مقدمه
شرکت لوازم پزشکی رادطب تولید و عرضه کننده برخی لوازم پزشکی مورد استفاده در مطب ها و کلینیک ها می باشد که با توجه به ضمانت لوازم تولیدی بخش تعمیر و تعویض فعالی را نیز دارای می باشد .
از جمله لوازم تولیدی این شرکت ، لوازم حفاظت از تشعشع مانند پاراوان های سربی (دیواره های سربی که معمولاً برای اشعه های ضعیف مانند رادیوگرافی استفاده می شود . بدین صورت که پزشک بعد از قرار گرفتن پشت این دیواره اقدام به عکس گرفتن از بیمار می کند که در این صورت از آثر زیان بار اشعه در امان می ماند .)
سرب کوبی و تجهیز اتاق های رادیولوژی (به این دلیل که اشعه های سانع شده از دستگاه رادیولوژی بسیار قوی بوده و در عمق دیوراها نیز نفوذ می کند تمام درها ، دیوراها ، سقف و کف اتاق رادیولوژی را با لایه ای از سرب که معمولاً ضخامت آن 2 میلیمتر می باشد می پوشانند ).
روپوش و عینک های سربی (برای کارهای آزمایشگاهی) و برخی تجهیزات کلینیک ها مانند چراغ تاریک خانه (برای ظهور و ثبوت فیلم های رادیولوژی و کارکردن در محیط تاریک ) چراغ های هشدار، ساکشن جراحی ، زیرنویس رادیولوژی ، تجهیز دستگاه یونیت دندانپزشکی و … می باشد .
زیرنویس رادیولوژی
زیرنویس رادیولوژی دستگاهی می باشد که توسط آن نام ومشخصات بیماری که از او عکس رادیولوژی گرفته شده را روی نگاتیو مربوطه ثبت می کند .
اصول کار این دستگاه به این صورت می باشد که مشخصات فرد مورد نظر روی کاغذ مخصوص پر رنگ و واضح نوشته و آن را در دستگاه زیرنویس قرار داده و به کمک گیره های مخصوص (که روی دستگاه قرار دارند )آن را ثابت می کنند سپس با قراردادن نگاتیو روی آن و زدن شاسی مربوطه نوشته به صورت منفی روی نگاتیو نقش می بنند به طور کلی عمل این دستگاه تاباندن نور با زمان و شدت تنظیم شده روی فیلم رادیولوژی می باشد .
مدار داخلی این دستگاه (نوع متداول ساخت داخل) از دو تراشه 555 و یم تراشه سوئیچ و یک اپتوکوپلر ترانزیستوری با شماره 3023 تشکیل شده است .
زمان روشن ماندن لامپ های سیگنالی (نوع لامپ های استفاده شده در این دستگاه از نوع لامپ های سیگنالی کم مصرف می باشد) داخل دستگاه توسط ولومی که به اولین تراشه 555 متصل است قابل تنظیم می باشد .
مقدار شدت نور آن نیز توسط ولومی که به تراشه سوئیچ مانند متصل است قابل تنظیم می شود .
تغذیه مدار توسط یک ترانس 9/220 ولت صورت می گیرد که خروجی آن پس از گذشتن از یک مدار یکسو ساز توسط رگولاتور 7806 رگوله شده و به مدار اعمال می شود در نمای ظاهری دستگاه کلاً سه کلید قرار گرفته :
کلید قرمز : به طور مستقیم (برای قرار دادن نوشته در دستگاه ) لامپ ها را روشن می کند .
کلید سفید : که نور تنظیم شده توسط ولوم را روی نگاتیو می تاباند .
کلید مشکی : که عمل دشارژ مدار را به عهده دارد .
عیوب دستگاه زیر نویس رادیولوژی
در برخی از مدل های ساخت داخل معمولاً لامپ های مدار را به سوئیچ هایشان لحیم کاری می کنند به همین علت ممکن است این لامپ ها به مروز زمان در داخل سر پیچ باز شده و لامپ دیگر روشن نشود بنابراین بهتر است قبل از هر کاری بعد از تست فیوز از سلامت سر پیچ و لامپ ها مطمئن شویم و با اتصال مستقیم لامپ ها به برق شهر آن ها و سر پیچ هایشان را تست نمود .
از جمله عیوب احتمالی می توان به سوختن تراشه های 555 و یا اپتوکوپلر اشاره کرد که می توان از سلامت آن ها با تعویض قطعات اطمینان حاصل کرد .
اپتو کوپلر را می توان با مولتی متر نیز تست نمود .
نکته قابل توجه در تعمیر زیر نویس رادیولوژی
در تعمیر این دستگاه باید مدار را از روغن لحیم کاملاً پاک کرد زیرا جریان لازم برای روشن شدن لامپهای سیگنالی بسیار ناچیز می باشد وآنها می توانند از طریق باری که از روغن لحیم(به جا ماتده ازلحیم کاری مدار)می کشند روشن شوند ودر کار دستگاه اختلال ایجاد کنند. برای تمیز کردن مدار می توان از اسپری خشک ویا از الکل ویک برس استفاده نمود.البته در هنگام تمیز کردن مدار وکمی بعد ازآن تا خشک شدن کامل نباید دستگاه را روشن نمود.
از دیگر عیوب احتمالبی دستگاه خرابی کلیدهای اصلی آن می باشد زیرا آنها با دسته های فلزی دستگاه در تماس مداوم هستند که در صورت معیوب بودنشان باید آن ها را با کلید سالم تعویض نمود .
یونیت دندانپزشکی
یونیت دندانپزشکی یک صندلی با ارتفاع و و زاویه ای قابل تنظیم تکیه گاه به طور اتوماتیک می باشد .
مواد داخلی دستگاه یونیت دندانپزشکی
مدار تغذیه اجزای داخلی که از یک ترانس 12 ولت ، مدار یکسو ساز پل دیودی و یک رگولاتور ولتاژ تشکیل شده است .
مدار تایمر با استفاده از آی سی 555 که توسط یک رله معمولاً ولت به شیرهای الکتریکی آب متصل است و به گونه ای تنظیم شده است که شیرهای الکتریکی را به مدت لازم برای پر شدن شستشوی دهان (نصب شده روی دستگاه)باز نگه دارد .
مدار کنترل صندلی :
این مدار از 4 رله تشکیل شده که توسط چهار ترانزیستور (به صورت سوئیچ) تغذیه می شوند و مدار آن به صورت زیر می باشد .
در دو حالت اتوماتیک که صندلی به طور کامل به جلو و پایین و یا به عقب و بالا می رود از دو مدار تایمر با زمان مناسب برای تحریک کلیدهای up/ Back و down / front استفاد شده است .
در این مدار برای حفاظت بیشتر و جلوگیری از اتصال همزمان up/ Back و down / front مدار قدرت در رله ها به صورتی که در شکل کاملاً مشخص است بسته شده اند دیودهای D1, D4 نیز برای حفاظت از ترانزیستورها در مدار به کار برده می شوند .
مدار مربوط به نگاتیو اسکوپ (نگاتیو اسکوپ از یک صفحه پلاستیکی سفید رنگ که وظیفه آن پخش نور است تشکیل شده که عکس های گرفته شده توسط دستگاه رادیوگرافی دندان ، دندان و یا عصب مربوطه را می توان توسط آن مشاهده نمود ). معمولاً روی پانل یونیت دندانپزشکی یک کلید یک حالتهگرفته که توسط مدار بی استابل و یک رله وظیفه خاموش و روشن کردن لامپ پشت صفحه نگاتیو را یه عهده دارد .
معمولاً دستگاه یونیت دندانپزشکی دارای دو سری کلید ، یکی روی پانل جلویی (که محل قرار دادن بقیه وسایل دندانپزشکی نیز هست) می باشد و دیگری سری کلیدهای دو طرف صندلی برای امکان استفاده بهتر و آسان تر توسط پزشک می باشد البته دو سری کلید پایی نیز روی یونیت تعبیه شده است که یکی روی شاسی یونیت متصل بوده و دیگری که توسط سیم سیار به یونیت متصل است این کلید سیار فقط یک حالت آن هم برای بالا آوردن صندلی استفاده می شود . کلیدهایی که روی پانل و یا دو طرف صندلی قرار دارند علاوه بر امکانات کلیدهای پایی دارای دو حالت Auto نیز می باشند . که توضیح مدار داخلی و طرز کار آنها در قسمت مدار داخلی آمده است .
معمولاً دستگاه يونيت دندانپزشكي داراي دو سري كليد ، يكي روي پانل جلويي (كه محل قرار دادن بقيه وسايل دندانپزشكي نيز هست) مي باشد و ديگري سري كليدهاي دو طرف صندلي براي امكان استفاده بهتر و آسان تر توسط پزشك مي باشد البته دو سري كليد پايي نيز روي يونيت تعبيه شده است كه يكي روي شاسي يونيت متصل بوده و ديگري كه توسط سيم سيار به يونيت متصل است اين كليد سيار فقط يك حالت آن هم براي بالا آوردن صندلي استفاده مي شود . كليدهايي كه روي پانل و يا دو طرف صندلي قرار دارند علاوه بر امكانات كليدهاي پايي داراي دو حالت Auto نيز مي باشند . كه توضيح مدار داخلي و طرز كار آنها در قسمت مدار داخلي آمده است .
در برخي از يونيت ها بر اساس خواست مشتري و يا شركت توليد كننده براي دسترسي به اين كليدها از كنترل مادون قرمز نيز استفاده مي شود .
عيب يابي دستگاه يونيت دندانپزشكي
عيب هاي متداول و معمول در دستگاه يونيت به علت سادگي مدار الكترونيكي كه دارا مي باشد بسيار مختصر است براي عيب يابي يونيت اول شيرهاي آب و هواي متراكم (كمپرسور) كه در جلو پايين دستگاه يونيت دندانپزشكي قرار دارد را كاملاً مي بنديم تا ناگهان آب يا باد با فشار بيرون نزند .
شايع ترين عيب كثيف شدن ميكرو كليدهاي روي پانل و يا خرابي و سوختن تراشه هاي تايمر كه در مدار آن به كار رقته مي باشد كه به راحتي قابل تعويض مي باشند .
البته بايد توجه داشت كه براي تست كليدهاي لازم نيست كه حتماً پانل باز شود بلكه با دانستن مكان برد اصلي و تست كليدها از همان جا (از طريق سيم هاي رابط) مي توان به سلامت و يا خرابي كليدها پي برد .
از ديگر عيب هايي كه مي توان به آن اشاره كرد (به جز عيب هاي مكانيكي در چرخ دنده ها و موتور) درست كار نكردن موتور مي باشد كه با باز كردن درب مربوطه و اطمينان از اتصال كوتاه نشدن موتور (با سوختن بالشتك هاي موتور ممكن است ورودي موتور اتصال كوتاه شود ) و يا اتصالي نداشتن آن توسط مولتي متر ، مي توان موتور را به طور مستقيم به برق شهر متصل نمود آن را تست كرد .
در صورتي كه هيچ يك در كليدهاي يونيت دندانپزشكي كار نمي كنند بايد اول فيزوها چك شوند در صورتي كه عيب از فيوزها نباشد بايد مدار پاور اصلي تست شود .
نگاتيو اسكوپ هاي راديولوژي
اين نگاتيو اسكوپ ها نيز مانند نگاتيو اسكوپ هاي راديوگرافي دندان مي باشد با اين تفاوت كه سايز آن ها براي نمايش فيلم هاي راديولوژي بزرگ تر مي باشد . در داخل كيس اين نگاتيو اسكوپ ها مدار چراغ مهتابي قرار داده شده كه به صورت زير مي باشد .
براي عيب يابي آن نيز مانند لامپ هاي مهتابي معمولي عمل مي شود .
چراغ هشدار راديولوژي :
اين دستگاه از يك مدار استابل كه توسط رله يك لامپ پر نور متصل است تشكيل شده كه در هنگام عكس برداري از بيمار روشن و خاموش شده و كلمه DANGER و يا X-RAY روي صفحه نمايش آن نقش مي بندد كه نشان از نزديك نشدن افراد به اتاق راديولوژي است (در برخي از مدل ها با آژير آرامي نيز همراه است ).
ساكشن
وكيوم هاي پزشكي دستگاههايي با فشار قابل تنظيم مي باشند كه در بيمارستان ها و كلينيك ها به صورت مركزي و يا سيار مورد استفاده قرار مي گيرند اين وكيوم ها به منظور جذب مايعات بدن بيمار در جراحي ها و غيره به كار گرفته مي شود .
وكيوم هاي مورد استفاده در بيمارستان ها كه به صورت مركزي استفاده مي شوند معمولاً وكيوم هاي ديافراگمي (كه با انبساط و انقباض ديافراگم داخل يك محفظه خلع ايجاد مي كند ) استفاده مي شود كه مانند كمپرسور هاي هواي متراكم (مانند موتور يخچال) داراي يك سوپاپ فشار بوده و با كاهش فشار داخلي مخزن موتور شروع به كار مي كند ساكشن هاي قابل حمل معمولاً در اتاق عمل استفاده مي شوند زيرا داراي فشار بسيار زيادتري نسبت به ساكشن هاي مركزي بوده و در زمان بسيار كوتاه تري به اوج مي رسند كه در اتاق عمل بسيار مهم است از جمله ساكشن هاي متداول مورد استفاده در اتاق عمل ساكشن هاي روغني مي باشند كه از حركت پره هاي توربين مخصوص در داخل روغن ، سطح روغن خلاء ايجاد مي كند .
به اين دليل كه روغن و هوا در اين ساكشن ها به طور مستقيم با هم ارتباط دارند بايد اين موتورها را كاملاً عمود نگه داشت تا روغن از سر آن بيرون نزند اين امر موجب مي شود كه اين گونه ساكشن ها را روي پايه مخصوصي نصب كنند تا هم از خم شدن موتور جلوگيري شود و هم حمل و نقل آن آسانتر شود معمولاً در كنار دستگاه ساكشن دو مخزن شيشه اي قابل ضد عفوني مي كنند تا مايعات جذب شده وارد موتور دستگاه نشود براي حفاظت بيشتر موتور داخل مخزن دوم شناوري قرار داده شده كه در صورت پر شدن مخزن موتور را قطع مي كند.
روي دستگاه يك شير رگولاتور قرار دارد تا فشار مشاهده شده روي فشار سنج را توسط آن در مقدار دلخواه تنظيم كنيم .
بر روي برخي از دستگاههاي ساكشن پدال برقي قطع و وصل موتور (چون به سرعت فشار در مخزن ها بالا مي رود ونيازي به روشن بودن مداوم موتور براي بالا رفتن فشار نيست)و پدال كاهش فشار كه در حقيقت يك دريچه قابل تنظيم است قرار داده مي شود .
مدار داخل ساكشن :
به اين علت كه تنظيم موتور در ساكشن توسط سوپاپ صورت مي گيرد مدار پيچيده اي را دار نمي باشد مدار داخلي ساكشن متشكل از يك تايمر (با مدت زمان 24 ساعت) و يك مدار كنترل رله اي با استفاده از ميكروكليد مي باشد ولتاژ منبع تغذيه مدار نيز معمولاً 12 يا 6 وبت مي باشد. اين ولتاژ و مدار سوئيچينگ ترانزيستوري اين مزيت را به ساكشن مي دهد كه بتوان از كليد پدالي براي (با ضريب ايمني بالا نسبت به خطر برق گرفتگي ) خاموش و روشن كردن آن استفاده نمود .
البته براي خاموش كردن كل مدار داخلي يك كليد اصلي نيز روي پانل ساكشن نصب شده است .
در برخي از مدل هاي ساكشن از طرف شركت سازنده يك مدار قطع خودكار با استفاده از يك مقاومت PTC,NTC روي اين دستگاه نصب مي شود كه كار آن قطع موتور در صورت گرم شدن بيش از اندازه موتور مي باشد .
عيوب احتمالي :
از جمله عيب هايي كه ممكن است با آن مواجه شويم كاهش فشار(به علت خرابي شير رگولاتور قطع كامل به علت خرابي ترانس تغذيه مدار و يا كار نكردن برخي كليدها به علت كثيف و يا معيوب شدن ميكرو كليدها مي باشد.) كه براي رفع عيب بعد از تست كردن دستگاه توسط مولتي متر بايد قطعه معيوب را تعويض نمائيم .