دانلود گزارش کارآموزی تولید مواد پتروشیمی در واحد پتروشیمی رازی

مقدمه

  ( معرفی واحد پتروشیمی رازی )

امروزه نقش کلیدی صنعت پتروشیمی در توسعه اقتصادی کشورهای مختلف جهان بر کسی پوشیده نیست . نیاز روز افزون جوامع بشری به محصولات تولیدی آن توجه کشورها را به ایجاد کارخانه های تولیدی و جلب سرمایه به سمت پتروشیمی معطوف داشته است یکی از مهمترین ویژگی های صنعت پتروشیمی ارزش افزوده بالای آن است بدین معنی که با تغییرات شیمیایی و فزیکی بر روی هیدروکربورهای نفتی و گازی می توان ارزش محصول را به میزان 10 تا 15 برابر افزایش داده از ویژگی های دیگر این صنعت تنوع محصولات آن و تامین مواد اولیه هزاران کارگاه و کارخانه صنایع بین دستی می باشد که از نظر اشتغال زایی و کسب درآمد های ارزی و قطع وابستگی نقش بسیار موثری در اقتصاد کشور دارد.

خوشبختانه به دلیل وجود منابع اولیه فراوان ( نفت و گاز ) عوامل دیگر تولید مواد پتروشیمی در ایران مورد توجه و عنایت خاصی قرار گرفته است . کشور ما پس از پشت سر گذاشتن سالهای دفاع مقدس گسترش صنعت پتروشیمی را در نظر داشته و با پایان یافتن جنگ بلا فاصله ترمیم و بازسازی کارخانه ها آغاز گردید و پروژه های بزرگی به تدریج به مرحله اجرا در آمدند.

ارزش محصولات پتروشیمی کشورمان هم اکنون 5/1 میلیارد دلار در سال است که در پایان سال 2005 به 5/7 میلیارد دلار می رسد و انتظار می رود از این مبلغ ارزش صادرات ارزی به میزان 5 میلیارد دلار افزایش یابد.

طرح استراتژیک توسعه تولیدات شرکت ملی صنایع پتروشیمی را محقق می سازد. با اجرای طرح های مهم منطقه ویژه اقتصادی پتروشیمی در بندر امام ( ره ) و عسلویه پیش بینی          می شود رقم صادرات برون مرزی به 30 میلیون تن در سال برسد.

بطور کلی محصولات پتروشیمی در ساخت موادی نظیر لاستیکها, پلاستیکها ,شومینها ,    کود ها …. مورد استفاده قرار می گیرد.

پتروشیمی رازی

مجتمع پتروشیمی رازی یکی از عظیم ترین کارخانه های تولید کود های ازته و فسفاته و مواد شیمیایی کشور ما می باشد اولین فاز واحدهای این مجتمع در سال 1349 به دنبال عملیات ساختمانی چهارساله به بهره برداری رسید به علت قدمت واحد ها و صدمات وارده در جنگ ظرفیت قابل حصول به میزان 2400000 تن رسیده انتظار است با تکمیل پروژه های در دست اجرا واحد های تولیدی به ظرفیت بیش از 3000000 تن در سال برسد. این مجتمع بزرگترین تولید کننده آمونیاک , کود اوره اسید سولفوریک و گوگرد و تنها تولید کننده اسید فسفوریک و کود دی آمونیم فسفات در ایران می باشد. فرآورده های مذکور علاوه بر تامین نیازهای داخلی , سالیانه با صدور گوگرد.

آمونیاک, اوره و اسید سولفوریک به بازارهای جهانی نقش ارزنده ای در رفع نیازمندیهای ارزی مجتمع و صنایع پتروشیمی را ایفا می نماید.

موقعیت جغرافیایی

مجتمع در زمین به مساحت 100 هکتار و در منطقه بندر امام خمینی واقع در شمال شرقی خور موسی در 66 کیلومتری از مدخل ورودی خلیج فازس و در شمالی ترین بخش این خلیج قرار دارد.

مواد اولیه مصرفی مجتمع پتروشیمی رازی

گاز اصلی ترین خوراک مجتمع گاز است که از هفت حلقه چاه اختصاص شرکت واقع در منطقه مسجد سلیمان استخراج می گردد. عمق این چاه ها به تفاوت از 396 تا 4270 متر است که گاز مورد نیاز مجتمع را با فشاری در حدود 150 کیلوگرم بر سانتیمتر مربع  ( 2200 پوند براینچ مربع ) تامین می نمایند.این گاز حاوی 24% ئیدروژن سولفوره ( CH2 S 64% متان و 11% گازکربنیک است. )و بقیه آن را ئیدروکربورهای سبک       تشکیل می دهد که مخلوط آنها را ( گاز ترش ) می نمامند گاز ترش پس از نم زدایی در واحد جذب                 ( DEHYDATLON PLANT) مسجدسلیمان بوسلیه یک خط لوله 20 اینچی بطول 174 کیلومتر که حداکثر ظرفیت آن در حال حاضر حدود 220 میلیون فوت مکعب در روز می باشد به مجتمع فرستاده می شود.

