دانلود گزارش کارآموزی مدیریت، نظارت و اجرای نقشه های ساختمانی (اسکلت فلزی)

طراح، محاسبه و پیمانکاری ساختمان:

در شناسنامه ساختمان، بخش مربوط به سابقه کار افراد زیر وجود دارد:

الف) طراح ساختمانی (یعنی مهندس معماری)

ب) مهندس محاسب

ج) سازندگان و مجریان کارگاه که شامل:

پیمانکار، مهندس، سرپرست کارگاه، تکنسین، معماری و به طور کلی افراد مسئول بخشهای فنی در تعدادی محدود و یا کسانی می باشد که در امر احداث ساختمان از شروع کار و یا قسمتهایی از اجرای آن شرکت موثر داشته اند. در این بخش آدرس کار (شرکتها) شماره تلفن آنها ثبت می شود. در صورت بروز اشکال از نامبردگان که با جزء جزء اجرای ساختمان آشنایی کامل دارند، کمک گرفته می شود تا تعمیرات اصولی با توجه به نقشه های موجود به شکل کامل انجام می شود به طور کلی شناسنامه ساختمان در هنگام خرابیها و تعمیرات از جهات بسیار مفید است و با کمک ها و راهنماییهای آن، تعمیرات در زمان کوتاه و با صرف هزینه کم انجام می شود.

محل احداث ساختمان:

مطالعاتی که قبل از شروع کارهای در رابطه با محل ساختمان باید انجام شود، مسائلی مانند اثرات جوی، بارندگیها، تغییر درجه محیط که بخصوص در فصول سرد و یخبندان تأثیرات نامطلوب و مخرب در مصالح، اجزا و قسمتهای ساخته شده بنا می گذارد.

قابل توجه اینکه، در هر راه اندازی مجدد و تا جا افتادن کارگاه از جهات مختلف، اشکالاتی فراوان وجود دارد،از جمله مسائل فنی، جمع آوری کارگردان مورد نظر بخصوص در برداشتن هزینه بیشتر که اولاً: باعث تأخیر در تحویل بنا ی شود؛ ثانیاً: قیمت تمام شده ساختمان را افزایش می دهد.

قبل از شروع یک طرح ساختمانی کوچک یا بزرگ، باید مقاومت زمین زیر پی جهت دیوارها برای طراح مشخص شود تا بتوانند بر مبنای آن محل ستونها، دیوارها و در مجموع طرح را به وجود آورد، معمولاً زمینهای مرغوب، رنگ سبز تیره با دانه های خاک متراکم و چسبندگی زیاد دارند.

انواع گوناگون زمین ماسه ای، رسی، دج، سنگی و یا مخلوط نامتناسب هستند.

اکثر زمینهای ایران از انواع زمینهای رسی است. این زمینها مقاوم هستند و چنانچه خاک ریز دانه و درشت دانه ماسه در آنها وجود داشته باشد. قابل اطمینان خواهد بود. در بعضی موارد بنا روی زمینهای شیب دار رسی احداث می شود، در این حالت باید به اصول پایداری بنا توجه شود تا در موقع حرکت زمین خطر رانش به وجود نیاید.

زمینهای دج نیز ترکیبات کامل، متراکم و قابل اطمینان دارند که بناهای مرتفع را می توان روی آن احداث کرد.

به طور کلی زمین لایه ها و موارد متشکله مختلفی دارند که هر لایه آن مورد آزمایش قرار گیرد، در بناهای معمولی، از طریق چاه کنی و خروج لایه های خاک می توان از نوع زمین آگاه شویم، اما جهت احداث های بناهای مرتفع، با گمانه زدن (سونداژ) از لایه های مختلف پی سازی و احداث بنا انجام شود.

در بعضی موارد، زمین مورد نظر ماسه ای و یا از نوع خاک دستی است. در این حالت، پی کنی تا سطح زمینهای سخت پیشروی می کند و با پی سازی اصولی و در صورت نیاز پی های صفحه ای احداث می شود.

به طور خلاصه، شناخت خاک زمین جهت عملکرد طراح و  محاسبات از مسائل اولیه و بسیار مهم برای ساخت یک بناست که بی توجهی به آن، مشکلات و خسارات زیادی به بار می آورد.

انواع نقشه های ساختمانی:

نقشه های اولیه معماری که بنا را به شک لسه بعدی (پرسپکتیو) نشان می دهد، برای تفهیم به مجریان بسیار سودمندند. معمولاً نقشه های فنی و اجرایی در سه فاز تهیه می شود:

الف) نقشه های معماری:

این نقشه ها به منظور مشخص کردن ابعاد بنا جزئیات ظاهری و بناسازیهای داخلی و خارجی برای

تفهیم مسائل به سازندگان و مجری ساختمان تهیه می شود. آنها می توانند پس از اجرای یک

سلسله مسائل فنی، بنای مورد نظر را در چهار چوب طرح معماری بسازند.

