دانلود گزارش کارآموزی تولیدات شرکت پارس مینو

« آشنایی کلی با مکان کارآموزی »

شرکت صنعتی پارس مینو ( سهامی عام ) در سال 1338 بصورت سهامی عام تاسیس وتحت شماره 6980 در اداره ثبت شرکت ها و مالکیت صنعتی به ثبت رسید و در مهر ماه سال 1360 مشمول بند « ب » قانون توسعه  و حفاظت صنایع ایران  و تحت پوشش سازمان صنایع ملی قرار گرفت.

تاریخچه کارخانه:

مقدمات اولیه کارخانه مینو در سال 1340 توسط آقای خسرو شاهی آماده شد .وبنا بر تصمیم گیری ایشان به نام فرزند بزرگشان « مینو » نامیده شد. در سال 1343 کارگاه آبنبات سازی که تولید آن در دو بخش آبنبات و تافی بود راهاندازی شد. این کارگاه به کارخانه مینوی خرمدره منتقل شد. اواخر سال 1343 کارگاه ویفر ، بیسکویت سازی ، لوازم آرایشی وبهداشتی ( بجای کارگاه سوخاری کنونی ) شروع بکار کرد که پس از آن آدامس دراژه در سال 1346 ، کارگاه پفک در سال 1347 و آدامس بادکنکی 1348 و  آدامس استیک در سال 1349 و نهایتا" در سال  1352از کارگاه تولید سوخاری بهره برداری شد. پس از سال 1352 زمین مجاور کارگاه ها خریداری شد و کارگاه دارویی به آنجا منتقل شد. تا سال 1359 مدیریت کارخانه به عهده آقای خسرو شاهی بود که تهران شامل دو بخش : بخش قاسم و پرسیس ( تولید اجناس صادراتی ) و کارخانه مینوی خرمدره تحت پوشش ایشان بود. سرانجام کارخانه در همان سال توسط دولت مصادره شد و زیر نظر سازمان گسترش صنایع ملی در آمد. در حال حاضر مدیر عامل مهندس امامی و کارگاه دارویی وغذایی تحت مدیریت متفاوت مشغول بکارند. مساحت کلی کارخانه220000 مترمربع است. کارگاههای غذایی تحت لیسانس انگلستان و کارگاههای آرایشی و بهداشتی تحت لیسانس پارس هستند که پس ازانقلاب بصورت مستقل عمل کرده . این کارخانه هم اکنون وابسته به بنیاد وتحت نظر سازمان صنایع ملی ایران است. در سال 1371 شرکت صنعتی پارس مینو از لحاظ صادرات در بین 75 شرکت صادر کننده  سازمان صنایع ملی ایران در مقام اول  قرار گرفت و دارای گواهی  ISO می باشد.

شرکت صنعتی پارس مینو کیلو متر 8 جاده مخصوص کرج در کنار شرکت پارسه قوه تحت پوشش گروه صنایع  ملی ایران یکی از عظیم ترین کارخانجات مواد غذایی در خاور میانه می باشد و در حال حاضر فعالیت خود را گسترش می دهد.

نوع تولیدات :

محصولات غذایی :

بیسکویت ،ویفر ، شکلات ، آدامس ،پفک نمکی ، سوخاری ،کشمش

محصولات دارویی:

قرص، آمپول، شربت، پماد، قطره

محصولات آرایشی - بهداشتی:

شامپو ،کرم، عطر، رنگ مو، ادو توالت، گلیسیرین

مقدمه:

 درک موقعیت تاریخی انسان در گذر از مرز قرن ها در ابعاد متفاوت ،گسترده وسیعی را در جنبه های مختلف در مقابل متفکرین  گسترده است آنچه در این میان بیش از هر موضوع دیگری اذعان به محدود بودن منابع غذایی در جهان ونیز پراکندگی غیر عادلانه آن در جوامع کنونی این حجم وسیع دندانهای گشوده را که با ضریب نزدیک به 3% در سال نیز در حال گسترش است.با چه غذایی می توان پر کرد؟ و با کدام فرضیه قابل قبول می توان نظریه ماستوس را مردود دانست و با تولیدی به حجم قرین به نیاز بیش از 7 میلیارد ی کره خاکی رسید.که این خود فقط بخشی ضروری از نیازهای بستری در قرن آتی است که آنها نیز هر یک به فاجعهای می مانند در همین ابعاد.

گفته می شود « سده بیست ویکم ، نزاع بر سر منابع غذا وآب خواهد بود ... »

منتزع از فاجعه جهانی موضوع ، اگر مسئله را در چهارچوب جغرافیایی کشورمان نیز مطرح نماییم ، سرزمین مقدسی که خداوند آب و هوای هفت اقلیم عالم را در آن به ودیعه نهاده و بر گستردۀ خاکش ثروتی عظیم و توانی بی کران منظور داشته است ، اگر شکر نعمتش  را با همت مردانه ای برنیاوریم و با گریز از وادی بی برنامگی و سر درگمی ،تصمیمات غیر منطقی ، روش های خلق الساعه و مدیریتهای ضعیف و غیر علمی نعمتش را سپاس نگوییم خیلی سریعتر از آنچه  به وهم گنجد ابعاد فاجعه ملموس خواهد بود 