خاک فسفات

ماده خاص و اساس دیگری که در مجتمع بکار می رود خاک فسفات است و از کشورهایی نظیر مراکش, توگو , اردن تامین  و به وسیله کشتی در اسکله اختصاص مجتمع تخلیه می شود. منابع موجود خاک فسفات در اطراف بافق یزد ازجهت کمیت و کیفیت پاسخگوی نیاز این مجتمع نمی باشد.

آب

آب مصرفی مجتمع به وسیله خط لوله و کانال آبرسانی منطقه از رود خانه کارون واقع در 20 کیلو متری اهواز ( محل کوت امید) – به مسافت 80 کیلومتر به سه مخزن آب مجتمع با گنجایش هر کدام 33000 متر مکعب که اخیراً جهت افزایش ذخیره آب مورد نیاز کارخانجات مجتمع احداث شده اند به صورت ذیل مصرف می شود.

الف) آب صنعتی که پس از تصفیه شیمیایی و گرفتن املاع آن جهت مصرف واحدها و دیسک های مولد بخار استفاده می گردد.

ب)آب مورد نیاز برجهای خنک کننده ابتدا در واحد جدید زلال کننده آب خام تصفیه ( رسوب زدایی ) شده و در برج ها مصرف می گردد.

پ) آب آشامیدنی

ت) آب آتش نشانی و مصرفی

در ضمن بخشی از آب مورد نیاز چگالنده های واحدهای آمونیاک از طریق آب دریا تامین می شود . این آب به وسیله تلمه خانه مجهزی مشتمل بر شش دستگاه تلمبه ( با ظرفیت هر کدام 80 هزار متر مکعب در روز ) که در کنار اسکله اختصاصی مجتمع قرار دارند به واحدها اسال می شود.

هوا

یکی دیگر از مواد مورد نیاز کارخانجات هوا می باشد که به صورت هوای ابزاردقیق و مصرف فرآیندی استفاده می گردد. یکی از عناصر اصلی کودهای شیمیایی را ازت تشکیل می دهد و این عنصر مفید مستقیماً از هوا تامین می شود.

معرفی واحدهای مجتمع پتروشیمی رازی

واحد جذب آب و گاز رسانی مسجد سلیمان

این واحد در اطراف ارتفاعات شهرستان مسجد سلیمان واقع شده است و گاز به عنوان خوراک اصلی مجتمع از هفت حلقه چاه قابل تامین می باشد که نزدیکترین 5% کیلومتر و دورترین آنها 16 کیلومتر با واحد فوق فاصله دارد. تاسیسات مسجد سلیمان شامل نم زدایی گاز شیرین سازی گاز چاههای گاز و خطوط لوله می باشد.خطوط لوله دارای ده ایستگاه حفاظت از خوردگی (CP ) و ده مورد شیر های اتوماتیک ایمنی (B.V  ) در طول مسیر خط می باشد قریب 120 نفر از پرسنل واحد مسجد سلیمان در قسمت های بهره برداری خط لوله تعمیرات خدمات اداری انبار حراست ایمن و آتش نشانی فعالانه در نگهداری تاسیسات این واحد و ارسال گاز از شریان حیاتی خوراک مجتمع تلاش می کنند. از 147 کیلومتر خط لوله 12 اینچ زیر زمینی مسیر مسجد سلیمان تا مجتمع پس از بازرسی داخلی با استفاده از پیگ هوشمند بیش از 140 کیلومتر این خط باز دید عینی و تعویض پوشش گردیده و این عملیات بطور مستمر انجام می گیرد . چاه شمار 315 ساختمان ایمنی و CP شماره 5 و مرکز تلفن جدید از جمله پروژه های بهینه سازی تولید بوده که دراین واحد به بهره برداری رسیده اند.

واحد تفکیک مایعات گازی 

این واحد در مسیر لوله گاز اصلی ورودی مجتمع واقع  و روزانه بیش از 10 تن مایعات گازی را جدا نموده و جهت مصرف خوراک واحدهای آروماتیک پتروشیمی بندر امام به این شرکت ارسال می گردد.پس از عملیات تفکیک گاز ترش به واحدهای تصفیه گاز ارسال می شود. این واحد از آلودگی ناشی از سوخت مایعات گازی در فضای آزاد جلوگیری نموده است.

واحدهای تصفیه گاز

گاز ترش پس از ورودبه این واحدها در تماس با محلول شیمیایی ( D.E.A  )قرار می گیرد و با این محلول گازهای اسید از ئیدروکربورها جدا می شوند و در حقیقت گاز ترش به دو شاخه گاز شیرین ( متان) به عنوان ماده خام برای تهیه آمونیاک و مابقی جهت سوخت توربین های گاز مولد برق  دیگهای بخار و کوره ها مورد استفاده قرار می گیرد.از گازهای اسیدی برای تولید گوگرد استفاده می شود. ظرفیتدو واحد قدیمی (1و2) هر کدا 5/70 میلیون فوت مکعب و ظرفیت واحد جدید (3) 81 میلیون فوت مکعب گاز ترش در روز است. طراحی و نصب هر سه مورد توسط شرکت RALPH-  PARSON   صورت گرفته است.

واحدهای تولید گوگرد

این واحدها به نام واحدهای بازیابی گوگرداز نظر فرآیندی مشابه یکدیگر بوده ( فرآیند تولید آنها از نوع CLA US می باشد) طراحی و نصب واحدهای تصفیه گاز و تولید گوگرد توسط شرکت RALPH  -  ARSON صورت گرفته است.

