مقدمه :
در عصر حاضر با توجه به تحولات شگرف و عدیده ای که همه روزه در عرصه کسب و کار ایجاد می شود و محدودیتهایی که در زمینه استفاده از انرژی و منابع وجود دارد وهمچنین افزایش سطح توقعات و انتظارات طرفهای ذینفع ٬ استفاده از آخرین دستاوردهای مدیریتی ٬ علمی ٬ فنی و تکنو لوژیکی در جهت ارائه محصولات و خدمات هر چه بهتر ٬ کاهش هزینه ها ٬ کاهش قیمت تمام شده ٬ تامین به موقع کالا و خدمات٬ حفاظت از محیط زیست و صیانت از نیروی انسانی بیش از پیش ضروری و حیاتی می نماید .
همزمان با این تحولات سیستم های پشتیبانی کننده آنها نیز ایجاد و یا بهبود یافته اند تا بستر لازم برای چنین تحولاتی را فراهم سازند ٬ که از آن جمله می توان به استاندارد های مدیریت کیفیت ٬ مدیریت محیط زیست و ایمنی و بهداشت شغلی اشاره نمود .
ISO 9001: 2000 استاندارد
مقدمه استاندارد
یا( the International Organization for Standardization ) ISO موسسه همان سازمان بین المللی استاندارد یک اتحادیه جهانی متشکل از مؤسسات استاندارد ملی (کشورهای عضو ایزو) می باشد . عملیات مربوط به تهیه استانداردهای بین المللی معمولاً از طریق کمیته های تخصصی ایزو انجام می شود. هر مٶسسه عضو این سازمان می تواند بنا به علاقه ای که به یک موضوع دارد در کمیته مرتبط با آن موضوع به ارائه مطلب اقدام نماید. پیش نویس استانداردهای بین المللی مطابق با تهیه می گردد. انتشار یک استاندارد بین المللی ISOقوانین موجود در مقررات
نیازمند کسب حداقل 75 درصد آرا مثبت اعضا می باشد.
پذیرش یک سیستم مدیریت کیفیت باید تصمیمی استراتژیک برای سازمان باشد. طراحی و پیاده سازی سیستم مدیریت کیفیت در یک سازمان متٲثر از طیف وسیعی از عوامل از جمله نیازها٬ اهداف مشخص ٬ محصولات تولیدی ٬ فرایندهای مورد استفاده و اندازه و ساختار سازمان می باشد. این استاندارد بین المللی می تواند به منظور ارزیابی توانایی سازمان در تامین نیازمندیهای مشتری و نیازمندیهای قانونی و نیازمندیهای سازمان توسط طرفهای خارجی و داخلی از جمله مٶسسات صدور گواهینامه مورد استفاده قرار گیرد.
Process approachنگرش فرایندگرا این استاندارد بین المللی در توسعه٬ پیاده سازی و بهبود اثر بخشی سیستم مدیریت کیفیت یک نگرش فرایندی را در راستای افزایش رضایت مشتری ٬ از طریق تحقق
نیازمندیهای وی ترویج می نماید. فعالیتی که با بکارگیری منابع و مدیریت مناسب ٬ ورودی ها را به خروجی تبدیل نماید٬ می تواند به عنوان یک فرایند در نظر گرفته شود. یکی از مزایای نگرش فرایندگرا کنترلی است که به طور مستمر بر روی ارتباط بین تک تک فرایندها در درون سیستم اعمال می گردد.
مدل مدیریت کیفیت مبتنی بر نگرش فرایندی (شکل 1) نشان می دهد که مشتریان نقش مهمی رادر تعریف نیازمندیها به عنوان ورودیها ایفا می نمایند. این مدل در برگیرنده تمامی نیازمندیهای این استاندارد بین المللی است. لیکن شامل جزئیات فرایندها نمی شود.
به علاوه می توان از روشی مشهور به " برنامه٬ اجرا٬ بررسی٬ اقدام"( PDCA ) در تمامی فرایندها استفاده نمود. به طور خلاصه می توان این روش را به شرح زیر بیان کرد.
* برنامه ( PLAN ) : هدف گذاری و تعیین فرایندهای مورد نیاز در راستای نیل به
نیازمندیهای مشتری و خط مشی کیفیت سازمان
* اجرا ( DO ) : پیاده سازی و استقرار فرایندها
* بررسی ( CHECK ) : نظارت و اندازه گیری فرایندها و محصول بر اساس خط مشی ٬ اهداف و نیازمندیهای محصول و گزارش دهی نتایج آن
* اقدام ( ACT ) : انجام اقداماتی که عملکرد فرایند را به طور پیاپی بهبود بخشد.
دامنه کاربرد scope
تمام نیازمندیهای این استاندارد بین المللی٬ عمومی بوده و می تواند از سوی همه سازمان ها صرف نظر از نوع٬ اندازه و محصول تولیدی آنها مورد استفاده قرار گیرد. چنانچه هر یک از نیازمندیهای این استاندارد بین المللی با توجه به ماهیت سازمان و محصول کاربرد نداشته باشد٬ می توان از آن نیازمندی صرف نظر نمود.
واژگان و تعاریف terms and definitions
برای مقاصد این استاندارد بین المللی ٬ واژه ها و تعاریف موجود در ایزو 9000 مورد استفاده قرار می گیرد. در این ویرایش ایزو 9001 طوری تغییر یافته اند تا به زبان محاوره ای نزریکتر باشند.
مشتری → سازمان → تامین کننده
) Supplier( ) organization ( ) customer(
واژه " سازمان " جایگزین واژه " عرضه کننده " شده است و به واحدی اشاره دارد که این استاندارد را بکار می گیرد.
سیستم مدیریت کیفیت quality management system
سازمان باید یک سیستم مدیریت کیفیت را ایجاد٬ مستند٬ پیاده سازی و نگهداری نماید و بطور پیاپی اثر بخشی آن را طبق نیازمندیهای این استاندارد بین المللی بهبود دهد. سازمان باید یک نظامنامه کیفیت ایجاد و نگهداری نماید که شامل مواردی از قبیل الف : دامنه سیستم مدیریت کیفیت شامل جزئیات و دلایل توجیهی برای هرگونه تعدیل ب : روشهای اجرایی مدون سیستم مدیریت کیفیت
ج : بیان تاثیرات متقابل میان فرایندهای سیستم مدیریت کیفیت
مستندات مورد نیاز سیستم مدیریت کیفیت از جمله سوابق بایستی تحت کنترل قرار گیرند. سوابق باید به شکلی خوانا تهیه شده و شناسایی و بازیابی آنها به سهولت انجام شود تا شواهدی دال بر انطباق با نیازمندیهای سیستم مدیریت کیفیت و اثر بخش بودن اجرای سیستم مدیریت کیفیت ارائه نماید.
مسٶلیت مدیریت management responsibility
مدیریت ارشد باید شواهدی مبنی تعهد خود بر توسعه و استقرار سیستم مدیریت کیفیت را فراهم نموده و اثربخشی آن رابهبود دهد. همچنین باید اطمینان یابد که نیازمندیهای مشتری با هدف افزایش رضایت مشتری تعیین و برآورده می شوند. علاوه بر این باید اطمینان یابد که اهداف کیفیت از جمله آن دسته اهدافی که در جهت تامین نیازمندیهای محصول مورد نیاز هستند ٬ درفعالیتها و سطوح مرتبط سازمان تعیین شده اند. این اهداف باید قابل اندازه گیری بوده و با خط مشی کیفیت سازگار باشند. مدیریت ارشد باید سیستم مدیریت کیفیت سازمان را در مقاطع زمانی مشخص
مورد بازنگری قراردهد تا از تداوم تناسب ٬ کفایت و اثربخشی آن اطمینان حاصل نماید. این بازنگری باید شامل ارزیابی فرصتهای بهبود و ضرورت اعمال تغییرات بر سیستم مدیریت کیفیت ٬ از جمله خط مشی و اهداف کیفیت گردد.
مدیریت منابع resource management
سازمان باید منابع مورد نیاز را تعیین و فراهم نماید؛ تا سیستم مدیریت کیفیت اجرا و حفظ شود و اثربخشی آن بطور پیاپی بهبود یابد. و نیز رضایت مشتری از طریق برآورده شدن نیازمندیهای وی افزایش یابد.
آن دسته از کارکنانی که عملکردشان کیفیت محصول را تحت تاثیر قرار می دهد؛ باید بر اساس تحصیلات٬ آموزش٬ مهارت و تجربه واجد صلاحیت باشند. سازمان باید محیط کار لازم جهت دستیابی به انطباق با نیازمندیهای محصول را تعیین وراهبری نماید.
شکل گیری محصول product realization
سازمان باید فرایندهای لازم جهت شکل گیری محصول را طرح ریزی نموده و توسعه دهد. این طرح ریزی باید با نیازمندیهای فرایندهای سیستم مدیریت کیفیت سازگار باشد. سازمان باید در موارد زیر ترتیبات مٶثری جهت برقراری ارتباط با مشتری تعیین نموده و اجرا نماید.
الف : اطلاعات محصول
ب : انجام امور مربوط به درخواست ها٬ قردادها یا سفارشات از جمله اصلاحیه آنها
ج : بازخورد مشتری از جمله شکایات مشتری
سازمان باید چگونگی طراحی و توسعه محصول را طرح ریزی نموده و تحت کنترل در آورد. در مراحل مناسبی از طراحی باید بازنگری های سیستماتیکی از طراحی و توسعه بر طبق برنامه ریزی صورت گرفته به منظور ارزیابی توانایی نتایج طراحیو توسعه در تامین نیازمندیها و نیز شناسایی هر گونه مشکل واقدامات ضروری مورد نظر به عمل آید.
تغییرات طراحی و توسعه بایدشناسایی شده و سوابق آن نگهداری شوند. تغییرات باید به شکل مناسبی مورد بازنگری ٬ تصدیق و صحه گذاری قرار گرفته و قبل از اجرا مورد تصویب قرار گیرند. سازمان باید اطمینان یابد که محصول خریداری شده ٬ با
نیازمندیهای مشخص شده خرید مطابقت دارد. اطلاعات خرید باید محصولی را که خریده می شود به خوبی توصیف نماید. سازمان باید به منظور حصول اطمینان از اینکه محصول خریداری شده نیازمندیهای مشخص شده خرید را برآورده می سازند٬ بازرسی وسایر اقدامات لازم برای این منظور را ایجاد و اجرا نماید.
سازمان باید تولید و ارائه خدمات خود را تحت شرایط کنترل شده طرح ریزی نموده وبه انجام رساند. سازمان باید از دارایی مشتری مادام که تحت کنترل سازمان هستند یا توسط سازمان مورد استفاده قرار می گیرند مراقبت نماید. سازمان باید از انطباق محصول درطی فرایندهای تکمیل وارسال به مقصد مورد نظر محافظت نماید. این محافظت باید شامل شناسایی٬ جابجایی٬ بسته بندی ٬ انبارش و نگهداری باشد. سازمان باید فعالیتهای نظارت و اندازه گیری که می بایست انجام گیرد و نیز ابزارهای نظارت و اندازه گیری مورد نیاز را به منظور اثبات انطباق محصول با نیازمندیهای مشخص شده تعیین نماید.
اندازه گیری٬ تجزیه و تحلیل وبهبود measurement, analysis and improvement
سازمان باید فرایندهای مورد نیاز نظارت٬ اندازه گیری٬ تجزیه و تحلیل و بهبود را طرح ریزی نموده و اجرا نماید تا :
الف – انطباق محصول را نشان دهد.
ب – از انطباق سیستم مدیریت کیفیت اطمینان حاصل نماید.
ج – اثر بخشی سیستم مدیریت کیفیت را به طور پیاپی بهبود دهد.
به عنوان یکی از معیارهای اندازه گیری عملکرد سیستم مدیریت کیفیت ٬ سازمان باید بر اطلاعات مربوط به برداشت مشتری از اینکه نیازمندیهایش توسط سازمان تامین شده است٬ نظارت نماید. سازمان باید ممیزی های داخلی را در فواصل زمانی برنامهریزی شده انجام دهد تا معین کند که آیا سیستم مدیریت کیفیت اولاً با استاندارد بین المللی مطابقت دارد وثانیاً به طور مٶثر اجرا و نگهداری می شود یا خیر؟.
سازمان باید اطمینان یابد که محصولی که با نیازمندیهای تعریف شده انطباق ندارد شناسایی شده و تحت کنترل قرار دارد تا از استفاده یا ارسال ناخواسته آن جلوگیری شود. سازمان باید به طور پیاپی اثر بخشی سیستم مدیریت کیفیت را با بکارگیری خط مشی کیفیت ٬ اهداف کیفیت٬ نتایج ممیزی٬ تحلیل داده ها٬ اقدامات اصلاحی و پیشگیرانه و بازنگری مدیریت بهبود دهد. علاوه بر این موارد سازمان باید اقدام به حذف علت بروز موارد عدم انطباق ٬ جهت جلوگیری از تکرار آن بنماید.
سازمان باید اطمینان یابد که محصولی که با نیازمندیهای تعریف شده انطباق ندارد شناسایی شده و تحت کنترل قرار دارد تا از استفاده یا ارسال ناخواسته آن جلوگیری شود. سازمان باید به طور پیاپی اثر بخشی سیستم مدیریت کیفیت را با بکارگیری خط مشی کیفیت ٬ اهداف کیفیت٬ نتایج ممیزی٬ تحلیل داده ها٬ اقدامات اصلاحی و پیشگیرانه و بازنگری مدیریت بهبود دهد. علاوه بر این موارد سازمان باید اقدام به حذف علت بروز موارد عدم انطباق ٬ جهت جلوگیری از تکرار آن بنماید.
استاندارد ISO 14001 : 2004
مقدمه استاندارد
سازمان ها از هر نوع که باشند بطور فزاینده ای علاقمند به دستیابی و اثبات عملکرد زیست محیطی صحیح از طریق کنترل تاثیر فعالیت ها٬ محصولات یا خدمات خویش بر محبط زیست سازگار با خط مشی و اهداف کلان زیست محیطی خود می باشند. این فعالیت ها برای اینکه مٶثر باشند لازم است در قالب سیستم مدیریت سازماندهی شده ای که با سازمان یکپارچه شده است انجام شود.استانداردهای مدیریت زیست محیطی برای این منظور تهیه شده اند که عناصر یک سیستم مدیریت زیست محیطی EMS ( environmental management system ) مٶثر را برای سازمان ها فراهم نمایند تا بتوانند با سایر الزامات مدیریت ادغام شوند و سازمان ها را در دستیابی به اهداف زیست محیطی و اقتصادی یاری نمایند. این استاندارد می تواند تمام سازمان ها از هر نوع و اندازه ای و در شرایط گوناگون جغرافیایی٬ فرهنگی و اجتماعی را در بر گیرد. مبنای این نگرش در شکل زیر نشان داده شده است.
مدل سیستم مدیریت زیست محیطی استاندارد ایزو 14001
یادآوری : این استاندارد بین المللی بر مبنای روش معروف ( PDCA ) یا همان روش " برنامه٬ اجرا٬ بررسی و اقدام " استوار است.
دامنه کاربرد scope
این استاندارد در مورد هر سازمانی که مایل به اعمال موارد زیر باشد کاربرد دارد :
الف ) ایجاد٬ اجرا٬ نگهداری و بهبود یک سیستم مدیریت زیست محیطی
ب ) حصول اطمینان از انطباق با خط مشی زیست محیطی که خود تعیین کرده است.
ج ) اثبات انطباق با این استاندارد بین المللی بوسیله انجام خود اظهاری یا بوسیله یک فرد بیرون از سازمان و نیز درخواست گواهی / ثبت سیستم مدیریت زیست محیطی بوسیله یک سازمان بیرونی.
واژگان و تعاریف terms and definitions
ممیز auditor شخص واجد صلاحیت جهت انجام یک ممیزی.
محیط زیست environment محیطی شامل هوا٬ آب٬ خاک٬ منابع طبیعی ٬ گیاهان٬ جانوران٬ انسان و روابط
متقابل بین آنها که سازمان در آن فعالیت می کند. محیط در این تعریف از درون یک سازمان تا نظام جهانی را در بر می گیرد.
جنبه زیست محیطی environmental aspect
بخشی از فعالیتها٬ محصولات یا خدمات یک سازمان که بتواند با محیط زیست تاثیر متقابل داشته باشد.
پیامد زیست محیطی environmental impact
هر تغییری در محیط زیست اعم از نامطلوب یا مفید که تمام یا بخشی از آن ناشی از جنبه های زیست محیطی سازمان باشد.
سیستم مدیریت زیست محیطی EMS
بخشی از سیستم مدیریت سازمان که برای توسعه و اجرای خط مشی زیست محیطی سازمان و مدیریت جنبه های زیست محیطی سازمان مورد استفاده قرار می گیرد.
هدف کلان زیست محیطی environmental objective
هدف زیست محیطی فراگیر٬ سازگار با خط مشی زیست محیطی که سازمان خود را مقید به دستیابی به آن می داند.
خط مشی زیست محیطی environmental policy
مقاصد وجهت گیری کلی یک سازمان در رابطه با عملکرد زیست محیطی آن که به طور رسمی توسط مدیریت ارشد اعلام شده باشد.
ممیزی داخلی internal audit
فرایندی نظام یافته ٬ مدون و مستقل به منظور بدست آوردن شواهد ممیزی و ارزیابی آنها به صورت عینی جهت تعیین میزانی که معیارهای ممیزی سیستم مدیریت زیست محیطی که توسط سازمان تعیین شده است برآورده می شوند.
اقدام پیشگیرانه preventive action
اقدامی که به منظور حذف علل یک عدم انطباق بالقوه انجام می گیرد.
الزامات سیستم مدیریت زیست محیطی EMS Requirements
سازمان باید یک سیستم مدیریت زیست محیطی را مطابق با الزامات این استاندارد ایجاد٬ مدون٬ اجراو نگهداری نماید و بهبود مستمر دهد.مدیریت ارشد باید خط مشی زیست محیطی سازمان را تعریف و اطمینان حاصل نماید که دامنه سیستم تعریف شده و خط مشی :
الف – متناسب با ماهیت٬ وسعت و پیامد های زیست محیطی فعالیت ها ٬ محصولات یا خدمات آن باشد.
ب – شامل تعهد به بهبود مستمر و پیشگیری از آلودگی باشد.
ج – شامل تعهد به تبعیت از الزامات قانونی قابل کاربرد و سایر الزامات زیست محیطی که سازمان آنها را تقبل کرده است٬ باشد.
د – چارچوبی برای تعیین و بازنگری اهداف کلان و اهداف خرد ارائه نماید.
سازمان باید روش های اجرایی را برای شناسایی وضعیت اضطراری بالقوه و حوادثی که می توانند پیامدهای زیست محیطی داشته باشند ونحوه واکنش در مقابل آنها ایجاد و اجرا وبرقرار نماید. سازمان باید از کالیبره بودن یا مورد تایید بودن تجهیزات پایش و اندازه گیری که مورد استفاده و نگهداری قرار می گیرند اطمینان حاصل نماید و نیز سوابق مرتبط باید حفظ شوند.
ممیزی داخلی : سازمان باید اطمینان حاصل نماید که ممیزی های داخلی سیستم مدیریت زیست محیطی در فواصل برنامه ریزی شده به اجرا در می آید تا معین شود که آیا سیستم با ترتیبات برنامه ریزی شده برای مدیریت زیست محیطی و از جمله الزامات این استاندارد مطابقت دارد و به درستی اجرا و نگهداری می شود و نیز اطلاعات مربوط به نتایج ممیزی ها به مدیریت ارائه شود.
بازنگری مدیریت : مدیریت ارشد باید سیستم مدیریت زیست محیطی سازمان را در فواصل زمانی برنامه ریزی شده به جهت حصول اطمینان از تناسب مستمر٬ کفایت و اثر بخشی آن مورد بازنگری قرار دهد٬ سوابق بازنگری های مدیریت باید حفظ شود.
ارزیابی شکایات : در راستای تعهد در مورد رسیدگی به شکایات ٬ سازمان باید روش های اجرایی برای ارزیابی ادواری شکایات مشتریان در مورد الزامات قانونی قابل کاربرد را ایجاد واجرا نموده و برقرار نگه دارد. سازمان باید سوابق مربوط به نتایج ارزیابی های دوره ای را حفظ نماید.
استاندارد OHSAS 18001 : 1999
مقدمه استاندارد
سری ارزیابی های ایمنی و بهداشت شغلی occupational health and safety assessment series ( OHSAS ) همراه با راهنمای اجرایی آن ( OHSAS 18002 ) در پاسخ به نیاز فوری سازمان ها به یک استاندارد سیستم مدیریت ایمنی وبهداشت شغلی که با آن بتوانند سیستم های مدیریت خود را مورد ارزیابی قرار دهند تدوین شده است.
OHSAS 18001 به صورت هماهنگ با استانداردهای ISO 9001: 1994ونیز ISO 14001: 1996 تدوین شده است تا یکپارچه نمودن سیستم های مدیریت کیفیت٬ زیست محیطی و ایمنی و بهداشت شغلی تسهیل گردد.
دامنه کاربرد scope
خصوصیات OHSAS برای سازمانی قابل اعمال می باشد که بخواهد :
الف : یک سیستم مدیریت ایمنی و بهداشت شغلی به منظور حذف یا به حداقل رساندن خطرات برای کارکنان و سایر طرف های ذینفع را ایجاد نماید.
ب : سیستم مذکور را ایجادو نگهداری نماید و بطور مستمر بهبود دهد و از مطابقت خط مشی بیان شده خود با این سیستم اطمینان حاصل نماید.
ج : به دنبال کسب گواهی یا ثبت سیستم مدیریت ایمنی و بهداشت شغلی خود توسط یک سازمان خارجی باشد یا بخواهد مطابقت خود با سیستم را بوسیله خود اظهاری اعلام کند.
د : مطابقت خود را با سیستم مذکور به دیگران اعلام کند.
واژگان و تعاریف terms and definitions
حادثه accident
یک اتفاق یا واقعه ناخواسته که منجر به مرگ٬ بیماری٬ جراحت ٬ صدمه و یا سایر خسارت ها گردد.
ممیزی audit
یک بررسی نظام یافته به منظور تعیین اینکه آیا فعالیتها و نتایج حاصل از این فعالیتها با ترتیبات طرح ریزی مطابقت دارد وآیا این ترتیبات به طور مٶثر و مناسب برای رسیدن به خط مشی و اهداف کلان سازمان اجرا شده اند.
بهبود مستمر continual improvement
فرآیند ارتقای سیستم مدیریت ایمنی و بهداشت شغلی برای دستیابی به بهبود در عملکرد کلی ایمنی وبهداشت در راستای خط مشی بهداشت و ایمنی سازمان.
خطر hazard
هرگونه موقعیت یا منبع بالقوه زیان و ضرر٬ خواه به شکل جراحات انسانی یا بیماری٬ صدمه به اموال وتجهیزات٬ صدمه به محیط کارگاه و یا ترکیبی از آنها.
رویداد incident
رخداد یا اتفاقی که منجر به یک حادثه شده ویا پتانسیل منجر شدن به حادثه را دارد.
ایمنی وبهداشت شغلی OH and S
شرایط و عواملی که می تواند بر سلامتی کارکنان٬ کارگران موقتی٬ پیمانکاران٬ میهمانان و مراجعه کنندگان و یا هر فرد دیگری در محل کار اثر بگذارد.
سیستم مدیریت ایمنی و بهداشت شغلی OH & S management system
بخشی از کل سیستم مدیریت که شامل ساختار سازمانی ٬ فعالیتهای طرح ریزی٬ مسئولیتها٬ اعمال٬ روشها٬ فرایندها و منابع برای استقرار٬ اجرا٬ دستیابی٬ بازنگری و حفظ خط مشی ایمنی و بهداشت شغلی می باشد.
ریسک risk
ترکیب یا تابعی از احتمال و پیامدهای ناشی از وقوع یک رویداد خطرناک مشخص.
ریسک قابل تحمل tolerable risk
ریسکی که میزان آن تا حد قابل تحمل توسط سازمان و با در نظر گرفتن الزامات قانونی و خط مشی بهداشت و ایمنی پایین آمده است.
ایمنی safety
در امان بودن از ریسک غیر قابل قبول یک آسیب.
برخی از عناصر سیستم مدیریت ایمنی و بهداشت شغلی OH & S management system elements
1- خط مشی ایمنی و بهداشت شغلی OH & S policy
یک خط مشی ایمنی و بهداشت شغلی که توسط مدیریت رده بالا تایید شده ودر آن چارچوب اهداف بهداشتی وایمنی و تعهد به بهبود عملکرد٬ متناسب با اهمیت و میزان ریسکهای بهداشت وایمنی سازمان به روشنی مورد تایید قرار گرفته است. این ایده و
عواملی که بر آن اثرگذار هستند به صورت یک شکل نمادین در زیر نشان داده شده است.
بازنگری
2-طرح ریزی(planning )
سازمان باید روشهای اجرایی برای شناسایی مستمرخطرات٬ ارزیابی ریسکها و اجرای اقدامات کنترلی ایجاد کرده و برقرار نگه دارد. این روشها باید مواردی چون فعالیت های عادی و غیر عادی و فعالیت تمام کارکنانی که به محل کار دسترسی دارند ( شامل پیمانکاران و بازدید کنندگان ) باشد.
3- اجرا و عملیات implementation and operation
وظایف٬ مسٶلیتها و اختیارات کارکنان مٶثر بر مدیریت ایمنی و بهداشت شغلی خصوصاً آنهایی که در اجرا وتصدیق نقش عمده دارند٬ تعیین٬ مدون و ابلاغ گردد تا منجر به تسهیل اثر مدیریت ایمنی وبهداشت شغلی شود. کارکنان باید برای انجام وظایف در محیط کاری صلاحیت داشته باشند. این صلاحیت باید براساس تحصیلات٬
آموزش ویا تجربه مناسب مشخص شود. سازمان باید نیازهای آموزشی خود را شناسایی کند و کلیه کارکنان باید آموزشهای لازم را در این زمینه ببینند. اثر بخشی این آموزشها باید اندازه گیری شود ونیز کلیه سوابق آموزشی افراد نگهداری شود.
سازمان باید آن دسته از عملیات وفعالیت های همراه با ریسکهای شناخته شده که نیاز به اعمال اقدامات کنترلی دارد را مشخص نماید. سازمان باید طرح ها وروشهای اجرایی را برای شناسایی احتمال وقوع و مقابله با حوادث و وضعیت های اضطراری برای پیشگیری وکاهش بیماری و جراحت های احتمالی که ممکن است همراه با آنها باشند ایجاد نموده و برقرار نگه دارد. سازمان باید پارامترها و روش های اجرایی برای پایش و اندازه گیری عملکرد ایمنی وبهداشت شغلی بطور منظم ایجاد نماید.
علاوه بر موارد ذکر شده در بالا سازمان باید برنامه وروشهای اجرایی برای ممیزیهای ادواری سیستم مدیریت ایمنی وبهداشت شغلی که قرار است به اجرا در آید ایجاد نماید و برقرار نگه دارد تا معین شود که آیا این سیستم با ترتیبات برنامه ریزی شده و از جمله الزامات OHSAS مطابقت دارد یا خیر. ونیز تا چه حدی در برآورده شدن خط مشی و اهداف کلان سازمان اثر گذار بوده است.
4 – بازنگری مدیریت management review
مدیریت ارشد سازمان باید در فواصل زمانی که خود تعیین می کند سیستم مدیریت ایمنی و بهداشت شغلی را مورد بازنگری قرار دهد تا از تداوم مناسب بودن٬ کافی بودن٬ تاثیر گذاری و نیز کارآمد بودن آن اطمینان حاصل نماید. در پرتو نتایج ممیزی سیستم مدیریت ایمنی و بهداشت شغلی تغییر شرایط و تعهد به بهبود مستمر٬ بازنگری
مدیریت باید نیاز احتمالی به تغییرات خط مشی ٬ اهداف و سایر الزامات سیستم را مد نظر قرار دهد.عواملی که بر بازنگری مدیریت بر سیستم نقش ایفا می کنند به صورت خلاصه در شکل زیر نشان داده شده است.
استاندارد ISO / TS 29001 : 2003
مقدمه استاندارد
در سال های اخیر و با توجه به علاقمندی سازمان ها به استقرار سیستم مدریت کیفیت بر مبنای سری 9000 مشکلاتی برای صنایع زیربنایی از جمله نفت٬ گاز و پتروشیمی٬ خودرو و ... به واسطه عمومی بودن این سری از استانداردهای مدیریت کیفیت بوجود آمده است. لذا این موضوع کمیته فنی 176 ( 176TC ) سازمان بین المللی استاندارد را بر آن داشت تا با استفاده از مدل های تخصصی صنایع٬ استقرار این سیستم را در صنایع مختلف تسهیل نماید.
مشخصه فنی ISO ( ISO / TS ) (Technical Specification ) توافق بین اعضای یک کمیته فنی را بیان می کند و اگر توسط دو سوم از اعضای رای دهنده کمیته مادر تصویب گردد٬ برای انتشار پذیرفته می شود.
ISO / TS 29001 توسط کمیته فنی (Technical Committee) TC 176 ٬ مواد٬ تجهیزات و سازه های دریایی برای صنایع نفت٬ پتروشیمی و گاز طبیعی تهیه گردیده است و برای انتشار به عنوان ISO / TS برای تعیین نیازمندیهای تکمیلی ISO 9001 : 2000 خاص صنایع نفت٬ پتروشیمی و گاز طبیعی توسط کمیته فنی مذکور تصویب گردیده است. متن این استاندارد عیناً متن استاندارد ISO 9001 : 2000 است و بخش نیازمندیهای تکمیلی و خاص صنایع نفت٬ پتروشیمی و گاز طبیعی به صورت خارج از کادر نوشته شده است.
برای جلوگیری از تکرار در این قسمت تنها به ذکر بعضی از اصطلاحات خاص این صنایع می پردازیم.
واژگان و تعاریف برای صنایع نفت٬ پتروشیمی و گاز طبیعی Terms and definitions for the petroleum, petrochemical and natural gas industries
معیار پذیرش acceptance criteria
حدود مشخص شده قابل پذیرش برای ویژگی های فرآیند یا محصول.
کالیبراسیون calibration
مقایسه و تنظیم با توجه به استاندارد با دقت معلوم.
معیار پذیرش طراحی design acceptance criteria
حدود تعریف شده برای ویزگی هایی از مواد٬ محصولات یا خدمات که توسط سازمان٬ مشتری و یا بر اساس مشخصه های کاربردی به منظور دستیابی به انطباق با طراحی محصول٬ تعریف می شوند.
صحه گذاری طراحی design validation
فرآیند تایید یک طرح توسط آزمابش جهت اثبات انطباق محصول با نیازمندیهای طراحی.
تصدیق طراحی design verification
فرآیند بررسی نتایج به دست آمده از فعالیت طراحی و توسعه جهت تعیین انطباق با نیازمندیهای مشخص شده.
معیار پذیرش تولید manufacturing acceptance criteria
حدود تعریف شده توسط سازمان برای ایجاد ویژگیهای مواد٬ محصولات وخدمات جهت دستیابی به انطباق با نیازمندیهای تولید یا خدمت.
فرآیند ویژه special process
فرآیندی که انطباق محصول خروجی آن را نتوان به آسانی یا به طور اقتصادی با نظارت و اندازه گیری تصدیق نمود.
مناقصه tender
پیشنهادی که توسط یک سازمان در پاسخ به دعوت جهت فراهم نمودن یک محصول ارائه می شود.
پایان