دانلود گزارش کارآموزی تولید گندم جو ، پنبه گلزا و گیاهان جالیزی در شرکت تعاونی تولید کشاورزی همت

شرکت تعاونی تولید کشاورزی

تاریخچه سازمان:

موضوع جامعه شناسی روستا یی بر اصل زمین و مالکیت آن استوار می باشد.

با عنایت به اینکه در روستاهای کشور اراضی به صورت خرد و پراکنده می باشند در سال 1341 تا 1351 قانون اصلاحات ارضی در /3 مرحله در کشور به اجرا گذاشته شد و یکی از پیامد های آن تشکیل تعاونیها ی تولید با اهداف ساماندهی اراضی و یکپارچه سازی و یکجا کشتی محصولات و در نهایت افزایش تولید و در آمد و کاهش هزینه ها و کوتاه شدن دست دلالان و واسطه ها و نظارت متمرکز توسط مدیر عامل شرکت بر اراضی و بازاریابی محصولات می باشد.

شرکت تعاونی تولید کشاورزی همت یکی از تعاونیهای تولید که در سال 1375 تاسیس گردیده که در 8 کیلومتری غرب شهرستان آق قلا در روستای صحنه سفلی واقع شده است که دارای 196 عضو با پوشش دو هزار هکتار زمین می باشد.

نمودار سازمانی و تشکیلات:

ارکان شرکت عبارتند از:

1 – مجمع عمومی (نمایندگان گروهای تعاونی): که به پنج گروه تقسیم می شود که هر گروه دارای دو نماینده می باشد و در مجموع ده نماینده گروه می باشد.

2 – هیئت مدیره: که در برنامه ریزی و طرح پیشنهادات دخالت دارند. این شرکت پنج هیئت مدیره دارد که از بین آنها یکی به عنوان رئیس هیئت مدیره انتخاب می شود و در راس آنها مدیر عامل شرکت که مجری مصوبات هیئت مدیره و همچنین دستورالعملهای ابلاغی از طرف سازمان جهاد کشاورزی می باشد.

نوع محصولات تولیدی یا خدمات:

نوع محصولاتی که در این شرکت تولید می شود عبارتند از گندم جو پنبه گلزا و گیاهان جالیزی می باشد.

خدماتی که در این شرکت انجام می شود بر اساس اصل بنا شدن این شرکت آبرسانی به وسیله پمپاژهای برقی و از طریق کانالهای اصلی و فرعی به مزارع کشاورزان می باشد. علاوه بر آبرسانی به مزارع توزیع نهادهای کشاورزی اعم از کودهای شیمیایی انواع بذرها گندم و جو کلزا و پنبه توزیع سموم شیمایی را نیز انجام می دهد.

علاوه بر توزیع نهاده ها نظارت کامل بر مراحل کاشت داشت و بر داشت

کشاورزان عضو شرکت را نیز بر عهده دارد.

امور جاری در دست اقدام توسط کار آموز:

وظایف من در آنجا با توجه به اینکه در ابتدای فصل کاشت غلات و کلزا در شرکت حضور داشتم در امر بر گزاری کلاسهای به کشاورزان و توزیع کودهای شیمیایی و سموم ضد عفونی به مدیر عامل و کارشناس شرکت کمک کردم و همچنین در سطح مزارع به همراه کارشناسان شرکت در امر نحوه آماده سازی بستر و همچنین نحوه کاشت مزارع مشارکت داشتم.

برنامه های آینده کار آموز:

نظارت بر سرکشی در مراحل داشت و بر داشت در دو هزار هکتار از اراضی

تعاونی تولید همت به همراه کار شناسان شرکت می باشد.نکاتی که در مورد کاشت هر یک از گیاهان رعایت شود به تفضیل توضیح می دهیم.

گندم: triticum spp

عملیات تهیه زمین:

زمان و شیوه های تهیه بستر بذر بستگی به میزان سنتی یا مکانیزه بودن زارعت. رژیم بارندگی منطقه و چرخش زراعی دارد. خاکی که در آن گندم پائیزه کشت
 می گردد نباید بسیار زیاد ریز باشد و همچنین باید به اندازه کافی نشست کرده باشد از علفهای هرز پاک شده و غنی از مواد غذایی بوده و تهویه خوبی داشته باشد.

امروزه روند آماده کردن زمین برای کاشت با به کاربری کم و یا بدون استفاده از ادوات و ماشینهای معمول خاکورزی شخم مورد توجه می باشد. دلایل این موضوع بسیار است و از آن جمله صرفه جویی در وقت و سوخت، کاهش تردد ماشین بر روی خاک و جلوگیری از صدمات احتمالی فشردگی خاک و جلوگیری یا کاهش آبشویی و بادشویی. این روش بسته به شرایط مختلف اقلیمی و خاک و نوع محصولات و فراهم بودن ماشینها می تواند به صورتهای مختلف انجام گیرد. البته نباید لزوم بکار گیری ماشینها و ادوات پیشرفته ای را که در شرایط مناسب زراعی می تواند باعث رشد و توسعه بهتر محصول و ازدیاد تولید گردند از نظر دور داشت. بلکه لازم است با توجه به شرایط اقلیمی، خاک زراعی، امکانات تکنیکی و توان اقتصادی زارع. مناسب ترین روش و ماشین را به کار برد. روند استفاده از روشهای یاد شده را در یک سیستم کشاورزی که مبتنی به شرایط حاکم بر تولید مطلوب و امکانات و اختیارات باشد می تواند به صورت زیر باشد.

استفاده از انواع گاو آهن در آماده کردن زمین و آماده سازی ثانویه همراه با کاشت بذر.

عدم استفاده از گاوآهن در آماده کردن اولیه خاک و استفاده از دستگاههای مرکب مثل چیدن در زمینهایی که خاک سطح الارضی کمتر باشد از روش دوم استفاده می شود. در روش دوم به علت خاکورزی کم باقیمانده گیاهان چه رویشهای طبیعی و چه کلش و ریشه و ساقه محصول قبلی چندان و یا یطور کلی با خاک مخلوط نمی شود و اگر چه اثر خود را به عنوان هوموس نمی تواند به طور کامل اعمال نماید ولی می تواند به عنوان پوشش گیاهی در جلوگیری از فرسایش آبی و بادی در مناطق مستعد این پدیده موثر باشد که خود از مزایای این روش است.

لازم به ذکر است که به هر صورت برای جبران کمبود مواد غذایی و حاصلخیزی خاک لازم است طبق توصیه های علمی و عملی از کودهای شیمیایی استفاده کرد و به هر صورت در بسیاری موارد هوموس تنها نمی تواند جبران این کود این کود باشد هر چند از نظر فیزیکی تاثیر مثبتی بر خاک می گذارد به هر حال اگر چه آمار و ارقام دقیق و مشخص در تاثیر و به کار گیری روشهای کم خاکورزی بر ازیاد و محصول تا کنون ارائه نشده ولی شواهد و مشاهدات و اثرات جنبی این روش در حال حاضر چنین تکنیک هایی را در اغلب موارد مطلوب و قابل قبول ساخته است.

خاک:

بهترین خاک برای تولید عملکرد بالا، اراضی لومی، لومی رسی و لومی شنی که زهکشی در آنها بخوبی صورت می گیرد می باشد.

ُگندم در زمینهای دارای حالت قلیایی و اسیدی زیاد رشد ضعیفی دارد و عملکرد آن پائین است. مناسبترین ph برای گندم 5/7 – 6 می باشد.

ویژگیهای بذر:

بذرهای گندم پائیزه جهت کاشت باید سازگار به شرایط نا مساعد محیطی، مقاوم به بیماریها، عاری از بذور علفها هرز باشد. از طرف دیگر یکسان و سالم بوده و وزن هزار دانه، درجه خلوص و قدرت جوانه زنی (ارزش مصرف بذر) بالایی داشته باشد.

خلوص بذر:

منظور از خلوص بذر همان خالص بودن بذر است. بذری که برای کاشت استفاده می شود باید عاری از هر گونه آلودگی های فیزیکی و ژنتیکی باشد.

خلوص فیزیکی بذر: آلودگیهای فیزیکی در بذر به دو دسته تقسیم می شود.

الف) مواد بی آزار: که شامل چوب، بقایای گیاهی، سنگ، کلوخ و دانه های شکسته است این مواد در صورت کشت شدن نیز به بذر اصلی صدمه نمی زنند ولی وضع ظاهری بذر، بذر نا مرغوب و حجم آنرا زیاد می سازد.

ب) مواد مضرر: مواد فیزیکی مضرر شامل تخم علفهای هرز، تخم یا شفیره حشرات و آفات بذر گیاهان دیگر می باشد که حتما باید از داخل بذر جدا شود.

بهترین راه برای جدا کردن مواد فیزیکی بذر استفاده از دستگاه بوجاری است ناخالصی ژنتیکی:از خطرناکترین و مضرترین آلودگیهاست که در اثر اختلاط چند ژنو تیپ یا واریته با یکدیگر حاصل می شود. بعنوان مثال اگر چند رقم گندم با یکدیگر مخلوط شوند در صورت کاشته شدن مزرعه به فرم ناجوری در خواهد آمد. ممکن است یکی زودرس و دیگری دیررس، یکی پا بلند و دیگریی پا کوتاه، یکی آبی و دیگری دیم که در مجموع باعث کاهش عملکرد می شوند.

قوه نامیه بذر:

منظور از قوه نامیه بذر همان خاصیت زنده بودن بذر است که از طریق شمارش جوانه های زده شده در صد بذر بدست می آید.

عوامل و دلایل زیادی هستند که بر میزان جوانه زنیبذر موثرند ولی مهمترین دلایلی که بر قوه نامیه بذر اثر می گذارند عبارتند از:

سرعت جوانه زنی: یعنی بذر ممکن است جوانه بزند ولی مدت زمانی که طول می کشد تا گیاهچه خارج شود اگر طولانی باشد مطلوب نیست. هر چه مدت زمان جوانه زنی بیشتر طول بکشد امکان حمله آفات و بیماری خاکزی به گیاهچه افزایش می یابد. همچنین مزرعه از سبر یکنواختی بر خواردار نخواهد بود. بنابراین هر چه زمان یا سرعت جوانه زدن بیشتر باشد برای ما مطلوب تر خواهد بود. (سرعت جوانه زنی مطلوب این است که بذرها بتوانند در نصف مدت لازم برای جوانه زدن سبز نمایند) در این صورت سبز مزرعه یکنواخت، پوشش گیاهی همسان و ابتلاع به بیماری خاک در جوانه کاهش می یابد.

توان رویش بذر: یک بذر ممکن است جوانه بزند ولی توان یا نیروی خروج از خاک را نداشته باشد و یا در شرایط سخت نتواند بخوبی سبز کند بنابراین

سبز شدن در آزمایشگاه ملاک خوبی نیست و باید توان نیروی بذر برا ی سبز شدن تحت شرایط شبیه به مزرعه نیز آزموده شود.

سن بذر: هر چه سن بذر یا عمر بذر افزایش یابد به دلیل آنکه بذر تنفس می کند بنابراین مقدار موثری یا زیادی از مواد داخل بذر مصرف می شود. بنابراین از توان رویشی و قوه نامیه بذر طی سالها کاسته می شود. یک بذر حتی در بهترین شرایط بیش از چند سال عمر نمی کند و پس از چند سال دیگر قوه نامیه ندارد. عمر بذر گندم حداکثر 5-3 سال است.

ریزی و درشتی بذر: هر چه بذر درشتر باشد سرعت جوانه زنی آن بیشتر و توان رویشی آن نیز بیشتر است و بذرهای ریز عکس این قضیه هستند. بذرهای متوسط برای بذرکاری بیشتر استفاده می شود. در شرایط دیمزار و سخت که خاک اجازه نمی دهد به راحتی بذر سبز شود بهتر است بذر از نوع درشت باشد تا قدرت و سرعت بیشتری برای سبز شدن داشته باشد.

تراکم بوته:

در گندم پائیزه همانند دیگر غلات پائیزه تراکم بوته در واحد مسطح به هنگام رسیدن به وسیله تعداد سنبله ها در یک متر مربع مشخص می شود. افزایش عملکرد بستگی بسیار زیادی به تراکم سنبله به هنگام برداشت دارد.

در شرایط محیطی مناسب دانه های سبز شده در یک متر مربع می بایست
 ُ700-600 سنبله قابل برداشت را تولید نمایند.

چنانچه عملکرد یک سنبله 8/0 تا 9/0 گرم باشد عملکرد به 5600– 4800یا 6300- 5400 کیلوگرم در هکتار خواهد رسید برای اینکه بتوان یک چنین تراکمی را ایجاد نمد می بایست 600- 400 دانه جوانه زده در یک مترمربع داشته باشیم. تعداد سنبله های برداشت شده در مترمربع بستگی به واریته دارد زیرا هر واریته تراکم خاصی می پذیرد.

تعداد دانه های سبز شده در مترمربع یستگی به رطوبت خاک، تهیه زمین (بسته بذر) و تاریخ کاشت دارد.

میزان مصرف بذر:

میزان مصرف بذر مورد نیاز در هکتار از طریق فرمول زیر بدست می آید

(گرم) وزن هزار دانه × تراکم (بوته در مترمربع)

میزان بذر (کیلوگرم در هکتار)

ارزش مصرف بذر

قوه نامیه × درجه خلوص

ارزش مصرف بذر

100

مثال 1: در صورتی که تراکم 500 بذر جوانه زده در یک مترمربع باشد و وزن هزار دانه گندم و 40 و درجه خلوص و قوه نامیه 100/. باشدمقدار بذر مصرفی آن را بدست می آوریم.

Kg 200

وزن هزار دانه × تراکم

میزان بذر

ارزش مصرف بذر

100%

100 × 100

ارزش مصرف بذر

100

مثال 2: در صورتی که تراکم 500 بذر جوانه زده در یک مترمربع باشد و وزن هزار دانه گندم gr 4. و درجه خلوص 98/0 و قوه نامیه 97 در صد باشد مقدار بذر مصرفی را بدست می آوریم.

Kg 210

وزن هزار دانه × تراکم

میزان بذر

ارزش مصرف بذر

95%

97 × 98

ارزش مصرف بذر

100

فواصل میان ردیفها:

بهترین نتایج هنگامی بدست می آید که فواصل میان ردیفها 15- 5/12 سانتیمتر باشد.

عمق کاشت:

عمق کاشت بذور گندم پائیزه به رطوبت و بافت خاک بستگی دارد. هنگامی که رطوبت مناسب باشد عمق کاشت cm 5-4 خواهد بود. چنانچه رطوبت سطح خاک کم باشد این عمق یه cm8-7 افزایش خواهد یافت. عمق بیش از cm12-10 موجب تاخیر و عدم یکنواختی در سبز شدن می گردد و همچنین عمق کمتر از 4 سانتیمتر موجب سبز شدن غیر یکنواخت گندم می گردد زیرا بسته بذر معمولا بسرعت خشک شده و جوانه زدن به طور کامل صورت نمی گیرد.

زمان کاشت گندم:

زمان کاشت گندم بستگی به منطقه آب و هوائی دارد. بر حسب مشاهدات طولانی کشت گندم پائیزه باید موقعی شروع گردد که درجه حرارت هوا c 15-13 بوده و موقعی پایان یابد که درجه حرارت هوا به c9-8 کاهش نموده باشد. گندم پائیزه بایدقبل از ورود به مرحله زمستان حدود 50-40

روز رویش کرده باشد و در این مدت میانگین درجات حرارت روزانه بیش از c5 باشد. گندم در این مدت زمان 50-40روز نیاز به مجموعا c500 گرمای بیش از صفر دارد. بر قراری تاریخ کاشت باید طوری تنظیم شود که گندم در شروع سرمای زمستان به اندازه کافی رشد کرده باشد.

بطور کلی گندم پائیزه باید موقعی کشت گردد که گرمای تابستان تمام شده و سرمای زمستان هم هنوز شروع نشده. کشت بسیار زود گندم باعث کاهش تولید آن خواهد گردید، گیاهان در پائیز و قبل از رسیدن زمستان بسیار زیاد توسعه می یابند و به همین دلیل نسبت به درجات پائین حساس خواهند بود. درجات حرارت بالا در ابتدای رویش باعث می گردد که در نزدیکی سطح خاک گره انشعاب تشکیل گردد که در نتیجه یخبندان و سرمای زمستان تاثیر منفی بر روی گیاهان خواهد گذاشت. روی هم رفته کشتهای زود باعث تشدید خوابیدگی و هجوم آفات می گردد.

گندم پائیزه اگر دیر کشت گردد تاثیرات منفی بر روی عملکرد خواهد گذاشت.

این گیاهان در هنگام ورود به مرحله خواب زمستانه ضعیف می باشند و پنجه ها ضعیف بوده و به شرایط نا مطلوب و طولانی زمستان سازگاری نمی کنند و به همین دلیل گیاهان نسبت به یخبندان حساس خواهند بود و در نتیجه عملکرد کاهش خواهد یافت.

بیماریهای بذر

بیمایهای که از طریق بذر منتقل می شوند عبارتند از:

سیاهک پنهان گندم:tilltia foetida

بیماری سیاهک پنهانکه در اصطلاح محلی به آن سیاهچه یا کورک نیز نامیده می شود. میزان خسارت این سیاهک در مناطق آلوده کشور 15-10 در صد محصول و گاهی بیشتر بر آورد گردیده است.

بيماري سياهك پنهانكه در اصطلاح محلي به آن سياهچه يا كورك نيز ناميده مي شود. ميزان خسارت اين سياهك در مناطق آلوده كشور 15-10 در صد محصول و گاهي بيشتر بر آورد گرديده است.

علائم بيماري: سياهك پنهان يا مخفي گندم تا موقعي كه خوشه گندم ظاهر نشود قابل تشخيص نيست. بوته هاي مبتلا معمولا حدود چند سانتي متر كوتاهتر از بوته هاي سالم مي باشند و گاهي ممكن است به نصف و يا يك چهارم تقليل يابد. ريشه گياه آلوده كاملا رشد نمي كند و پنجه زني يوته ها

افزايش مي يابد. در گلهاي آلوده مادگي درازتر و تخمدان بلند و پهن تر و به رنگ سبز تيره مي باشند. در صورتي كه تخمدان سفيد رنگ است علائم بيماري با ظهور خوشه هاي آلوده مشخص تر مي شود. رنگ خوشه هاي الوده به جاي سبز، مايل به آبي هستند.

روش مبارزه:

چون قارچ عامل بيماري در داخل جنين بذر قرار دارد بنابر اين ضد عفوني با سموم قارچ كش غير سيستميك موثر واقع نمي شود و براي اين منظور از سموم سيستميك مانند: ويتا واكس و يا كار بوكسين تيرام به نسبت 2 در هزار استفاده مي شود.

بيماري پوسيدگي برفي گندم: Fusarium nivala (نيوالا فوزاريوم)

اين بيماري يكي از بيماريهاي مهم گندم در مناطق معتدل و نيمه گرمسيري است كه قارچ عامل بيماري سبب پوسيدگي ريشه، طوقه، ساقه و هوچنين سبب خشك شدن و از بين رفتن سنبله هاي گندم مي شود.

علائم بيماري:

اگر آلودگي اوليه از طريق بذر باشد، گياهچه ها ممكن است از بين برود و يا كوتاه بماند اما اگر آلودگي بذر زود نباشد علائم بيماري به صورت لكه هاي كوجك بيضي شكل قهوهاي رنگ روي ريشه ها، غلاف برگ پائيني يا ميانگره زير طوقه ظاهر مي شود، اگر لكه ها زياد باشند ممكن است دراز و بهم بپيوندند تا حدي كه تمام ميانگره زير طوقه به شدت فشرده،قهوه اي يا تقريبا سياه شود. عامل بيماري ممكن است برگ، خوشه و دانه را نيز مورد حمله قرار دهد.

روش مبارزه:

ضد عفوني بذر با يكي از سموم قارچ كش سيستميك مانند ديويدند، ويتا واكس، ويتا واكس تيرام به نسبت دو در هزار مي باشد.

تغذيه گندم:

عملكرد بالاي دانه نياز به مواد غذائي دارد. در ميان گياهان زراعي گندم پائيزه نسبت به پخش كودها واكنش مثبتي از خود نشان مي دهد. كه اين كودها به ترتيب عبارتند از:

ازت:

ميزان مصرف كود از ته در گندم kg 75-50 ازت خالص در هكتار است.

مهمترين كودهاي ازته عبارتند از:

سولفات آمونيم: اين تركيب از آمونياك و اسيد سولفوريك بدست مي آيد.

اين كود اسيدزا است يعني وقتي به خاك اضافه شود خاك را تا حدودي به سمت اسيدي شدن پيش مي برد. اين كود به عنوان بهترين كود شيميائي ازته براي خاكهاي قليائي و آهكي در ايران معرفي شود، زيرا هم اسيدزا است و هم مقداري گوگرد دارد كه يك عنصر غذائي بحساب مي آيد. چون ازت اين كود به صورت آمونيوم (NH4)مي باشد. بنابر اين با روش تبادلي به رسها متصل شده و در نتيجه كمتر از كودهاي ديگر از خاك شسته مي شود.

سولفات آمونيم داراي حدود 21% ازت و 24% گوگرد است. از نظر قيمت واحد ازت يكي از گرانترين كودهاي ازته به حساب مي رود. ولي با توجه به مزايائي كه دارد مقدار قابل توجهي از آن در ايران مصرف مي شود.

2- اوره: اين كود از تركيب آمونياك و گاز كربنيك در شرايط خاص توليد مي شود. در صد ازت اين كود بيش از 2 برابر ازت سولفات آمونيم است. ولي قيمت آن حدودا 5/1 برابر آن است. بنابراين اوره از نظر قيمت واحد ازت مناسب ترين كود ازته محسوب مي شود. اين كود در خاك در اثر آبگيري يا هيدروليز توليد كربنات آمونيوم نموده و آمونيوم حاصله مي تواند مستقيما مورد استفاده گياه قرار گيرد. همچنين مي تواند توسط موجودات ذره بيني

خاك به نيترات (NO3) تبديل شده سپس به مصرف گياه برسد.در اثر نيتراتي شدن ازت كود اوره خاك محيط كود به طرف اسيدي شدن ميل مي كند ولي قدرت اسيدزائي اين كود به اندازه كود سولفات آمونيوم نيست.

مزاياي كود اوره علاوه بر ارزانتر بودن قيمت واحد ازت عبارتند از:

خاصيت اسيد زائي آن، عرضه عنصر ازت به صورت آمونيم و در صد زياد ازت آن است. اوره به صورت دانه هاي مرواريد شكل كوچك عرضه مي شود كه اصطلاحا به آن كود شكري نيز اطلاق مي شود. بيش از 90% ازت مورد مصرف در ايران از طريق مصرف اوره تامين مي شود و كشاورزان ايران اوره را بهتر از ساير كودهاي ازته مي شناسند.

كود فسفر:

ميزان مصرف اين كود در گندم 75-50 به صورت فسفر خالص (P2O5)

مي باشد.

مهمترين كودهاي فسفره عبارتند از:

سوپر فسفات:

اين كود از تاثير اسيد سولفوريك غليظ بر روي سنگ فسفات به دست مي آيد. چنانچه سوپر فسفات داراي 20-16 در صد p2o5 (انيدريك فسفريك) باشد آنرا سوپر فسفات ساده يا سوپر فسفات منو يا سوپر فسفات معمولي گويند كه عبارت است از مخلوطي با 40% فسفات كلسيم و 50% گچ و مواد نا خالص ديگر.

اخيرا مصرف كود فسفري ديگري به نام سوپر فسفات تريپل معمول شده است.

50-40% P2O5 دارد. براي تهيه آن مقدار زيادي اسيد سولفوريك بر روي سنگ فسفات ريخته مي شود تركيب اين كود مشابه سوپر فسفات ساده مي باشد ولي در آن گچ مشاهده نمي شود. به اين دليل به اين سوپر فسفات تريپل گفته مي شود كه فسفر محلول آن تقريبا سه برابر فسفر سوپر فسفات ساده است.سوپر فسفات كودي اسيد زا ولي خاصيت آن درمقايسه با كودهاي ازته نا چيز است.

همچنين در خاكهاي داراي كلسيم آزاد و تبادلي زياد مصرف اين كود تقريبا تاثيري در PH خاك ندارد ولي در خاكهاي خنثي و يا كمي اسيدي ممكن است اثر كاهنده درPH خاك داشته باشد.

سوپر فسفات به عنوان يكي از پر مصرفترين كودهاي فسفره جهان مي باشد.

فسفات آمونيوم:

اين كود را از تركيب كردن اسيد فسفريك و آمونيم بدست مي آورند كه هم داراي مونوآمونيوم و هم دي آمونيوم فسفات مي باشد.

در ايران معمولا دي آمونيوم فسفات با تركيب.- 48- 16 به ترتيب از چپ ازت، فسفر و پتاسيم عرضه مي شود. اين تركيب در خاكهاي اسيدي ممكن است با اسيدي كردن خاك نتايج رضايت بخشي نداشته باشد ولي در خاكهاي خنثي و قليائي اثرات اسيد زائي آن بيش از سوپر فسفات مي باشد.

كود پتاسه:

ميزان مصرف اين كود در گندم kg/he 50-40 به صورت پتاس خالص(k2O) مي‌باشد. مهمترين كودهاي پتاسه عبارتند از:

كلرور پتاسيم: نياز گياه براي كلر به عنوان يك عنصر غذائي بسيار ناچيز بوده و افزودن تركيب كلرور (كلرايد) به خاك به ويژه در خاكهايي كه در مرز شوري قرار دارند ممكن است سبب بروز علائم سوختگي و عوارض ديگري شوند،گر چه مقدار كلري كه از طريق افزايش كود پتاسي به خاك اضافه مي شود بسيار كم بوده و هيچ گونه تغييري در خاكهاي معمولي ايجاد نمي كند.

سولفات پتاسيم: سولفات به عنوان ماده مغذي براي گياه بطور قابل توجهي مد نظر بوده است. نياز به سولفات در خاكهاي نواحي خشك كه ميزان گچ در آنها نسبتا زياد كمتر مشاهده مي شود با وجود اين در خاكهاي نواحي مرطوب

مصرف سولفات پتاسيم ترجيح داده مي شود. با توجه به موارد ذكر شده و اين كه افزايش كلرايد پتاسيم به خاك سبب بروز عوارض نامطلوب در كيفيت برخي محصولات ميوشد با آنكه كود سولفات پتاسيم كود گرانتري است باز هم در ايران گرايش بيشتري به مصرف اين كود پتاس وجود دارد. كود سولفات پتاسيم داراي 50 % K2O ميباشد.

زمان مصرف كودهاي شيميايي

كودهاي فسفره و پتاسه همراه با تهيه بستر بذر در عمقي كه بيشترين انبوهي ريشه در آن قرار ميگيرد مصرف ميگردد. مصرف كودهاي فسفره به صورت سرك متداول نميباشد. مصرف سرك ازتدر مارحل رشد ونموگياه مفيد تر است. زير از يك طرف داراي درجه حلاليت بالا ميباشد و ازطرف ديگر در صورتي كه تمام كود ازته قبل ازك اشت مصرف شود مقدار بسيار زيادي از آن به دليل بارندگي هاي فراوان در هنگام زمستان و ابتداي بهار شستشو ميگردد و خاك مقدار بسيار كمي از ازت را در خود نگه ميدارد. در آن نواحي كه ميزان بارندگي زمستانه كم باشد يا كود ازته در هنگام كاشت يا قبل ازك اشت در موقع تهيه زمين مصرف ميگردد ولي در مناطقي كه به دليل بارندگي زمستانه، خطر شستشوي ازت بسيار زياد است كود ازته در هنگام كاشت و بقيه به صورت سرك در ابتداي بهار پخش مي‌شود.

پخش به موقع كود ازته داراي اهميت بسيار مهمي است زيرا ازت موجب تشكيل اجزاء عملكرد محصول و افزايش مواد پروتئين ميگردد.

جو: Hordeum Vulgar

خاك:

بهترين اراضي براي جو خاكهاي لومي و رسي با زهكشي مناسب بوده و در اين نوع اراضي حو بهترين نتايج را خواهد داد. جوها پاييزه در مقايسه با جوهاي بهاره به دليل اينكه داراي سيستم ريشه اي قويتر و طويلتر ميباشند، نسبت به خاك حساسيت كمتري دارند. جو اراضي مرطوب و اسيدي را تحمل نميكند. PH مناسب خاك 8 -8/6 ميباشد. از اين لحاظ در مقايسه با گندم تحمل كمتري نسبت به اسيديته خاك از خود نشان ميدهد. مقاومت حو در مقابل شوري خاك بيشتر از گندم است.

ويژگيهاي بذر جو:

بذري كه براي كشت مورد استفاده قرار ميگيرد مثل ساير بذرهاي بايد داراي قوه ناميه و درجه خلوص بالا و عاري از بذر علفهاي هرز باشد. بزرگي اندازه و يكساني بذر اهميت بسيار زيادي دارد.

ميزان بذر:

ميزان بذر مورد نياز براي ايجاد تراكم بالا 220 – 180 براي جو پاييزه در شرايط آبي و در زراعت ديم 100- 80 ميباشد.

زمان كاشت:

زمان كاشت جو در هر منطقه بستگي به شرايط آب و هوايي منطقه، جنس خاك و سيستم كشت (ديم يا آبي) دارد. جو پاييزه را بايد موقعي كشت نمود كه تا قبل از ورود به فصل سرما بخوبي توليد ريشه و پنجه نموده و نسبت به سرماي زمستان مقاوم شده باشد. جو پاييزه را هر چه زودتر اقدام به كشت آن نمود تا به اندازه كافي توليد پنجه نمايد.

بنابراين جو پاييزه را بايد حدوداً 10 – 5 روز قبل از گندم پاييزه كشت گردد. تاخير در كاشت موجب كاهش قدرت پنجه زني، تعداد دانه در سنبله، وزن دانه ها و افزايش درصد پروتئين جو خواهد شد.

روش كاشت جو:

تكنيك كاشت در جو مثل گندم است تراكم مناسب براي جو پاييزه 500 – 450 بوته در متر مربع است. در صورتي كه رطوبت خاك كاهش يابد و يا اينكه تاريخ كاشت به تاخير بيفتد ميزان بذر مورد نياز جهت تراكم فوق ميبايست 2. – 1. درصد افزايش يابد.

عمق كاشت:

عمق كاشت بذر جو پاييزه به طور معمول 4 – 3 سانتيمتر است. در صورت كمبود رطوبت عمق كاشت Cm 6-5 است.

بيماريهاي بذر:

بيماريهاي كه از طريق بذر منتقل ميشود عبارتند از:

سياهك سخت جو: Ustilago hordei

بيماري سياهك سخت جو به نام سياهك پوشيده جو نيز گفته ميشود.

علايم بيماري:

بوته هاي مبتلا حدود Cm 7 كوتاهتر از بوته هاي سلام و خوشه هاي آلوه نيز كمي كوتاهتر ميباشد. از مشخصات بارز اين بيماري وجود يك غشاء نازك شفاف است كه سطح سياهك را روي خوشه تا مرحله خرمن كوبي ميپوشاند. اين غشا ء سفيد مايل به خاكستري يا نقره اي ديده ميشود و خوشه هاي سياهك زده را محم نگه ميدارد.

روش مبارزه:

چون قارچ عامل بيماري در سطح بذر قرار دارد. بهترين را مبارزه با آن ضد عفوني بذر قبل از كاشت با يكي از سموم سيستمك مانند ويتاواكس، ويتاواكس تيرام و يا توپسين به نسبت دو در هزار ميباشد.

تغذيه جو:

احتياجات كودي جو به طور كلي شبيه احتياجات كودي گندم است. جو مقادير زيادي مواد غذايي مصرف ميكند و عملكرد خيلي مطلوبي با پخش مقادير مناسب كودهاي شيميايي به دست مي آيد.

كلزا:

آماده سازي زمين و كاشت:

قرار گرفتن بذر در بستر مناسب از اقدامات اوليه جهت نيل به توليد بالا ميباشد. زيرا در اين حالت پوشش كافي در مزرعه براي استفاده بهينه از شرايط محيطي فراهم ميشود. لذا براي تهيه مناسب بستر بذر، انجام عمليات زير ضروري است.

بعد از برداشت محصول قبلي، در صورت امكان، زمين مورد نظر آبياري گرديده و پس از گاو رو شدن بوسيله گاو آهن برگرداندار شخم زده ميشود. جهت خرد شدن كلوخ ها و بقاياي محصول قبلي و همچنين يكنواخت شدن وضعيت خاك مزرعه، زمين مورد نظر ديسك و ماله زده ميشود سپس اقدام به كودپاشي (كود ازته و تمامي كود فسفره و پتاسه مورد نظر) و پخش علف كش به طور يكنواخت در سطح مزرعه ميشود. و به وسيله ديسك سبك كود و علف كش با خاك مخلوط ميگردد.

ارقام مناسب كلزا:

در استام گلستان ارقامي كه به منظرو كاشت استفاده ميشوند عبارتند از:

Hyola 4.1 (هيولا 4.1)، Hyola 3.8 (هيولا 3.8) و رقم 500 Option ميباشد.

خاكهاي مناسب كلزا:

از خاك رس سنگين تا خاكهاي شني سبك يا زمينهاي پوشيده از خاكستر آتشفشان كاشته ميشود. اما زمينهايي كه بعد از باران سله ميبندند مناسب نيستند. زيرا بذر آن كوچك بوده و ممكن است گياهچه نتواند در هنگام خروج زمين را بشكافد.

PH مناسب خاك 8-5/5 ميباشد كلزا نسبت به شوري متحمل بوده، زهكشي خوب در اراضي سنگين (خاك رس) مناسب اند.

خصوصيات بذر كلزا:

1 – مواد خارجي 2 درصد

2 – خلوص بذر حداكثر 98 %

3 – رطوبت بذر 8 %

4 - قوه ناميه حداقل 85 %

5 – وزن هزار دانه gr 5/4 – 5/3

ميزان بذر:

1 – در كشت خطي (فواصل خطوط 25 – 12 سانتيمتري) ، 7 – 6 كيلوگرم در هكتار.

2 – در كشت دستپاش 8-7 كيلوگرم در هكتار ميباشد.

عمق كاشت:

بذر را در عمق Cm 5/2 – 5/1 و در رطوبت كاشت و يا مزرعه را بلافاصله آبياري مينمود و دماي خاك براي سبز شدن بايد حداقل 10 درجه سانتي گراد يا بيشتر باشد.

كاشت خيلي عميق بذر توسعه بيماريهاي جوانه را تشديد ميكند. ضمناً ضد عفوني بذر با يكي از سموم قارچ كش نظير كاپتان آغشته كرد.

زمان كاشت:

از 30 مهرماه تا 15 آبان (در منطقه گنبد به دليل خشكي اول فصل و عدم وجود سرماي زمستانه تاريخ كاشت 10 آبان الي 30 آبان توصيه ميشود.)

تغذيه كلزا:

براي توليد 3 تن دانه كلزا مقادير كودي ذيل مورد نياز است.

150 كيلوگرم در هكتار ازت خالص (N)

70 كيلوگرم در هكتار فسفر خالص (P2O5)

100 كيلوگرم در هكتار پتاس خالص (K2O)

به منظور استفاده بهينه گياه از كود ازته بهتر است آن را در اختيار گياه قرار داد. به اين صورت كه ازت در هنگام كاشت به صورت 100 كيلوگرم اوره و يا در صورت استفاده از كود دي آموينوم فسفات (اين كود فسفره داراي 18 درصد ازت ميباشد) تنها 50 كيلوگرم اوره استفاده شود در صورتي كه كود سولفات آمونيوم در دسترس ميباشد بهتر است به جهت نياز زياد كلزا به جاي اوره از كود سولفات آمونيوم (دو كيسه 50 كيلوگرمي كود سولفات آمونيوم معادل يك كيسه 50 كيلوگرمي اوره ميباشد) استفاده شود.

ديگر كود ازته (100 كيلوگرم اوره) در قبل از شروع ساقه رفتن (پايان فصل سرما) و آخر (100 كيلوگرم اوره) قبل از شروع گلدهي (انتهاي مرحله تشكيل غنچه هاي گل) استفاده شود.

كل فسفر و پتاسيم مورد نياز گياه در زمان كاشت بايد مصرف شود. علاوه بر اين جهت استفاده مطلوب گياه از عناصر غذايي اضافه شده به خاك بهرت است كودهاي مورد نياز در زير خاك با فاصله 4- 3 سانتي متري از بذر قرار گيرد. در ضمن بايد به اين نكته توجه كرد كه هرگز نبايد بذر در تماس متسقيم با كود قرار گيرد، زيرا اين موضوع سبب كاهش درصد جوانه زني بذور خواهد شد.

توجه: پس از آزمون خاك مقادير ازت، فسفر و پتاس موجود در خاك از ميران توصيه شده كسر گردد. ضمناً مقدار 5 تن كود آلي پوسيده در هر هكتار پخش شود.

آبياري كلزا:

دوبار آبياري در مرحله كاشت به فاصله 7 – 5 روز جهت سبز شدن يكنواخت مزرعه توصيه ميشود. پس از سپري شدن فصل زمستان همراه با اولين كود سرك سومين آبياري انجام ميشود. آبياري بعد در مرحله ظهور گل همراه با كود ازته سرك دوم اعمال ميشود. دو نوبت آبياري ديگر در مرحله تشكيل غلاف و پر شدن دانه ضروري است. آخرين آبياري زماني انجام شود كه 20 % غلافهاي ساقه اصلي قهوه اي شده اند.

كنترل علف هرز:

1 – كنترل زراعي: استفاده از تناوب زراعي مناسب (بخصوص غلات) بهترين روش زراعي كنترل علفهاي هرز ميباشد. آماده سازي زمين در كاهش علفهاي هرز موثر بوده و بهتر است قبل از كشت مزرعه را آبياري نموده و علفهاي سبز شده را با ديسك يا در صورت امكان با پاراكوات (گراماكسون) به ميزان 3 ليتر در هكتار از بين برد.

2 – كنترل شيميايي: پس از انجام عمليات شخم و قبل از كاشت مزرعه توسط علف كش ترفلان به ميزان 5/2 ليتر در هكتار به همراه 500 – 300 ليتر آب به طور يكنواخت سم پاشي و بلافاصله توسط ديسك سبك با خاك مخلوط گردد. جهت افزايش اثر علف كش بهتر است خاك مرطوب بوده و سمپاشي در هنگام صبح يا غروب انجام شود.