دانه بندی گوگرد

این واحد با هدف رعایت جلو گیری از آلودگی محیط زیست و به منظور حضور فعال در بازار جهانی و همچنین عرضه محصولی با تکنولوژی برتر تاسیس گردید. که روزانه 1600 تن گوگرد به صورت گرافول تولید می نماید. طراح واحد شرکت پلیمکس استان بوده و نصب و راه اندازی آن توسط کارشناسان ایرانی صورت گرفته است. در واحد مذکور از آلودگی محیط در اثر انتشار گاز و گرد و غبار گوگرد و همچنین از ضایعات محصول به علت نفوذ در خاک و سایر عوارض زیست محیطی جلوگیری نموده و با حذف ابزار رئش قدیم تولید ( کلوخه ای ) موجب افزایش در آمد ارزی نیز می گردد معقولیت این محصول در سطح جهانی سبب ایجاد رقابت در منطقه گردیده و در خواست خریداران را پاسخگوست.

واحدهای تولید اسید سولفوریک

در این واحدها گوگرد پس از سوختن ابتدا به SO2  و سپس در مجاورت کاتالیست پنتا اکسید وانادیم به SO3 و آب .اسید سولفوریک ( H2 SO4 به دست می آید که درجه غلظت آن حدود 5/98 می باشد قسمت عمده این اسید فسفوریک بکار می رود و مقداری هم در واحدهای تولید آب صنعتی مصرف می گردد. در مجتمع رازی سه واحد تهیه اسید سولفوریک وجود دارد فرآیند هر سه واحد به روش تماس بوده و شرکت طراح آنها نیز SIM – CHEM می باشد مجموع تولید آنها3220 تن در روز ( بالاترین رقم تولید در کشور ) می باشد . به منظور استمرار تولید و تضمین کیفیت محصول اسید سولفوریک در تاریخ 8 اسفند ماه 78 مجتمع با اخذ گواهینامه از شرکت S G S  موفق به استمرار سیستم مدیریت کیفیت برای واحدهای اسید سولفوریک گردید.

واحده تولید اسید فسفوریک

در این واحد . خاک فسفات واردات با تغییر مسیر جدید ورود آن به واحد در مخازن با اسید سولفوریک مخلوط و در اثر واکنش های شیمیایی اسید فسفوریک و گچ بوجود می آید. اسید فسفریک در صافی های   مخصوص جدا شده و گچ باقیمانده به عنوان ماده زائد جدا می شود دراین روش که نامیده می شود. اسید فسفریک 30% تولید می گردد و در قسمت تغلیظ کننده ها به غلظت نهایی 54% می رسد که قسمت اعظم آن در تهیه کودهای فسفانه به نام دی آمونیم فسفات (D .A.P  ) کار رفته و اسید مازاد بر احتیاج  به بازارهای داخلی عرضه می شود طراحی این واحد را شرکت PRAYON بر عهده داشته است.

اسید فسفوریک در ایران منحصراً در مجتمع پتروشیمی رازی تولید می گردد.

(واحدهای تولید دی آمونیم فسفات ( D . A. P )  و کود مخلوط)

کود شیمیایی دی آمونیم فسفات یکی از کودهای مهم و پر مصرف کشاورزی در ایران می باشد.این کود از ترکیب مستقیم اسید فسفوریک و آمونیاک بدست می آید فرآ‎یند تولید جهانی آن به دو صورت است:

1- CONVEN T1ONA1        2  -PIPER  EACTOR

فرآیند تولید واحد D.A.P  شماره 1 پتریشمی رازی از نوع ردیف اول می باشد و ظرفیت  اولیه تولید آن 300 تن در روزبوده . در طرح توسعه به 700 تن در روز افزایش یافته است طراح این واحد شرکت T. V.A  می باشد. فرآیند تولید D.A.P  شماره 2 مجتمع از نوع ردیف دوم می باشد که از نوع پیشرفته آن در دنیا است این واحد یکی از طرح های وزارت نفت بود که در سال 1369 به دنبال عملیات ساختمان و نصب چهارساله با ظرفیت 800 تن در روز راه اندازی گردید. طراحی واحد جدید را شرکت STAMILABOYN به عهده داشت نصب و راه اندازی آن به وسیله نیروهای متخصص داخلی انجام گرفت. حسب درخواست و نیاز وزارت کشاورزی خط تولید واحدهای فوق با مصرف اسید سولفوریک به تولید سولفات و فسفات آمونیم ( کود مخلوط) تغییر یافته عملیات فرآیندی تولید جدید توسط واحد تحقیق و توسعه و با همکاری نیروهای متخصص و علاقمند مجتمع با موفقیت به اجرادر آمده است.

پروژه اوره گرانول  واحد شماره اوره 2

حضور در عرضه رقابت جهانی ایجاب می نماید که کیفیت محصول اوره تولیدی مجتمع تا حد استانداردهای بین المللی ارتقاء یابد و برای اولین بار در کشور طرح اوره گرانول در رازی با ظرف افزایش ظرفیت تولید واحد فوق و به منظور بهبود کیفیت دانه بندی افزایش مقاومت مکانیکی دانه کاهش ضایعات و نهایتاً افزایش ارزی افزوده این محصول توسط شرکت ایرانی مدیریت توسعه پتروشیمی در دست اجرا قرار گرفته است.