ب) نقشه های اجرایی:

این نقشه های با جزئیات گوناگون مانند پلانهای موقعیت، پی سازی، تیرریزی، شیب بندی، برش، نما و ... با مشخصات هر چه دقیق تر جهت اجرای دقیق و اصولی تهیه می شود که سازندگان با استفاده از آنها و همچنین نقشه های جزئیات که از نقشه های ذکر شده تهیه می شود کار را دقیق و اصولی اجرا می کنند.

همچنین با توجه به دفترچه مشخصات ریز مقادیر (آیتمها)، اسکلت ساختمان به شکل سفت کاری و نازک کاری ساخته می شود.

در بناهای بزرگ، وجود مهندسان معمار، محاسب و همکای نزدیک آنها با همدیگر باعث می شود که طرحی به وجود آید. بدون این همکاری، مسئله ساختن بنای عظیم غیر ممکن است.

ج) نقشه های تأسیسات:

این نقشه ها نیز جدا از نقشه های معماری و استراکچر، شامل کلیات و جزئیات آبرسانی، فاضلاب، تهویه، دستگاه های گرم کننده و سرد کننده و به ویژه روشنایی برق است.

همان طور که می دانید، این نقه ها به هنگام تعمیرات بسیار مفید است. بخصوص در هنگام زلزله، سیل و حریق که قسمتی از بنا از بین می رود با استفاده از نقشه های موجود در شناسنامه می توان ضایعات پدید آمده در ساختمان را نوسازی کرد.

معمولاً برای اجرای ساختمان باید با توجه به زمان بندی مشخص، نشه های لازم و از قبل آماده شده، مسائل اقتصادی و اجرایی و تمامی موارد دیگر به انجام کار اقدام کرد.

اکثر اوقات، شروع کار بنای ساختمان با پیگیری مراحل مختلف اجراء با سرعت بخشیدن در پیشبرد آن و بدون تعطیل شدن در زمانهای طولانی دنبال می شود تا در مدت زمان پیش بینی شده به مراحل پایانی برسد.

موارد استفاده از نقشه های تأسیساتی و برقی:

به طور کلی در هر پروژه شناسنامه نقشه های تأسیساتی و برقی ویژگی خاص را دارد. اگر در وضع لوله های آبرسانی، لوله های فاضلا و یا دستگاههای گرم کننده و سرد کننده به علل مختلف اشکالاتی به وجود آید، مخصوصاً در مواقعی که سیم کشی ها نیاز به تعمیرات داشته باشد، وجود نقشه های برقی و تأسیساتی اهمیت زیادی پیدا می کند.

در بناهای بزرگ برای عبور کلیه لوله های تأسیساتی و برق، کانالهای عمودی و افقی تعبیه می شود، در مواردی، کانالهای افقی به شاخه هایی جهت عبور برخی از لوله ها تا موتور خانه و کانال هایی برای لوله های فاضلاب تا سپتیک تانک و کانالی جهت عبور لوله های آب سرد و گرم تقسیم می شود؛ اما درکانال های عمودی، کلیه لوله به صورت مجتمع عبور می کند.

توجه: در بعضی موارد، قسمت جلوی کانالهای عمودی کلاً به وسیله در باز و بسته
می شود. با میله گذاری در دیوار کانال، می توان از آن به عنوان نردبان استفاده کرد، اگر در سیستم لوله کشی اشکالی بروز نماید، درپوش عمودی و یا افقی کانال را باز می کنیم و پس از رفع نقیصه آن را می بندیم.

در ساختمانهایی کوچک، برای تأسیسات، چنین کانال کشی انجام نمی شود اما در این بناها، نقشه های تأسیساتی می تواند مشخص کننده مسیرها باشد تا در مواقع لزوم بتواند اشکالات را رفع کند.

به طور خلاصه، اگر مسیر لوله های تأسیساتی و یا برق مشخص نباشد، به هنگام بروز اشکالات، سرگردانیها و گرفتاریهای فراواین به وجود می آید که باید با شکافتن، مسیر آنها را یافت. این عمل در مجموع باعث مشکلات و مسائل فراوانی خواهد شد.

مشخصات ویژه مصالح:

ساختن بنای مقاوم به دو عامل بستگی دارد:

الف) مصالح مرغوب و مقاوم

ب) اجرا صحیح و فنی

بدیهی است، نوع مصالح که در ساختمان به کار می رود، باعث پایداری و افزایش عمر ساختمان و با استفاده از نوع نامرغوب، نتیجه معکوس می شود.

به طور کلی، تعمیراتی که به خاطر رطوبت در آجرهای محلی انجام می شود، فراوان است در صورتی که در آجرکاری غیر محلی این نقیصه بسیار کم است و یا اصلاً نیست.

برخی از انواع سنگها مکش آب فراوان دارند که گاهی بیشتر حجم خود می باشد. نفوذ آب در آنها ضایعات جبران ناپذیری به وجود می آورند و در مواردی حق سنگ را حل می کنند.

به طور خلاصه تا 120 درجه حرارت پخته می شوند، هرگز نمی تواند یکنواخت و یکسان باشند.

به طور خلاصه، مشخص بودن نوع مصالح استفاده شده درشناسنامه هر پروژه الزامی است و در زمان تعمیرات و یا پیشگیری های لازم می توان از آن استفاده کرد.

روش انبار کردن سیمان

در کارگاه ساختمانی محلهای مشخص را برای دپو سیمان، ماسه، شن و غیره تعیین می کنند. برای دپو سیمان ابتدا یک سری بلوک در سطحی مربع شکل روی زمین می چینند تا کیسه های سیمان روی بلوکهای قرار گرفته و با زمین در ارتباط نباشد، بعد از قرار دادن کیسه های سیمان روی بلوکها، یک پلاستیک بزرگ روی کیسه ها می کشند تا در صورت بارندگی یا وجود رطوبت هوا کیسه های سیمان خراب نشود این محلها میکسر دسترسی آسان داشته باشد و براحتی و در کوتاهترین زمان ممکن به دستگاه میکسر رسانده شود و بتن مورد نیاز تهیه شود.

روش انبار کردن میلگرد ها

میلگردها باید در محلی از کارگاه قرار گیرد که براحتی جهت قطع و خم به محل مورد نظر رسانده شود، سعی می شود که میلگرد در قطرهای متفاوت به صورت جداگانه قرار بگیرند تا به راحتی در دسترس باشند.

خم کردن میلگردها

این آرماتورها به این صورت خم می شوند، که یک سری تخته روی پایه هایی قرار دارد و روی این

تخته ها سه یا چهار پایه فلزی محکم، در فاصله های مشخص سوار شده است که میلگرد بین این پایه ها قرار گرفته و در اندازه های مشخص خم می شود. این اندازه ها توسط یک سری میخ ریز که روی تخته نصب شده است، کاملاً مشخص است. البته برای خم کردن آرماتورهای یا ضخامت بالاتر از یک سری اهرم استفاده می شود تا براحتی در محل مورد نظر خم شود.

ساختمانهای اسکلت فلزی

در این نوع ساختمان برای ساختن ستونها و تیر از پروفیل فولادی استفاده می شود. همچنین از نبشی تسمه و برای زیر ستون از ورقه فولادی استفاده می نمایند و معمولاً دو قطعه را به وسیله جوش به هم دیگر متصل می نمایند. سقف این نوع ساختمانها ممکن است تیرآهن و طاق ضربی باشد و یا از انواع سقف های دیگر از قبیل تیرچه بلوک غیره استفاده می گردد.

برای پارتیشنها می توان مانند ساختمان های بتونی از انواع آجر و یا قطعات گچی و یا چوبی و سفالهایی تیغه ای استفاده نمود. در هر حال جدا کننده ها می باید از مصالح سبک انتخاب شود. در بعضی ممالک بر خلاف مملکت ما برای اتصال قطعات از جوش استفاده نکرده بلکه بیشتر از پرچ و یا پیچ و مهره استفاده می نمایند. البته برای ستونها نیز می توان به جای تیرآهن از نبشی و یا ناودانی استفاده نمود.

بطور کلی منظور از ساختمان فلزی ساختمانی است که ستونها و تیرهای اصلی آن از پروفیل های مختلف فلزی بوده و بار سقفها و دیوارها و جدا کننده ها (پارتیشن ها) بوسیله تیرهای اصلی به ستون منتقل شده و وسیله ستونها به زمین منتقل گردد.

اجزا تشکیل دهنده ساختمان های فلزی

ساختمانهای فلزی از اجزاء مهم زیر تشکیل می شود:

ستونها

پل یا تیرهای اصلی

تیرچه ها

پروفیل های اتصال مانند نبشی و تسمه و غیره

ستون

در ساختمان های فلزی و ساختمان های بتونی به آن قسمت از اجزاء که تحت نیروی فشاری واقع هستند ستون می گویند.

ستونها از مهمترین و حساس ترین اجزاء ساختمانها فلزی می باشند، بار سقف ها به وسیله تیرها به ستونها منتقل شده و به وسیله ستونها به زمین منتقل می گردد. در این قسمت نقشه اجرائی سه تیپ ستون که در پروژه مذکور اجرا شده، ناشن داده شده است.

الف- قسمت های مختلف ستون

قسمتهای اصلی یک ستون عبارت است از آن پروفیلی است که بارهای فشاری را تحمل می نماید.

برای ساختن ستون ها می توان از پروفیل های مختلف استفاده نمود، مانند دو عدد تیر آهن I معمولی و یا یک عدد آهن بال پهن و یا دو عدد ناودانی و یا یک عدد قوطی چهارگوش و یا چهار عدد نبشی و غیره در ایران برای ساختن ستونها معمولاً از دو عدد تیر آهن I معمولی استفاده می شود و آنها را به وسیله تسمه به یکدیگر متصل می نمایند. گاهی نیز از آهنهای بال پهن که به آنها H گفته می شود و یا قوطی چهار گوش استفاده می شود.

در مواردی که بار ستون زیاد است می توان از سه عدد تیر آهن I که به شکلهای مختلف به همدیگر متصل می شوند، استفاده نمود و در طبقات بالاتر که بار ستونها کاهش می یابد می توان از ادامه یکی از آهن های I خودداری کرد.

برای ساختن ستون ها از دو یا سه عدد I معمولی و سایر پروفیل ها باید دقت کافی به عمل آورند تا ستونها کاملاً مستقیم و راست ساخته شود زیرا کوچکترین انحنای ستون ممکن است بعد از بار گذاری منجر به کمانش ستون و در نتیجه باعث تخریب ساختمان شود.

در موقع ستون سازی به دو علت ممکن است انحنا ایجاد شود، اول آنکه امکان دارد تیرآهن های مورد نیاز برای ساختن ستون در اثر حمل و نقل دارای پیچیدگی باشد. دوم آنکه ممکن است در اثر جوش کاری و غیر فنی و نادرست در ستون پیچیدگی ایجاد شود برای جلوگیری از این کار بهتر است به شرح زیر عمل گردد.

البته اشکالات فوق اشکالات اجرایی می باشد نه محاسباتی زیرا فرض ما بر این است که محاسبات درست انجام شده و ستون قادر به تحمل بار وارده می شود.

ابتدا تیرآهن را از لحاظ شماره انتخاب نموده و آنها را به طول معین که در نقشه های محاسباتی قید گردیده برش می دهند آنگاه زیر دو سر و کمر ستون تیرآهن هایی قرار داده و ستون را روی این تیرآهن های افقی که به صورت تراز روی زمین قرار داده اند، می خوابانند. قبل از این کار باید از راست بودن تیرآهن های تکی کاملاً مطمئن بوده و چنانچه تیرآهن کاملاً راست نباشد بهتر است آنها را عوض نموده و از تیرآهن های مستقیم استفاده نمایند در صورتی که این کار مقدور نباشد باید تیرآهن ها به وسیله پتکهای سنگین که در محل های دقیق حساب شده فرود می آیند راست بشود.

لازم به یادآوری است که هر نوع ضربه زدن به تیرآهن حتی در جهت بر طرف کردن پیچیدگی های موضعی (راست کردن آن) و یا در اثر جابجایی و غیره در تیرآهن های تنشهایی ایجاد می کنند که در آن باقی مانده و اگر تنشهای ایجاد شده در اثر بارگذاری هم جهت با این تنشها باشد موجب تخریب سریعتر قطعه می گردد، بدین لحاظ هر قدر به تیرآهن قبل از مصرف ضربه کمتری زده شود بهتر است.

آنگاه تیرآهن های ستونها را با فاصله معین که در نقشه محاسباتی تعیین شده است کنار هم قرار داده و به وسیله تسمه هایی که از قبل بریده شده و آماده می باشد با خال جوش آنها را به یکدیگر متصل می نمایند، آنگاه برای جلوگیری از پیچیدگی نخست ابتدا و انتها و کمر ستونها را به تیرآهنهای و زیر سری جوش داده و بعد کلیه ستونها را با خال جوش به یکدیگر متصل می کنیم و آنگاه جوشکاری را تکمیل می نماییم و بدین ترتیب تا 90 درصد از پیچیدگی ستونها جلوگیری می شود.

آنگاه تيرآهن هاي ستونها را با فاصله معين كه در نقشه محاسباتي تعيين شده است كنار هم قرار داده و به وسيله تسمه هايي كه از قبل بريده شده و آماده مي باشد با خال جوش آنها را به يكديگر متصل مي نمايند، آنگاه براي جلوگيري از پيچيدگي نخست ابتدا و انتها و كمر ستونها را به تيرآهنهاي و زير سري جوش داده و بعد كليه ستونها را با خال جوش به يكديگر متصل مي كنيم و آنگاه جوشكاري را تكميل مي نماييم و بدين ترتيب تا 90 درصد از پيچيدگي ستونها جلوگيري مي شود.

اتصال ستون به صفحه زير ستون

در اين قسمت از گزارش كارآموزي روش اتصال ستون به زير ستون توضيح داده مي شود، صفحه زير ستون قبلاً كاملاً تراز و در سطح كار گذاشته شده است، سطح انتهائي ستون يعني محل اتصال آن به صفحه زير ستون بايد كاملاً مستوي بوده بطوريكه در موقع قرار دادن آن روي صفحه تمام نقاط آن با صفحه در تماس باشد.

آنگاه ستون را بلند كرده و در محل خود قرار مي دهند، لازم به يادآوري است كه ستون را اغلب به وسيله جرثقيل بلند مي كنند در كارهاي كوچك مي توان ستون به وسيله دكل و يا تيفور بلند نمود.

آنگاه ستون را با دوربني و يا شاقول معمولي بنائي شاقول نموده و دور آن را به صفحه زير ستون جوش مي دهند، آنگاه براي تكميل كار، ستون را به وسيله چهار عدد نبشي 10 يا 12 و يا بزرگتر به صفحه جوش مي دهند ابعاد اين نبشي ها طبق محاسبه تعيين مي گردد.

در موقع جوشكاري پاي ستون به صفحه زير ستون بايد توجه نمود چنانچه بعد جوش زياد باشد مانع چسبيدن نبشي هاي اتصال به ستون و صفحه زير ستون خواهد شد. با توجه به اينكه تقريباً كليه لنگرهاي وارده به پاي ستون به وسيله نبشي هاي اطراف تحمل مي گردد بايد دقت شود كه اين جوشكاري فقط درز ما بين پاي ستون و صفحه زير ستون را پر نمايد و از آن خارج نشود. چنانچه اين دقت ممكن نباشد بهتر است از اين جوشكاري صرف نظر گردد.

در بعضي از ستونها كه داراي خارج از محوري شديد مي باشد به جاي نبشي از صفحات مستطيل شكل كه طول آن بيشتر از پشت تا پشت است استفاده مي گردد و بدين وسيله نبشي هاي اتصال را با ابعاد بزرگتر به وسيله صفحه در محل مي سازد و به وسيله چند عدد صفحه لچكي كه بين دو بال نبشي قرار مي دهند سيستم قابل اطمينان در مقابل لنگرهاي وارده ايجاد مي نمايند. عرض و طول كلي اين اتصالات نبايد از روي صفحه زير ستون تجاوز نمايد.

تسمه هاي اتصال

همان طور كه گفته شده ممكن است ستون از دو عدد تيرآهن يك و يا دو عدد ناوداني و يا چهار عدد نبشي و غيره تشكيل شده باشد كه اين پروفيلها مي بايد به يكديگر متصل شود، معمولاً اين پروفيل ها را به وسيله تسمه به يكديگر متصل مي نمايند.

ابعاد اين تسمه ها به وسيله محاسبه تعيين مي گردد ولي اغلب براي ساختمان هاي معمولي از تسمه هايي به ابعاد تقريبي 10100 استفاده مي گردد. طول تسمه معمولاً به اندازه پشت ستون مي باشد(قدري كمتر براي جوش كاري) تسمه ها را در ايران معمولاً به صورت موازي با يك ديگر جوش مي دهند و فاصله آنها از يكديگر در حدود 40 سانتيمتر مي باشد (محور تا محور) ولي گاهي طبق محاسبه مجبور مي شوند تسمه ها را با زاويه 45 و يا 30 درجه جوش بدهند.

اگر طبق محاسبه براي ساختن ستون مي بايد از سه عدد تيرآهن استفاده شود كه يكي از آنها عمود بر دو تاي ديگر باشد قبل از آنكه تسمه هاي اتصال دهنده را جوش بدهند بايد اول سه عدد تيرآهن را به همديگر متصل نموده و جوشكاري آن را تكميل نمايند و بعد تسمه هاي اتصال را جوش بدهند زيرا در غير اين صورت اتصال تيرآهن مياني به دو آهن ديگر مشكل خواهد بود.

ب- بر پا كردن ستون

روش بر پا كردن:

در روش معمولي بر پا كردن سازه سه گروه به استخدام در مي آيند (گروه بالا برنده،

گروه جا اندازه و گروه سفت كننده). اين سه گروه هر يك به توالي، ضمن پيشرفتن كار نصب فولاد، كار خود را انجام مي دهند. گروه بالابرنده، عضو فولادي را بلند كرده و به جايگاه خاص آن مي رساند و سپس با اتصالهاي پيچكاري يا جوشكاري آن عضو را با ايمني كامل در جاي خود قرار دهد تا آنكه گروه جا اندازنده بتوانند كار خود را شروع كنند.

معيارهاي ايمني خاصي براي اطمينان از هماهنگي پاداري نبايد بيش از هشت طبقه بالاتر از بلندترين كف كاملاً تمام شده باشد. همچنين نبايد از ارتفاع بالاتر، بيش از 4 طبقه يا 6/14 متر نسبت به بالاترين كف طبقه تمام شده (طبقه اي كه لزوماً تكميل نيست) پيچكاري يا جوشكاري ناتمام وجود داشته باشد. گروه جا اندازه، عضو مورد نظر را در راستاي مناسب قرار مي دهند و با جوشكاري كافي آن قدر سازه را محكم مي كنند كه تا نصب اتصالهاي نهايي، لنگ گيري انجام شده باشد. گروه سفت كننده اتصالات نهايي را ( با پيچكاري يا جوشكاري) انجام مي دهند، به طوري كه مشخصات فني لازم در سازه تحقق پيدا كند.

ج – وسايل بالابري

در كار با فولاد و بالا بردن آن تا جايگاه نهايي اش، اغلب جرثقيل هاي متحرك و جرثقيل هاي برجي را به كار مي برند. تعدادي وسيله بالابري ديگر هم هستند كه در كار ساختماني فولادي از آنها بسيار استفاده مي شود. ديرك يكي از ساده ترين وسايل بالابري موتوري است. مي توان از دو يا چند ديرك كه همراه با يكديگر به كار برده شوند، براي بلند كردن قطعات بزرگ مانند ديگر بخار يا مخازن استفاده كرد. جرثقيل برجي شايد متداولترين وسيله بالابري در ساختن ساختمانهاي بلند است. از جمله مزاياي جرثقيل برجي اين است كه مي توان آن را با پيشرفت كار ساختماني، به آساني از يك طبقه به طبقه ديگر ارتقا داد.

د – جوشكاري

جوشكاري بايد بخوبي انجام گيرد تا استحكام اتصال كافي ايجاد كند. معدودي از موارد اصلي جوشكاري در اين قسمت شرح داده مي شود.

تمام ناظرين و بازرسان بايد بتوانند نمادهاي استاندارد جوشكاري را تفسير كنند. انواع اصلي جوشهاي سازه اي عبارتند است از جوش كنجي، جوش شياري (لب به لب يا جناغي) و جوش پرچي يا مسدود.

ديگر موارد لازم براي دستيابي به جوش رضايتبخش، علاوه بر استفاده از جوشكاران ورزيده عبارت اند از آماده سازي درست فلز كار، به كار بردن الكترودهاي مناسب و همچنين استفاده از شدت جريان برقي درست، توجه به مقدار ولتاژ و تنظيم قطبيت.

چندين روش و ارسي براي تعيين كيفيت جوشكاري در اختيار داريم. روشهاي آزموني عبارتند از وارسي چشمي، آزمون مخرب، وارسي پرتونگاري، وارسي فراصوتي، وارسي ذرات مغناطيسي و وارسي مايع نافذ.

وارسي چشمي سريعترين، آسانترين، و پر مصرف ترين روش كنترلي جوشكاري است. به هر حال، وارسي چشمي وقتي موثر است كه ناظراني ورزيده و آموزش ديده به آن بپردازند. در عين حال، اين روش كمترين قابليت اتكا را براي اطمينان از كفايت جوشكاري دارد. در روشهاي كنترل كيفيت جوشكاري اساساًً آزمون مخرب را انجام مي دهند و نيز در صورتي كه روشهاي آزمون غير مخرب حاكي از كيفيت مشكوك جوشكاري باشد انجام آزمون مخرب ممكن است براي تعيين استحكام واقعي جوشكاري لازم شود. بررسي پرتونگاري جوشكاري با تهيه تصوير پرتوي ايكس از جوش انجام شده، صورت مي گيرد. پرتو نگاري اگر به درستي انجام شود، مي تواند نقصهايي را كه ريزي آنها به كوچكي 2% ضخامت درز جوش داده شده است، مشخص كند. در وارسي فراصوتي از بسامدهاي با ارتعاش زياد براي تشخيص نقصها استفاده مي كنند. ماهيت پيامدهايي كه از محل جوش بازتاب پيدا مي كند، نشاني، نوع، اندازه، و محل هر نقصي را مشخص مي كند. وارسي ذرات مغناطيسي عبارت است از كاربرد ذرات مغناطيسي كه روي جوش انجام شده پخش مي شوند تا نقصهاي سطح يا نزديك به سطح جوشكاري را مشخص كند. البته از اين روش نمي توان در مورد فلزات غير مغناطيسي، مثل آلومينيوم استفاده كرد.

وارسي مايع نافذ با پاشيدن مايعي نفوذ كننده بر روي جوش انجام شده، خشك كردن سطح، و سپس استفاده از سيالي براي ظهور كه محل نفوذ مايع نافذ را در جوش نشان مي دهد، انجام مي گيرد. اين روش ارزان است و به آساني مي توان آن را به كار بست، اما به كمك آن فقط مي توان درزه هايي كه تا سطح گشوده هستند، مشخص كرد.

تيرهاي اصلي

در اين قسمت از گزارش كارآموزي موارد زير مورد بررسي قرار مي گيرد:

چگونگي اتصال تير به ستون

نكاتي در مورد ساختن تيرها

وصله تيرهاي سراسري

وصله نمودن دو نقطه تيرآهن به همديگر

تيرهاي لانه زنبوري

تيرچه

1- چگونگي اتصال تير به ستون

الف) حالت اول تير از كنار ستون عبور نمايد.

ساده ترين شكل اتصال پل به ستون آن است كه پل در جهت بال تيرآهن ستون امتداد پيدا كند. در اين حالت معمولاً از پل هاي سرتاسري استفاده مي نمايند، اين پل ها به وسيله يك عدد ورقه بست كه در محل عبور پل به ستون جوش مي شود، همچنين يك عدد نبشي 10 يا 12 كه روي ورق بست جوش مي گردد به ستون متصل مي شود، (نبشي طبق محاسبه تعيين مي گردد) بعضي از مهندسين محاسب براي آنكه تكيه گاهي تقريباً گيردار به وجود بياورند يك عدد نبشي نيز روي تير قرار مي دهند، براي ايجاد تكيه گاهي كه كاملاً گيردار باشد بايد از صفحه هاي ممان گير استفاده نمود، صفحه ممان گير صفحه اي است به شكل ذوزنقه يا مستطيل كه روي تير قرار گرفته و آن را به ستون متصل مي نمايد. ولي بعضي از قرار دادن اين نبشي اخير صرف نظر نمودن و تكيه گاه را ساده در نظر مي گيرند. در ايران غلب مهندسين محاسب به همين طريق عمل مي نمايند يعني پل را از كنار ستون عبور داده و در اين حالت پل را ممتد محاسبه مي نمايند و مخصوصاً در ستونهاي مياني اسكلت، از دو طرف ستون پلهاي ممتد را عبور داده و به اصطلاح از گره خور جيني استفاده مي نمايند. به عقيده اغلب زلزله شناسان اين نوع اتصال در مقابله زلزله از مقاومت خوبي برخوردار نيست. چنانچه بار پل در محل اتصال ستون زياد و امكان خم نمودن نبشي تيكه گاه وجود داشته باشد بهتر است يك عدد صفحه مثلثي شكل بين دو بال نبشي جوش داده تا از خم شدن آن جلوگيري شود به اين صفحه لچكي مي گويند.

ب) حالت دوم آن است كه تير از وسط عبور نمايد.

در اين حالت بايد دقت شود تادر موقع ساختن ستون فاصله لب به لب دو عدد تيرآهن حداقل نيم سانتيمتر از بال تيري كه مي خواهد از داخل آن عبور كند بيشتر باشد تا امكان عبور پل فراهم گردد. بديهي است چنانچه براي ستونها از تيرآهن H استفاده شود، اجراء اين طريقه ممكن نيست. اصولاً امكان عبور تيرهاي سراسري در اين نوع اتصال قدري مشكل مي باشد زيرا اگر دو طرف ساختمان احداثي باز نباشد به سختي مي توان يك عدد تير سراسري را از بين ستونها عبور داد بدين لحاظ در اين نوع مواقع تير را به قطعات كوچك بريده و در جاي خود قرار داده و بعد دوباره آن را جوش مي دهند اين عمل چنانچه اتصالات بخوبي انجام شود اشكال نداشته و اين تير مانند تير سراسري يكپارچه عمل خواهد كرد. بهتر است محل برش در 5/1 متري دهانه بين دو ستون واقع شود.

فرض بر اين است كه در فاصله 5/1 متري نيروهاي وارده به تير حداقل مي باشد و در اين حالت چنانچه بخواهيم از نبشي فوقاني نيز استفاده نماييم بايد ورق بست دو تكه باشد.

ج) حالت سوم موقعي است كه تير به جاي ستون خم شود.

در اين حالت امكان ايجاد تيرهاي سراسري ممكن نيست. زيرا اگر بخواهيم تير سراسري اجراء نماييم مجبور هستيم در جان تير ايجاد كنيم كه اين خود باعث ضعف ستون مي شود، بدين لحاظ بهتر است تير را در اين حالت قطعه قطعه سوار كنيم. البته بايد توجه داشت چنانچه در نقشه هاي محسباتي پل هاي سراسري داده شده باشند مجبور به اجراي آن هستيم.

2- نكاتي در مورد ساختن تيرها

گاهي ممكن است تيرها را با دو يا يك عدد تسمه كه با بال تير جوش مي شود تقويت نماييم اين تسمه ها معمولاً در تيرهاي ساده در وسط تير و در تيرهاي ممتد در نزديكي تكيه گاه جوش مي شود. چنانچه براي تقويت تير از يك عدد تسمه استفاده نماييم بهتر است اين تسمه از بالا جوش شود زيرا در صورتي كه از پايين جوش شود در موقع سفيد كاري مزاحمت ايجاد كرده و مجبور هستيم ضخامت گچ و خاك را در سطح سقف به اندازه صخامت تسمه تقويتي افزايش دهيم.

اگر پهناي تسمه تقويت از بال تير آهن كمتر باشد اشكالي ايجاد نمي شود زيرا به راحتي مي توان تسمه را روي تيرآهن قرار داده و جوشكاري نماييم ولي اگر پهناي تسمه از بال پهن تر باشد، بهتر است تيرآهن را قبل از نصب در محل برگردانيده و محل تسمه را دقيقاً معلوم كرده و آن را از بالا جوش بدهيم.

بايد دقت شود كه طول جوش مطابق نقشه و به اندازه كافي باشد چنانچه طول جوش

در نقشه قيد نشده باشد طول آن در هر طرف نصف طول تسمه مي باشد(در دو طرف

مساوي طول تسمه).

3- وصله تيرهاي سراسري

با توجه به اين كه طول تيرآهن معمولي 12 متر است(بعضي كارخانه تيرآهن نمرات بالا را 14 متري هم مي رساند) اگر طول تير سراسري ما بيش از 12 متر باشد ناچار به اتصال دو قطعه تيرآهن ديتيلي نداشته باشد بايد دو قطعه تير را با مهندس محاسب يا مهندس ناظر كارگاه به وسيله تسمه با طول كافي از بالا و پايين و جان تير به همديگر متصل نماييم طول اين تسمه و همچنين آن و بعد جوش نسبت به تيرآهنهاي مختلف متفاوت است. چنانچه ممكن باشد بهتر است جوشكاري روي زمين و معمولي انجام شود و حتي المقدور از جوش سر بالا و سرازير خودداري شود.

4- وصله نمودن دو نقطه تيرآهن به همديگر

چنانچه از دو سمت بال يك ستون دو پل عبور مي كنند بهتر است كه اين پل را با تسمه هايي در چند نقطه به همديگر متصل نماييم تا پل ها يكپارچه شده و با هم كار كنند. به اين طريق اين اتصال به مقدار قابل ملاحظه اي در مقابل نيروي زلزله مقاومت خواهد نمود.

5- تيرهاي لانه زنبوري

همانطوريكه ميدانيم ممان اينرسي هر نقطه مادي نسبت به هر محور مساوي است با جرم آن نقطه ضرب در مجذور فاصله آن نقطه تا آن محور به همين دليل در موقع طرح نيم رخ تيرآهن براي آنكه ممان اينرسي مقطع هر قدر ممكن است بيشتر باشد، قسمت اعظم وزن تيرآهن را در بالا كه در دو طرف جان آن واقع شده است، قرار داده اند تا هر قدر ممكن است از محور خنثي دورتر بوده و ممان اينرسي آن بالاتر برود.

اينك چنانچه در محوري فرض شود وجود دارند براي بدست آوردن ممان اينرسي باز هم بيشتر سعي مي كنند كه بالها را از محور خنثي دورتر نمايند بدين لحاظ تيرآهن را بريده و آن را دوباره جوش مي دهند، بدين طريق فاصله بالها از يكديگر زيادتر شده و مقطع داراي لنگره اينرسي بزرگتري مي شود.

اينك براي اينكه ممكن است نيروي احتمالي در سيستم ايجاد شود و چون فرض بر اين است كه جان تيرآهن نيروهاي برشي را تحمل مي نمايد. همچنين با توجه به منحني برشي متوجه مي شويم كه حداكثر نيروي برشي در تكيه گاهها موجود است ضمناً همانطوريكه قبلاً توضيح داده شده است چنانچه تيرآهن را به صورت لانه زنبوري در بياوريم، جان تيرآهن را ضعيف كرده ايم، براي اينكه تيرآهن بتواند در مقابل نيروي برشي احتمالي مقاومت نمايد دو سوراخ نزديك تكيه گاهها را به وسيله صفحه هايي مي پوشانيم. ضخامت اين صفحه و همچنين پهناي آن به وسيله محاسبه تعيين مي گردد و حداقل ضخامت آن 10 ميليمتر و پهناي آن مساوي پهناي جان تير لانه زنبوري شده است.

6- تيرچه

اگر براي پوشش سقف از طاق ضربي استفاده مي نماييم ناچاراً بايد همانند ساختمانهاي آجري توضيح داده شد تيرآهن هايي با شماره محاسبه شده روي تيرها كشيده و بني اين تيرآهن ها را طاق ضربي بزنيم اين تيرچه ها ممكن است سرتاسري بوده و از روي تير ها عبور نمايد، در اين صورت بايد محل برخورد تيرچه و تير جوشكاري شود. بديهي است در اين حالت كلفتي تير از زير ديده مي شود كه بايد به وسيله سقف كاذب پوشانيده شود و يا طبق نظر مهندس معمار اقدام گردد و يا تيرآهن هاي توي دل پلها كارگذارشته مي شود كه در اين صورت بايد حتماً هر دو سر آن از يك طرف به وسيله يك عدد نبشي نمره 5 يا 6 به تير متصل گردد و تيرچه بايد حتماً از يك طرف زبانه بشود و در غير اين صورت با اندازه ضخامت بال پل از زير اختلاف سطح به وجود مي آيد كه بايد به وسيله گچ وخاك و سفيد كاري پر شود و سقف بار بيشتري را تحمل نمايد.