سده بیستم میلادی هنوز به سالهای میانی نرسیده بود که نام آن را قرن اتم گذاشتند ودر همان سالها بود که نخستین بمبهای اتمی به دست آدمی آزمایش می شد وآزمایشگاه آن پهنه زیست محیطی خود آدمی و موجودات زنده دیگر انتخاب شده بود!چند سالی نگذشته بود نام دیگری بر روی این قرن نهادند و آن را « قرن تکنولوژی» یا «  قرن فن آوری » خواندند و در سالهای پایانی این قرن به قرن فضا ،قرن موشک و قرن کامپیوتر مشهور شد. هنوز در سالهای آغازین قرن 21 هستیم که نام « قرن غذا »را برایش برگزیدهاند واین نامی است که از سوی دانشمندان و متخصصان مواد غذایی انتخاب و بسیاری از جامعه شناسان وسیاستمداران نیز این حقیقت شگفت را پذیرفته اند که در قرن بیست ویکم هیچ گونه سلاح کشتار جمعی به کار گرفته نخواهد شد،اما نباید پنداشت که در قرن حاضر هیچ گونه تهدیدی برای آدمیان و موجودات زنده دیگر وجود نخواهد داشت ولحظه انفجار نزدیک است.

آنچه قطعی است و برخورد با آن گریزی نیست واقعیت حدود 80میلیون جمعیت در گذر از قرن حاضر است. در کشوری که در ابعاد فرهنگی در جدالی نامحدود با قدرت های جهانی است و در همین راستا الگویی معتبر که اگر خودمان را در این صفحاتی که در دسترس دارید، محدود به تربیت نیروی انسانی آن هم محدود در موضوع غذا  بدانیم، باری بس سنگین تر از توانمان بر دوش داریم. انتظاری که از شما عالمان در علوم غذایی  وشما صاحبان صنایع غذایی در گذر  از این راه داریم این است که در حصول به هدف یاریمان کنید ودر یافتن طریق معرف در این برهوت راهگشایمان باشید.

نمک طعام: نمک طعام به عنوان یک تشدید کننده طعم در محصولات استفاده می شود. به میزان ( 0/2-0/3 ) درصد. برخی موارد به عنوان نگهدارنده نیز کاربرد دارد.

نشاسته: نشاسته پلیمری از مولکول های گلوکز است. این ماده در بافت های گیاهی بصورت دانه های جدا از هم یا گرانول وجود دارد.

رنگ های مجاز خوراکی: رنگ های مجاز خوراکی جزء دسته رنگ های که بطور طبیعی وجود نداشته و به صورت سنتیتک ساخته می شوند. تایید شده را که محلول در آب هستندمی توان از طریق رسوب روی هیدروکسید آلومینیم به صورت پودری نامحلول در آب درآورد.حدود مجاز استفاده از این  رنگ ها در موارد مختلف متفاوت است.

آرد گندم : آرد گندم محصول عمده در تولید فرآورده های ی مثل بیسکویت  وکیک ها می باشد که دارای ترکیباتی چون پروتئین ، چربی ،هیدراتهای کربن و... می باشد که این ترکیبات بسته به نوع گندم ،منطقه کشت و درجه آرد متفاوت هستند.

روغن نباتی: روغن نباتی جهت افزایش طعم و انرژی همچنین قابلیت انعطاف و برش پذیری  بهتر محصولات استفاده می شود.

شیر خشک: شیر خشک هم از جهت افزایش ارزش غذایی ، طعم وحجم بیشتر کاربرد دارد و هم با خاصیت بافری خود تا اندازهای به عمل تخمیر فرمانتاسیون کمک می کند. در تهیه بیسکویت ها از شیر خشک بدون چربی به میزان 14-12% استفاده می کنند.

بی کربنات سدیم وآمونیوم: بی کربنات سدیم وآمونیوم ترکیب شیمیایی هستند که جهت  ترد کردن یا پوک کردن در محصولات استفاده می شود. لازم به ذکر است که در صورت استفاده از  بی کربنات آمونیوم دقت شود تا محصول نهایی بوی اوره یا آمونیاک به خود نگیرد.

پیرو فسفات : پیرو فسفات ترکیب شیمیایی است که جهت ترد کردن یا پوک کردن در محصولات استفاده می شود.

اسانس : اسانس ها موادی هستند که یا بصورت شیمیایی یا بصورت سنتیتک وجود داشته و جهت ایجاد طعم یا مزه یا عطر خاصی به کار میروند.

پودر کاکائو: پودر حاصل از آسیاب شدن دانه کاکائوتمیز شده،برشته شده را پودر کاکائو می گویند.

کره  کاکائو: کاکائو چربی خارج شده از پودر کاکائو که دارای (50-52) %چربی است را کره  کاکائو می گویند. که دارای نقطه ذوب 33 درجه.

لیسیتین: لیسیتین به منظور کاهش ویسکوزیته کره  کاکائو استفاده می شود.

متابی سولفیت سدیم : از دسته مواد شیمیایی مورد استفاده در تهیه محصول می باشد.دارای خاصیت نگهدارندگی با قلیایی کردن محیط.

گلوکز: یک مونو ساکارید است که در دسته قندهای احیاء کننده می باشد.

شربت اینورت: شربت اینورت حاصل از دو مونو ساکارید گلوکز و فروکتوز می باشد. قهوه ای رنگ است و برای استفاده باید خنثی شود.

آلبومین:یکی از چهار جزء اصلی پروتئین گندم است که در آب محلول بوده و در اثر حرارت منعقد می شود.

پودر نارگیل: از آسیاب شدن میوۀ نارگیل حاصل شده و در انواع بیسکویت های نارگیلی و شکلات پرشین استفاده می شود.

کارنو با واکس: پودری شبیه به پودر شیر خشک که کار آن ایجاد حالت براق در دراژه های مروارید می باشد. از برگ های درخت پالم بدست می آید.

کوپاژل CMC: امولسیفایرقوام دهنده شربت است که در تهیه آدامس کاربرد دارد. (کربوکسی متیل سلولز)

پودر آب پنیر: طعم دهنده وتقویت کننده

Base آدامس :  Base آدامس نامحلول در آببا منشأ گیاهی یا سنتیتیک(پلی اتیلن پارافین و آنتی اکسیدان ها وچیکل )  Base (15-30)% آدامس را تشکیل می دهد.

پودر شکر: پودر شکر به عنوان طعم دهنده و افزایش دهنده انرژی

پودر شکر: پودر شکر به عنوان طعم دهنده و افزايش دهنده انرژي

آشنايي کلي با مکان کارآموزي

گليسيرين : گليسيرين الکلي پلي هيدريک ، جاذب الرطوبه و نرم کننده ، اصلاح کننده کريستاليزاسيون است.

وانيل : وانيل معطر کننده طبيعي يا سنتتيک مشتق شده از ليگنين ليکدر هاي سولفيت آب پنير مي باشد.

کلسيم کلرايد: افزودني عمومي است.

دکستروز (گلوکز) : حاصل از ذرت که بصورت صنعتي در اثر حرارت و اسيد يا آنزيم بر نشاسته وهيدروليز آن گلوکز را توليد مي کنند.

عصارۀ مالت: قسمت اعظم در صنايع تخميري بکار گرفته مي شود. منبع آن آلفا آميلاز است که باعث هيدروليز نشاسته به قندهاي قابل تخمير مثل دکسترين و مالتوز مي شود.

اسيد سيتريک: آنتي اکسيداني خوراکي حاصل از تخمير محلول هاي قندي توسط کپک هاست، جاذب الرطوبه و ترش مزه است.

سوربيتول: الکلي پلي هيدريک تثبيت کننده رطوبت با حلاليت زياد است.

آمونيوم کلرايد : تقويت کننده خمير وتشديد کننده طعم در کالاهاي نانوايي ومنبع نيتروژن براي مخمرها.

« آزمايشات کنترل کيفيت »

آزمايشات کنترل کيفيت

واحد کنترل کيفيت وآزمايشگاه :

اين واحد شامل 4قسمت اصلي ميباشد:

آزمايشگاه شيمي مواد غذايي

آزمايشگاه ميکروبيولوژي مواد غذايي

دپارتمان توسعه وتحقيقات

کنترل کيفيت

آزمايشگاه شيمي مواد غذايي:

در اين آزمايشگاه با سه نوع ماده برخورد داريم که آزمايشهايمخصوص و مرتبط با آنها انجام ميگردد

الف)مواد اوليه خوراکي در صنعت غلات که عبارتند از:

آرد- روغن – شکر – نشاسته – شيرخشک - پودر آب پنير – پودر کاکائو – گلوکز- شربت اينورت – اسانس هاي مجاز خوراکي – رنگ هاي مجاز خوراکي – مواد افزودني مانند ليسيتين – بي کربنات آمونيوم - بي کربنات کلسيم وپتاسيم

ب)مواد بسته بندي :

سابقه بسته بندي مواد غذايي هنوز کاملا" مشخص نيست اما از زمان هاي بسيار قديم به روش هاي ابتدايي از بسته بندي مواد غذايي استفاده شده است به عنوان مثال ميتوان به کاربرد صدف هاي تو خالي ،الوار هايي تو خالي پوست حيوانات اشاره کرد.

تغير اساسي وعمده در وضعيت بسته بندي مواد غذايي را مي توان به صورت زير خلاصه کرد:

1-حفاظت از کيفيت وکميت موا د غذايي تا مرحله مصرف

2-سهولت در حمل ونقل و توزيع و مصرف مواد غذايي

آزمايشات کنترل کيفيت

3-ارائه اطلاعات مورد نياز در ماده اوليه کيفيت طول عمر و نحوه مصرف محصول

4-ارائه اطلاعات مربوط به امکان استفاده مجدد از ماده بسته بندي شده

5-سهولت امکان استفاده از ماده غذايي بسته بندي شده در صورتي که قرار است در چند نوبت از آن استفاده شود .

يکي از نکاتي که در اين آزمايشگاه در مورد مواد اوليه بسته بندي بايد مورد توجه قرار گيرد به شرح زير است

1-براي ماده غذايي سمي نباشد

2-از نظر شکل ظاهري مناسب باشد و توجه مصرف کننده را جلب کند وبتواند به فروش محصول کمک کند .

3-در برابر نور، رطوبت، گرما، چربي، گاز، بو مقاوم باشند .هر چند که در برخي موارد خاص بايد نسبت به نفوذ رطوبت و گاز قابل نفوذ باشد .

4-از نظر اقتصادي مقرون به صرفه باشد.

5-در برابر عوامل خارجي مانند ضربات مکانيکي،حشرات وميکروارگانيسم ها مقاوم باشند.

در حال حاضر مواد مورد مصرف در بسته بندي مواد غذايي شامل موارد زير است

1-فراوردهاي گياهي

2- فلزات

الف)سفال

3-سراميک

ب)شيشه

4-پلاستيک

بخش وسيعي از فراوردهاي گياهي کاغذ ها هستند . از ديگر موارد سلوفان ها ارز انواع MXXT/A، MXXT/S، M، CM مي باشد .

در اين کارخانه بيشتر از مواد بسته بندي گياهي يعني همان کاغذ ، انواع سلوفان و روکش هاي مخصوص استفاده ميشود.

آزمايشات کنترل کيفيت

ويژگي هاي مواد بسته بندي بايد با استانداردهاي ملي شماره 3341( ويژگي هاي جعبه هايي مقوايي مواد خوراکي) مطابقت داشته باشد.

روي بسته نيز بايد موارد ذيل درج شود :

نوع ونام فرآورده

نام ونشاني کامل محل توليد

نامواد متشکله (ترکيبات )

وزن خالص

شماره پروانه ساخت، وزارت بهداشت، درمان وآموزش پزشکي

شماره سري ساخت

قيمت براي مصرف کننده

شرايط نگهداري

تاريخ توليد و انقضاي مصرف ماه وسال

بار کد

آرم شرکت

عبارت ساخت ايران

آزمايشات کنترل کيفيت

ليست مواد شيميايي پودري انبار پايه کار آزمايشگاه شيمي مواد غذايي:

رديف نام فرمول

1) اتيلن گليکول 2

2) استات آمونيوم

3) بي کربنات پتاسيم 3

4) تيو سولفات سديم 3 22

5) دي سولفيت سديم 225

6) دکسترين 2 • n 6105))

7) سولفات هيدروژن سديم 2 • SaN

8) سود O

9) سولفات آمونيمO S2H)N)

10) تارتارات مضاعف سديم پتاسيم2 •6N 44 k

11) ساکارز 1

12) تيتانيوم دي اکسايد i T

13) تري سديم سيترات . 73a

14) دي فنيل آمين1

15) دي فروکتوز (کريستال) 616

آزمايشات کنترل کيفيت

ليست مواد شيميايي پودري آزمايشگاهي غذايي پارس مينو

رديف نام فرمول

1) فنل فتالئين

2) کربنات سديم 3OC Na

3) کربنات پتاسيم 3OC 2K

4) کربنات کلسيم 3OC aC

5) کرومات پتاسيم 4OrC2K

6) نشاسته (C6105)8

7) نيترات پتاسيم 3ON K

8) نيترات جيوه O2H2.2(3 ON) 2 gH

9) نيترات سرب 3(3ON) bP

10) نيترات نقره 3O N gA

11) هيدروکسيد پتاسيم HO K

12) هيدروکسيد باريم O2H8. 2(HO) aB

13) يدات پتاسيم 3 OIK

14) يدور پتاسيم I K

15) مرفولين ON9H4C

16) تولوئن 8H7C

17) تري کلر اتيل 3 lC 2 H C

آزمايشات کنترل کيفيت

ليست مواد شيميايي پودري آزمايشگاهي غذايي پارس مينو

رديف نام فرمول

18) تري اتانول آمتين 3ON 5H6C

19) دي کلرو بترن 2lC 4H6C

20) کلروفرم 3lC C H

21) متانول O 3H C

22) يد 2I

23) آب اکسيژنه 22

24) اتيلن گليکول 2

25) پتروليوم

26) يد هانوس

آزمايشات کنترل کيفيت

ليست مواد شيميايي مايع آزمايشگاه غذايي پارس مينو

رديف نام فرمول

1) اسيد سولفوريک 98% 4 So H2

2) اسيد استيک CH3CooH

3) اسيد کلريدريک HCL

4) اسيد نيتريک 3ON H

5) اسيد فرميک H ooCH

6) اسيد پر کلريک HCLo4

7) اسيد فسفريک o4P3H

8) استات اتيل C4H8O2

9) آميل الکل O12H5C

10) آمونياک 25% 3HN

11) اکتان 18 H8C

12) استيک آنهيدرِِيد O2 (CH3CO )

13) برم

14) بترن

15) بوتانول Ho 3 ( 2CH) 3HC

16) بترآلوهيد oHC5H6C

17) پروپانول HO 2HC2HC3HC

18) نپريدين N5H5C

آزمايشات کنترل کيفيت

آزمايشات کنترل کيفيت آرد :

عنوان سند : دستورالعمل روش آزمون اندازه گيري اسيديته

رفرانس : استاندارد شماره 103 آرد

مواد مورد نياز:

- محلول هيدرواكسيد سديم 10/ نرمال

- الکل اتليک 67% خنثي شده

- محلول فنل فتالئين (3 گرم در 100 ميلي ليتر الکل)

روش كار -

10گرم نمونه را در ارلن ماير 125 ميلي ليتري بريزيد 50 ميلي ليتر الکل اتليک به آن افزوده و در آن را گذاشته و با بهم زن برقي به مدت 5 دقيقه و يا با دست به مدت 10 دقيقه بهم بزنيد. را مدتي ساکن گذاشته تا مواد داخل آن ته نشين شود. سپس محلول بالايي را از کاغذ صافي عبور مي دهيم . در طول عمل صاف کردن شيشه ساعت را روي قيف قرار داده تا از تبخير الکل جلوگيري شود . سپس 25 ميلي ليتري از محلول صاف شده را در يک ارلن ماير ريخته و 3 قطره فنل فتالئين به آن افزوده وبا محلو ل هيدرواكسيد سديم0.1 نرمال تيتر نمائيم به محض ظاهر شدن رنگ صورتي عمل تيتر اسيون را متوقف نموده و مقدار سود مصرفي را يادداشت مي کنيم .

محاسبه : 2 × ميلي ليتر هيدرواكسيد سديم 10/ نرمال : عدد اسيديته

آزمايشات کنترل کيفيت

عنوان سند : دستورالعمل روش آزمون اندازه گيري اسيديته

رفرانس : استاندارد شماره 103 آرد

اندازه گيري اسيديته روش Kent Jonesانجام شود.

مواد مورد نياز:

- محلول هيدرواكسيد پتاسيم 0/05 نرمال

- اتر نقت با نقطه جوش 40-60 درجه سلسيوس

- مخلوط بنزن و الكل اتيليك - 100ميلي ليتر بنزن و 100ميلي ليتر الكل اتيليك را با هم مخلوط نمائيد. سپس 2 ميلي ليتر محلول فنل فتالئين 1درصد به آن اضافه نموده و با محلول 0/05 نرمال هيدرواكسيد پتاسيم رنگ آن را تا حد صورتي كم رنگ تنظيم نمائيد.

روش كار –

10گرم آرد را با اتر نفت وسيله دستگاه سوكسله يا نوع ديگر دستگاه استخراج چربي براي مدت 16ساعت عمل استخراج را انجام دهيد. سپس حلال آن را جدا نموده و باقيمانده را در 50ميلي ليتر مخلوط بنزن و الكل اتيليك حل نموده و آن را وسيله محلول هيدرواكسيد پتاسيم 0/05 نرمال تا رنگ صورتي رنگ تيتر نمائيد.

محاسبه :

نتيجه را بر حسب مقدار ميلي ليتر هيدرواكسيد پتاسيم نرمال مصرف شده براي 100 گرم آرد و يا بر حسب ميلي گرم هيدرواكسيد پتاسيم لازم براي خنثي كردن 1گرم چربي تعيين نمائيد.

1ميلي ليتر هيدرواكسيد پتاسيم 0/05 نرمال مساوي است با 2/8ميلي گرم هيدرواكسيد پتاسيم.

آزمايشات کنترل کيفيت

عنوان سند : دستورالعمل روش آزمون اندازه گيري PH

رفرانس : استاندارد شماره 37 بيسکويت

وسيله مورد نياز ـ دستگاه PHمتر

روش كار :

10گرم بيسكويت را با 100ميلي ليتر آب مقطر تازه جوشيده شده كاملا مخلوط نموده بگذاريد مدت 20دقيقه بماند و ته نشين گردد. سپس بدون صاف كردن ، PHمحلول فوقاني را به وسيله PH متر كه قبلا با توجه به PHمحلول ، با محلول بافر تنظيم شده است تعيين نمائيد.

عنوان سند : دستورالعمل روش آزمون تعيين خاكستر غلات ,حبوبات و فرآورده‏هاي آنها:

رفرانس : استاندارد شماره 2706

دوروش براي تعيين خاكستر غلات و فرآورده‏هاي آنها در نظر گرفته شده است اختلاف اصلي بين دو روش درجه حرارت بكار رفته براي سوزاندن مواد و در نتيجه كاربرد آنها ميباشد. در يك روش درجه حرارت 900±25 درجه سلسيوس و در روش ديگر 550±10 درجه سلسيوس ميباشد. براي تعيين ميزان خاكستر غلات , حبوبات و فرآورده‏هاي آنها در صنايع آسياب كردن وآرد سازي و همچنين درارتباط با معاملات بازرگاني درجه حرارت 900±25 درجه سلسيوس بكار برده ميشود زيرا اين روش سريع‏تر است.

روش ديگر 500±10 درجه سلسيوس كندتر بوده ولي عموميت بيشتري دارد.

1 - روش اول كه مواد در درجه حرارت 900±25 سوزانده ميشود براي غلات و غلات آسياب شده كه مورد مصرف انسان است بكار برده ميشود.

2 - روش دوم كه مواد دردرجه حرارت 550±10 سوزانده ميشود درموارد زيركاربرد دارد.

- فرآورده‏هاي غلات غير از محصولات آسياب شده كه مورد استفاده انسان قرار مي‏گيرد.

- آرد و غلات تركيبي كه براي ساختن محصولات رژيمي بكار برده ميشود.

- حبوبات و فرآورده‏هاي آن

- روش (2) را نبايستي براي تعيين خاكستر غلات و فرآورده‏هاي آن كه مورد استفاده انسان قرار مي‏گيرد بكار برد. از روش (1) كه سريع ‏تر انجام ميگيرد بيشتر در قرار دادهاي تجاري استفاده ميشود.

آزمايشات کنترل کيفيت

هيچكدام از اين دو روش براي تعيين خاكستر غلات و فرآورده‏هاي آن كه براي خوراك دام مورد استفاده قرار مي‏گيرد نشاسته و فرآورده‏هاي آن همچنين براي بذور و غلات و حبوبات بكار برده نمي شود.

ميزان خاكستر- عبارتست از باقيمانده حاصل ازسوزاندن مواد طبق شرايط مذكوردراين روش اصول روش: سوزاندن تكه آزمونه در مجاورت هوا و درجه حرارت 900±25 تحت شرايط مذكور درروش ( الف ) يا ( ب ) تا سوختن كامل مواد آلي و توزين باقيمانده حاصل .

معرف: اتانول كه درجه خلوص آن از 95 درصد حجمي كمتر نباشد و يا روغن نباتي كه در اثر سوختن باقيمانده بجا نگهدارد.

وسائل:

آسياب - آسيابي كه براي نرم كردن دانه‏هاي كامل و يا مواد درشت بكار برده ميشود بايد داراي مشخصات زير باشد.

الف - تميز كردن آن آسان بوده و تا جائيكه ممكن است فضاي مرده آن كم باشد.

ب - بتوان بوسيله آن عمل نرم كردن را بطور سريع و يكنواخت و بدون ايجاد حرارت قابل ملاحظه‏اي انجام داد و تا جائيكه ممكن است تماس آن با هواي خارج كم باشد.

2. ظرف براي سوزاندن مواد - ظرف مورد استفاده ترجيحا از پلاتين يا هر نوع مواد ديگري بوده كه تحت شرايط آزمايش مواد روي آن بلا اثر باشد و حداقل 20 ميلي ليتر ظرفيت داشته باشد. قسمت تحتاني ظرف بايد صاف بوده و حداقل سطح آن 15 سانتي متر مربع باشد مثلا ظرف با قطر 50-55 ميلي متر و بلندي 25-20 ميلي متر براي تميز كردن ظرف ( نو و يا كاركرده ) ابتدا آنرا با اسيد كلرئيدريك رقيق جوشانده و بعد با آب معمولي و سپس با آب مقطر بايد كاملا شست و بلافاصله قبل از استفاده ظرف را در كوره و درجه حرارتي كه طبق روش مربوطه براي سوزاندن مواد بكار برده شود قرار داده و آنرا حرارت داد و سپس در دستگاه خنك كن بگذاريد و تا حرارت محيط آنرا سرد نموده و با دقت 0/0001 گرم توزين نمائيد.

3. گرم كن الكتريكي يا چراغ گاز

آزمايشات کنترل کيفيت

4. كوره الكتريكي - با گردش هواي كافي مجهز به دستگاه تنظيم درجه حرارت و داراي پوشش نسوز كه در درجه حرارت خاكستر كردن ذراتي از آن جدا نگردد و بتوان درجه حرارت آنرا در حدي كه براي روش مربوط مشخص شده است تنظيم نمود.

5. دستگاه خنك كن - اين دستگاه بايد مانع جذب رطوبت وسيله مواد باشد.( مثلا دسيكاتوري كه داراي مواد جاذب الرطوبه موثر باشد مناسب است مانند كلرور كلسيم , سيلكاژل وغيره )

ميله شيشه‏اي كه يك سر ان پهن شده باشد.

ترازوي آزمايشگاهي

صفحه صاف مقاوم در مقابل حرارت

روش كار:

- روش تهيه آزمونه :

الف ـ غلات و يا حبوبات كامل و يا محصولات درشت : آسياب را روشن نموده ابتدا چند گرم نمونه را داخل آن بريزيد و پس از نرم كردن آنرا دور ريخته سپس 2-6 گرم از نمونه را برداريد ( مقدار نمونه بستگي به خاكستر مورد انتظار دارد ) در مورد دانه‏هاي كامل غلات و حبوبات بهتر است كه كل مواد نرم شده را بعنوان نمونه مورد آزمايش بكار برد كه بدين ترتيب از تفكيك قسمتهاي مختلف دانه جلوگيري شود.

ب ـ مواد نرم شده : مواد نرم شده كه اندازه ذرات آنها كمتر يا مساوي 1/7 ميلي متر بوده و يا اينكه كمتر از 10 درصد جرمي آن از يك ميلي متر بزرگتر و بيش از 50 درصد جرمي آن از 0/5 ميلي متر كمتر باشد نياز به نرم كردن بيشتر ندارد.

- تكه آزمونه : تقريبا 2-6 گرم ( بسته به ميزان خاكستر مورد انتظار ) از آزمونه را داخل ظرف جهت سوزاندن كه آماده و توزين شده باشد ريخته و بدون اينكه فشاري به آن وارد شود پخش نمائيد تا تشكيل لايه يكنواختي بدهد. و بطور سريع با دقت 0/001 گرم آنرا توزين نمائيد. ميزان مواد پخش شده درسطح ظرف نبايستي از 0/3 گرم درهر سانتي متر مربع تجاوز نمايد.

ـ محاسبه رطوبت : سريعا ميزان رطوبت را طبق استانداردهاي مربوطه تعيين نمائيد.

آزمايشات کنترل کيفيت

ـ آماده سازي مواد جهت سوزاندن: بمنظورخاكستر كردن بطور يكنواخت، نمونه آزمايش داخل ظرف را قبل ازعمل سوزاندن اوليه با1-2ميلي ليتراتانول يا روغن نباتي مرطوب نمائيد.

ـ روش الف :

1 ـ سوزاندن اوليه : در كوره الكتريكي را باز نموده و ظرف محتوي نمونه مورد آزمايش براي سوزاندن را در دهانه كوره كه قبلا درجه حرارت ان به 900±25 درجه سلسيوس رسيده است قرار دهيد تا اينكه مواد داخل ظرف بسوزد دقت شود كه از احتراق سريع مواد كه موجب پرتاب شدن ذرات آن به خارج ميشود جلوگيري گردد.

2 ـ سوزاندن كامل : به مجرد اينكه شعله حاصل از سوختن مواد داخل ظرف تمام شد بدقت ظرف را داخل كوره كه درجه حرارت آن 900±25 درجه سلسيوس تنظيم شده است قرار دهيد عمل سوزاندن را تا سوختن كامل مواد و هر نوع ذرات كربن باقيمانده ادامه دهيد.

يادآوري 1 ـ در اين درجه عمل سوزاندن نمونه‏اي كه خاكستر آن از 1 درصد جرمي كمتر باشد در مدت 2 ساعت كامل خواهد شد.

3 ـ تعيين خاكستر : پس از اينكه عمل سوزاندن كامل گرديد و رنگ ثابتي بدست آمد ظرف را از داخل كوره خارج نموده و آنرا براي مدت يك دقيقه روي صفحه مقاوم در مقابل حرارت قرار دهيد تا خنك شود.

بعد آنرا داخل دستگاه خنك كن قرار دهيد تا اينكه سرد شود.

به مجرد اينكه درجه حرارت آن به درجه حرارت محيط رسيد بسرعت آنرا با دقت 0/0001 گرم توزين نمائيد.

يادآوري 2 ـ در مواردي كه يك سري نمونه آزمايش ميشود در يك زمان بيش از 4 نمونه داخل دستگاه خنك كن قرار ندهيد.

ـ روش ب :

1 ـ سوزاندن اوليه : ظرف محتوي نمونه آزمايش را روي گرم كن الكتريكي يا چراغ گاز قرار دهيد و آنرا با دقت حرارت داده تا مواد داخل ظرف بسوزد دقت نمائيد كه عمل سوختن بطور سريع انجام نشود زيرا در غير اينصورت ذرات مواد به خارج پرتاب خواهد شد.

2 ـ سوزاندن كامل : به مجرد اينكه شعله حاصل از سوختن مواد داخل ظرف تمام شد ظرف

آزمايشات کنترل کيفيت

را بدقت داخل كوره الكتريكي كه قبلا درجه حرارت آن روي 550±10 درجه سانتيگراد تنظيم شده است قرار دهيد. عمل سوزاندن را آنقدر ادامه دهيد كه مواد داخل ظرف و ذرات كربن باقيمانده در خاكستر بطور كامل بسوزد.

يادآوري 3 ـ بمنظور تسريع عمل سوزاندن نمونه مورد آزمايش ظرف محتوي خاكستر را از داخل كوره بيرون بياوريد و آنرا روي صفحه مقاوم در مقابل حرارت قرار داده و خاكستر محتوي ظرف را با چند قطره آب مقطر مرطوب نموده و ذرات كربن خاكستر را با ميله شيشه‏اي مالش دهيد. سپس ميله شيشه‏اي را با آب مقطر شسته بطوريكه آب شستشو داخل ظرف محتوي خاكستر بريزد . بعد بگذاريد آب آن تبخير شده و آنوقت ظرف محتوي خاكستر را داخل كوره قرار داده و با دقت و به تدريج آنرا حرارت دهيد.

3 ـ توزين خاكستر باقيمانده : موقعيكه عمل خاكستر كردن كامل گرديد ظرف محتوي خاكستر را از داخل كوره بيرون آورده و براي مدت يك دقيقه روي صفحه مقاوم در مقابل حرارت قرار داده تا سرد شود سپس آنرا داخل دستگاه خنك كن قرار دهيد بمجرد اينكه درجه حرارت آن به درجه حرارت محيط رسيد سريعا آنرا با دقت 0/0001 گرم توزين نمائيد.

يادآوري 4 ـ در مواردي كه يك سري نمونه آزمايش ميشود در يك زمان بيش از 4 نمونه داخل دستگاه خنك كن قرار ندهيد.

عمل حرارت دادن سرد كردن و توزين را تا موقعيكه اختلاف بين دو توزين متوالي و بفاصله يكساعت حرارت دادن از 0/0002 گرم تجاوز ننمايد ادامه دهيد.

ـ تعداد آزمايش : حداقل لازم است دو آزمايش روي يك آزمونه انجام پذيرد.

ـ روش و فرمول محاسبه : خاكستر حاصل به حسب درصد جرمي ماده خشك از رابطه زير بدست مي‏آيد.

100 100

————— × ————— × M1= درصد خاكستر

mo 100 - H

كه در آن : mo= جرم تكه آزمونه برحسب گرم

M1 = جرم خاكستر باقيمانده (الف-3 و ب-3) برحسب گرم

H = درصد جرمي رطوبت تكه آزمونه برحسب گرم

آزمايشات کنترل کيفيت

در صورتيكه نتيجه تكرار رضايتبخش بود متوسط دو محاسبه را تعيين نمائيد.

ـ تكرار آزمايش : اختلاف بين دو آزمايش انجام شده بطور هم زمان و يا دو آزمايش انجام شده به وسيله يك نفر كه متواليا و با سرعت انجام شده باشد نبايد از مقادير زير تجاوز نمايد.

- 0/02 قدر مطلق براي خاكستر كمتر از 1 درصد جرمي

- 2 درصد متوسط خاكستر براي خاكستر بيشتر از 1 درصد جرمي

اگر اختلاف از حدود فوق الذكر تجاوز نمايد آزمايش دو گانه بايستي تكرار شود .

ـ گزارش آزمايش: گزارش آزمايش بايستي روش بكار برده شده و نتايج حاصل را نشان دهد . همچنين بايد هر نوع شرايط عمل كه در اين روش مشخص نشده و يا اينكه بعنوان شرايط اختياري در نظر گرفته شده است و بالاخره هر نوع شرايطي كه روي نتيجه عمل موثر باشد بخصوص شرايط زير در گزارش قيد گردد.

- درجه حرارتي كه براي خاكستر كردن بكار برده شده است.

- مصرف اتانول و يا روغن نباتي

گزارش بايستي شامل كليه جزئيات براي تشخيص كامل نمونه باشد.

عنوان سند : دستورالعمل روش اندازه‏گيري خاكستر كل

شماره سند :CLWIO 75

رفرانس : استاندارد شماره 3332 پروتئين

وسايل لازم :

- بوته آزمايش پلاتيني يا چيني - اجاق برقي

- كوره برقي - دسيكاتور

- ترازوي حساس با دقت يكدهم ميلي گرم

شرح آزمايش:

2 گرم از آزمونه را با دقت يكدهم ميلي گرم وزن كرده و آن را در يك بوته آزمايش كه قبلا با همين دقت وزن شده با شعله مناسب آتش زده و حدود يك ساعت بسوزانيد . سپس عمل آتش زدن را با قرار دادن نمونه در داخل يك كوره با دماي 550 تا 600 درجه سلسيوس ادامه دهيد

آزمايشات کنترل کيفيت

تاخاكستر سفيد رنگ شده و اثري از ذرات كربن سياه رنگ ديده نشود. سپس بوته را در داخل دسيكاتور سرد كرده و وزن نمائيد. عمل قرار دادن در كوره

را هر نيم ساعت تكرار كنيد تا اختلاف وزن بين دو توزين كمتر از يك ميلي گرم بشود و در اين حالت كمترين وزن را يادداشت كرده و مبناي محاسبه قرار دهيد .

يادآوري - خاكستر را براي اندازه‏گيري خاكستر غير محلول در اسيد نگهداريد

روش محاسبه : مقدار خاكستر تام را با روش زير محاسبه كنيد .

(M2 - M1 )

100 × —————— = خاكستر تام ( بر مبناي را ماده خشك ) برحسب درصد وزني

M1 – M

M2= وزن بوته آزمايش با خاكستر برحسب گرم

M1= وزن بوته آزمايش خالي برحسب گرم

M = وزن بوته آزمايش با نمونه خشک مورد آزمايش( برحسب گرم )

عنوان سند : دستورالعمل روش آزمون اندازه گيري خاكستر غير محلول در اسيد

رفرانس : استاندارد شماره 37 بيسکويت

وسايل و و محلول مورد نياز :

1) بوته چيني يا پلاتيني 2) كوره الكتريكي 3) حمام آب

4) دسيكاتور 5) اسيد كلريدريك 5نرمال

روش كار:

مقدار 5ـ 2گرم نمونه را خرد كرده و به دقت در بوته چيني يا پلاتيني كه قبلا به وزن ثابت رسيده است وزن كنيد. سپس در كوره 060 درجه سلسيوس قرار داده تا به رنگ سفيد مايل به خاكستري درآيد. بوته را از كوه خارج نموده و درحرارت محيط سرد نمائيد. 25ميلي ليتراسيد كلريدريك 5نرمال به آن افزوده و با شيشه ساعت آن را بپوشانيد و به مدت 10دقيقه روي بن

آزمايشات کنترل کيفيت

ماري در حال جوش قرار دهيد. گاهگاهي آن رابهم زده سپس توسط كاغذ صافي صاف نمائيد. كاغذ صافي را با آب مقطرآنقدر بشوئيد تا آب شستشو عاري ازاسيد كلريدريك گردد. ( با بكار بردن كاغذ تورنسل آبي ). كاغذ صافي را مجددا در داخل همان بوته قرار داده بسوزانيد ودر كوره خاكستر نمائيد. بعد بوته را دردسيكاتور سرد كرده و وزن نمائيد. 25 ميلي ليتر اسيد كلريدريك را توسط يك كاغذ مشابه صاف نموده و آن را در يك بوته چيني يا پلاتيني كه قبلا به