واحدهای کود اوره

کود اوره مهترین کود ازته در جهان بشمار می رود . این کود از ترکیب آمونیاک گاز کربنیک تولید می شود حصول درابتدا به صورت مایع غلیظ می باشد پس از عمل تغلیظ سازی و جدا سازی آب و عبور از برج دانه کننده به شکل دانه های سفید جهت کیسه گیری به وسیله تسمه نقاله به واحد بسته بندی محصولات ارسال می گردد. در مجتمع پتروشیمی رازی دو واحد اوره فعال است فرآیند تولید آنها از نوع TOTAL- RECYCIE بوده که طراحی اوره شماره 1 شرکت UREA – CASALLE و واحدشماره 2 را شرکت STAMICABON انجام داده است اوره شماره 2 یکی از واحدهای طرح توسعه مجتمع بود که با ظرفیت 1500 تن در روز به بهره برداری رسیده. اوره شماره 1 در برنامه بهینه سازی واحدهای تولیدی فرآیند تولید آن از نوع قدیمی PARTIAL- RECXC به نوع جدید TOTAL-RECYCLE تبدیل شده و ظرفیت تولید این واحداز 700 تن به 875 تن در روز افزایش یافته است.

واحدهای آمونیاک

خوراک اصلی واحدهای آمونیاک گزهای شیرین ( متان ) و ازت هوا است. گاز متان پس از اختلاط با بخار و فعل و انفعال در قسمت   اولیه به هیدروژن منواکسید کربن (CO  ( و دی اکسید کربن CO2 ) )    تبدیل می گردد. واکنش ریفر منیگ با تزریق هوا در ریفر مر ثانویه تکمیل شده و همزمان با آن ازت مورد نیاز برای واکنش آمونیاک سازی نیز از طریق هوا وارد چرخه فرآیند می گردد منواکسید کربن همراه گاز  در مراحل بعدی به CO2  ) تبدیل می شود و مخلوط حاصله جهت خالص سازی به بخش جذب CO2   هدایت می گردد. گاز CO2 محصول فرعی واحد های آمونیاک سازی است که پس از جداسازی بعنوان خوراک به واحدهای اوره ارسال می گردد. مخلوط گاز ازت و هیدروژن اصطلاحاً گاز سنتر نامیده شده که پس از تراکم تحت شرایط خاص دما و فشار در مجاورت کاتالیست در راکتور سنتر به آمونیاک تبدیل می گردد. عمده  آمونیاک تولیدی به مصرف تهیه کودهای اوره و دی آمونیم فسفات در مجتمع رسیده و آمونیاک مازاد بر احتیاج جهت فروش به بازارهای بین المللی عرضه می گردد. در مجتمع دو واحد آمونیاک مشابه یکدیگر هر کدام با ظرفیت تولید 1000 تن وجود دارند و از نظرفرآیندی نسبت به دیگر واحدهای تولید کننده از تکنولوژی پیشرفته و پیچیده ای برخوردارند فرآیند تولید هر دو واحد از نوع   HABER- BOSCH بوده و طراحی آنها توسط شرکت KELLOGG  انجام شده است بهینه سازی واحدهای آمونیاک از سال 1374 آغاز شد و عملیات مدرنیزه نمودن این واحدها در سال 1379 به اتمام رسید.

در برنامه توسعه شرکت ملی صنایع پتروشیمی پروژه آمونیاک سوم این مجتمع در دستور کار شرکت قرار گرفته است.

واحدهای سرویس دهنده

برق- بخار- تصفیه آب صنعتی

الف) تولید برق: پنچ دستگاه توربین گازی برق هر کدام با ظرفیت 12 مگا وات نیمی از قدرت آنها مصرف می گردد با افزایش ظرفیت واحدهای تولیدی  بهینه سازی و پایداری شبکه برق با نصب سیستم های حفاظتی نظیر سیستم (DDWG.BAS LOAD SHE ) و رله های جدید در این شبکه بکار گرفته است.

ب) تولید تصفیه آب صنعتی : سه واحد تصفیه آب هر یک با ظرفیت 225 متر مکعب در ساعت آب بدون املاح ( آب صنعتی ) مورد نیاز مجتمع را تامین کرده است این واحدها از روش مداوم ASAHI استفاده نمود و توسط شرکت DEGREMOND   فرانسه طراحی شده اند اما بدلیل فرسودگی و تغییر مشخصات آب ورودی به مجتمع ظرفیت رسمی قابل دسترس نبوده و جهت جبران نیاز واحد جدید تصفیه آب روش REVERS/ OSMOS  و ظرفیت 400 متر مکعب در ساعت در سال 1375 احداث و مورد بهربرداری قرار گرفت.

