اینجانب پروژه کارآموزی خود را در شیراز ، خیابان زند ، خیابان توحید ( داریوش ) مجتمع تجاری شهر ، طبقه 5 ، واحد 509 بیمه سامان با کد 821گذرانده ام
این پروژه شامل گزارش ها ، و تجربیاتی است که در بیمه سامان به مدت 240 ساعت کارآموزی ، ثبت شده است و مقایسه اطلاعات و تئوری های مختلف صورت گرفته است. ودر پایان از زحمات مسئولین بیمه سامان کد نمایندگی 821 کمال تشکر رادارم .
مقدمه
امروز دیگر تصوراین که گونه ای از فعالیت انسان بدون وجود بیمه شکل پذیردمشکل است . به ویژه آن که در قرن بیستم تحولات تکنولوژی ، حمل و نقل وارتباطات با سرعت و وسعت شگفت آوری انجام پذیرفته است . برجسته ترین نمونه این موضوع پیشرفت موتور اتوموبیل است که متعاقب آن بیمه اتوموبیل به یکی ازمهم ترین بخش های صنعت بیمه تبدیل شده است . توسعه مهم دیگر، افزایش تعداد ریسک های یگانه خیلی بزرگ است .نفتکش های غول پیکر و هواپیماهای بسیار بزرگ نمونه هایی هستند که نشان می دهند سرمایه تحت پوشش بیمه ممکن است صدها میلیون تومان ارزش داشته باشد. مشکلات مربوط به پوشش چنین سرمایه های عظیمی باعث شده است که بیمه گران به پشتیبانی یکدیگر، یک خطر بزرگ را در سطح داخلی و بین المللی به صورت بیمه اتکایی مجدد بین خود توزیع کنند و از عهده جبران خسارت های هنگفت برآیند. همراه با ارتقا و پیچیدگی بیشتر زندگی انسان امروز، بیمه ها نیز از زوایای مختلف و با شتاب توسعه یافته اند. زیان هایی که ممکن است به طور ناخواسته در جریان فعالیت و زندگی عادی هر فردی به دیگران وارد آید و در قبال آن ها مسؤول واقع شود بابیمه مسؤولیت تحت پوشش قرار می گیرند. در این خصوص ، می توان به بیمه مسؤولیت پزشکان و بیمه مسؤولیت تولید کنندگان اشاره کرد. نمونه های جدیدتر، بیمه افترا برای روزنامه نگاران و ایستگاه های رادیو و تلویزیون و بیمه آلودگی ناشی از نشت نفت از تانکرهاست . بیمه های سیل ، زلزله و خرابی کامپیوترنیز بر همین منوال ظهور کرده اند. بیمه های زندگی نیز پیشرفت های شگرفی یافته و مجموعه متنوعی از انواع این نوع بیمه را ارائه کرده است . در این زمینه انواع بیمه های مستمری و عمر و پس انداز به طور چشم گیری افزایش یافته است . در ادامه ، بیمه گران رشته زندگی مجبور شده اندکه با مشکلات جدیدی نظیر بیماری ایدز مواجه شوند و درباره پیشرفت علم ژنتیک بیندیشند
فصل اول
( آشنایی کلی با مکان کارآموزی )
مشخصات کلی با مکان کارآموزی
نمایندگی بیمه سامان دارای کد فعالیت 821 واقع در شیراز خیابان داریوش مرکز تجاری شهر طبقه پنجم واحد 509 می باشد در این نمایندگی که اجازه صدور تمامی پوشش های بیمه ای از بیمه شخص ثالث ، اتومبیل ، موتورسیگلت و بدنه انواع اتومبیل ها و بارکشی ها تا آتش سوزی مسئولیت مدنی کارفرمادر قبال کارکنان ، باربری درون شهری ، برون شهری ، بیمه عمر وتشکیل سرمایه ، عمر وحوادث گروهی و حوادث انفرادی و ...... صادر می شود که هماهنگی های فنی توسط نماینده با مسئولین شعبه انجام گرفته پوشش بیمه نامه صادر می شود . در این مکان دو منشی که یکی مسئول صدور بیمه نامه و دیگری همکاری وی چهار نفر بازاریاب فعالیت می کنند و خود نماینده که همانگ کننده اعداد بازاریابان و تطبیق فعالیت آنها از لحاظ فنی با موارد بیمه ای و بهعنوان بیمه گر وطرف قرارداد بیمه گذارناظرفعالیت بقیه می باشد . فعالیت بازاریابان و نماینده در هر روز و لحظه و ساعتی است و محدودیت ندارد ولی به شکل اداری فعالیت ها از ساعت 8 صبح الی 4 بعدازظهر آغاز و پایان می پذیرد . بیمه سامان که در سال 86 فعالیت خود را در شیراز و جنوب کشور آغاز کرده است توانسته است طبق آمارهای ارائه شده از سوی مرکز فعالیت خود را پا به پای سایر بیمه های دولتی وخصوصی در این مدت کم بالا برده و حتی در بعضی موارد جلوتر باشد به همین جهت نمایندگان فعال آندر شهر شیراز از مرکز 50 نمایندگی گذشته است . به ویژه نوع خدمات و مزایای بیمه عمر و تشکیل سرمایه که این نوع بیمه همراه