه حرفه اي خود و همكاران نيز آگاه هستند. بخش بسته بندي نياز به تشكل هاي صنفي و تخصصي دارد تا بتوان با تكيه بر آنها به اين بخش هويت داد. اينكار از دو بعد حقوقي مادي بعني كسب اعتبارات نالي و بعد حقوق معنوي ارتقاء سطح دانش تبين قوانين صنفي بسيار مفيد است و شتاب بخش بسته بندي را در كشور بالا مي برد.
فصل دوم:
انواع ماشينهاي بسته بندي
1)صنايع بسته بندي به وسيله كارتي و مقواهاي لميخت شده كه اين كارها با ماشين دايكات و ماشين افست و خط برش انجام مي شود
2) صنايع بطري و شيشه: در اين صنعت كليه مواد سيال و در مواردي غير سيال و دراين بطري ها به وسيله ماشين هاي اتوماتيك با حجمي معين ريخته شده و در بندي مي گردد كه دربندي خودش بيشتر از هر چيز جائي در صنايع بسته بندي براي خود نگه داشته مانند انواع داروهاي سيال،در بطري دربندي شده در داروخانه ها ، نوشابه ها و بسته بندي شيشه شير با دربندي ورق آلومينيوم كه همه از يك خانواده هستند .
3)صنعت پلاستيك در بسته بندي :
در چند دهه گذشته پيشروان راه صنعت بسته بندي صنايع پلاستيك را كمتر از صنايع كاغذ و شيشه نداشتند و جائي در صنعت براي خود باز كرده اند كه اكنون در خشكبار و ديگر مواد غذايي و شيميايي و غيره حرفي براي گفتن دارد و اكنون بنابه نياز اين صنايع ماشين آلاتي چه مشابه خارجي و چه با ابتكار داخلي در كشور ساخته شده كه با سرعت بسيار خشكبار و ديگر مواد غذايي و شيميايي را با توزين در اندازه هاي مختلف بسته بندي نموده و با كيفيت خوب به بازار عرضه مي گردد.
صنايع بسته بندي فلزي :
نياز به بسته بندي بهتر و مقاوم تر منجر به پيدايش و توسعه ظروف فلزي گرديد . قوطي سازي از زمان ناپلئون شروع شد.براي مدت مديدي قوطي هاي كنسرو با دست سا خته مي شود. در اوايل قرن بيستم قوطي هاي فلزي كه شكل بهدا شتي داشت رواج يافت واين امكان را به وجود آورد كه بتوان از تجهيزات سريعتري براي ساخت ، پر كردن بستن درب قوطي فلزي استفاده نمود .
صنايع بسته بندي منسوج :
براي بسته بندي مواد غذايي (ميوه و سبزيجات) منسوجات توري همان چيزي است كه هم ويژگي ديده شدن و هم دوام و ابر آورده مي كند. بعضي گوشت و فرآورده هاي گوشتي آماده ، نياز به محافظت دارند و بدين منظور از توريهاي كشدار كار جابه جايي و محافظت آنها را در برابر سرمازدگي تسهيل مي كنند.
صنايع بسته بندي مواد غذايي :
تاريخچه نگهداري مواد غذايي به 500 سال قبل از ميلاد مسيح مي رسد . بسته بندي علاوه بر نگهداري نقش هاي زيادي دارد . يكي از زمينه هاي پويايي بسته بندي به فروش رسيدن مواد غذايي در بازار رقابت و تجارت است.
تاريخچه بسته بندي مواد غذايي را مي توان به عنوان پايه اي براي توسعه روشهاي بسته بندي نوين در تمامي قلمرو گوناگون اين روشها ، به شمار آورد. اين تاريخچه در جهان از زمان امپراطوري فرانسه آغاز شد و تداوم و تكامل يافت و در ايران (درخشان) نامي پايه گذار آن شد.
فصل سوم :
قسمت ثابت دستگاه دايكات
مرحله اول كه به چند دسته تقسيم مي شود :
1)تهيه مواد اوليه كه اصولاً به دليل فولادي بودن بدنه ؤ الگوها را به برشكاريهاي فولاد بر برده و در انجا طبق الگو بدنه ها برش خورده و سپس زير نوردهاي اين ورقها كه در اثر حرارت بالا برش كاري دفرمه شده صاف و منظم مي گردد. سپس بدنه ها به قسمتهاي بورنيك كاري جهت سوراخ گيري ها و منظم كردن و گونيا كردن فرستاده مي شود. در آنجا ابعاد و اندازه هاي مورد نياز طبق استاندارد هاي مورد نيازي انجام مي گيرد و پس از بازرسي اوليه به قسمت مونتاژ اوليه كه ساخت اسكلت اصلي ماشين مي باشد فرستاده مي شود.
در قسمت مونتاژ اوليه كه داراي سكوي مونتاژ مي باشد و اين سكو شامل چندين قيد و فرمان مي باشد كه اين قيد و فرمانها در اين سكو قرار مي گيرد و خال جوشهاي اوليه به اين ماشين زده مي شود ناگفته نماند كه اين قطعاتي كه بايد به همديگر وصل شوند قبلاً در قسمت صفحه تراشكاري شده اند كه اين ابعاد در صورت نادرست بودن در سكوي مونتاژ اوليه در بين قيد و فرمانها قرار نمي گيرد و مونتاژ انوليه با مشكل بر مي خورد لذا دقت آنها در كارهاي تراشكاري (1+) مي باشد و اصولاً در مونتاژ اوليه با دقت كامل اسكلت اين ماشين پايه گذاري مي شود. بعد از اتصالهاي اوليه اسكلت مرحله دوم قرار گرفتن لوله هاي اتصال اسكلت جهت محورهاي چرخ دنده و كلاج مي باشد كه اين مرحله تشكيل شده است از دو لوله مانيسمال با ضخامتهاي ديواره 125 mm كه اين لوله ها در قسمت تراشكاري به صورت مرغك به مرغك سنتز (بالاسن) شده داخل و روي آنها تراشيده شده ؤ آنها را در بدنه ماشين كه به وسيله دريل راديان بورينگ كاري شده است و با فلانچهايي كه قبلاً تعيين شده اتصال پيدا كرده و در سوراخهايي كه داراي لوله نيستند و ياتاقان بندي مي شوند ياتاقانهايي كه قبلاً در قسمت تراشكاري آماده و آنها نيز از دقت بالايي برخوردار هستند به بدنه اصلي نصب مي شوند سپس اين ماشين جهت جوشكاري انتقال داده مي شود كه در اين قسمت توسط استادان جوشكاري درجه يك ، جوشكاري نهايي انجام مي شود. ناگفته نماند كه نسبت به ضخامت فلزها از الكترودهاي نمره هاي متفاوت استفاده مي شود.
مثل الكترود 5و4و3 پس از اتمام جوشكاري ماشين 24 ساعت در هواي ازاد رها ميشود و بعد از 24 ساعت ماشين به كوره تنش زدايي فرستاده ميشود و در آنجا ماشين در كوره قرار مي گيرد كه در آن كوره ها ماشين 700 درجه حرارت ديده و 4 ساعت در آن درجه حرارت مي ماند كوره ها خاموش و تا خنك شدن نهايي دستگاه در داخل كوره مي ماند.
اين كار جهت رها شدن فلز از خستگي ها و تنش ها و منظم شدن فرم آنها مي شود. بعد از اين كار ماشين جهت بورينگ كاري دوباره به قسمت بورينگ كاري فرستاده مي شود . در اين قسمت بورينگ كاري نهايي و دقيق جهت سنتر كردن بورينگ ها ، بوشها و ياتاقانها انجام مي پذيرد در ضمن كف و سينه كار ماشين نسبت به محورها و بوش ها تراشيده مي شود و بعد از آن ماشين به قسمت مونتاژ قطعات آورده مي شود.
در اين قسمت تعداد زيادي از قطعات كه قبلادر قسمتهاي فلزكاري و ترشكاري و ماشين هاي چرخ دنده زني اين قطعات آماده شد بر روي دستگاه بسته مي شود كه بررسي من از قطعات به ترتيب به اين شرح مي باشد.
1: قطعات دنده
2:بوش ها
3:شفت ها
4:ياتاقان ها
1:قطعات دنده: كه شامل يك سري دندهاي فولادي و فسفربرنز و چدن هاي نشكن مي باشد كه تعدادي از اين دنده ها به بصورت پاتريال (مواد اوليه ) مانند دنده هاي فولادي كه براي اينكار فولادهاي مشخصي خريداري مي شود و آنها و به اندازه مورد نياز برش خورده و سپس به قسمت ترشكاري برده شده و در آنجا به اندازه مورد نياز تراشكاري مي شود سپس به قسمت دنده زني ارجاع داده مي شود و در آنجا با مدل مشخص خود دنده زني مي شود كه تعدادي از آنها داراي مدلهاي مشخصي هستند كه آنها قبلا در ريخته گري، قالب گيري كرده و آنها را ريخته گري مي كنند. مانند چدن هاي نشكن و فسفر برنزها، آنا پس از ريخته گري شدن به قسمت سند بلانس فرستاده مي شود در آنجا ماسته هاي چسبيده شده و ضايعات اضافي روي چدن به صورت گلوله باران ساچمه هاي فولادي تميز و منظم مي شود و سپس بعداز آن به قسمت دنده زني با مدلهاي خاص خود دنده مي شوند.
2-بوشها:
در بوشها معمولا از فسفربرنزها استفاده مي شود كه اكثر اينها با آلياژهاي مورد نياز دستگاه ريخته گري شده،سپس عمليات سند بلانس انجام شده ودر قسمت تراشكاري شده .معمولا دقت اين بوش ها تا يك صدم ميليمتر تراشيده شده وبا ساعتهاي داخل اندازه گير ،اندازه گيري مي شود.
3:شفت ها :
اين دستگاه داراي 4 محور مي باشد كه محور اول چرخ دنده هاي بزرگ روي آن قرار مي گيرد كه قطر شفت ها cm16 يا mm 160 است ، جنس اين شفت ها فولادي مي باشد كه اين شفت ها پس از تهيه به قسمت برش برده شده اندازه مورد نياز برش خورده و به قسمت تراش فرستاده مي شود در اينجا تراشكاري با دقت بالا انجام مي شود و سپس به قسمت خارزني فرستاده مي شود كه جاي خار چرخ دنده ها تراشيده (درآورده) مي شود.
محور دوم يا شفت دوم به صورت عمليات بالا استفاده مي شود براي چرخ دنده هاي كوچكتر و انتقال نيرو .
محور سوم هم به اين صورت انجام مي گيرد و محور سوم جهت تغيير دور و انتقال نيرو مي باشد.
محور چهارم كه مهمترين محور مي باشد كه روي اين محور الكتروموتور و كلاچ ترمز تعبيه شده و انتقال نيرو از اين محور شروع مي شود . البته در قسمتهاي آينده در مورد كلاچ و ترمز توضيح داده خواهد شد.
4:ياتاقانها:
اتاقانها اكثراً قالبهاي مخصوص خود را دارند كه در ريخته گري ريخته مي شوند و بعد از عمل سند بلانس و تراشكاري بلبرينگ هاي خاص خود را در يااقانها جا زده و به قسمت مونتاژ فرستاده مي شود.
مونتاژ اوليه :
در اين قسكت قطعاتي كه قبلاً توضيح داده شد با دقت تمام در قسمتهاي خاص خود جاي مي گيرد . و اين مونتاژ تا مرحله چهارم انجام مي گيرد و اين قسمت مونتاژ شده را قسمت ثابت دستگاه مي گويند و جهت قسمت متحرك حتماً بايد اين قسمت آماده شود.
2-قسمت متحرك دستگاه
(2)قسمت متحرك دستگاه : متحرك دستگاه در مرحله اوليه بعد از برش كاري بدنه و نورد كردن آنها به قسمت فرز رفته و در آنجا ابعاد مورد نياز تراشكاره كرده و سپس به قسمت سوراخ گيري فرستاده مي شود. و در آنجا جهت سوراخ گيري بدنه ها طبق نقشه سوراخ گيري مي شود . ضمناً در قسمت تراشكاري قطعات مورد نياز قسمت متحرك تك به تك همانند نقشه مورد نياز تراشيده و سپس جهت زدن جاي خارها و جاي دنده ها به قسمت فرز و سنگ عودت داده مي شود. پس از عمليات تكميلي قطعات آنها جهت سختكاري به كارخانه فرستاده مي شود. در اين قسمت نسبت فولادهاي انتخاب شده و جنس مورد احتياج آنها سختكاري مي شود.
سپس براي مرحله آخر به قسمت سنگ فرستاده مي شود و اندازه باقي آن را بدست مي آورند. و تمام اين مجموعه ها بعد از تكميل شدن به قسمت مونتاژ فرستاده مي شود و قطعات جهت مونتاژ آماده مي باشد. در اين جا قسمت ثابت ماشين كه گفته شد آماده بود ، به طور دقيق بايد با قسمت متحرك تنظيم و جفت شود. اين مرحله دقيق ترين و حساس ترين مرحله ساخت اين ماشين مي باشد، كه با قيد هاي مخصوص مونتاژ نهايي بر روي دستگاه ثابت جهت نصب به قسمت متحرك آماده مي شود بعد از اتصال تك تك قطعات به همديگر و نصب روي دستگاه جوشكاران با زدن خالهاي دقيق و حساب شده دستگاه را به هم وصل نموده و بعد از تكميل اتصال قطعات به همديگر و وصل قطعاتي مانند شاتون ها و دنده ها كه اين قطعات الزاماً درگير با قسمتهاي ثابت و متحرك مي باشد و مي تواند نسبتهاي صفحات ثابت و متحرك را به هم تنظيم نمايد آن را پياده و سپس به قسمت جوشكاره برده .