پ) تولید بخار: در بیشتر واحدها حرارت حاصل از فعل و انفعالات موجب تهیه بخار می شود با این وجود برای جبران کمبود بخار در راه اندازی ها و عملیات عادی 5 دیگ بخار با ظرفیت هر کدام 6/72 تن در ساعت وجود بوده دیگ بخار شماره 6 نیز با ظرفیت 4/137 تن در ساعت نصب شده است و دیگ بخار شماره 7 نیزبا ظرفیت 5/73 تن در ساعت توسط شرکت آذر آب نصب و در سال 1377 راه اندازی گردیده است واحد زلال کننده آب خام ورودی ( آب مصرفی برج های خنک کننده ) نیز از پروژه های بهینه سازی بوده است که با ظرفیت تصفیه 1830 متر مکعب در ساعت روزانه 22 تن از املاح و مواد معلق رسوب گذار در آب خام ورودی به مجتمع را جدا نموده و در بهبود عملکرد مبدل های حرارتی و واحدهای تولیدی و همچنین بهبود محیط زیست تاثیر بسزایی دارد.

سایر تاسیسات مجتمع

تاسیسات کشتیرانی و بسته بندی محصولات:

اسکله :

مجتمع مجهز به 3 اسکله عظیم بارگیری جهت صادرات و واردات می باشد صادرات گوگرد آمونیاک و کود اوره تولیدی مجتمع و نیز تخلیه خاک فسفات وارداتی از طریق این اسکله ها اجام می گیرد.

ظرفیت بارگیری و تخلیه و ابعاد پهلوهای اسکله به شرح ذیل می باشد:

ظرفیت بارگیری آمونیاک 250 تن در ساعت یا 6000 تن در روز

 ظرفیت بارگیری گوگرد 200 تن در ساعت یا 4800 تن در روز

تخلیه خاک فسفات 7000 تن در روز

تاسیسات جدید بارگیری اوره در اسکله 400 تن در ساعت

( آبخور اسکله بین 34 تا 42 فوت است و توان پهلوگیری کشتی ها با ظرفیت حداکثر 50 هزارتن می باشد .)

تاسیسات کشتیرانی موجود نقش بسزایی در صدور تولیدات گوگرد آمونیاک کود اوره و اسید سولفوریک تولیدی این مجتمع را داشته و سایر فرآورده های مجتمع های پتروشیمی کشور و واردات مواد مصرفی صنایع پتروشیمی نیز از طریق تاسیسات بندری مذکور انجام می گیرد با راه اندازی پتروشیمی خراسان کشور از جهت تولید کود شیمیایی اوره خودکفا شده و سالیانه 200 هزارتن اوره مازاد بر مصرف داخلی کشور از طریق تاسیسات جدید بارگیری به خارج از کشور صادر می گردد. این مجتمع هر ساله 180000/1 تن کودهای شیمیایی اوره ودی آمونیم فسفات جهت مصارف داخلی تولید نموده که ازاین رهگذر صرفه جویی ارزی قابل توجهی متوجه مملکت می گردد.

2) انبارها مخازن و تاسیسات بارگیری در اسکله

نوسانات تولید و بازار مصرف  وجود مخازن انبارهای بزرگ در مجتمع را ضروری می سازد.با اجرای طرح توسعه ظرفیت نگهداری محصولات به مقدار زیادی افزایش یافته و ظرفیت نهایی آن به شرح ذیل است:

انباره اوره فله 67 هزار تن

انبار دی آمونیم فسفات 54 هزار تن

مخازن اسید سولفوریک 22 هزار تن

مخازن اسید فسفوریکP2O5  307/26 هزار تن

انبارهای گوگرد 150 هزار تن

3)دستگاه های کیسه پر کنی و بارگیری

در طرح توسعه مجتمع یک سیستم جدید و مجهز که دارای 11 خطه کیسه زنی می باشد نصب گردیده که می تواند همزمان 11 کامیون را بارگیری نماید.

در ضمن تسهیلاتی فراهم شده که بتوان 5 واگن قطار را نیز همزمان بارگیری نمود. ظرفیت کیسه زنی و بارگیری هر دستگاه حدود 20 تن در ساعت می باشد. صادرات اسید سولفوریک تولیدی شرکت جهت مصارف داخلی کشور از پایانه های بارگیری کامیون و را آهن موجود در مجتمع صورت گیرد. سکوی بار گیری اسید سولفوریک با ظرفیت روزانه 250 تن در روز از طریق راه آهن جهت ارسال به منابع مصرف داخلی کشور آماده بارگیری است.

 مکانیزه شدن سیستم ها

شبکه اینترنت :

پتروشیمی رازی به شبکه اینترنت متصل می باشد این ارتباط از طریق شرکت داده پردازی ایران به طریق اتصال نا متقارن انجام گردیده است دریافت اطلاعات از طریق آنتن ماهواره با حجم 6/51 گیگا بایت و ارسال اطلاعات از طریق خط EASEDLINE  از ویژگی های این شبکه مهم ارتباطی در مجتمع می باشد.

سیستم خبره عیب یاب :

دانش امروزه در بهینه صنعت جهت جلوگیری و رفع اشکال از حوادث فرآیند تولید به ویژه در صنعت پتروشیمی با توجه به تجربیات افراد متخصص از سیستم مذکور EXPERTSYSTEM   استفاده بهینه می گردد. سیستم عیب یاب خبره در پتروشیمی رازی با همکاری استاتید دانشگاههای کشور و کارشناسان مجتمع با توانایی هایی از قبیل : (      ) ضبط تراکم بسته بندی و بازاریابی مستمردر خطوط تولید دادن مشاوره مصون بودن از خطاهای معمول نیروی انسانی فراهم کردن تسهیلات اطلاعاتی ایجاد تسهیلات مطالعه و پیشینه آماری در واحد اوره 2 به عنوان یک مهندس خبره فعال می باشد.

سیستم مدیریت تعمیرات IMPACT-T.P.M

پتروشیمی رازی برای اولین بار در کشور طی قراردادی با شرکت هندی HOFINSOFT موفق به اجرای سیستم مدیریت جامع برنامه ریزی تعمیر تجهیزات روی پکیج نرم شبکه ای IMPACT گردیده است.

پتاسیل بالای این سیستم بکارگیری بانک اطلاعاتی پیشرفته ORACEL جهت کنترل صحیح و مطمئن 128 فایل اطلاعاتی و ارتباط منطقی بین فایل ها در قالب 8 مدل ابداعی برنامه ریزی  می باشد. با این بانک اطلاعاتی جهت تصمیم گیری مدیریت در حل سایل تعمیراتی به کمک رابطه پیشرفته IN TERFACE به نام OPERER 2000 DEVEL را به گزارش های سریع و متنوع ( گرافیکی متنی آماری و جدول ) دسترسی با سرعت و سهولت به اطلاعات و سوابق فنی دستگاهها وضعیت موجودی انبارها و تدارکات اسناد فنی و نقشه ها از طریق شبکه کامپیوتری برنامه ریزی تعمیرات امکانپذیراست. با ایجاد شبکه کامپیوتری جامع مجتمع امور مالی امور مالی و پرسنلی انبارها و تدارکات خدمات فنی و کنترل کمیت تولید مجتمع از طریق شبکه سراسری واحدهای امور مهندسی و کنترل تولید صنایع پتروشیمی در تهران می توانند با پکیچ I MPACT ارتباط برقرار نمایند.

سیستم نرم افزار WOMS ثبت ماشینی در خواست های تعمیراتی با ابتکار همکاران در کارگاه مرکزی تعمیرات مجتمع نیز به اجرا در آمده است.

مقدمه نگهداری و تعمیرات ( نت ) و برنامه ریزی و کنترل 

رشد روز افزون تکنولوژی و لزوم بهبود بهره وری ماشین آلات و تجهیزات و حرکت به سوی اتوماسیون را سرعت بخشیده است.نگاهی به نیروی انسانی و شاغل در صنعت نشان می دهد که اتوماسیون تعدادپرسنل تولید را کاهش و نیروی انسانی درگیر نگهداری و تعمیرات افزایش خواهد یافت. از آنجا که اتو ماسیون مستلزم هزینه و سرمایه گذاری سنگین خواهد بود به طور طبیعی مدیران مجبور خواهند به تخصیص بودجه و امکانات کافی برای نگهداری و تعمیرات خواهند بود . بکارگیری مطلوب از این منابع مستلزم ایجاد یک سیستم برنامه ریزی منسب است وظیفه افرادی که مسئولیت نصب و راه اندازی و بهره برداری و انجام تعمیرات را در مراکز صنعتی بر عهده دارند روز به روز سنگین تر می شود . اخیراً نیاز به مهندسی نگهداری و تعمیرات جهت ارائه خدمات فنی به مراکز صنعتی افزایش محسوسی داشته است . استفاده از روشهای صحیح مدیریت در نگهداری و تعمیرات و همچنین ثبت تقصهای موجود از دیر باز جدی تلقی نشده است.از طرف دیگر با توجه به شرایط حاکم بر صنایع ایران که بکارگیری هر چه مفیدتر ماشین آلات تولیدی و نهایتاً بهبود و بهروری را ایجاب می کند اقداماتی از طرف مسئولین مربوطه در زمینهای علمی و علمی برای تعمیرات ماشین آلات در دست انجام است که عموماً در زمینه مسائل فنی و نگهداری و تعمیرات است در صورتیکه بهبود سیستم نگهداری و تعمیرات مورد نظر باشد روشهای پیشرفته ای در مدیریت برنامه ریزی آموزش و همچنین سیستم های اطلاعات فنی مورد نیاز است تا افراد مسئول وظایف خود را به بهترین شکل ممکن انجام دهند .

رشد روز افزون تكنولوژي و لزوم بهبود بهره وري ماشين آلات و تجهيزات و حركت به سوي اتوماسيون را سرعت بخشيده است.نگاهي به نيروي انساني و شاغل در صنعت نشان مي دهد كه اتوماسيون تعدادپرسنل توليد را كاهش و نيروي انساني درگير نگهداري و تعميرات افزايش خواهد يافت. از آنجا كه اتو ماسيون مستلزم هزينه و سرمايه گذاري سنگين خواهد بود به طور طبيعي مديران مجبور خواهند به تخصيص بودجه و امكانات كافي براي نگهداري و تعميرات خواهند بود . بكارگيري مطلوب از اين منابع مستلزم ايجاد يك سيستم برنامه ريزي منسب است وظيفه افرادي كه مسئوليت نصب و راه اندازي و بهره برداري و انجام تعميرات را در مراكز صنعتي بر عهده دارند روز به روز سنگين تر مي شود . اخيراً نياز به مهندسي نگهداري و تعميرات جهت ارائه خدمات فني به مراكز صنعتي افزايش محسوسي داشته است . استفاده از روشهاي صحيح مديريت در نگهداري و تعميرات و همچنين ثبت تقصهاي موجود از دير باز جدي تلقي نشده است.از طرف ديگر با توجه به شرايط حاكم بر صنايع ايران كه بكارگيري هر چه مفيدتر ماشين آلات توليدي و نهايتاً بهبود و بهروري را ايجاب مي كند اقداماتي از طرف مسئولين مربوطه در زمينهاي علمي و علمي براي تعميرات ماشين آلات در دست انجام است كه عموماً در زمينه مسائل فني و نگهداري و تعميرات است در صورتيكه بهبود سيستم نگهداري و تعميرات مورد نظر باشد روشهاي پيشرفته اي در مديريت برنامه ريزي آموزش و همچنين سيستم هاي اطلاعات فني مورد نياز است تا افراد مسئول وظايف خود را به بهترين شكل ممكن انجام دهند .

برنامه ريزي و كنترل در نگهداري و تعميرات

برنامه ريزي و كنترل در نگهداري و تعميرات به اين منظور انجام مي گيرد كه تعيين نيازها و اتخاذ روشهاي مناسب و تهيه منابع لازم بتوان فعاليتهاي نگهداري و تعميرات را بر دارائيهاي فزيكي از قبيل ماشين آلات و دستگاه ها اعمال نمود.

(( برنامه ريزي ))

برنامه ريزي يكي از وظايف مديريتي و امري است كه آينده نگري براي آماده شدن هدفي در آينده باشد .

((برنامه ريزي تعميرات ))

برنامه ريزي تعميرات شامل تنظيم برنامه عملياتي تعميرات و نگهداري تشخيص موانع و مشكلات در امر تعمير و نگهداري راه حل يابي و بررسي و تجزيه و تحليل و آماده سازي هاي فرهنگي مي كند زيرا امر برنامه ريزي تعميرات بايستي از نظر روحيه و انگيزه در پرسنل تعميراتي پذيرفته شده باشد تا مقاومتي در اجرا بوجود نيايد و مديريت قوي هم آن را حمايت كند بطور كلي فعاليتهاي نگهداري و تعميرات عبارتند از :

جلوگيري از خرابيها : شامل بازرسي فني- تنظيم كردن روغن كاري تميز كاري و تعويض قطعات قبل از فرسودگي.

تعمير خرابيهاي اضطراري: تعويض و تعمير قطعات از كار افتاده و جايگزين قطعات نو.

بهسازي طرح ماشينها: براي جلوگيري از خرابيهاي تكراري و سرعت كار و افزايش توليد.

برنامه ريزي و كنترل ( نت) : نيازمنديها به چهار فعاليت اساسي است كه عبارتند از:

تدوين برنامه هاي مناسب در جهت حفاظت از دستگاهها و ماشين آلات و تامين امكانات لازم براي اعمال برنامه هاي تعيين شده.

ضبط اطلاعات و فعاليت هاي انجام شده و نتايج بدست آمده از كار .

تجزيه و تحليل نتايج به منظور بهبود روشها و بهسازي طرح ماشين آلات

برنامه ريزي و كنترل ( امور نت ) : شامل بخشهاي زير است:

الف) بخش مهندس فني نت: اين بخش كه وظيفه آن تهيه طرحها و روش و دستورالعملها و فراهم آوردن اطلاعات براي ساير بخشهاي ( نت ) است.

ب) امور اجرائي (نت ): اين بخش اعمال فعاليتهاي لازم بر روي دستگاهها به منظور نگهداري و حفاظت فني از آنها را بعهده دارد.

ج) انبار قطعات يدكي : اين بخش سفارش قطعات لازم را جهت ذخيره آنها براي مواقعي كه احتياج به تهيه قطعات يدكي براي دستگاهها و تاسيسات را برعهده دارد.

ارتباط بين بخشهاي اصلي برنامه ريزي و كنترل ( نت) به صورت زير است:

-وظايف عمل كرد بخش مهندسي امور تعمير و نگهداري عبارتند از :

با در نظر گرفتن روند خرابي و فرسايش دستگاهها و از كار افتادگي هاي سيستم توليد به اين نتيجه مي رسيم كه جهت نيل به اهداف تنها تعمير و تنظيم سياستهاي نگهداري و تعميرات كافي نبوده و در موارد بسيار موثر ديگر نظير تعمير در روشها بهر برداري از دستگاه تعمير در طرح ماشين آلات و استقرار آنها و مدرنيزه سازي و نهايتاً از رده خارج كردن ماشين هاي فرسوده و جايگزين كردن ماشينهاي نو به جاي آنها مي توان مورد توجه قرار گيرد.

بررسي فني واقتصادي و ارائه طراحها و تعميرات بهسازي و نو سازي از جمله فعاليتهاي است كه در چارچوب امور مديريت فني سازمان صنعت نفت و در زير مجموعه بخش مهندسي فني مي باشد از نيازمنديهاي اين مجموعه وجود يك سيستم كارا جهت بازتاب اطلاعات صحيح و دقيق براي بررسي و تجزيه و تحليل هزينه ها و تصميم گيري در مورد تغييرات و تصحيحات مي باشد كه اين اطلاعات عبارتند از :

به صورت ابزاري براي كنترل هزينه ها كه خود نماينگر سطح كارائي سياستها و روشها است .

از كار افتادگي تكراري كه ممكن است در يكي از آنها به تنهايي در برگيرنده مخارج زيادي نباشد ولي در مجموع هزينه زيادي را بر سيستم تحميل خواهد كرد.

از كار افتادگي مهم و ايجادكننده هزينه هاي زيادي در همان مقطع وقوع مورد بررسي قرار مي گيرد.

با توجه به اين نكته علل وقوع خرابيها همواره مربوط به اعمال سياستهاي است نمي باشد لازمست گروهي كه در بخش مهندسي وظيفه تجزيه و تحليل هزينه ها و تصميم گيري را بر عهده دارند از افرادي مي باشد كه داراي تجربه كافي و عملي در امور ( نت ) و توليد طراحي و دستگاهها و تاسيسات را داشته باشند. اين گروه مي توانند اطلاعات با ازرشي را به طراحان و سازندگان دستگاهها و تاسيسات در موضوع ميزان كارائي و خرابيها بوجود آمده ارائه نماييد اين اطلاعات چه در امور توسعه و صنعت موجود و چه براي تاسيس صنايع مشابه در جاي ديگر كشور ارزنده خواهد بود .

از اقدامات ديگر اداره برنامه ريزي و نگهداري و تعميرات عبارتند از:

تقسيم بندي كارخانجات از نظر روشهاي توليد

شناساي محيط كار: موقعيت و شرايط صنعتي محيط نظير درجه حرارت و رطوبت هوا……..

و از مهمتر تهيه شناسنامه براي ماشين آلات صنعتي

-لازمست سازمان همواره ليست كاملي از كليه تجهيزات و دستگاهها وسايل و بطور كلي از كليه دارائيهايي كه مسئوليت نگهداري و تعميرات آنهايي را بر عهده دارد در دسترس داشته باشد كه در مواقع ضروري و در صورت نياز در اختيار متخصصان ( نت ) قرار بگيرد اين اسناد و مشخصات معمولاً در بايگاني اداره برنامه ريزي حفظ مي شود پس مي توان گفت كه از قدامات اساسي و اوليه برنامه ريزي ( نت) در داخل صنعت تهيه شناسنامه براي تجهيزات مي باشد پروندهاي شناسنامه دستگاهها مي تواند داراي اشكال و تركبيهاي مختلفي باشد مسلماً اندازه كارخانه و حجم ماشين آلات موجود در آن مي تواند تعيين كننده مناسب استفاده از رايانه يا نگهداري يك كارتكس دستي از شناسنامه هاي ماشين آلات باشد.

نمونه كارت شناسنامه دستگاهها داراي طرحي مي باشد كه تقريباً براي هر نوع ماشين و تجهيزاتي كه در صنعت و سازمانهاي توليدي يا خدماتي مورد استفاده قرارگيرد و قابليت كاربرد دارد ولي در هر حال همواره بايد در نظر داشت كه بنا بر مشخصات و شرايط خاص يك سيستم صنعتي مهندسين و مسئولين نگهداري و تعميرات مي توانند بنا به سليقه و ملزمات كار در فرم و طرح كارتها تغييراتي را ايجاد نمايند اطلاعات كلي كه در اين كارتها معمولاً ذكر مي شوند به شرح زير خلاصه مي شوند:

شماره كد دستگاه

مشخصات فني شامل قدرت –سرعت- مدل- ابعاد فزيكي

محل نصب يا محل بهربرداري از دستگاه

اطلاعات مالي:

محل و شماره كاتولگها نقشه ها و دستورالعملهاي فني

قطعات اصلي دستگاه ( الكتروموتورها –گيربكسها-شفتها – بيرلينگها )

انواع تاسيسات لازم ( برق وآب و هواي فشرده )

مشخصات فني را مي توان از كاتولگهاي موجود يا در صورت عدم دسترسي از مشخصات پلاك نصب شده روي دستگاه برداشت نمود.

هزينهاي مربوط به عمل گمرك نصب و راه اندازي و نرخ سالانه استهلاك از اسناد و حسابداري صنعتي قابل برداشت هستند از جمله قطعات اصلي كه بر روي اغلب ماشينهاي توليد وجود دارند در موتورهاي الكتريكي مي باشند لازمست كه محل مناسبي در روي كارت شناسنامه مشخصات موتورهاي الكتريكي ياداشت شود. بنابراين به منظور داشتن امكانات جمع آوري و طبقه بندي آماده اطلاعات فني مالي و هزينه ها و كنترل روند كارئي امور فني و نگهداري و تعميرات لازمست كليه تجهيزات دارايي شماره يا كد مطابق شرايط و اصول مشخصي باشند سيستم شماره گذاري بايد به صورتي تدوين شده باشد كه كد هر ماشين به خودي خود بتواند بيانگر اطلاعاتي در مورد نوع ماشين محل استقرار و ……….باشد كد يا شماره ماشين آلات مي تواند به صورت مجموعه اي از اعداد با تركيبهاي از حروف و اعداد باشد در يك سيستم كد گذاري با استفاده از ارقام مثلاً استفاده از 5 رقمي كه براي كارخانجات كوچك ومتوسط مناسب مي باشد بتوان به صورت زير عمل كرد: