اینجانب دوره کار آموزی خود را در اداره دارایی شهرستان خمین گذرانده ام . این ادارهدر سال 1335 شمسی تاسیس شده است. در اوایل کار تعداد کارمند آن 3 الی 4 نفر بوده است. در حال حاظر تعداد کارمندان اداره دارایی شهرستان خمین به مرز 25 نفر رسیده است . این اداره در زمینی به مساحت 280 متر مربع واقع در خیابان مطهری نرسیده به تقاطع خیابان تهران بنا شده است.
بنده در این مدت که در این اداره حضور داشتم سعی کردم تا مواردی را که به نظر مهم می آمده را بازدید کرده م تا در پیشرفت و کسب تجربه برای آینده ی شغلی خویش استفاده کنم .
امیدوارم که گام مؤثری باشد .
فصل دوم :
بخشهای مرتبط با رشته علمی کارآموز
تعریف حقوق و دستمزد:
حقوق و دستمزد اولیه در مفهوم خدمات عمومی به مضابی اولین حقوق و دسمزدی است که با تخصیص مستخدم در یکی از جداول رشته های خدمات شغلی به او پرداخت می گردد باید توجه داشت که مشمول حقوق و دستمزد اولیه فقط بر مبنای اخذ یکی از مدارک تحصیلی صورت نمی گیرد بلکه پرداخت آن به افراد استخدام در خدمات کشوری بر مبنای تخصیصی آنان در یکی از رشته های شغلی و دارا بودن حداقل مدرک تحصیلی در ارتباط با شغل مورد تصدی نیز صورت می گیرد.
به این ترتیب، حقوق و دستمزد اولیه در چهارچوب قانون حقوق و دستمزد در برگیرنده مفهوم وسیعتری است. هدف از مطالعه و بررسی میزان حقوق و کسب اطلاعات و حقایق اساسی درباره میزان پرداختهای هر یک از مشاغل است.
حقوق و مزایای رسمی دولتی
مستخدمین دولت در قبال کار و وظایف محوله از حقوق و مزایای قانونی معینی بهره مند می گردند. براساس قانون استخدام کشوری، حقوق ثابت ماهانه مستخدمین رسمی مطابق جدولی به نام جدول حقوق صورت می گیرد. مستخدمین رسمی دولت علاوه بر حقوق ثابت ماهانه وجوهی نیز تحت عنوان فوق العاده، هزینه یا پاداش دریافت می کنند. که این مبالغ مکمل ثابت ماهانه آنها خواهد بود.
نگاهی آماری بر وضعیت مستخدمین دولت
دولت با فعالیت های بیش از پیش فراگیر خود عرصه های مختلف اقتصادی، اجتماعی، عمرانی، فرهنگی و … را تحت پوشش قرار داده است و در نتیجه به منظور تحقق بخشیدن به اهداف خود ناچار است سازمان های اداری مختلفی را ایجاد کند.
ایجاد این سازمان ها نیز مستلزم استخدام تعداد قابل ملاحظه ای کارمند است. به همین جهت بدنه اصلی دولت را کارکنان او تشکیل می دهد. در حال حاضر تعداد کارکنان دولت اعم از رسمی، غیررسمی و کارگر از دو میلیون تجاوز می کند.
حدود 4/1 کارکنان دولت در پایتخت و بقیه در سایر استفاده ها اشغال دارند بررسی مفهوم مستخدم دولت
پیش از آشنا شدن با حقوق و تکالیف مستخدمین دولت باید در ابتدا دانست که مستخدم دولت کیست؟
تعریف مستخدم دولت براساس بودجه:
یکی از معیارهای ارائه شده ایت است که مستخدم دولت کسی است که از محل بودجه عمومی کشور حقوق دریافت می کند. این معیار علیرغم این که حقوق بخش عظیمی از مستخدمین دولت از بودجه عمومی کشور تامین می شود. چندان دقیق نیست و با واقعیت انطباق ندارد. این عدم انطباق را می توان به وضوح در مورد شرکت های دولتی شاهد بود همان گونه که می دانیم شرکت های دولتی بودجه خود را از ناحیه فعالیت های تجارتی و صنعتی تامین می کنند و مشمول قانون استخدام کشوری نیستند ولی با این حال کارکنان این شرکت ها را نمی توان مشتخدم دولت ندانست.»
در تعریف استخدام دولت ماده یک قانون استخدام کشوری مقرر می دارد.
استخدام دولت عبارت است از پذیرفتن شخص به خدمت دولت در یکی از وزارتخانه ها یا شرکت ها یا موسسات دولتی است.
لزوم هماهنگی سازمان ها در زمینه حقوق و دستمزد با شورای مربوط:
به منظور استقرار نظام هماهنگی در تعیین حقوق و مزایای مستخدمین دولت شورای حقوق و دستمزد تشکیل می شود. وزارتخانه ها و موسسات و شرکت های دولتی اعم از این که مشمول مقررات این قانون باشند یا نباشند همچنین موسساتی مثل شهرداری ها و انجمن های بهداری و محلی مکلفند قبل از هر نوع در میزان حداقل و حداکثر حقوق و مزایای مستخدمین خود موافقت شورای مذکور را کسب نمایند.
از لحاظ هماهنگی حقوق و دستمزد، جداول حقوق ماهانه، ضویب حقوق و فوق العاده ها شغل ارتقای گروه، بازنشستگی و وظیفه که بار مالی دارنده دستگاههای غیر مشمول قانون استخدام کشوری تبعیت می کنند و چنانچه وضعیت مشاغل در این دستگاهها و به ویژه مقتضیات بازار کار اقتضا کند که مبلغ اضافی به شاغلان آن پرداخت شود. باید با در نظر گرفتن سطح حقوق و مزایا در مشاغل مشابه فعالیت های صنعتی، بازرگانی و کشا.رزی در بخش خصوصی عمل شود. شورای حقوق و دستمزد برا برای این سیاست ها نظارت دارد.
انواع مستخدمین دولت:
علیرغم قصد قانونگذار جنسی بر اعمال مقررات استخدامی واحد( قانون استخدام کشوری) بر کلیه کارکنان دولت، سازمان های مختلف دولتی بنا به دلایلی( دلایل فنی و سیاسی که پیش از این ذکر شد) قراردادهای استخدامی گوناگونی با کارکنان خود منعقد کردند و عملا قانون استخدام کشوری را از شمولیت خارج ساختند، قانون مذکور در نظر دارد که مستخدمین دولت اساسا در گروه( مستخدمین رسمی) و استثنائا د گروه( مستخدمین پیمانی) قرار داشته باشند، لیکن در عمل بنا به ضرورت انواع دیگری از مستخدمین دولت به رسمیت شناخته شدند: مستخدمین روزمزد- مستخدمین خرید خدمتی حکمی. ذیلا به بررسی هر یک از انواع مستخدمین دولت می پردازیم.
الف- مستخدم رسمی:
مستخدم رسمی کسی است که به موجب حکم رسمی در یکی از گروههای جدول حقوق موضوع ماده 30 برای تصدیق یکی از پست های سازمانی وزارتخانه ها یا موسسات دولتی مشمول این انون استخدام شده باشد.
لازم به یادآوری است که مستخدمین رسمی خود به دو دسته تقسیم می شوند:
مستخدمین رسمی آزمایشی و مستخدمین قطعی:
پیش از آن که افراد به طور قطعی مستخدم رسمی شناخته شوند باید یک دوره آزمایش را بگذرانند. البته افرادی که دوره آزمایشی را می گذرانند در حکم مستخدم رسمی محسوب می شوند. مدت خدمت آزمایشی داوطلبان ورود به استخدام رسمی توسط وزارتخانه یا موسسه استخدام تعیین می شود ولی در هیچ مورد از شش ماه کمتر و از دو سال بیشتر نخواهد بود. انتصاب افرادی که دوره آزمایشی را می گذرانند به پست ثابت سازمانی بلامانع است. حقوق دوره آزمایشی برابر مقررات قانون استخدام کش.ری تعیین و پرداخت می شود و در صورتی که مستخدم به استخدام رسمی پذیرفته شود مدت خدمت آموزشی جزء سابقه خدمت وی محسوب می شود.
فوق العاده و هزینه های مستخدم آزمایشی مطابق فوق العاده و هزینه های مستخدم رسمی تعیین و پرداخت خواهد شد. افرادی که در دوره آزمایشی لیاقت و کاردانی و علاقه به کار از خود نشان دهند در پایان دوره آزمایشی به موجب حکم وزارتخانه یا موسسه استخدام کننده و تایید سازمان امور اداری و استخدامی کشور از لحاظ تطبیقی با مقررات استخدامی در عداد مستخدمین رسمی منظور و از حقوق و مزایای قانونی آن برخوردار خواهند شد.
ب: مستخدم پیمانی
مستخدمی پیمانی، دومین گروه از مستخدمین دولت است که مورد شناسایی قانون استخدام کشوری قرار گرفته است.
مستخدم پیمانی کسی است که به موجب قرارداد به طور موقت برای مدت معین و کار مشخص استخدام می شود.
همان گونه که ماده 6 قانون استخدام کشوری مقرر می دارد استخدام پیمانی به موجب قرارداد صورت می گیرد و رابطه مستخدم پیمانی با سازمان اداره کننده براساس قرار داد تنظیم می گردد.
حقوق و مزایای مستخدمین پیمانی:
حقوق مستخدمین پیمانی همان گونه که پیش از این اشاره شد برحسب مدرک تحصیلی و با قرار گرفتن در یکی از طبقات نه گانه تعیین می گردد. مستخدم پیمانی حقوق طبقه مربوط به خود را دریافت می کند و هر گاه شغل ارجاعی در یکی از طبقات شغل نه گانه پیش بینی نشده باشد، تخصیص آن به جدول حقوقی شورای امور اداری و استخدامی کشور خواهد بود.
فوق العاده مخصوص:
چنانچه استخدام پیمانی جهت مشاغل فنی و تخصص و در طبقات شغلی 1و2 صورت گرفته است. حداکثر تا 20% حقوق طبقه مربوط به دریافتی این گونه مستخدمین افزوده می شود. همچنین آن دسته از مستخدمین پیمانی که دارای مدرک تحصیلی دیپلم یا فوق دیپلم در رشته های فنی و تخصص مربوط باشند حداکثر تا 20% به حقوق طبقه مربوط افزوده می شود مستخدمین پیمانی می توانند به ازای هر سال تجدید دولتی مربوط یا آموزش قابل قبول و یا سابقه خدمات پیمانی مربوط حداکثر 5% حقوق مربوط را با توجه به میزان کارآیی دریافت کنند مشروط بر آن که این افزایش حداکثر از حقوق طبقه مربوط تجاوز ننماید.
جانبازان انقلاب اسلامی نیز با توجه به مدرک تحصیلی در یکی از طبقات 1 تا 8 جدول حقوقی قرار می گیرند ولی از حقوق یک طبقه بالاتر برخوردار خواهند بود.
در صورتی که شرایط بازارکار و سایر عوامل موثر اقتضا کند برای استخدام برهی از متخصصان به عنوان پیمانی منحصرا برای مشاغل طبقات 5،6،7،8،9 وجهی علاوع بر حقوق و فوق العاده ها و مزایای مذکور در این آیین نامه پرداخت شود.
این وجه تحت عنوان فوق العاده مخصوص و حداکثر معادل 80% حقوق مربوط با پیشنهاد وزارتخانه یا موسسه دولتی مربوط و تصویب کمیته های متشکل از وزیر امور اقتصادی و دارایی و دبیر کل سازمان امور اداری و استخدامی کشور و رئیس سازمان برنامه و بودجه یا نمایندگان تام الاختیار آنان پرداخت خواهد شد.
2-1 پاداش ها
وزارتخانه ها و موسسات دولتی می توانند علاوه بر حقوق و فوق العاده مخصوص مقرر در مواد 10 و 11 آیین نامه استخدام یمانی مبالغی به شرح زیر و با رعایت مقررات مربوط و به شرط وجود اعتبار به مستخدمین پیمانی خود پرداخت نمایند.
الف- در هر سه ماه تا میزان 2/1 حقوق جدول حقوقی به عنوان پاداش به شرط رضایت از خدمت مستخدم
ب- در پایان خدمت پیمانی در صورت حصول رضایت به ازای هر سال خدمت معادل 15 روز حقوق و فوق العاده مخصوص
پ- مواردی از فوق العاده های موضوع مواد 39 و 40 قانون استخدام کشوری که طبق مقررات مربوط هماهنگ با میزان پرداختی به کارکنان رسمی براساس دستورالعمل سازمان امور اداری و استخدام کشور، قابل پرداخت می باشد.
3-1- مرخص ها
الف: مرخص استحقاقی
مستخدمین پیمانی سالی یک ماه حق استفاده از مرخصی استحقاقی به نسبت مدت خدمت با استفاده از حقوق و فوق العاده های مربوط را خواهند داشت. تعطیلات واقع در بین دو مرخصی استحقاقی جزو مرخصی استحقاقی منظور خواهد شد.
حق استفاده از مرخصی مربوط به هر ماه برای ماههای بعد محفوظ است ولی هیچ مستخدمی نمی تواند در هر سال بیش از 15 روز مرخصی استحقاقی خود را ذخیره کند ولی هر گاه از بقیه مرخصی مذکور استفاده نکند. مدت زائد بر 15 روز ذخیره نخواهد شد.
مستخدمین پیمانی می توانند در صورت نیاز با موافقت دستگاه استخدام کننده هر سال یک ماه از مرخصی بدون حقوق استفاده کنند مدت مرخصی بدون حقوق جزو سوابق خدمت منظور می گردد.
ب) مرخصی استعلاجی:
مستخدمین پیمانی در صورت ابتلاء به بیماریهایی که مانع از انجام کار آنان باشد و نیز زنان باردار از حمایت های مقرر در قانون تامین اجتماعی استفاده خواهند کرد این قبیل مستخدمین موظفند ضمن آگاه نمودن دستگاه ذیربط از علت عدم حضور خویش در محل خدمت مدارک مربوط به بیماری که به تاکید مراجع قانونی رسیده باشد را نیز در پایان ایام بیماری ارائه کنند.
حقوق و فوق العاده های مستخدم پیمانی که عدم اشتغال آنان به سبب بیماری باشد و در بیمارستان بستری شدند تا سه روز توسط دستگاه مربوطه پرداخت خواهد شد و مازاد بر سه روز تا خاتمه بیماری و حداکثر تا پایان قرارداد مشمول مقررات قانون تامین اجتماعی خواهد بود.
4-1- حقوق از کار افتادگی
هر گاه مستخدم پیمانی در حین انجام وظیفه ناقص یا از کار افتاده یا به سبب انجام وظیفه و در حین آن فوت شد مستخدم یا بازماندگان وی طبق مقررات قانون تامین اجتماعی از مستمری از کار افتادگی یا بازنشستگی و یا مستمری بازماندگان استفاده خواهند نمود.
مستخدمین پیمانی که به سبب حفظ دستاوردهای انقلاب اسلامی و یا به سبب شرکت یا همکاری در عملیات نظامی جهت دفاع از تمامیت و استقلال کشور جمهوری اسلامی ایران معلول و یا از کار افتاده شناخته می شوند و یا به درج رفیع شهادت نایل می گردند از لحاظ برقراری مستمری از کار افتادگی یا مستمری بازماندگان مشمول قانون راجع به برقراری مستمری درباره بیمه شدگانی که به علت همکاری با نیروهای مسلح شهید یا معلول شده یا می شوند مصوب 18/11/1360 و اطلاحات بعد آن نخواهند بود.
ج- مستخدم خرید خدمتی
ماده یک( دستور العمل ماهنگی در استفاده از خدمات نیروی انسانی مورد نیاز دستگاه دولتی به صورت خرید خدمت) تعریف زیر را از مستخدم خرید خدمتی ارائه می دهد و خرید خدمت عبارتست از استفاده از خدمت افراد در دستگاه دولتی برای انجام وظایف و مسئولیت های مشخص و مدت معین و در مواردی که امکان جذب افراد از طریق قوانین و ضوابط استخدام رسمی یا پیمانی یا ثابت یا مشابه آن وجود نداشته باشد.
د- مستخدم روزمزد:
مستخدم روزمزد به فردی گفته می شود که برای یک یا چند روز استخدام و مزد خود را روزانه دریافت می کند. ولی در عمل استخدام روز مزدان همواره برای یک یا چند روز نیست و گاهی اوقات این افراد برای مدت طولانی تری به استخدام دستگاه دولتی در می آیند. به همین جهت مستخدمین روز مزد می توان به دو گروه تقسیم کرد: روزمزدان موقت و روزمزدان ثابت.
دسته اول برای کارهای موقت و استثنایی( مانند کارگران ساختمانی) و دسته دوم برای مدت نامعین و کارهای فنی و اداری( مانند منشی، حسابدار و …) استخدام می شوند.
دسته اول براي كارهاي موقت و استثنايي( مانند كارگران ساختماني) و دسته دوم براي مدت نامعين و كارهاي فني و اداري( مانند منشي، حسابدار و …) استخدام مي شوند.
هـ. مستخدم حكمي:
اين دسته از مستخدمين به موجب قرارداد به عنوان روزمزد استخدام نشده اند. بلكه بر طبق اختياراتي كه به موجب قوانين خاص به وزيران يا سرپرستان سازمان هاي دولتي داده شده است به استخدام دولت در آمده اند.
وضع مستخدمين حكمي از لحاظ آن كه آنان براي مدت نامعيت استخدام شده اند و مشاغل آنها كم و پيش حساس و ثابت است و وضع مستخدمين رسمي بدون آن كه از مزاياي استخدام رسمي يا پيماني برخوردار باشند. در گذشته شما زيادي از مستخدمين حكمي، مانند مهندسين و كارمندان فني و اداري به اين سبب وارد خدمت دولت شده بودند كه بعدها كه براساس ضوابط قانون استخدام كشوري تبديل وضع داده و رسمي شوند.
مفهوم طبقه بندي مشاغل:
استخدام كشوري در صورتي مطلوب و عادلانه خواهد بود كه هر يك از مستخدمين دولت جايگاه مناسب خود را در سازمان اداري يافته باشد و مستخدم دولت متناسب با وظايف محوله از حقوق و مزاياي عادلانه اي بهره مند شود. طبقه بندي مشاغل نيز به همين منظور صورت گرفته است.
حقوق و مزاياي مستخدمين رسمي دولت
مستخدمين دولت در قبال كار و وظايف محوله از حقوق و مزاياي قانوني معيني بهره مند مي گردند كه عمده ترين آنها عبارتند از:
حقوق ماهانه
فوق العاده ها و مزاياي مختلف
حقوق بازنشستگي
حقوق وظيفه وارث
حقوق ماهانه
تنظيم حقوق ماهانه براساس جدول و ضريب حقوق
براساس ماده 32 قانون استخدام كشوري، حقوق ثابت ماهانه مستخدمين رسمي مطابق جدولي به نام جدول حقوق صرت مي گرفت. اين جدول داراي 12 گروه و هر گروه داراي 15 پايه بود. به تناسب هر گروه و پايه يك عدد فرضي به نام عدد مبنا قرار گرفته بود. اين عدد ميزان حقوق پايه مستخدم را مشخص ميكرد. در جدول حقوقي عدد مبناي عدد مبناي عدد پايه ضرب در« ضريب حقوق» است.
(40) ضريب حقوق* عدد مبناي هر پايه= حقوق ثابت ماهانه
به عنوان مثال چنانچه مستخدمي را در پايين ترين سطح جدول يعني گروه يك و پايه يك تصور كنيم. حقوق ثابت ماهانه او معادل 4000 ريال خواهد بود.
40*100=4000 حقوق ثابت ماهانه
البته حقوق ماهانه مستخدمين دولت همواره ثابت باقي نمي ماند بلكه همان گونه كه ماده 33 ق.ا.ك مقرر داشته است. با در نظر گرفتن افزايش هزينه زندگي و عوامل ديگر ضريب حقوق مي تواند به پيشنهاد سازمان امور اداري و استخدامي و ارائه اين پيشنهاد از سوي دولت به مجلس و نهايتا تصويب آن از سوي مجلس تغيير كند به همين جهت ضريب حقوق در چندمين نوبت تغيير پيدا كرد: در اسفند 1351 از 4 ريال به 50 ريال و در اسفند 1353 از 50 ريال به 60 ريال و در فروردين 1358 از سوي دولت موقت از 50 ريال افزايش يافت. در ارديبهشت همان سال نيز شوراي انقلاب حداقل حقوق مستخدمين رسمي را 25000 ريال و حداكثر حقوق را كه مربوط به نخست وزير وزيران مي شد 1000 200 ريال تعيين كرد. جدول مقرر در ماده 32 ق.ا.ك تا تصويب قانون تغيير جدول حقوق و ضوابط پرداخت مستخدمين مشمول قانون استخدام كشوري و قضات مصوب 25/1/1370 به اجرا گذشته مي شد.
طبق قانون جديد، تعداد گروههاي استخدامي به 11 گروه كاهش يافت و عدد مبنا براي گروه يك 370 و براي گروه يازده 880 ريال تعيين گرديد. اين قانون چندان دوامي داشت زيرا شش ماه بعد( قانون نظام هماهنگ پرداخت كاركنان دولت) مصوب 11 مهد 1370 جايگزين اين قانون شد.
در قانون نظام هماهنگ پرداخت يازده گروه استخدامي پيش بيني شده است. اين مقدار مي تواند در صورت لزوم تابعيت گروه افزايش يابد. و براي هر گروه از مستخدمين رسمي يك عدد مبنا در نظر گرفته شده است. جدول زير، قانون نظام هماهنگ، جايگزين جدول حقوقي پيشين شده است.
در قانون جديد پايه هاي استخدامي مقرر در قانون استخدام كشوري حذف و به جاي آن افزايش سالانه حقوق در نظر گرفته شد.
افزايش سالانه حقوق
در گذشته افزايش سالانه حقوق براساس ماده 35 ق.ا.ك به شرح زير صورت مي گرفت( در صورت رضايت بخش بودن خدمات هر يك از مستخدمين رسمي مشمول اين قانون وزارتخانه ها و موسسات دولتي در ازاي هر دو سال خدمت يك پايه ترفيع به آنان اعطا مي كنند.. به مستخدمي كه خدمات برجسته اي انجام داده باشد به جاي يك پايه مي توان دو پايه اعطا كرد.
قانون نظام هماهنگ پرداخت مصوب 1370 مقررات فوق را ملقي ساخته ترتيب جديدي را بكري افزايش سالانه حقوق پيش بيني كرده است.
طبق ماده 2 قانون فوق الذكر حقوق مستخدمين در هر سال با در نظر گرفتن خدمت قابل قبول آنان در سال قبل به شرح زير تعيين مي شود
( ضريب افزايش سنواتي+1) حقوق سال قبل= حقوق هر سال
ضريب افزايش سنواتي سالانه براساس ارزشيابي شاغلين به ميزان 3و4و5 درصد خواهد بود.
ارزشيابي كاركنان دولت از طريق عوامل مختلف از جمله عوامل عملكردي، عوامل فرايندي و مصاحبه صورت مي گيرد.
ضريب سنواتي كاركنان دستگاههاي مشمول قانون نظام هماهنگ پرداخت در هر واحد سازماني در صورت قابل قبول بدون خدمت آنان براساس نتايج ارزشيابي سالانه به ترتيب زير تعيين خواهد شد.
الف- ضريب 5 درصد براي 20 درصد كاركنان كه بالاترين امتيازات ارزشيابي را كسب كرده اند همچنين مقامات موضوع تبصره 11) ماده يك قانون نظام هماهنگ پرداخت كاركنان دولت و مقامات كمتر از آنان در قوه جديد
ب- ضريب 5 درصد براي 60 درصدي كاركناني كه بالاترين امتيازات بعدي را كسب كرده اند.
ج- ضريب 3 درصد براي بقيه كاركنان
فوق العاده ها و مزاياي مختلف
مستخدمين رسمي دولت علاوه بر حقوق ثابت ماهانه وجوهي نيز تحت عنوان فوق العاده هزينه و يا پاداشي دريافت مي كنند كه اين مبالغ مكمل حقوق ثابت ماهانه آنها خواهد بود.
انبار و اهميت انبارداري:
تعريف انبار:امروزه انبار ديگر حالت يك محفظه را ندارد بلكه عمليات آن زماني كافي و رضايت بخش است كه از دو جهت اطلاعاتي و فيزيكي مورد توجه قرار گيرد.به طور كلي انبار ،محل و فضايي است كه يك يا چند نوع كالا ي بازرگاني- صنعتي يا مواد اوليه يا فرآورده هاي مختلف در آن نگهداري مي شوديا مي توان گفت محل يا فضايي است كه در آن مواد اوليه براي ساخت محصولات ،كالاي ساخته شده (كالاي در جريان ساخت)،محصول ساخته شده ،مواد ولوازم مصرفي،قطعات يدكي ماشين آلات،ابزار آلات و اجناس اسقاط براساس سيستم صحيح طبقه بندي نگهداري مي شود.
جايگاه انبار:سازمندهي سازمانهاي مختلف بنابر نياز هاي آنها متفاوت است.گاه در بعضي ازموسسات انبار مستقيما زير نظر مدير عامل قراردارد و تحت نظرمدير ابتار نيز انبارهاي مختلف مواد،قطعات،محصولات ضايعات،و… قرار دارد.در سازمانهاي دولتي و غير انتفاعي معمولا واحد انبار تحت نظر تداركات يا كارپردازي كه خود نيز يكي از واحدهاي تابعه امور اداري است انجام وظيفه مي نمايد
اهداف و وظايف انبارداري :
هدف از ايجاد و تشكيل انبارها چه در سازمانهاي دولتي و چه بخش خصوصي تامين ونگهداري كالاهاي مورد نياز سازمان است.انبارداري عبارتست از كليه فعاليتهاي مربوط به تهيه و نگهداري و تحويل مواد واقلام مورد نياز سازمان در مورد زمان مناسب و مديريت انبار و نيز برنامه ريزي ،سازماندهي،هماهنگي،هدايت وكنترل انبارداري است.
وظايف انبارها را مي توان به شرح زير بازگو نمود:
1)برنامه ريزي و مراقبت جهت حفظ مقدار موجودي هر يك از اقلام كالاهاي مورد نياز سازمان در حد مطلوب خود.
2)همكاري و مساعدت در خريد، تامين، تهيه كالا و كنترل و دريافت كالاهاي خريداري شده
3)نگهداري كالا در انبار به نحو صحيح در امور گويي با رعايت مقرراتو دستو العمل ه اي سازمان اجراي وظايف فوق با اصول و ظوابط صحيح انبارداري،موجبات تسريع در انجام امور سازمان و توليدي وقفه و مرغوب و صرفه جويي و كاهش هزينه هاي توليد را موجب شده بنيه هاي شركت (سازمان) را تقويت مي نمايد. اجراي قوانين و دستو العمل هاي سازمان در كليه امور خصوصيات انبارداري كه جنبه مالي دارد لازم الاجرا است و عدول از آ ن كيفر به همراه دارد.
انواع انبارها در بيمارستان ها:
با توجه به نوع كالا ل.ازم موارد استفاده و نياز بيمارستانها و واحد هاي درماني و بهداشتي انواع انبارهايي كه در اين موسسات وجود دارد فهرست را عبارتنداز :انبار اسقاط-انبار خوارو بار انبار تاسيسات
انبار البسه و ملحفه:در اين انبار كه كالاها و اجناس مصرفي نگهداري مي گردد نحوه ي عمل مانند ساير انبار كالاست و طبق فرم درخواست كالا از بخش و موافقت مدير يا رئيس بيمارستان طي حواله انبار صادر و مراتب در كاردكس يا دفتر انبار ثبت مي گردد.
انبار اسقاط:وسايل اسقاطي فرستاده فرستاده شده از بخش ها و ساير واحدهاي بيمارستاني در انبار اسقاط نگهداري مي شود و البسه وملحفه هاي كه قابل مصرف مجدد است و يا براي نظافت مي تواند مورد استفاده قرار گيرد از ساير كالاها جدا و بقيه معدوم و يا طي صورت جلسه و مقررات اداري به فروش مي رسد.
انبار خواروبار:توزيع خوار بار از انبار به صورت روزانه و به طور ماهانه انجام مي گردد.بدين ترتيب كه حس مورد مصرف آشپزخانه،بخش تغذيه كه توسط قسمت آمار همين بخش تهيه مي شود تحويل سر آشپز مي گردد و طي فرم در خواست خواربار از انبار به طور روزانه درخواست مي شود.بعضي از اجناس مانند مواد پاك كننده و ضدعفوني،قند وشكروچاي به طور ماهانه طبق درخواست بخش تحويل مي گردد.
انبار تاسيسات:در اين انبار وسايل و لوازم تاسيساتي وسايل بيمارستاني نگهداري مي گردد.نگهداري آن سري از وسايل و لوازمي كه در ارتباط با اموال مي باشدبه عهده ي جمعدار بيمارستان است.
مراحل تهيه و تدارك دارو در بيمارستانها:
-داروخانه هاي هر بيمارستان احتياجات دارويي هر يك از بخش ها،درمانگاه ها،و واحدهاي اورژانس آن بيمارستان را تامين مي نمايد.
-فرم درخواست دارو توسط بخش با توجه به دفتر ويزيت آن بخش و در دو نسخه تهيه و پس از امضا جهت دريافت دارو به داروخانه ارسال مي گردد.
فرم درخواست دارو داراي ستونهاي مختلفي است كه در آن شماره ي بخش،نام دارو،مقدار،نام بيمار،نوع بيما ري و شماره تخت ثبت مي گردد.
و در صورت موجود بودن دارو نسبت به تحويل آن توسط داروخانه اقدام مي شود.
-هم زمان با تحويل دارو فرم حواله از طرف داروخانه صادر و مراتب در كارت يا دفتر داروهاي تحويلي ثبت مي شود.علاوه بر كارت يا دفتر صدور دارو كه براي هر نوع دارو يك قسمت و يا كارت خاصي در نظر گرفته شده است براي هر بخش نيز يك كارت يا قسمت جدا گانه اي در نظر گرفته مي شودكه مقدار تحويلي دارو به تفكيك نوع دارو براي هر بخش در آن منعكس مي گردد.
بخش تحويل گيرنده دارو ،نسخه حواله انبار را در كارت يا دفتر وارده هاي دريافتي خود ثبت مي نمايد.در فواصل زماني مشخص (معمولا هر سه ماه يكبار)اين دفتر با كارت يا دفتر داروخانه مقابله و كنترل مي شود.
در صورت موجود نبودن دارو در داروخانه ،فرم درخواست دارو از طرف داروخانه و در بعضي از بيمارستانها توسط واحد پخش دارو تامين مي گردد.اين فرم پس از تاييد و امضاي رئيس بيمارستان از طريق حسابداري به كارپردازي ارائه مي گرددتا نسبت به خريد آن اقدام مي گردد.
-پس از انجام يافتن خريد طبق مقررات بيمارستان،داروهاي خريداري شده تحويل داروخانه يا واحد پخش دارو مي گردد و نسبت به صدور قبض انبار و توزيع آنها بين واحدهاي ذيربط اقدام مي شود.
يك سري از داروهاي اورژانس كه ممكن است مورد استفاده شيفت شب قرارگيرد،در بخش و يا داروخانه نگهداري مي گرددهر شب تحويل و تحول انجام مي پذيرد و در صورت مصرف آنها در دفتر مخصوص بخش ثبت و سپس به كارت يا دفتر كل منتقل مي گردد.
داروهائي كه در داروخانه بيمارستان يا بخش دارويي وجود نداشته باشد پس از اخذ موافقت رياست بيمارستان از طريق حسابداري اقدام به خريد آن مي شود.معمولا مبلغي به عنوان گردان در اختياررياست بيمارستان قرار دادكه از محل مذبور اقدام به تهيه مايحتاج ضروري و فوري مي شود.
تهيه و تدارك كالا ووسائل بيمارستاني:علاوه بر تهيه و خريددارو واحدكارپردازي موظف به تهيه و تدارك كالا و لوازم مورد نياز بيمارستان نيز مي باشد اين دسته از كالاها را مي توان به قسمت زير تقسيم نمود:
كالا و لوازم مصرفي :
اين نوع كالاها مانند ساير وسايل انبار پس از صدور قبض انبار و ثبت در كارتها و دفاتر انبار و در صورت ارائه ي آن به مصرف كننده حواله ي انبار صادر مي شود.مانند خواربارو…
وسايل و لوازم غير مصرفي:
اين نوع وسايل جز اموال شمرده مي شود و بايد به آنها شماره اي اختصاص يابد و در دفتر اموال ثبت و بعد از الصاق برچسب شماره دار به آنها به متقاضي تحويل گردد.مسئوليت نگهداري و ثبت اين نوع كالا در دفاتر به عهده ي جمعدار اموال بيمارستان مي باشد.در صورت دولتي بودن بيمارستان يك نسخه از صورت اموال خريداري شده پس از ثبت مشخصات آنها در فرمهاي خاص به اداره كل اموال دولتي وزارت امور اقتصادي و دارايي ارسال مي شود.
وظايف انبار:
1)تحويل اجناس خريداري شده و مورد نياز سازمان،رسيدگي و بررسي طبق اسناد و مدارك اوليه.
2)صدور برگ درخواست خريد كالا به واحد تداركات داخلي يا سفارشات خارجي در صورت عدم موجودي
3)مراقبت و نگهداري كالا ها از سرقت ،صدمه،ضايعه،حادثه ناشي از طبقه بندي يا قفسه بندي يا چيدن اقلام در انبار.
4)پيش بيني،برنامه ريزي و كنترل مواد انبار و انجام انبارگرداني متناسب با نوع شركت و كالاهاي آن و سياست موسسه.
5)صدور قبض انبار (برگ رسيد جنس به انبار)پس از دريافت كالا و حواله انبار هنگام تحويل دادن كالا به متقاضي و فرم هاي مرجوعي در صورت برگشت كالا و ساير فرمهاي مربوط به انبار و ثبت صادره در دفاتر و كارتهاي مربوطه
6)بايگاني اسناد مربوط به انبار و تعبيه يك كارت براي هدايت از اقلام انبار.
وظايف مدير انبارها :
1)توصيه و پيشنهاد روشهاي انبارداري و اصلاحي ديگر.
2)اجراي سيستم و روش انبارداري مصوب توسط مقامات مجاز سازمان
3)نظرات كمي نسبت به تمام انبارهاي سازمان از طريق روساي واحدهاي تابعه.
4)تعيين انواع مختلف كالاهايي كه بايد در انبار نگهداري شود.
5)نگهداري مدارك مربوط به موجوديهاي واقعي كالاها.
6)مراقبت و صدور دستور العمل جهت محافظت از موجوديهاي انبار،فساد و نابودي و ساير مخاطرات احتمالي .
7)اجراي بودجه مصوب انبارها.
8)مراقبت در رفع نواقض پرسنلي و تكميلي كادر انبارداران و انتخاب انبارداران با معلومات و تنظيم برنامه هاي آموزشي آنان.
9)مراقبت در ارسال گزارشهاي ماهيانه انبارها و ساير مكاتبات و انجام امور اداري.
وظايف رئيس يا مقداري انبار:
1)حفظ و حراست كليه اجناس كه در تحويل انبار مي باشد و مراقبت آنها از فساد و مخاطرات احتمالي
2)اطلاع از انواع موجودي انواع اجناس موجود در انبارها در هر موقع از زمان
3)تشخيص و تعيين اشياء اضافي و بدون استفاده و گزارش نمودن آن.
4)مراقبت در اينكه موجوديهاي انبار از حداقل و حداكثر مندرج در كارتهاي انبار كمتر نشده يا تجاوز نكند.
5)نظارت در دريافت و تحويل كالا طبق دستورات صادره و تهيه اسناد مربوط به آن.
6)مراقبت در ثبت مدارك و اسناد و دفاتر و كارتهاي انبار.
7)داشتن مهارت كافي در طبقه بندي،نگهداري،جاگذاري اجناس و ترتيب محل انبارها و كدآنها.
8)خود راموظف به رعايت اصول امانت داري و حفظ منافع موثر مربوطه بداند.
9)ارزشهاي فنون انبارداري اطلاع كافي داشته داراي ابتكار شخصي در تسهيل امور انبار ها باشد.
10)گزارشات هر دو عملكرد(هفتگي-پانزده روز-ماهيانه)را به نحوي صحيح و به موقع جهت ارائه به مديريتها تهيه نمايد.
انتظارات مديريت از سيستم كنترل انبارها:
وجود همكاري واحدهاي مربوطه به خريد،دريافت،آزمايش انبار وحسابداري.تمركز يافتن كليه خريدها در قسمت خريد.
به صورت رساندن مقدمات به صرف موادوملزومات.
انبار تمام مواد و ملزومات به طرز خاصي كه به نحوه يا سرپرستي كامل محافظت گردند.
تعيين ميزان حداقل و حداكثر موجودي هر جنس كه از آن حدود تجاوز ننمايد.
انجام عمليات صحيح در مورد صدور اجناس.به طوري كه تحويل آن طبق درخواست هاي مصوب در موقع لزوم انجام شود.
رسيد و صدور مواد انبار :
1-رسيد مواد انبار:مواد خريداري شده از بررسي و تاييد صحت مشخصات آنها تحويل انبار مي شود.بعضي از مواد و قطعات مورد احتياج كارخانه ساخته به انبار فرستاده مي شود.به منظور يكنواخت كردن روش هاي انبار داري و حسابداري انبار مواد از قبيل مواد مانند مواد خريداري شده از خارج مورد بازرسي قرار گرفته اند تحويل انبار مي شودو انبار دار آنها را عينا مانند مواد اسيدي از خارج روي قبض هاي انبار ثبت مي كنند و اين سند را مي توان در حسابداري صنعتي براي بدهكار نمودن حساب مواد ساخت شركت و بستانكار نمودن حساب در حساب دواير سازنده آن به كاربرد.انباردار مشخصات مواد وارده را در كارهاي انبار وارد كرده چنانچه قسمتي از مواد رسيده به عللي برگشت شود،مشخصات آن در يك برگ برگشت ثبت شده،بر اساس آن يك اعلاميه بدهكار به فروشنده ارسال مي شود كه مي توان رونوشتهاي آن را به ادارات خريد و حسابداري براي يادداشت در پرونده سفارش و ثبت در حساب فروشنده فرستاد
2-صدور مواد از انبار:
به طوريكه گفته شد قيمت مواد خام قالبا بزرگترين عامل قيمت تمام شده را تشكيل مي دهند و به اين جهت حتما لازم است كه مواد صادره هر چند زودتر و به قيمت و به دقت ثبت شود.در بيشتر موسسات انبار مجاز است مواد را فقط در مقابل دريافت حواله هاي انبار كه به امضاهاي مجاز رسيده باشد از انبار صادر كند.
3-حواله انبار:
اين حواله كه يك نمونه آن نشان داده شده است مجوز انبار دار براي صدور مواد خام يا قطعات ساخته شده يا ساير كالا از انبار مي باشدو معمولا به امضاي رئيس يا سرپرست دايره تقاضا كننده مواد ميرسد ولي در مواد خاص كه مواد به مقاديرزياد يا موادگران قيمت براي مصرف در توليد از انبار تقاضا مي شود ممكن است طبق مقررات موثر لازم باشدكه تقاضاي انبار به امضاي رئيس كارخانه برسد.قالبا دايره نظارت و كنترل توليد اين تقاضاها را براي سرپرست كارگاه مي فرستد كه در مواقع لزوم ارائه مي دهد.انبار دار جزئيات حواله انبار را در كارتهي مربوطه انبار وارد كرده مانده موجودي كارگاه را تعيين كند.سپس حواله ها را به قسمت حسابداري صنعتي فرستاده مي شود تا از روي كارهاي حساب موادقيمت گذاري شودو قيمت مواد صادره در كارت مربوطه بستانكار شده در يك برگ خلاصه مواد صادره جهت منظور كردن به حساب قيمت تمام شده ثبت مي شود.براي ثبت اقلام وارده و صادره و انتقالي انبار دو دسته مدارك نگهداري مي شود كه عبارت است ا ز: