دانلود گزارش کارآموزی اصلاح بذر

معرفی سازمان:

مرکز تحقیقات اصلاح نهال و بذر، همان‌طور که از اسم آن پیداست، اصلاح رقم‌های مختلف است، یعنی مقایسه ارقام مختلف و رسیدن به یک نتیجه‌ای که کدام رقم بهتر است که این مقایسه هم در طرح‌های بهزراعی، مثل مقایسه فاصله ردیف‌ها، فاصله بوته‌ها، عمق کاشت و ... و معرفی یک رقم برتر به کشاورز و یا وارد کردن ارقام مختلف از مراکز تحقیقاتی بین‌المللی و آزمایش کردن آنها در مناطق مختلف تا ببینند آیا این رقم برای کشت در منطقه موردنظر مناسب است یا نه؟

فعالیت دوم آن، اصلاح بذر و یا همان بهنژادی، یعنی اینکه یک رقم که مقاومت خوبی دارد، ولی عملکرد خوبی ندارد، را با یک رقم که عملکرد خوبی دارد، تلاقی دهند و هیبرید بدست می‌آورند تا رقم را اصلاح کنند و آن رقم را بعد از سال‌ها تلاش به کشاورز معرفی کنند.

مختصات مرکز تحقیقات گرگان:

مرکز تحقیقات گرگان که محل اصلی آن در داخل شهر گرگان است، بعد از فلکه پمپ بنزین (میدان معلم) واقع است. دارای ایستگاهی است که این ایستگاه، ایستگاه تحقیقات اصلاح نهال و بذر است و در سال 1337 تاسیس شده است و وسعت آن حدود 37 هکتار و در 6 کیلومتری شمال گرگان واقع است.

موقعیت ایستگاه در 54 درجه و 20 دقیقه طول شرقی، در 46 درجه با 55 دقیقه عرض شمالی است که با 6 متر ارتفاع از سطح دریا، با متوسط بارندگی سالانه حدود 400-450 میلیمتر، بسیاری از تحقیقات بهنژادی و بهزراعی غلات، دانه‌ های روغنی، ذرت، حبوبات،‌ گیاهان علوفه‌ ای، مبارزه با آفات و بیماری‌ها، تغییر عناصر غذایی در خاک و گیاه و آماده‌سازی بستر بذر و کنترل گواهی بذر و ... انجام می‌شود.

همچنین دارای تعدادی ماشین‌آلات از جمله کمباین، تراکتور، گاوآهن، دیسک، دستگاه بوجار و ... و همچنین دارای 2 چاه آب و سیستم آبیاری ویل‌مو می‌باشد؛ دارای چندین انبار ژرم‌پلاسم است که مواد ژنتیکی در آنجا نگهداری می‌شود.

فصل دوم

گندم

گندم متعلق به تیره Poacea و زیرتیره Pooidea و جنس Triticum و گونه زراعی T.aestivum می‌باشد.

مرحل نمو گندم:

مرحله‌ جوانه‌زنی

ظهور گیاهک

مرحله پنجه‌زنی

طویل شدن ساقه

مرحله آبستنی

مرحله ظهور خوشه

مرحله گرده‌افشانی

مرحله شیری شدن دانه

مرحله خمیری شدن دانه

مرحله رسیدن کامل دانه گندم

تقسیم‌بندی گندم:

الف) تقسم‌بندی ژنتیکی:          

گندم‌های دیپلوئید

گندم‌های تتراپلوئید

گندم‌های هگزاپلوئید

ب) تقسیم‌بندی تجاری:

گندم قرمز سخت زمستانه

گندم قرمز سخت بهاره

گندم قرمز نرم زمستانه

گندم سفید

گندم دوروم

گندم قرمز دوروم

ج) تقسیم‌بندی زراعی:

گندم‌های بومی

گندم‌های اصلاح‌شده

گندم‌های اصلاح شده، دو دسته‌اند:

گندم‌های داخلی

گندم‌های هیبرید

برخی از مهمترین گندم‌های هیبرید که در استان گلستان کشت می‌گردند، عبارتند از:

پاستور، اترک، تجن، زاگرس

مصرف کود:

ازت:      120-70 کیلوگرم در هکتار ازت خالص

فسفره:   120-70 کیلوگرم در هکتار (p2o5)

پتاسیم:   70-50 کیلوگرم در هکتار (k2o)

زمان کاشت:

گندم آبی پاییزه در مناطق معتدله، از مهرماه تا آبان‌ماه

گندم آبی پاییزه در مناطق نیمه گرمسیر،‌ از اواسط آبان تا اواسط آذر

گندم دیم پاییزه در مناطق معتدله،‌ از اواسط اسفند تا اواسط فروردین

گندم دیم پاییزه در مناطق نیمه گرمسیر،‌ از اواسط بهمن تا اواسط اسفند

میزان مصرف بذر:

ارقامی که بیش از 5 پنجه تولید می‌کنند: 120-110 کیلوگرم در هکتار

ارقامی که کمتر از 2 پنجه تولید می‌کنند: 180-150 کیلوگرم در هکتار

در زراعت دیم:              90-65                  کیلوگرم در هکتار

با استفاده از ردیف‌کار:              140-130                کیلوگرم در هکتار

روش سنتی:                          220-180               کیلوگرم در هکتار

روش کاشت گندم:

کرتی (سنتی)

خطی (مکانیزه)

آبیاری گندم:

گندم از زمان کاشت تا برداشت، به 4 تا 8 هزار مترمکعب رطوبت نیازمند است. در روش کشت کرتی، آبیاری به صورت غرقابی و در روش خطی، آبیاری به صورت نشتی انجام می‌شود.

علف‌های هرز:

یولاف وحشی، چاودار کوهی، جوموشی، علف خونی، گندمک، شلمی، خارشتر، خرفه و ... .

برداشت گندم:

گندم را معمولاً 1 تا 2 هفته بعد از رسیدگی فیزیولوژیکی و زمانی که رطوبت دانه آن به 15-14 درصد رسیده باشد، برداشت می‌نمایند.

در برداشت سنتی، معمولاً گندم با رطوبت بیش از 20% برداشت می‌شود.

اصلاح گندم

برای اصلاح گندم از روش‌های مختلف اینتروداکشن، هیبریداسیون، موتاسیون و سلکسیون استفاده می‌شود.

خزانه کراسینگ بلوک:

پدر و مادرهای دارای صفات مطلوب در این خزانه موجود است.

هیبریداسیون:

گرده یکی را به ماده دیگری انتقال دادن.

2 خط را پاییز و 2 خط را اواخر آذرماه می‌کارند. علت این امر، آماده‌پذیری برای گرده می‌باشد، به خاطر اینکه ممکن است از دست ما دربرود.

انتخاب لاین:

یکسری از لاین‌ها وجود دارند که مقاوم هستند و عملکرد خوبی نداشته، آنها را در خزانه کشت با لاین‌های پرمحصول و کم‌مقاومت دو رگ می‌زنند. هدف از این کار، ایجاد لاین‌هایی که به بیماری مقاوم و عملکرد بالا داشته باشند، می‌باشد که این کار 12 سال بطور می‌انجامد.

برای اصلاح گندم، هر لاین روی دو پشته و در 2 تاریخ کاشت می‌کارند. چون والدین را بتوان با هم هیبرید نمود که هدف از این کار، دنبال کردن عملکرد بالا و مقاومت به بیماری است. بعد بر روی آنها، پاکت می‌زنیم. پس از برداشت، دانه‌ها را جدا و در نسل F1 ارزیابی می‌کنیم.

نسل F1:

از تلاقی دو والد بذر هیبرید در سال بعد بوته، نسل F1کشت می‌شود که دارای 50درصد خصوصیات پدری و 50 درصد خصوصیات مادری است. در این نسل، بوته‌ها هم شکل (uniform) هستند.

در نسل اولِ دو ژن، مقاومت و عملکرد را با هم تلاقی دادیم BÍA ، اگر نیاز به یک ژن دیگر داشته باشیم، مثلاً برای سپتوریوز، این را کراس سوم می‌گویند، یعنی تری‌وی‌کراس و اگر دو نسل F1 را با هم تلاقی دهیم، یعنی ÍF1 ÍF1، AÍBÍCÍD که آن را دابل‌کراس می‌گویند. F1 که نفر سوم به آن وارد می‌شود، والد پدری است.

Interodaction

در این روش، یکسری از لاین‌ها مورد بررسی قرار می‌گیرد. تعداد زیادی لاین از کشورهای مکزیک به صورت دوخطی با شاهد منطقه (تجن) مورد بررسی قرار می‌دهند و آن لاین‌های ارزیابی شده در آزمایشات پیشرفته‌تر می‌رود.

xxx هتروزیس در گندم خیلی کم است.

نسل F2:

تفرق صفات است و دارای تنوع است، یعنی بعضی کوتاه و بعضی بلند هستند. هرچه از این نسل به طرف جلو پیش می‌رویم، تنوع کمتر می‌شود. در F2، بوته‌هایی را انتخاب می‌کنیم که پنجه خوب، خوشه یکنواخت و محکم و بوته‌های کوتاه‌تری داشته باشند. بیشترین تنوع ژنتیکی در نسل دوم است و تا نسل F6 به یکنواختی می‌رسند. پس از این‌که یکنواختی در نسل مشاهده شد، آنها را به عنوان لاین انتخاب و در آزمایش مقایسه عملکرد مقدماتی قرار می‌دهیم.

نسل F7: در آزمایشات سازگاری، ناحیه‌ای، عملکرد و ... مورد بررسی قرار می‌گیرد (تا 12 سال).

لاین:

بیشترین خلوص رادارد، یعنی خصوصیات آن تثبیت می‌شود. روش اصلاح در ایستگاه گرگان، روش بالک تغییر یافته می‌باشد که در نسل F2 بوته انتخاب می‌شود و پس از کوبیدن بوته‌ها، بذور مربوطه به هر شماره با هم با لک می‌شود، از نسل F3 تا نسل F5، از هر شماره در مزرعه تعداد 20-15 خوشه به صورت بالک با هم برداشت می‌شود و در نسل F6، از بین هر شماره، تعداد 10 خوشه به صورت جداگانه برداشت می‌شود.

جو (Hordeum volgarel):

جو متعلق به جنس Hordeum L. با تعداد کروموزوم 2n=14 است. بهترین اراضی برای کشت جو، خاک‌های لومی و رسی با زهکشی مناسب می‌باشد. pH مناسب برای آن، 8-8/6 می‌باشد.

تقسیم‌بندی‌های جو:

از نظر فصل کاشت

الف)    جوهای پاییزه            ب)      جوهای بهاره

آرایش گل‌آذین:

الف)    جوهای شش ردیفه      ب)      جوهای دوردیفه          د)       جوهای نامنظم

خصوصیات دانه:

الف)    جوهای پوشش‌دار       ب)      جوهای لخت

کود:

کودهای ازته، برای جوهای پاییزه، 120-20 کیلوگرم در هکتار و برای جوهای بهاره که به مصرف صنایع تخمیری می‌رسند، 80-0 کیلوگرم در هکتار توصیه می‌شود. میزان مصرف فسفر 60-50 کیلوگرم (p2o5) و میزان مصرف پتاس بین 120-80 کیلوگرم در هکتار می‌باشد.

مقدار بذر:

در جوهای آبی و در ارقام پاییزه بین 220-180 کیلوگرم در هکتار و در ارقام بهاره، بین 180-160 کیلوگرم در هکتار است. در جوهای دیم، میزان مصرف بذر، 80-65 کیلوگرم در هکتار می‌باشد.

زمان برداشت:

زمان برداشت جو، معمولاً یک هفته قبل از برداشت گندم است. در زمان برداشت، معمولاً رطوبت دانه به حدود 15% می‌رسد.

جو در استان گلستان:

استان گلستان، به عنوان یکی از مهمترین و مستعدترین استان‌های کشور در تولید محصول جو معرفی و از جایگاه ویژه‌ای برخوردار می‌باشد.

بررسی اولیه منابع و امکانات، نه تنها معرف استعداد استان در تهیه تامین جو مورد نیاز سطح استان بوده، بلکه فراتر از آن، در سایه یک برنامه‌ریزی اصولی می‌توان انتظار داشت که نقش قابل توجهی را در تامین جو مورد نیاز سایر استان‌ها را ایفا نماید. از کل اراضی استان، سالیانه به‌طور متوسط، 70-65 هزار هکتار به کشت جو اختصاص می‌یابد.

در طول برنامه، عملکرد هکتار با جایگزینی ارقام اصلاح و انجام عملیات بهزراعی شده از متوسط عملکرد 1370 کیلوگرم درسال زراعی 80-79، به 1930 کیلوگرم در سال زراعی 83-82 رسیده است که سطح کاشت جو در سال 84-83، برابر با 65000 هکتار و تولید آن، برابر با 130000 تن می‌باشد.

زراعت ذرت شیرین

ذرت شیرین تحت نام علمی zea mays var.sacharata شناخته می‌شود که یک تغییر یافته ژنتیکی از ذرت معمولی است که با انجام جهش در کروموزوم شماره 4 بوجود می‌آید. این تغییر باعث تجمع قندها و پلی‌ساکاریدهای محلول در آندوسپرم دانه است. مهم‌ترین تولیدکنندگان آن آمریکا، ژاپن، کانادا، فرانسه و تایوان است. از نظر ارزش غذایی برای صنایع تبدیلی کنسروسازی و منجمدکردن بعد از گوجه‌فرنگی، مقام دوم و برای مصرف تازه‌خواری، مقام ششم را در کشورهای صنعتی دارد. ارزش اقتصادی آن در آمریکا، سالانه حدود 146118000 دلار برآورد شده است با متوسط 2393 دلار در هکتار. از ذرت شیرین به صورت کباب‌پز، آب‌پز، کنسروشده و فریزشده استفاده می‌شود. طول دوره رشد در بهاره، 85-80 روز و در تابستانه، 77-73 روز می‌باشد.

ذرت شيرين تحت نام علمي zea mays var.sacharata شناخته مي‌شود كه يك تغيير يافته ژنتيكي از ذرت معمولي است كه با انجام جهش در كروموزوم شماره 4 بوجود مي‌آيد. اين تغيير باعث تجمع قندها و پلي‌ساكاريدهاي محلول در آندوسپرم دانه است. مهم‌ترين توليدكنندگان آن آمريكا، ژاپن، كانادا، فرانسه و تايوان است. از نظر ارزش غذايي براي صنايع تبديلي كنسروسازي و منجمدكردن بعد از گوجه‌فرنگي، مقام دوم و براي مصرف تازه‌خواري، مقام ششم را در كشورهاي صنعتي دارد. ارزش اقتصادي آن در آمريكا، سالانه حدود 146118000 دلار برآورد شده است با متوسط 2393 دلار در هكتار. از ذرت شيرين به صورت كباب‌پز، آب‌پز، كنسروشده و فريزشده استفاده مي‌شود. طول دوره رشد در بهاره، 85-80 روز و در تابستانه، 77-73 روز مي‌باشد.

نوع رقم:

KSC 403

ميزان بذر مصرفي:

20 كيلوگرم در هكتار

الگوي كاشت:

فاصله بين خطوط كاشت، 75 سانتيمتر، فاصله بوته روي رديف 20 سانتيمتر و عمق كاشت، 5-3 سانتيمتر.

عمليات آماده‌سازي زمين:

شخم نيمه‌عمق يا عميق، ديسك و تسطيح زمين با مكاله.

عملكرد:

در كشت بهاره، 14-12 تن در هكتار و در كشت تابستانه، 10-8 تن در هكتار.

آبياري:

آبياري ذرت شيرين در سال‌هاي معمولي، 4-3 نوبت آبياري است. به غير از آبياري، تهيه بستر و در سال‌هاي خشك، تا 6 نوبت آبياري است. همان‌طور كه در مورد تمام ذرت‌ها گفته مي‌شود، آبياري ذرت در مرحله جوانه‌زني، مرحله طويل‌شدن ساقه، پيدايش گل نر، پيدايش گل ماده، تشكيل دانه و مرحله شيري شدن دانه ادامه يابد و از يك هفته قبل از برداشت، قطع شود.

كود مورد نياز:

300 كيلوگرم فسفات آمونيوم، 400 كيلوگرم اوره در 3 مرحله به صورت سرك قبل از كاشت، 6-5 برگي و قبل از تاسل‌دهي و 100 كيلوگرم پتاس.

علف‌هاي هرز و نحوه كنترل آن:

سوروف، قياق، تاج خروس، چاير، گاوپنبه و اوياسلام. نحوه مبارزه با علف‌هاي هرز ذرت شيرين به اين صورت است:

لاسو: 3-5/1 پيش رويشي براي پهن برگان و گراس‌هاي يكساله؛

بلادكس: پيش رويشي 4 كيلوگرم در هكتار براي پهن برگان و گراس‌هاي يكساله؛

اراديكان: پيش‌ كشتي 7-5 كيلوگرم و با خاك مخلوط شود؛

آفات مهم ذرت شيرين و نحوه مبارزه با آنها:

اگروتيس، سزاميا، پروانه ساقه‌خوار ذرت، شته و پرندگان.

مبارزه زراعي:

از بين بردن بقاياي علف‌هاي هرز و يخ آب زمستانه.

مبارزه شيميايي:

سموم آوانت و دانتيل و لاروين + نواكرون، براي سزاميا، پيروستا و براي اگروتيس، از طعمه مسموم (1 كيلوگرم سوين در 50 ليتر آب روي مقدار 100 كيلوگرم سبوس) و براي شته از سم پريمور 5/0 در هزار.

بيماري‌هاي مهم ذرت شيرين و نحوه مبارزه با آنها:

سياهك معمولي ذرت Ustilago Maydis در مورد اين بيماري، كنترل بيماري به اين صورت است كه در خاك‌هاي آلوده نبايد دو سال ذرت كشت شوند. جمع‌آوري گياهان آلوده قبل از تركيدن گال‌ها و سوزاندن آنها، عدم استفاده از كودهاي دامي و گياهي آلوده، مصرف نكردن كودهاي حيواني و كود مايع قبل از كاشت و ضدعفوني بذر.

زراعت ذرت دانه‌اي:

نوع رقم:

هيبريد سينگل‌كراس 704 كه اين نوع رقم ديررس مي‌باشد كه طول دوره رشد آن 135-125 روز است و متوسط عملكرد آن در هر هكتار، 10-8 تن است. صفر فيزيولوژيك حداقل 15 درجه سانتيگراد است.

تاريخ كاشت:

بهاره، نيمه اول ارديبهشت (دهم) و تابستانه، نيمه اول تيرماه (دهم تا بيستم تيرماه).

مقدار بذر:

20 كيلوگرم در هكتار.

تراكم مناسب:

75000 بوته در هكتار (20-18×75cm).

روش كشت:

با دستگاه رديف‌كار ذرت، فاصله خطوط 75 سانتيمتر فاصله بين بوته‌ها روي خط 20 سانتيمتر، عمق كاشت 5 سانتيمتر است، به دليل اين كه مطمئن‌‌تر است و در 3 سانتيمتر ممكن است رطوبت كم شود.

عمليات آماده‌سازي زمين:

شامل شخم‌زدن، ديسك، كودپاشي و بعد يك ديسك ديگر روي آن مي‌زنيم تا خوب با خاك مخلوط شود.

نحوه و ميزان مصرف كود:

بر اساس تجزيه خاك به گياه، 400 كيلوگرم اوره، 300 كيلوگرم فسفات آمونيوم مي‌دهيم كه فسفر قبل از كاشت به زمين داده مي‌شود. كود ازت قبل از كاشت و بقيه را در سه مرحله به صورت سرك به زمين داده مي‌شود و عناصر ميكرو را هم به صورت محلول‌پاشي بعد از كاشت به محصول مي‌دهيم.

علف‌هاي هرز و كنترل آنها:

از جمله علف‌هاي هرز مهم ذرت، شامل اوياسلام، تاج خروس، هفت‌بند، قياق، چاير، مرغ و ... است كه قياق از همه مهم‌تر است و نحوه كنترل آنها به اين صورت است كه از علف‌كش اراديكان قبل از كاشت سپس توسط ديسك با خاك مخلوط مي‌شود. ميزان مصرف آن، 6-4 ليتر در هكتار است و زمان مصرف آن، يك هفته قبل از كاشت است و بيشتر بر روي علف‌هاي هرز و پهن‌برگ و نازك‌برگ و يكساله موثر مي‌باشد و از آترازين 1 كيلوگرم به همراه لاسو 5-3 ليتر با هم مخلوط و قبل از سبز شدن، مصرف مي‌شود.

آفات و كنترل آنها:

آفات مهم آن، اگروتيس، سزاميا، پروانه ساقه‌خوار ذرت (پيروستا)، شته، پرندگان، مبارزه زراعي با آنها از بين بردن بقاياي علف‌هاي هرز و يخ آب زمستانه مي‌باشد. براي مبارزه شيميايي با آنها مي‌توان از سموم آوانت و دانتيل براي سزاميا و پيروستا و براي اگروتيس از طعمه مسموم (1 كيلوگرم سوين در 50 ليتر آب روي 100 كيلو سبوس) و براي شته، سم پريمور، 5/0 در هزار.

بيماري‌هاي ذرت دانه‌اي و نحوه كنترل آنها:

سياهك معمولي ذرت (ustilago moydis) در مورد بيماري اولي، كنترل بيماري به اين صورت است كه در خاك‌هاي آلوده نبايد دو سال ذرت كشت نمود. جمع‌آوري گياهان آلوده قبل از تركيدن گال‌ها و سوزاندن آنها، عدم استفاده از كود دامي و گياهي آلوده، مصرف نكردن كودهاي حيواني و كود مايع قبل از كاشت و ضدعفوني بذر.

در مورد بيماري دوم هم توصيه مي‌شود حداقل دو سال ذرت كشت نمود و ضدعفوني بذر با قارچ‌كش‌هاي مناسب كاربوكسين تيرام، كاپتان و ... ضدعفوني بذر را براي جلوگيري از انتاقال بيماري به مزارع جديد انجام شود.

آبياري در ذرت دانه‌اي:

يك آبياري قبل از كاشت جهت تامين رطوبت ناحيه ريشه؛

آبياري بعد از سبز شدن گياه به ارتفاع 70-60 سانتيمتر؛

بعد از 14 روز از آبياري دوم به مقدار 80-60 ميليمتر و آبياري بعدي، 14-10 روز بعد به مقدار 110-100 ميليمتر در حد ظرفيت مزرعه؛

آبياري چهارم بعد از سبز شدن، بعد از اينكه گياه به حدود 70-65 روزه باشد كه به مقدار 100-80 ميليمتر است. اين آبياري جهت تامين رطوبت در مرحله گلدهي مي‌باشد.

پنجمين آبياري، زماني صورت مي‌گيرد كه گياه تقريباً 80 روزه است و دانه‌ها در مرحله شيري هستند.

خلاصه مراحل آبياري:

مرحله جوانه زدن

مرحله طويل‌شدن ساقه

مرحله پيدايش گل نر

مرحله پيدايش گل ماده

مرحله تشكيل دانه

مرحله شيري شدن دانه

برداشت ذرت دانه‌اي:

برداشت ذرت دانه‌اي بايستي به موقع انجام شود. تاخير در برداشت، باعث شكستگي ساقه در اثر باد و حمله پرندگان و ريزش هنگام برداشت مي‌گردد و زمان برداشت، تابع درجه حرارت، رطوبت محيط، رقم مورد كشت، تاريخ كشت، حاصلخيزي خاك و ... است.

ذرت علوفه‌اي

گياه ذرت، مواد قندي و نشاسته زياد دارد. عملكرد محصول ذرت علوفه‌اي بيش از 80 تن در هكتار است. اين گياه، يكي از بهترين گياهان براي توليد علوفه سبز، سيلو و دانه است. بستر مناسب اين گياه، خاك‌هاي لومي است كه به حد كافي نرم، عميق، هوادار، زهكشي شده، غني از آهك و هوموس باشد. pH مناسب خاك‌ براي ذرت علوفه‌اي بين 7-6 است.

علف‌هاي هرز و كنترل آنها:

كنترل علف‌هاي هرز كشيده برگ در زراعت ذرت سيلويي مهم است. براي اين كار، بعد از آماده كردن زمين و قبل از كاشت، از علف‌كش اراديكان، به ميزان 6-5 در هكتار استفاده مي‌شود. سپس با ديسك‌زدن، علف‌كش را به زير خاك مي‌برند تا با مخلوط شدن با خاك، بذرهاي علف‌هاي هرز از بين بروند.

براي كنترل‌هاي هرز پهن‌برگ، بايد از سم توفوردي (2,4,D) به ميزان 5/1 تا 2 ليتر در هكتار، در مرحله‌اي كه بوته در ذرت، حدود 20-15 سانتي‌متر طول دارد، استفاده شود.

زمان كاشت:

بهترين زمان كاشت اين گياه، زماني است كه دماي خاك، حدود 12 درجه سانتيگراد و درجه حرارت محيط بين 30-20 درجه سانتيگراد است. مناسب‌ترين رقم در استان گلستان، رقم SC704 است.

تراكم مناسب:

75-70 هزار بوته در هكتار

مقدار بذر:

30-25 كيلوگرم در هكتار

روش كشت:

با دستگاه‌هاي بذرافشان معمول در منطقه انجام مي‌شود. فاصله خطوط 75 سانتيمتر، حداقل عمق كشت، 4 سانتي‌متر و حداكثر آن، 7 سانتيمتر است.

عمليات داشت:

آبياري در اوايل دوره رشد و زمان تلقيح بسيار مهم است. آبياري به صورت نشتي است. نوبت آبياري بين 12-7 روز يكبار صورت مي‌گيرد.

نحوه و ميزان مصرف كود:

كود مورد نياز ذرت علوفه‌اي، 400 كيلوگرم اوره و 300 كيلوگرم فسفات آمونيوم در هكتار است. نيمي از كود اوره و تمامي كود فسفات و پتاس را قبل از كاشت، در هنگام آلوده‌سازي زمين استفاده مي‌كنند.

آفات و كنترل آنها:

براي كنترل آفت‌هاي مهم ذرت علوفه‌اي، يعني كرم ساقه‌خوار (سزاميا)‌ و كرم ساقه‌خوار اروپايي ذرت (پيرائوستا)، از سم‌هاي لاروين به ميزان يك ليتر در هكتار و يا لاروين و نواكرون به ترتيب به ميزان 1و 5/1- 1 ليتر در هكتار و يا اكامات و نواكرون به ميزان 5/1-1 ليتر در هكتار استفاده مي‌شود.

در اوايل كشت ذرت، گاهي وقت‌ها آفت آگروتيس (كرم طوقه‌بر) شايع مي‌شود كه بيشتر به خاطر رطوبت بيش از حد مزرعه در اوايل دوره رشد است. براي كنترل اين آفت، مي‌توان با تركيب سبوس آب و سم سوين، طعمه مسموم تهيه كرد و آن را به فاصله 5 سانتيمتري از بوته‌ها روي خطوط كاشت ريخت تا كرم‌ها از بين بروند.

برداشت ذرت علوفه‌اي:

زمان برداشت، هنگامي است كه ذرت از حالت شيري به حالت خميري تبدل شده باشد. در اين حالت، رطوبت دانه 70-60 درصد است. ذرت علوفه‌اي را با ماشين‌هاي مخصوص برداشت مي‌كنند و در انبارهايي سيلو كرده و در موقع لزوم، به مصرف خوراك دام مي‌رسانند.

زراعت سورگوم Shorghum Vulgar:

تيپ گل آن زودرس است و صفر فيزيولوژيك آن، 10 درجه سانتيگراد است و دماي بالاي 35 درجه سانتيگراد در گرده‌افشاي آن اختلال ايجاد مي‌كند. خاك مناسب براي كاشت سورگوم، خاك‌هاي رسي شني كه pH آن، حدوداً 8-5/6 مي‌باشد. تاريخ مناسب كاشت سورگوم، 15 فروردين لغايت اواخر ارديبهشت است. وزن هر دانه آن، 35-25 گرم است.

نوع رقم:

اسپيدفيد

ميزان بذر:

20-15 كيلوگرم در كشت آبي.

الگوي كاشت:

فاصله رديف‌، 75 سانتيمتر و عمق كاشت، 5/3 سانتيمتر و فاصله روي خط، 10-5 سانتيمتر.

آبياري:

آبياري اول و دوم در فاصله 5-4 روز بعد از آن، هر 12-10 روز يكبار. ضمناً بعد از هر چين‌برداري به آبياري نياز دارد.

علف‌هاي هرز مهم و مبارزه:

اوياسلام و قياق و علف‌هاي هرز تابستانه ديگر از علف‌هاي هرز مهم آن مي‌باشند. نحوه كنترل آنها، معمولاً با استفاده از كولتيواتور در روزهاي اوليه رشد گياه زراعي است و با استفاده از سموم شيميايي پيش رويشي و پس رويشي.

آفات مهم:

پيرائوستا (ساقه‌خوار اروپايي ذرت) كه به برگ‌ها حمله مي‌كند و در برگ‌ها، ايجاد سوراخ‌هايي مي‌كند كه به صورت مارپيچ پشت سر هم قرار گرفته‌اند.

سزاميا (ساقه‌خوار ذرت)، كه بيشتر به داخل ساقه نفوذ كرده و خودش را به قسمت‌هاي حساس گياه مي‌رساند.

مگس جوانه‌خوار: مبارزه با مگس جوانه‌خوار، با يكي از سموم نفوذي مانند ديميكرون به ميزان 1 ليتر در هكتار و زولون به ميزان 1 ليتر در هكتار و يا دورسبان، به ميزان 5/1 ليتر در هكتار.

نحوه پيشگيري:

كشت به موقع در فروردين ماه، جمع‌آوري بقاياي گياهي و شخم پاييزه. جمع‌آوري بقايا مثل خارج كردن و شخم پاييزه كه شامل يك شخم عميق كه خاك زيرين بالا آمده و همچنين خلل و فرج زندگي زندگي آفات به هم بريزد.

نحوه و ميزان مصرف كود:

فسفات آمونيوم، 300 كيلوگرم در هكتار قبل از كاشت و اوره، 400-300 كيلوگرم در هكتار كه يك سوم آن را همزمان با كاشت به زمين مي‌دهند و بقيه بعد از هر چين‌برداري با آبياري به مزرعه داده مي‌شود و پتاس، 300-250 كيلوگرم قبل از كاشت.

زمان برداشت:

معمولاً 7-6 هفته پس از كاشت و در مرحله اوايل گلدهي و بعد از آن، تقريباً 5-4 هفته يك بار، برداشت مي‌شود.

از آفات مهم ديگر سورگوم، شته‌ها هستند كه خسارت آنها بر روي سورگوم‌هايي كه پانيكول آنها باز است، كمتر است كه نحوه مبارزه با آن، استفاده از سم پريمور، زماني كه اولين خسارت مشاهده شد، به ميزان 5/0 كيلوگرم در هكتار است.

منشاء سورگوم:

سورگوم حدود 5000 سال قبل از آفريقا منشاء يافته است. بيشترين تنوع ژنتيكي سورگوم در اتيوپي و نواحي مجاور و شمال شرقي آفريقا موجود مي‌باشد. سورگوم آفريقا به هندوستان و چين انتقال يافته است.

گروه‌هاي زراعي:

گروه‌هاي زراعي سورگوم شامل سورگوم دانه‌اي، شيرين، علوفه‌اي و جارويي است.

مواد و وسايل لازم جهت اصلاح سورگوم يا توليد بذر هيبريد:

پاكت

گيره

ماژيك

لاين A

لاين B

لاين R

پاكت: جهت كنترل گرده‌افشاني

گيره: جهت محكم نگه داشتن پاكت براي خارج نشدن گرده‌ها

ماژيك: براي يادداشت برداري و زدن تاريخ

لاين A: لاين نر عقيم

لاين B: لاين نگهدارنده

لاين R: لاين برگرداننده باروري

بذر هيبريد:

هيبريد، يعني دو رگ به عبارت ديگر، بذري كه از دو لاين مختلف بدست مي‌آيد كه لاين پايه، مادري و لاين ديگر، پايه پدري و براي اينكه يك رقم مقاوم‌تر و قوي‌تر توليد كند و براي اين كار، بذر هيبريد توليد مي‌كنيم كه بذر هيبريد عملكر آن بيشتر است، يعني 25درصد توليد را افزايش مي‌دهد و براي جاافتادن مطلب، يك مثال زده مي‌شود كه در ازداوج غيرفاميلي، نتايج خلوص بالاتري دارند، چون پدر خالص‌تر و مادر هم خالص‌تر شده است، ولي در ازدواج‌هاي فاميلي، ژن تحليل مي‌رود و هرچند نسل جلوتر مي‌رود، از ميزان خلوص كاسته مي‌شود كه در اين مورد، استثنا هم وجود دارد كه امكان دارد اين اتفاق در بعضي موارد اتفاق نيفتد.

بذر هيبريد را بعد از چند سال ـ جهت اطمينان از دو عملكرد و مقاومت به آفات و استرس‌هاي محيطي ـ به زارع مي‌دهند،‌ به دليلي اينكه چند سال آن را مورد آزمايش قرار مي‌دهند. توليد بذر هيبريد مونوپلي است، يعني در اختيار شركت است، چون بذر هيبريد خيلي گران است و فقط شركت مي‌تواند آن را توليد كند. براي توليد بذر هيبريد، در ابتدا از يك مزرعه كوچك و بعداً براي توليد بذر هيبريد در سطح وسيع از مزرعه ايزوله استفاده مي‌كنند كه بايد دور تا دور آن تا 100 متر هيچ مزرعه‌اي نباشد كه همه به هم گرده دهند. يك واريته 14 سال و يك هيبريد، 10 سال براي معرفي به كشاورز زمان نياز دارد.

فلسفه هيبريد:

درست مانند انسان است كه قبلاً‌ ديدند اگر دو نفر از قوميت با هم ازدواج كنند، مثل سيستاني و محلي، نتاج حاصل، قوي‌تر مي‌شود، چون خالص‌ترند. در گياهان هم همين‌طور است، درست مثل قضيه ازدواج فاميلي و غيرفاميلي كه در انسان است كه اگر جمعيت‌ها از يك فاميل باشند، ازدواج زياد مطمئن‌ نيست، چون خلوص آنها پايين‌تر است و غيرفاميلي بهتر است، چون خلوص بيشتر است و دو فرد خالص هستند و نتاج حاصل بهتر مي‌شود. در گياهان، وقتي دو لاين خالص را با هم تلاقي و يا دو رگ مي‌گيرند، با آن هتروزيس يا حد اعلاي هيبريد مي‌گويند. توليد بذر قوي گياهان، دگرگشن است، زيرا از گياهان خودگشن بدست آوردن بذر هيبريد سخت است. به دليل اينكه چون توليد بذر سخت و گران است، به اين نكته هم اشاره مي‌كنيم كه هتروزيس هم هميشه اتفاق نمي‌افتد، زيرا كساني هستند كه نتاج آنها خالص نيست. بذر هيبريد، يك نسل قابل استفاده دارد و يكنواخت است كه ميزان يكنواختي آن، 5/99 درصد است كه پديده هتروزيس در نسل اول هيبريدها دارند، اتفاق مي‌افتد.

نحوه توليد بذر هيبريد در سورگوم

براي توليد بذر هيبريد، احتياج به لاين R, B, A داريم كه لاين A نر عقيم است كه نحوه بدست آوردن آن به دو روش اخته كردن و طبيعي است كه روش اخته كردن، خيلي سخت و وقت‌گير است و براي مزارع بزرگ كمتر از آن استفاده مي‌شود، ولي لاين A را به صورت طبيعي بدست مي‌آورند؛ به اين صورت كه دانشمندان گفته‌اند كه همانطور كه در بين انسان‌ها افرادي هستند كه نر عقيم هستند، حتماً در بين گياهان هم چنين گونه‌هايي هم وجود دارد.

آنها را كشت نمودند و به گياهاني برخوردند كه مادگي داشتند، ولي دانه گرده توليد نمي‌كردند و آنها را پيدا كردند و ژن نر عقيمي را از طريق تلاقي برگشتي ايجاد كردند كه لاين A يك لاين مادري است، يعني بذر مي‌دهند و تفاوت لاين A, B در همين يك ژن است، ولي از نظر شكل ظاهري، همه چيز شبيه به هم است. لاين B هم يك لاين نگهدارنده است و كار آن، اين است كه براي اينكه ما هر سال نر عقيم داشته باشيم، بايد لاين B را كنار آن بكاريم و لاين R هم يك لاين برگرداننده باروري است، يعني باروري به لاين A مي‌دهد. يك مطلب مهم در مورد تشخيص نر عقيمي اين است كه در بوته‌هاي نر عقيم، بساك‌ها كوچكتر، لاغرتر و قهوه اي است، در حالي كه در بوته‌هاي B لاين كه دانه گرده توليد مي‌كند، توپر، زرد و روشن است.

روش كار:

در اين روش، لاين B را كنار لايم A به صورت متناب يكي در ميان مي‌كاريم و لاين R را هم در جاي ديگر مي‌كاريم. از لاين B گرده مي‌گيريم و به لاين A مي‌دهيم. در اين بين، بايد دقت شود كه گرده‌ها در داخل پاكت كه قبلاً در زمان ظهور پانيكول زديم، خارج نشود. بر روي پانيكول نر عقيم لاين A كه قبلا‌ً پاكت زديم، منتقل مي‌كنيم، قبل از آن پاكت A را درمي‌آوريم و بعد پاكت B را روي آن قرار مي‌دهيم و زمان اتنقال دانه گرده را يادداشت مي‌كنيم.

اين كار را مي‌توانيم چندين بار انجام دهيم. با توجه به دانه گرده، لاين B و بعد از آن، پاكت جديد روي لاين B قرار مي‌دهيم و تاريخ را مي‌زنيم كه در اين بين، ما بايد در گرفتن دانه گرده و زدن آن به لاين A دقت كنيم كه گرده خارج نشود. ضمناً در زمان انتقال قبل از باز كردن پاكت لاين B، چند ضربه مي‌زنيم تا گرده آن داخل پاكت بريزد و براي زدن هيبريد با توجه به زبان گرده‌افشاني در لاين A و R لاين R را بر روي لاين A انتقال مي‌دهيم كه با توجه به رديف دو لاين است و بعد تاريخ مي‌زنيم كه براي توليد بذر هيبرد، گرده داشتن لاين R و آمادگي و گرده پذيري A لاين خيلي مهم است كه در سطح وسيع اين كار در بذر كاملاً ايزوله انجام مي‌شود و به صورت پاشش عمومي است كه توسط باد و .. است.

نحوه زدن هيبريد به اين صورت است كه مثلاً ابتدا لاين A را نگاه مي‌كنيم، مثل A31 مي‌بينيم، آماده گرده‌پذيري است، از روي سفيدي آن (خالي بودن بساك از گرده) و بعد به طرف R لاين مي‌رويم، مثلاً در خط R165 مي‌بينيم كه يك بوته گرده داده است، آن را روي A لاين منتقل مي‌كنيم و بر روي پاكت آن مي‌نويسيم: R165A31 يعني بذر هيبريد توليد مي‌شود. در اين بين، بوته‌هايي وجود دارند كه از نظر ارتفاع يا شكل برگ و...، متفاوت هستند كه به آنها OUT TYPE يعني خارج از تيپ مي‌گويند كه آنها را خارج مي‌كنيم. از رديف و دليل بوجود آمدن آنها، به دليل جابجايي بذر، بعضي از واريته‌هاي ديگر بوده كه توسط مورچه‌ها يا ... به رديف‌هاي ديگر آورده شده است و يا در اثر دگرگشني يا جنس يك ژن پاكوتاهي مغلوب به آلل غالب يافت مي‌شود و براي رسيدن به خلوص، حذف بوته‌هاي خارج تيپ خيلي مهم است.

زراعت ارزن دم روباهي

طول دوره رشد 120-110 روز است. گياهي C4 است، يعني گرمادوست هستند. با گرم شدن هوا، كشت مي‌شود. صفر فيزيولوژيك آن 10 درجه سانتيگراد است.

نوع رقم:

دم روباهي

تاريخ كاشت:

ارديبهشت‌ماه

نحوه كاشت:

با خطي كار غلات كشت مي‌شود، با اين تفاوت كه به جاي 12 سانتيمتر فاصله رديف، در فاصله 24 سانتيمتر كشت مي‌شود. روي خط 5 تا 4 سانتيمتر و عمق 5/0 تا 1 سانتيمتر.

مقدار بذر مصرفي:

20 كيلوگرم در هكتار

مقدار كود مصرفي:

50 كيلوگرم در هكتار كود فسفات آمونيوم قبل از كاشت

علف‌هاي هرز و نحوه مبارزه:

علف‌هاي هرز تابستانه و شيرين بيان، قبل از كاشت ترفلان و سونالان و بعد از كاشت از بازگران.

بيماري:

سفيدك دروغي

آفات:

پيرئوستا

آبياري:

آب قبل از كشت (هيرم‌كاري) و در صورت نياز، 2-1 مرتبه و بعد از آن، با آب باران.

برداشت:

در مرحله رسيدگي خوشه‌ها با استفاده از كمباين بذر آن جهت علوفه طيور برداشت مي‌شود.

شبدر برسيم

شبدر برسيم از جمله محصولاتي است كه براي تهيه علوفه دام كشت شده و علاوه بر آن، به دليل دارا بودن غده‌اي، تثبيت كننده ازت نقش مهمي در حاصلخيزي خاك ايفا مي‌كند و علوفه با ارزشي است كه مي‌تواند در پرواربندي‌ها و گاوداري‌ها و توليد شير و گوشت دامداري‌ها مورد استفاده قرار گيرد.

در سال جاري، بيش از 2000 تن محصول شبدر برسيم در استان سيلو شده است كه با توجه به استقبال بسيار خوب دامداران از علوفه سيلويي آن، سطح زير كشت آن، روند افزايشي داشته است كه سطح كاشت آن در سال 84-83 برابر با 2600 هكتار و توليد آن، معادل با 78000 تن بوده است.

كلزا

متعلق به جنس Brassica و از خانواده Cruciferea مي باشد.

گونه‌هاي كلزا:

شلغم روغني، خردل هندي، خردل سياه، كلم و خردل حبشي. چين با بيش از 5 ميليون تن دانه، عمده‌ترين توليدكننده كلزا در جهان است. دانه‌ي كلزاي پاييزه، كمي بزرگتر از دانه‌ي كلزاي بهاره است. وزن هزار دانه‌ي كلزاي پاييزه به 6-4 گرم و وزن هزار دانه‌ي كلزاي بهاره، 5/4-3 گرم بالغ مي‌شود. حداقل درجه حرارت لازم براي جوانه زدن آن 1+ درجه سانتيگراد است.

كلزا گياهي است عمدتاً خودگشن و ميزان خودگشني آن به بيش از 70% بالغ مي‌شود. گلها داراي 4 كاسبرگ، چهار گلبرگ و شش پرچم و مادگي دوبرچه‌اي است. دوپرچم گل كلزا، كوتاهتر از چهار پرچم ديگر است. طول دوره گلدهي در شرايط آب و هوايي معمولي، بين 30-24 روز است.

كلزا براي رشد خود، به pH حدود 7 نياز دارد و بين 10 تا 16 EC را تحمل مي‌كند.

تراكم بوته:

حداقل تعداد 60 بوته در مترمربع (استفاده از 6 كيلوگرم بذر)

كود:

140 كيلوگرم ازت، 60 كيلوگرم فسفر (p2o5)، 120 كيلوگرم پتاس (k2o)، 160 كيلوگرم آهك.

يولاف وحشي، از بدترين علف‌هاي كلزا مي‌باشد.

آفات:

انواع سوسك‌كش‌ها، شته‌ها، شپشك‌ها و حلزون‌ها

بيماري‌ها:

Sclerotinia, Plasmodiophora brassicae، بوتريتيس، پرونوسپورا و آلترناريا.

برداشت:

براي برداشت مستقيم با كمباين، بوته‌هاي كلزا بايد رسيده و كپسول‌ها خشك شده باشند. دانه‌ها در اين مرحله، همگي سياه‌رنگ هستند. در اين هنگام، دانه‌ها حدود 12-10 درصد رطوبت دارند.