با مزایای ارائه شده مختص بیمه سامان می باشد که اخیرا بیمه آسیا نیز توانسته است در این روش استفاده شود وخدمات فوق را ارئه نمایند. از ویژگیهای بیمه سامان انعطاف در مقابل مشتری و برخورد دلسوزانه و آگاهانه مشتریان خود است به هین جهت به وسیله ارئه اطلاعات کم نظیری که بیمه گران سامان به افراد می دهند در مدت کمی از همکاری بیمه گر وبیمه گذار بگذرد ع بیمه گذار دارای اطلاعات کافی و وافی در مورد امور بیمه ای می شود و می تواند با تطابق با سایر بیمه هایی به مزایای عای بیمه سامان و شکل خدمات آن ببرند. من شخصا در این بیمه با نحوه کار با اکثر بیمه های ذکر شده آشنا شده ام و به عنوان کاراموز در این شعبه مشغول به فعالیت بودم
فصل دوم
( ارزیابی بخشهای مرتبط با رشته علمی کارآموزی
تشریح کلی از نحوه کار، وظایف و مسئولیتهای کارآموزی در محل کارآموزی و ارائه لیستی از عناوین کارهای انجام شده توسط دانشجو:
از جمله وظایف انجام شده در بیمه سامان کد نمایندگی 821 شیراز به شرح زیر می باشد
مشاهدات آشنایی ها نحوه مشارکت های اجرا
از اولین روزی که وارد نمایندگی 821بیمه سامان شده ام،مسئول بیمه سامان با استقبال گرم از من پذیرایی کرد. مسئول بیمه بعد از آشنایی ، من را با انواع بیمه و همچنین مسئولیت پذیر بودن آنها را نسبت به هموطنان گرامی، آشنا کرد و این حس را در روحیه من تقویت کرد و من را با قسمتهای مختلف بیمه از جمله:
فرم های ثبت نام
مبالغ قابل پرداخت در مورد هر بیمه
سمینارهای که در رابطه با خدمت به مردم گرفته می شد.
همچنین در رابطه بت رفاه و بهبودی کار مسئولین بیمه
نحوه برخورد و لحن صحبت و توجیح صحیح با متقاضیان
وظیفه ما نسبت به هموطنان این است که ملاک و مزیت بیمه شدن در برابر تمام خطرات و حوادثی که ممکن است که ناگهانی گریبان گیر هر کسی بشود، آگاه سازیم.من در این مدتی که در این شرکت بیمه کار کردم ه تنها راهنمایی برای مردم یودم ،بلکه برای خانواده و آشناییان خود سود فراوانی داشتم.دراین مدت بعضی از این مراجع کنندگان که با حضورخود در سمینارهای بیمه،کمکهای زیادی در فرهنگ سازی کشور به ما می کردند و روز به روز به تعداد مراجعه کنندگان اضافه می شود.
ازدیگرمسئولیتهایی که من دراونجا داشتم، با استفاه از محیط word جدولهایی درست می کردم که مختص به هر مشتری بود.این جدول شامل:
مشخصات شخصی
نوع بیمه
تاریخ اعتبار بیمه
می باشد.که باید آنها را در سیستم ثبت می کردم وهمچنین از تمامی فرم های مشتری Backup می گرفتم و در دفتر بیمه ثبت می کردم.درکناراینها اتیکتهای تبلیغاتی و کارت ویزیت را بااستفاده ازمحیط فتوشاپ و colerdrow طراحی می کردم.توی این 55 روزی که در این بیمه کارآموز بودم، ویندوز سیستم را update می کردم.همچنین از طریق خط IDSL ، online می شدم و وارد سایت بیمه می شدم وازآنجا اسامی کسانی که ثبت نام کرده بودند را برمی داشتم و تحویل مسئول کارآموزبیمه می دادم.اینجور مسائل فقط تحت نظر مسئول مستقیم کارآموزی انجام می شد.از طریق سایت بیمه کسانی که درشهرستانها بودند و دسترسی به شرکت بیمه سامان را نداشتند،می توانستند وارد این سایت بشوند و ثبت نام به عمل آورند.این کار باعث صرفه جویی در وقت مشتریان عزیزورفاه جان آنها می شود.
بعضی وقتها که مسئول بیمه نمی توانست جوابگوی همکاران و بیمه شدگان باشد،با توجه به تماسهای تلفنی و offlineهای بیمه که در emailآدرسش گذاشته بودند ومن ازآنها printمی گرفتم و به مسئول آنجا تحویل می دادم و سپس از طریق email من به آنها پاسخ می دادم.در ضمن بعضی وقتها می شد که سایت آنقدر شلوغ بود که به تمامی آنها نمی توانستیم پاسخ دهیم.ولی به هر حال تا آنجایی که در توان سازمان بود مشتریان را راضی نگه می داشتیم.
از جمله بیمه هایی که در این سازمان صادر می شد:
بیمه عمر
بیمه مسئولیت
بیمه تأمین اجتماعی
بیمه آتش سوزی
بیمه حوادث
بیمه اتومبیل
بیمه مسافرت
و بیمه های دیگر که مشتریان با توجه به نیازشان درخواست می دادند.
بیمه سامان برای مشتریان مزیت هایی از لحاظ ملی در نظر گرفته بود،مثلاً : بعضی از مشتریان از پرداخت هزینه بیمه ناتوان بودند، بیمه برای راحتی رفاه حال مشتریان هزینه بیمه را به صورت اقساط در نظر می گرفت ویا مهلت پرداخت را چند روزی تمدید می کرد.
بیمه سامان برای مشتریان مزیت هایی از لحاظ ملی در نظر گرفته بود،مثلاً : بعضی از مشتریان از پرداخت هزینه بیمه ناتوان بودند، بیمه برای راحتی رفاه حال مشتریان هزینه بیمه را به صورت اقساط در نظر می گرفت ویا مهلت پرداخت را چند روزی تمدید می کرد.
فصل سوم
( آزمون آموخته ها، نتايج و پيشنهادات )
مشکلات و نارسائی های کارآموزی
در این دوره ای که من گذرانده ام،مشکلات و نارسائی هایی هم وجود داشت.چه از طرف من و چه از طرف بیمه.در مقابل مشتریان یکی از مشکلاتی که من داشتم ذیغ وقت و ایجاد استرس، وهرازگاهی به دلیل مشکلات درسی،با توجه به مسئولیتهایی که درقبال کارهایی که به من متحول شده بود،به موقع در محل کار خود حاظر شوم،بنابر این مسئولیت آن روز را به فردا موکول می کردم.
- مشکل دیگر این بود که، بعضی ازاین مسئولیتها که به عهده من واگذار می شد،تجربه کافی در را در اون زمینه نداشتم، ولی با کمک مسئول و مدیر آنجا با آن آشنا می شدم.
میزان مفید بودن دوره کارآموری:
من در این مدت تجربه هایی را کسب کردم که تا کنون متوجه آن نشده بودم و کارهایی از قبیل:
نظرات و پیشنهادات مربوط به دوره کارآموزی:
دوره کارورزی یکی از بهترین دوره ها برای محک زدن خود در مقابل دانشهای خود می باشد.همچنین یک فرصتی می باشد که خود را در محیط کار با جامعه قرار داد،تا استعدادها و تواناییهای خود را بهتر به محیط ارائه کنم.
این دوره به هر فردی این اجازه را می دهد که چقدر توان و استعداد کارهایی که به آن محول شده را دارد وباعث بزرگ شدن هرفرد ازلحاظ عقلی واخلاقی می شود.
تعريف بيمه
بيمه ، اشخاصي را كه متحمل لطمه ، زيان يا حادثه ناخواسته اي شده اند قادر مي سازد كه پيامدهاي اين وقايع ناگوار را جبران كنند. خسارت هايي كه به اين قبيل افراد پرداخت مي گردد از پول هايي تأمين مي شود كه براي خريد بيمه نامه مي پردازند و با پرداخت آن در جبران خسارت همديگر مشاركت مي كنند. به بيان ديگر همه آن هايي كه خود را بيمه مي كنند با مشاركت در سرمايه اي كه متعلق به همه خريداران بيمه است ، در جبران خسارت و زيان هاي هريك از افراد بيمه شده ،شريك و سهيم مي شوند. بيمه گران خطرهاي احتمالي را به خوبي مي شناسند و احتمال وقوع آن ها رامي دانند. بنابر اين ، مي توانند ميزان حق بيمه اي را كه هر شخص بايد بپردازد به نحوي محاسبه كنند كه مبلغ جمع آوري شده ، براي جبران خسارت هايي كه پيش خواهد آمد، كافي باشد. بديهي است كه تنها تعدادي از آنان كه خود را بيمه كرده اندنياز به جبران خسارت از محل مبلغ جمع آوري شده خواهند داشت . بر اين اساس ، مقدار حق بيمه مربوط به هر نفر متقاضي بيمه با توجه به دو عامل مهم محاسبه مي شود: نخست اين كه ، به طور كلي احتمال بروز خسارت در آينده چه قدر است ; و دوم ، آن كه احتمال وقوع حادثه براي بيمه گذار متقاضي بيمه بيشتريا كمتر از ميانگين احتمال خطر مزبور باشد. براي روشن شدن موضوع 3 مثال مي آوريم :
1. در بيمه هاي مربوط به اتوموبيل : جواني كه اتوموبيل پرقدرتي دارد ياراننده اي كه قبلا چند مورد تصادف داشته و خودش مقصر بوده است ، از راننده ميان سال و با تجربه اي كه اتوموبيل كم قدرتي دارد و قبلا تصادف نكرده است ، حق بيمه بيشتري مي پردازد;
2. در بيمه آتش سوزي : صاحب مغازه ساندويچ فروشي ، ازصاحب يك دفتر خدماتي حق بيمه بيشتري مي پردازد. يعني ، هر چه احتمال خطربيشتر باشد، حق بيمه نيز بيشتر خواهد بود;
3. براي فردي جوان و تندرست كه شغل بي خطري دارد خريدن بيمه زندگي آسان تر و حق بيمه آن هم كمتر خواهد بودتا فرد سال مندي كه شغل پرخطري دارد.
بخش اول – بيمه آتشسوزي
بيمه آتشسوزي شايد بعد از رشته بيمه باربري يکي از قديميترين رشتههاي بيمه ميباشد که انسان براي حفظ اموال و دارائيهاي خود از آن استفاده نموده است. در ممالک بزرگ جهان هيچ دارائي و مالي بدون پوشش بيمه آتشسوزي وجود ندارد و در موارد لزوم دارائيها و اموال در مقابل خطرات تبعي بيمه آتشسوزي نيز در تحت پوشش قرار دارند. بديهي است بنا به گذشت زمان کمکم نياز به بيمه آتشسوزي بيش از پيش احساس ميشود. در اين فصل با بيمه آتشسوزي آشنا ميشويم. در بيمه آتشسوزي، ساختمان و كليه كالاها و لوازم موجود در آن در مقابل خطر آتشسوزي و انفجار و صاعقه بيمه ميشود. مورد بيمه ممكن است منزل مسكوني، غيرمسكوني و يا واحد صنعتي و يا تجاري باشد. خسارتهاي وارده ناشي از آتشسوزي و همچنين هزينههاي پيشگيري از توسعه آتش در اين بيمهنامه قابل جبران است. البته غير از آتشسوزي، خطرات ديگري نظير زلزله، سيل، طوفان، تركيدگي لوله آب، ضايعات برف و باران، سقوط هواپيما و هليكوپتر، شكست شيشه و سرقت از منزل نيز در بيمه آتشسوزي و با عنوان خطرات اضافي قابل پوشش است.
بيمه آتشسوزي از قرن هفدهم ميلادي به بعد و مخصوصاً پس از آتشسوزي بزرگ لندن در سال 1666 ميلادي، که در آن سال آتشسوزي مهيبي در لندن در يک نانوائي اتفاق ميافتد که دامنه وسيعي پيدا ميکند و سطح عظيمي از شهر لندن را طعمه آتش ميکند، در پي اين حادثه مؤسسات و بنيادهايي بعنوان تأمين خسارات آتشسوزي تأسيس شد که شکل امروزي آنها شرکتهاي بيمه ميباشند.
بروز انقلاب صنعتي و ايجاد كارخانجات، مؤسسات توليدي و صنعتي و ... كمك موثري به رشد هرچه بيشتر بيمههاي آتشسوزي كرد. اين رشته در ايران عليرغم نياز مبرم به اين نوع از بيمه خيلي ديرتر از سايررشتههاي بيمه متداول و پيشرفت نموده است. در قبل از انقلاب اسلامي بيمه آتشسوزي در ايران منحصر به بيمه آتشسوزي ساختمان و اموال دولتي بوده و تنها حجم بسيار کوچکي از سرمايههاي خصوصي در مقابل خطرات آتشسوزي تحت پوشش بودهاند ولي به مرور و پس از انقلاب عملاً شناخت مردم از بيمه آتشسوزي گسترش يافته بطوري که سهم عمدهاي از حق بيمههاي رشته بيمه آتشسوزي شرکتهاي بيمه متعلق به بيمه اموال خصوصي ميباشد.
تعريف آتشسوزي:
در بيمه آتشسوزي مقصود از آتش آن است كه:
1- از يك منبع حرارتي كنترلناپذير سرچشمه بگيرد، مثل روشن شدن كبريت يا مشعل آتش و سرايت آن به اشياي قابل سوختن.
2- منبع حرارتي كنترل شدهاي را ترك كند و باعث آتش گرفتن بيرون آن منبع شود، مثل آتشسوزي منزل در اثر واژگون شدن بخاري.
بدينترتيب آتش گرفتن اشيا در داخل محدوده آتش كنترل شده، نظير داخل بخاري يا كوره و يا مثلاً سوختگي فرش زير بخاري يا هيتر كه مستقيماً از آن ناشي بشود و يا دودگرفتگي منزل بدون ايجاد آتشسوزي و صرفاً به خاطر دود ناشي از بخاري، جزو تعهدات بيمهگر نيست.
توجه :
آتشسوزي در لغت به معني احتراق توأم با شعله است. بر اين اساس سوختن آهسته، اكسيداسيون، تغيير رنگ و بو دادن، تخمير و نظاير آن به معني آتشسوزي نيست و طبعاً تحت پوشش بيمهنامه آتشسوزي نميباشد.
خطرات مورد تعهد:
در بيمه آتشسوزي خطرات ناشي از آتش، صاعقه و انفجار تحت پوشش بيمه است. كه به توضيح آنها ميپردازيم: 1- آتش: تركيب هر ماده با اكسيژن به شرط آن كه با شعله همراه باشد. پس مقصود، آتش خسارتزننده و غير قابل مهار است؛ و گرنه از بين رفتن اشياء در داخل محدوده آتش كنترل شده نظير داخل بخاري و يا داخل كوره مشمول اين بيمهنامه نميشود.
2- صاعقه: تخليه بار الكتريكي بين دو ابر يا بين ابر و زمين كه براي القاي دوبار مخالف به وجود ميآيد. صاعقه در اثر برخورد دو ابر داراي بارهاي مثبت و منفي ايجاد ميشود و به اشياي روي زمين خسارت وارد ميكند.
3- انفجار: هر نوع آزاد شدن انرژي حاصل از انبساط گاز يا بخار، نظير كپسول گاز و نظاير آن.
* خطرات اضافي: خطرات تبعي يا پيرو آتشسوزي كه با پرداخت حق بيمه اضافي همراه بيمهنامه آتشسوزي تحت پوشش بيمه قرار ميگيرند؛ اين خطرات عبارتند از:
زلزله، سيل، طوفان، سقوط هواپيما و هليكوپتر، تركيدن لوله آب و ضايعات آب و برف و باران، دزدي با شكستن حرز، شكست شيشه.
خطرات خارج از تعهد:
خطرات زير، خارج از تعهد بيمهگر است؛ مگر آنكه صراحتاً خلاف آن در بيمهنامه قيد شده باشد:
1- جنگ، جنگ داخلي، آشوب و بلوا، اعتصاب، قيام، انقلاب، كودتا، اغتشاشات داخلي و يا اقدامات احتياطي مقامات انتظامي و نظامي؛
2- زمينلرزه، آتشفشان، ريزش زمين، سيل، طغيان رودخانهها، حريق تحتالارضي و يا آفات سماوي؛
3- انفجار مواد منفجره مانند ديناميت ، تي ان تي و باروت؛
4- فعل و انفعالات هستهاي.
مورد بيمه:
شامل ساختمان و اموال و اثاثيه مندرج در جدول مشخصات بيمهنامه ميشود كه متعلق به بيمهگذار و يا در تصرف وي در محل مورد بيمه است.
تبصره: اموال ساير اشخاص موجود در محل بيمه به شرط آنكه حق بيمه آنها پرداخت شده باشد و در ارتباط با نوع شغل بيمهگذار باشد، بيمه شده محسوب ميشوند. اين تبصره در مورد اموال موجود در مغازهها، انبارها و مكانهايي است كه كالاها در آن جا در حال گردش هستند و ممكن است تمام يا قسمتي از اين اموال متعلق به بيمهگذار نباشد؛ با اين وجود در صورتيكه، حق بيمه آنها – كه به صورت تقريبي مشخص ميشود- پرداخت شود، خسارت وارده به آنها بيمه است.
اموالي كه بيمه نميشوند
در بيمه آتشسوزي اموال زير بيمه نميشوند، مگر با توافق بيمهگر:
1-مسكوكات، پول، اوراق بهادار، فلزات قيمتي به هر شكل، جواهرات و مرواريد، سنگهاي قيمتي سوار شده؛
2- هرگونه اسناد و نسخ خطي؛
3- هزينه بازسازي نقشه، جمعآوري مجدد اطلاعات و يا تنظيم دفاتر بازرگاني و ...
خسارتهاي قابل تأمين:
خسارتها و هزينههاي زير در بيمه آتشسوزي تحت پوشش بيمه است:
1- خسارت مستقيم ناشي از آتش، صاعقه و انفجار و خطرات اضافي؛
2- خسارت و هزينه ناشي از اقدامات لازم كه براي جلوگيري از توسعه خسارت صورت ميگيرد.
تبصره: جبران خسارت در هيچ مورد از ميزان زيانوارده به بيمهگذار نسبت به مورد بيمه در زمان وقوع خسارت تجاوز نمينمايد؛ يعني اين كه پرداخت خسارت: اولاً نبايد باعث سودآوري و منفعت بيمهگذار شود؛ ثانياً كل مبلغ پرداختي به وي حداكثر به اندازه كل مبلغي است كه از قبل مشخص شده و در صورت آسيب از بين رفتن كلي اموال به او پرداخت خواهد شد و حتي جمع هزينههاي پيشگيري از توسعه خسارت و كل خسارت وارد شده نبايد از مبلغ كل خسارت قابل پرداخت (كه از قبل بر اساس سرمايه مشخص شده است) تجاوز كند.
حدود خسارت قابل تأمين:
خسارت قابل پرداخت نميتواند از مابهالتفاوت ارزش هر يك از اقلام بيمه شده بلافاصله قبل و بعد از وقوع خسارت و يا در صورت خسارت كلي از مبلغ بيمه شده هر يك از اقلام خسارت ديده تجاوز نمايد؛ يعني اگر به طور مثال تلويزيوني با 10 سال عمر در آتش سوخت و يا به سرقت رفت و شركت بيمه تلويزيون نو به بيمهگذار نخواهد داد، بلكه قيمت نو آن را در نظر ميگيرد و از مدت كاركرد آن استهلاك را كم مينمايد و سپس آن مبلغ را ميپردازد.
زيان حاصله از وقفه در كار و توليد (عدمالنفع) و زيان ناشي از افزايش هزينه تعمير بازسازي و تأسيس مجدد بيمه نميشود، مگر با توافق خاصي كه بين بيمهگر و بيمهگذار صورت پذيرد (گرفتن پوشش خطر تبعي عدمالنفع)
تبصره: سرمايه بيمه در صورت وقوع خسارت به ميزان خسارت تقليل مييابد؛ لكن بيمهگذار ميتواند با پرداخت حق بيمه اضافي سرمايه بيمه را افزايش دهد؛ مثلاً اگر منزلي مسكوني با سرمايه 000ر000ر50 ريال بيمه آتشسوزي شده است و در اثر يك آتشسوزي مبلغ 000ر000ر10 ريال به آن خسارت وارد شده و شكت بيمه آن را پرداخت نمايد؛ اين فرد تا پايان قرارداد (سال ) فقط 40 ميليون ريال ديگر ميتواند خسارت دريافت كند (در اثر آتشسوزي يا حادثه ديگر)، ولي اگر بخواهد ميتواند با پرداخت حق بيمه اضافي دوباره مبلغ سرمايه را به همان 50 ميليون ريال افزايش دهد.
مراحل صدور بيمهنامه آتشسوزي:
مراحل سهگانه صدور بيمه آتشسوزي به قرار زير است
1- پيشنهاد بيمه : اولين مرحله صدور بيمهنامه، تكميل پرسشنامه پيشنهاد بيمه است. اين پرسشنامه حاوي سئوالاتي براي شناسايي بيمهگذار و همچنين خطر مورد بيمه است. بيمهگذار موظف است با صداقت كامل به سؤالات پرسشنامه پاسخ دهد. در صورت كتمان يا اعلام نادرست بيمهگذار اگر عمدي باشد بيمهنامه باطل است و اگر غير عمدي باشد بيمهگر حق فسخ بيمهنامه را خواهد داشت. بيمهگر بر اساس آن بيمهنامه را صادر ميكند. در پرسشنامه بيمه آتشسوزي بيمهگذار ميتواند علاوه بر خطر آتشسوزي، صاعقه و انفجار كه خطرات اصلي بيمهنامه است، خطرات اضافي دلخواه خود را نيز انتخاب كند. در پيشنهاد بيمهنامه علاوه بر سئوالهاي مختلفي كه بيمهگذار براي ارزيابي خطر بايد به بيمهگر بدهد، جدولي را كه در آن شرح كامل مورد بيمه بيان ميشود را بايستي تكميل بكند. پس بيمهنامه بر اساس پرسشنامه و پيشنهاد بيمه صادر ميشود بيمهنامه آتشسوزي برخلاف بيمهنامه اتومبيل كه از نيمه شب صادر ميشود از ساعت 12 ظهر صادر ميگردد و يك علت آن جلوگيري از بروز حوادث و آتشسوزيهاي ساختگي در نيمهشب است. طبقه خطر در بيمه آتشسوزي بيانگر ميزان خطر مورد بيمه است و از طبقه 1 با نرخ 3/0 در هزار (مثل منازل مسكوني) شروع ميشود و به طبقه 9 با نرخ 2/4 در هزار (مثل كارخانه كبريت سازي) به پايان ميرسد (طبقه خطر از كمخطرترين شروع شده و به پرخطرترين تمام ميشود)
2- بازديد اوليه: پس از تكميل پرسشنامه، مورد بيمه توسط بيمهگر بازديد ميشود و صحت مطالب مندرج در پرسشنامه مورد بررسي قرار ميگيرد. در مواردي كه سرمايه بيمه پايين باشد – نظير بيمه آتشسوزي منازل مسكوني– ممكن است بازديد اوليه صورت نگيرد.
3- صدور بيمهنامه: پس از طي مراحل ياد شده، در صورتي كه بيمهگر موافق بيمه كردن مورد بيمه باشد بيمهنامه صادر خواهد شد. اصل بيمهنامه نزد بيمهگذار خواهد ماند.
وظايف بيمهگذار هنگام خريد بيمهنامه :
بيمهگذار هنگام خريد بيمهنامه بايد با كمال حسن نيت با بيمهگر برخورد نمايد و از اقدامات زير بپرهيزد:
1- بيمه كردن اموال به ميزاني بيش از ارزش واقعي با قصد تقلب؛ در اين صورت خسارت وارده به هيچ عنوان قابل پرداخت نيست و بيمهگذار هيچ گونه حقي نسبت به بيمهگر نخواهد داشت؛
2- بيمه كردن اموال به قيمت كمتر از قيمت واقعي (بخاطر پرداخت حق بيمه كمتر)؛ در اين صورت بيمهگر فقط به تناسب حق بيمهاي كه دريافت كرده خسارت را خواهد پرداخت (ماده 10 قانون بيمه: در صورتيكه مال به كمتر از قيمت واقعي بيمه شده باشد بيمهگر فقط به تناسب مبلغي كه بيمه كرده است با قيمت واقعي مال مسئول خسارت خواهد بود)؛
مثلاً اگر مالي نصف قيمت واقعي بيمه شود، هنگام بروز خسارت نيز فقط نصف خسارت از طرف شركت بيمه پرداخت خواهد شد؛
3- بيمه مضاعف مورد بيمه در مقابل همان خطر، نزد بيمهگر ديگر با قصد تقلب؛ مثلاً يك منزل مسكوني را نميتوان نزد دو شركت بيمه، در مقابل خطر آتشسوزي بيمه كرد.
4- اصل حسن نيت: بيمهگذار مكلف است با رعايت و صداقت در پاسخ به پرسشهاي بيمهگر، كليه اطلاعات راجع به موضوع بيمه را در اختيار بيمهگر قرار دهد. اگر بيمهگذار در پاسخ به پرسش بيمهگر به طور عمد از اظهار مطلبي خودداري نمايد و يا برخلاف واقع چيزي بگويد، قرارداد بيمه باطل و بدون اثر خواهد بود؛ هرچند مطلبي كه كتمان شده يا برخلاف واقع اظهار شده هيچگونه تأثيري در وقوع حادثه نداشته باشد. در اينصورت نه فقط وجوه پرداختي بيمهگذار به وي مسترد نخواهد شد، بلكه بيمهگر ميتواند مانده حقبيمه را نيز مطالبه نمايد.
وظايف بيمهگذار هنگام وقوع حادثه :
1- حداكثر ظرف مدت 5 روز از زمان وقوع حادثه بيمهگر را مطلع نمايد؛
2- حداكثر ظرف مدت 10 روز از زمان وقوع حادثه بايد كيفيت حادثه، فهرست اشياي نجات داده شده، محل جديد آنها و مبلغ تقريبي خسارت را براي بيمهگر ارسال كند؛
3- بدون اجازه بيمهگر در مورد بيمه تغييراتي ندهد كه تعيين علت حادثه ارزيابي خسارت را دچار اشكال نمايد؛ مگر آن كه تغييرات در جهت تقليل خسارت و يا رعايت منافع عمومي ضروي باشد؛
مواردي كه بيمهگذار حقوق خود را از دست ميدهد :
1- در صورتيكه به قصد تقلب كالايي را به قيمت بالاتر از قيمت واقعي بيمه كند خسارت قابل پرداخت نخواهد بود؛
2- در صورتيكه كالا كمتر از قيمت واقعي بيمه شده باشد بيمهگر فقط به تناسب حق بيمهاي كه دريافت كرده خسارت را خواهد پرداخت؛
3- كتمان حقايق يا اظهارات خلاف واقع عمدي بيمهگذار در پيشنهاد بيمه، به نحوي كه منجر به كاهش اهميت خطر در نظر بيمهگر شده باشد؛
4- بيمه مضاعف مورد بيمه در مقابل همان خطر و مدت، در نزد بيمهگر ديگر با قصد تقلب؛
5- مباشرت و يا مشاركت در ايجاد خسارت عمدي در موضوع بيمه توسط ذويالحقوق، اعم از بيمهگذار و يا قائممقام وي؛
6-بيمه خطري كه قبلاً تحقق يافته است.
شرايط جايگزيني يا بازسازي:
اگر بيمهگذار، بيمهنامه با شرط جايگزيني و يا بازسازي دريافت نمايد، در صورت بروز حادثه و آسيب ديدن مورد بيمه يا از بين رفتن آن، بيمهگذار ميتواند بجاي دريافت مبلغ خسارت، از بيمهگر بخواهد كه مورد بيمه را بازسازي كند و يا مشابه سالم آن را به او تحويل دهد كه اين كار به صورتهاي زير قابل انجام است:
1- در صورتيكه موضوع بيمه از بين رفته باشد، در مورد ساختمان بازسازي آن و در مورد غير ساختمان جايگزيني آن؛
2- در صورتيكه موضوع بيمه آسيب ديده باشد تعمير و تعويض قسمتهاي آسيبديد؛
تبصره1: جايگزيني يا بازسازي اموال تلف شده و همچنين تعمير و تعويض قسمتهاي آسيبديده طوري صورت ميگيرد كه اموال مذكور به وضعي بهتر از زماني كه بوده در نيايد. (باعث منفعت و سودآوري بيمهگذار نشود)
تبصره2: هيچ نوع پرداختي بيش از مبلغي كه تحت اين بيمهنامه ميبايست پرداخت شود پرداخت نخواهد شد و در واقع بين شرايط بازسازي و جايگزيني با حالت پرداخت نقدي (از نظر هزينهاي كه بر دوش شركت بيمه قرار ميدهد) وجود ندارد.
تبصره3: عمل جايگزيني يا بازسازي ميتواند در محلي ديگر با موافقت قبلي بيمهگر انجام پذيرد، مشروط بر آن كه مسئوليت بيمهگر افزايش نيابد.
تبصره4: در صورتيكه مبلغ بيمهشده در زمان قبل از حادثه كمتر از صد درصد هزينه بازسازي يا ارزش جايگزيني آنها در صورت تلف شدن كامل باشد، بيمهگر فقط به تناسب مبلغي كه بيمه كرده است، نسبت به هزينه بازسازي يا ارزش جايگزيني آنها مسئول خسارت خواهد بود.
فسخ بيمهنامه:
بيمهگر و بيمهگذار هر زمان كه بخواهند ميتوانند تقاضاي فسخ قرارداد بيمه را بكنند. در اين صورت:
- اگر تقاضاي فسخ از طرف بيمهگذار باشد حقبيمه قرارداد تا آن زمان بر اساس تعرفه كوتاه مدت محاسبه ميشود و مابقي مسترد خواهد شد.
- اگر تقاضاي فسخ از طرف بيمهگر باشد حق بيمه قرارداد تا آن زمان بر اساس تعرفه روزشمار محاسبه ميشود و مابقي مسترد خواهد شد.
* مبلغ حق بيمه بر اساس تعرفه كوتاه مدت بيشتر از مبلغ آن بر اساس روزشمار است.
توجه: هنگاميكه تعرفه كوتاه مدت در مورد حق بيمه اعمال ميگردد منافع بيمهگر مدنظر است و هنگامي كه تعرفه روزشمار مورد استفاده قرار ميگيرد منافع بيمهگذار مدنظر است.
محاسبه حق بيمه:
حق بيمه با توجه به سرمايه بيمهشده و بر اساس تعرفه بيمه آتشسوزي مصوب شوراي عالي بيمه تعيين ميگردد.
مثال: ارزش بناي يك منزل مسكوني (صرف نظر از ارزش زمين آن) 100 ميليون ريال و ارزش اسباب و لوازم موجود در آن 50 ميليون ريال است. حق بيمه آتشسوزي منازل مسكوني 27/0 در هزار است؛ بنابراين حق بيمه آتشسوزي اين منزل به همراه لوازم موجود در آن به قرار زير است: (100,000,000 + 50,000,000)x(0.27 / 1000) = 405,000
ارزيابي خسارت :
ارزيابي خسارت در مورد ساختمان، ماشينآلات، لوازم منزل و كالاهاي تجارتي به صورت زير انجام ميشود: 1- ساختمان: تعهد بيمهگر در جبران خسارتهاي وارده به ساختمان (مسكوني، تجاري، صنعتي و غيره) قرار دادن آن ساختمان در وضعيت قبل از حادثه است. بر اين اساس در مورد ساختمانهاي معمولي تعهد بيمهگر پرداخت خسارت آنها بر اساس قيمت روز و بازاري آنهاست. اما در مورد بناهاي تاريخي، اماكن مذهبي و نظاير آن تعهد بيمهگر پرداخت هزينه تعمير، مرمت و بازسازي آنهاست.
2- ماشين آلات: تعهد بيمهگر در جبران خسارت ماشينآلات آسيبديده با توجه به سن و ميزان كاركرد آنها متفاوت است.
الف) خسارت كلي: تعهد بيمهگر در مورد خسارت كلي پرداخت قيمت روز ماشين است:
-ماشينآلات نو: در مورد ماشينآلات نو يا ماشينآلاتي كه مدت زيادي از عمر آنها نگذشته است، تعهد بيمهگر پرداخت هزينه خريد ماشين نو از همان مدل يا نوع مشابه است.
-ماشينآلات كهنه: در مورد ماشينآلاتي كه مستهلك شدهاند اما هنوز از چرخه كار و توليد خارج نشدهاند، تعهد بيمهگر پرداخت خسارت پس از كسر استهلاك است، طوريكه بيمهگذار بتواند همانند آن ماشين را با همان سن و استهلاك از بازار خريداري كند (شرايطي نيز وجود دارد كه بيمهگر با دريافت حق بيمه اضافي تعهد ميكند در صورت بروز خسارت ماشين نو را جايگزين ماشين كهنه بكند(
ب) خسارت جزيي: تعهد بيمهگر در اين مورد پرداخت هزينه تعمير و تعويض قطعات است.
3- لوازم منزل: قيمت بازاري اسباب و لوازم منزل در زمان وقوع آتشسوزي مبناي محاسبه خسارت خواهد بود و از مبلغ پرداختي، استهلاك و بازيافتي كسر خواهد شد.
4- كالاهاي تجارتي: كالاهاي تجارتي شامل مواد اوليه، كالاهاي در جريان ساخت و كالاهاي ساخته شده است. تعهد بيمهگر در هر سه مورد، هزينه تمامشده اين كالاهاست تا هر مرحله توليد كه دچار حادثه شده و متوقف شدهاند.
5- انبار: مبناي ارزيابي خسارت در مورد كالاهاي موجود در انبار –نظير انبارهاي عمومي، گمرك و غيره– قيمت آن كالاها در لحظه وقوع حادثه و آتشسوزي در آن محل است.
مدت بيمهنامه:
بيمهنامه آتشسوزي مانند ساير بيمههاي ديگر معمولاً از ساعت 24 روز معين شروع ميشود و تا ساعت 24 روز معين (مثلاً يكسال بعد) خاتمه مييابد. مدت بيمه آتشسوزي معمولاً يكسال است، براي زمانهاي كمتر از يك سال تعرفه كوتاه مدت و براي مدت زمان مازاد بر يك يكسال از تعرفه روز شمار استفاده ميشود.
ابطال بيمهنامه :
قرارداد بيمه در موارد زير ابطال خواهد شد:
1-كتمان يا اعلام نادرست عمدي بيمهگذار؛
2- بيمه كردن اموال به قيمتي بالاتر از قيمت واقعي به قصد تقلب؛
3- بيمه مضاعف مورد بيمه در مقابل همان خطر و مدت، نزد بيمهگر ديگر با قصد تقلب؛
4-ايجاد خسارت عمدي؛
5- بيمه خطري كه قبلاً تحقق يافته است.
مرور زمان:
مرور زمان مهلتي است براي طرح دعوا و پس از آن، ديگر اعتراض و شكايتي مسموع نخواهد بود و اخيراً آن را به عنوان يكي از بندهاي قرارداد ميآورند. مرور زمان در بيمه آتشسوزي 2 سال پس از بروز حادثه است.
در مورد مرور زمان توجه به نكات زير ضروري است:
- كسي كه مرور زمان به نفع اوست ميتواند از ايراد آن خودداري كند.