دانلود پروژه کارآموزی سازه بتن آرمه در شرکت ورکات

فصل اول

معرفی پروژه

معرفی کلی

این ساختمان با کارفرمای شخصی و کاربری مسکونی در زمینی به مساحت سند برابر 200 مترمربع و مساحت پس از اصلاحی 187 مترمربع در سه طبقه و همراه با زیرزمین و پیلوت بنا شده است. اسکلت سازه به صورت بتنی است.

سه طبقه بصورت پلان معماری تیپ و هر یک به مساحت 9/106 مترمربع بنا شده است. در زیرزمین چهار انباری همراه با تاسیسات حرارتی جمعاً به مساحت 2/125 مترمربع قرار دارد.

در طبقه همکف (پیلوت) سه واحد پارکینگ در نظر گرفته شده است. زمین به صورت مستطیل کامل بوده و طول و عرض ان به ترتیب 70/18 و 10 متر است.

این ملک در زمین جنوبی واقع است و از طرف چپ و راست و کوچه پشتی توسط همسایه محصور گردیده است.

مشخصات فنی

کلیه این مشخصات براساس نقشه های اجرایی سازه بیان شده است.

بتن

بتن مصرفی در شالوده ها و کلیه عناصر سازه ای از قبیل تیرها و ستونها و سقف از نوع B 300 است.

مقاومت فشاری بتن 28 روزه ، 300 کیلوگرم بر سانتی مترمربع است روی نمونه‌های مکعبی به ابعاد cm10* cm20* cm20.

مقاومت 28 روزه حداقل روی نمونه های سیلندری 250 کیلوگرم بر سانتی‌مترمربع بروی نمونه سیلندری به ابعاد: قطر 6 اینچ و ارتفاع 2 اینچ.

عیار سیمان در بتن حداقل 350  کیلوگرم سیمان در هر مترمکعب بتن.

بتن مگر مصرفی در زیر پی ها می بایستی دارای حداقل دارای 150 کیلوگرم سیمان در هر مترمکعب بتن باشد.

سیمان مصرفی از نوع سیمان مصرفی تیپ I است. مگر اینکه آزمایشگاه معتبر سیمان نوع دیگری را پیشنهاد کند.

آب مورد استفاده در بتن باید مطابق مشخصات منتشر شده از سوی موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران باشد.

آب، مصالح سنگی و طرح اختلاط (Mix Design) باید مورد تأیید آزمایشگاه معتبر باشد.

سطوحی که به علت قطع بتن ریزی بوجود می آید باید :

الف) محل آن دقیقاً با نظر مهندس ناظر انتخاب شود.

ب) قبل از بتن ریزی مجدد مسطوح تماس کاملاً پاک و مرطوب شده و با دوغاب سیمان پرمایه آغشته گردد.

استفاده از هرگونه مواد اضافی در بتن (Admixtures) فقط با موافقت کتبی مهندس ناظر مجاز است.

از بتنهای ساخته شده برای اجرا باید روزانه حداقل 2 نمومنه مکعبی و یا سیلندری با نظر مهندس ناظر تهیه و توسط آزمایشگاه معتبر مورد آزمایش قرار گرفته و نتیجه به دستگاه نظارت ارائه شود.

حداقل پوشش روی میلگردها به قرار زیر است:

الف) برای پی‌ها و سایر اعضای اصلی سازه که در تماس مستقیم با زمین هستند 5
/7‌ سانتی متر.

ب) اگر پس از قالب برداری سطوح بتن در مصرفی هوا هستند. 5 سانتی متر

ج) برای دال ها و دیوارها که مستقیماً در معرفی زمین و هوا نیستند. 3 سانتی متر

قالبها

قالبهای بایستی طوری ساخته شدند که در موقع بتن ریزی به صورت استوار در محل خود باقی مانده و از نفوذ شیره بتن به خارج جلوگیری کنند.

آرماتورها

کلیه میلگردها از نوع (A-III) آجدار با حد جاری شدن 4000 کیلوگرم بر سانتی‌مترمربع است.

تمامی آرماتورها باید به صورت سرد خم شوند.

در شالوده ها سفره زیرین آرماتور باید به کمک قطعات ماسه سیمان که با مفتولهای نرم به میلگردها بسته می شوند یا زیرسیریهای پلاستیکی از کف قالب بالاتر نگهداشته شده.

آرماتورهای شناژ باید حداقل cm 50 داخل فونداسیون ادامه یابد.

معرفی سیستم سازه‌ای

این ساختمان به صورت اسکلت بتنی ساخته شده است.

در هر دو جهت قالبتهای قسمتی هستند.

سیستم سقف این پروژه از نوع تیرچه بلوک است.

فصل دوم

آرماتورگذاری

حمل و تخلیه و انبار کردن میله گردها

در این پروژه باتوجه به محل یک جادو یک موسسه کلیه میلگردهای موردنیاز در پروژه و در اختیار داشتن محل دپوی مناسب میله گردها، کلیه میلگردهای خریداری شده توسط یک دستگاه تریلر کفی به محل کارگاه حمل شد.

در هنگام تخلیه میلگردها باید توجه داشته باشیم که ضمن صدمه وارد نشدن به کارگران، خود میلگردها نیز صدمه نبیند.

برای انجام عمل تخلیه از دیلم استفاده شده بود که برای اهرم کردن در زیر میلگرد و تخلیه تک تک میلگردها بهره گرفته شود.

برای تخلیه میلگردها با دیلم بوسیله چند عدد الوار سطح شیبدرای از کفی تا روی زمین ایجاد کردیم تا میلگردها بتوانند بغلتند و در نتیجه افتادن روی زمین آسیب نبینند.

در دپوی میلگردها چهار مورد حائز اهمیت است.

1. سهولت تشخیص میلگردها از هم

2. جلوگیری از کج شدن میلگردها

3. جلوگیری از خورده شدن میلگردها

4. سهولت برداشتن میلگردها و حمل آن به محل موردنیاز

باتوجه به زمان حضور بنده در این پروژه، در هنگام انجام این مرحله امکان کسب این اطلاعات نبود که این نکات با لطف مهندس ناظر محترم پروژه در اختیارم قرار گرفت که در این مقال عرضه شد.

برش میلگرد

در هر مرحله که نیاز به استفاده از آرماتور داریم باید عمل بریدن آن انجام شود. مثلاً‌ در تیرها و ستونها و … که به شرح زیر این عمل را انجام می دهیم.

میلگردهایی که طبق جدول آرماتور (Reinforcment Schedule) در اعضای
بتن آرمه بکار می روند دارای طول و شکل مشخصی هستند. طولهای مزبور باید از یک شاخه 12 متری بریده شوند. به همین دلیل بهتر است طول میلگردهای مورد استفاده در اعضا، به نحوی باشند که بر 12 قابل تقسیم باشند. یعنی طولهایی برابر 2/1 و 2 و 4/2 و 3 و 4 و 6 متر داشته باشند تا به این ترتیب مقدارا فت و ریز به حداقل برسد.

قبل از بریدن میلگردها به طول لازم، باید آنها را روی میز آرماتوربندی که طول آن تقریباً‌ 9 متر و عرضش در حدود 1 متر است قرار داده و با گچ طولهای لازم را علامت‌گذاری کرد. برای بریدن میلگردهای تا قطر 12 میلیمتر می توان از قیچیهای دستی آرماتوربندی استفاده کرد. میلگردهای با قطر بیشتر تا 12 میلیمتر با قیچیهای اهرم داری که روی یک پایه پیچ می شوند بریده می شوند.

خم کردن میلگردها

میلگردهای آرماتور باید طبق نقشه اجرایی خم شوند. آرماتورهای با قطر کمتر از
12 میلیمتر را می توان به کمک آچارهای به شکل F که با جوش دادن دو قطعه میلگرد 5 سانتیمتری به فاصله 5 سانتیمتر از هم به یک میلگرد بلند هم قطر درست می شوند بطور دستی خم کرد. ولی میگردهای به قطر بیش از 12 میلیمتر بهتر است بطور مکانیکی و با عبور از دستگاه مجهز به فلکه خم شوند.

میگلردها باید به آهستگی خم شوند. سرعت خم کردن میلگرد بستگی به نوع فولاد و درجه حرارت محیط دارد.

وصله کردن میلگردها

در بعضی از موارد لازم است که میلگردها به هم وصله شوند. بطور کلی وصله کردن به سه روش، پوششی (اورلب)، مکانیکی و جوشی انجام می شود.

در این پروژه ها از روش پوششی استفاده کردیم.

در این روش در محل وصله دو آرماتور را به گونه ای کنار هم قرار می دهیم که در طول معینی (طول وصله) که توسط مهندس محاسب، محاسبه شده و در نقشه اجرایی آمده است روی هم قرار گیرند.

طول اورلب برحسب کششی و یا فشاری بودن میلگرد، قطر، و شکل، حد جاری شدن در آئین نامه آبا ذکر شده است.

تمیز کردن میلگردها

میلگردها و آرماتوربندی ساخته شده نباید به خاک و گل و روغن و گریس و … آلوده بوده و زنگ زده باشد. برای رفع این مورد از برس زدن سطح میلگردها استفاده کرد.

حمل، نصب و استقرار میلگردها

آرماتورها باید به محل مذکور در نقشه‌های اجرایی حمل شده و مستقر و تثبیت گردند به نحوی که در حین بتن ریزی یا سایر عملیات ساختمانی جابجا نشود. میگلردها باید با مفتول آرماتوربندی به نحو مناسبی بهم بسته شوند.

مفتولها باید نه چندان خشک باشند که پیچاندن آنها مشکل باشد و نه چندان نرم که میله ها را بخوبی به یکدیگر نفشارند. این کار نه تنها از جابجا شدن میلگردها نسبت بهم جلوگیری می نماید، بلکه باعث کمانش نکردن میلگردها به هنگام وقوع زلزله می شود.

آرماتوربندی ستون ها

مرسوم است که برای راحتی نصب و اجرای ستونها را روی زمین آرماتوربندی کرده و سپس آن را در محل خود قرار می دهند. مونتاژ قطعات ستون فقط برای طول آرماتورهای عمودی یک طبقه صورت می گیرد و طول آزاد که ستون طبقه فوقانی به آن وصله می‌شود به عنوان آرماتور انتظار از سقف طبقه بالا می زند.

در ستونها برای جلوگیری از نیروی برشی از خاموتها استفاده می شود که خاموتها نیز بر روی زمین ساخته شده و طبق نقشه اجرایی در محل خود قرار می گیرند و با مفتول (سیم) در محل استقرار خود آنها را می بندیم.

آرماتورگذاری پله

بعضی اوقات آرماتورهای اصلی از پهنا توی دیوار یا تکیه گاه دیگر در هر طرف پله‌ها ادامه می یابند. در این حالت، بالشتکهای دال در جهت طول پله در فواصل تقریباً ‌2/1 متر مرکز به مرکز قرار می گیرند؛ البته در هر پله حداقل دو ردیف بالشتک از انتها به انتها کار گذاشته می شود، سپس آرماتورهای عرضی روی بالشتکها گذاشته شده و در محل تقاطع با سیم به همدیگر زده می شوند تا از غلتیدن آنها به طرف پایین جلوگیری شود.

آرماتورهای حرارتی طولی نیز در بالا قرار گرفته و به آرماتورهای عرضی گره زده می‌شوند تا شبکه محکمی ایجاد شود. هر آرماتور در امتداد خود باید حداقل در سه نقطه گره زده شود. چنانچه سرتاسر شیب پله بتن ریخته می شود، کارگران از شبکه آرماتوربندی بالا و پایین می روند و بسیار مهم است که آرماتورها کاملاً سفت و محکم باشند.

موقعی که دالهای پله از یک انتها به انتهای دیگر یا مابین پاگردهای بالایی و پایینی زده می‌شوند. آرماتورهای اصلی در جهت طول قرار می گیرند و آرماتورهای حرارتی به‌طور عرضی کار گذاشته می‌شوند. آرماتورهای طولی می‌توانند در گوشه بیرونی خم شوند و در پایین دال پاگرد کف ادامه یابند. این آرماتورها باید از گوشه (نبش) عبور نمایند یا به داخل قسمت فوقانی دال پاگرد بالایی خم شوند. آرماتورهای پایینی در دال پاگرد بالایی باید از آن گوشه عبور کرده و در داخل قسمت فوقانی دال پله به طرف پایین خم شوند. هیچگاه نباید آرماتورها اطراف گوشه های فوقانی داخل خم شوند و همیشه همپوشی lap داده می شوند تا از بیرون آمدن آنها میان بتن جلوگیری شود. آرماتورهای پاگرد پله در یک جهت بسته می‌شوند. در حالیکه آرماتورها در پاخور
stair flight ممکن است درخلاف جهت آن ادامه یابند.

باید اطمینان حاصل کرد که آرماتورهای سنگین که نزدیکتر فاصله‌گذاری شده اند دقیقاً‌ طبق نقشه کار گذاشته شوند. باید نقشه ها دقیقاً بررسی شوند تا میلگردهای اتصال یا آرماتورهایی که برای جدول کناره مسیر راه بیرون گذاشته می شوند، دستگیره نرده حفاظت Handrailing و سایر اجزاء کاملا کار گذاشته شوند.

آرماتوربندی تیرها

در این قسمت نیز همانند آرماتوربندی ستونها، تیرها و خاموتها روی زمین بسته شده و سپس در محل خود قرار می گیرند.

فصل سوم

قالبندی

کلیات قالبندی

برای احداث یک سازه بتن آرمه، باید بتن خمیری در قالبهایی ریخته شود تا پس از
پر کردن تمام حجم قالبتها و سفت شدن، به شکل لازم درآید. از مهمترین گامها در احداث سازه های بتنی، انجام قالب بندی است. به همین دلیل باید پیمانکار سازه های بتنی کاملا در جریان امور مربوط به قالب بندی، از وسایل گرفته تا مشخصات و رواداریهای ابعاد و روشهای اجرایی قرار داشته باشند.

پس از استقرار قالبها در محل مربوطه باید از آنها کاملاً بازدید نموده و درزهایی که احتمالاً‌ باعث بیرون زدن شیره بتن خواهند شد، گرفته شوند.

پایداری از مهمترین خصوصیاتی است که باید در قالبندی رعایت شود. کافی نبودن مهاربندی پایه های اطمینان و یا مهاربندی افقی سکوها، عدم تنظیم تعادل افقی بتن‌ریزی که منجربه پر شدن یک قسمت از قالب، و خالی ماندن قسمت دیگر می شود، کف نامناسب در زیر قالب شالوده و یا زیرپایه های اطمینان، عدم حضور کاگران ماهر، خوب نبستن قطعات قالب به یکدیگر، در نظر نگرفتن بارهای زنده و مرده وارد به قالبها و لغزش لایه خاک مجاور قالب و غیره می توانند باعث خرابی قالبها گردند.

تدارکات مربوط به قالبها

قبل از بتن‌ریزی

باید نسبت به قالبهای در تماس با تن نما، توجه کافی مبذول داشت. درز بین تخته‌ها و درز بازشوهایی که در قلاب ایجاد شده اند. باید کاملاً آب بندی شوند تا شیره بتن از درزها بیرون نزند. باید از حرکت قالب از جای خود و نیز حرکت اجزای قالب نسبت به یکدیگر جلوگیری بعمل آید.

باید برای برداشتن قطعاتی که برای حفظ فاصله تخته های دو وجه مقابل هم قالب بکار می روند (تخته اندازه ها)، تدابیر لازم اتخاذ گردد تا این قطعات درون بتن نماند. کلافها باید به نحوی قرار داده شوند که پس از برداشتن قالب و بریدن آنها حتی المقدور کمترین اثر روی تن باقی بماند.

تراز و شاغولی بودن قالبها بیاد در حین بتن ریزی بهم نخورد. به این منظور گاه با ریسمان بندی بین نقاط مرجعی که به قالب متصل نیستند، از حفظ وضعت قالب اطمینان بعمل می آید. تمام قطعاتی که به قالب بسته م شوند باید کاملاً‌ محکم شوند تا لرزاندن بتن باعث شل شدن آنها نشد.

برای تسهیل کار متراکم ساختن بتن در دیواره های بلند و امثال آنها، باید در نقاط لازم در روی قالب بازشوهایی تعبیه نمود. این بازشوها باید دارای دری باشند که براحتی باز و بسته شده و کاملاً آب بند باشند.

پایه های اطمینان باید به نحوی قرار گیرند که پایداری مجموعه قالبها کاملاً تأمین گردد. از اتکای پایه ها بر زمینهای سست باید جداً ‌احتراز گردد.

مقررات مربوط به ایمنی قالبها از لحاظ کارگرانی که در محل هستند، باید کاملاً‌رعایت شوند. جدار قالب باید به موادی آغشته شود که بتن پس از گرفتن به آن نچسبد و هم قالب بردرای براحتی انجام شود و هم سطح بتن پس از قالب بردرای خراب نشود. نوع این مواد برحسب هوای محیط و سطح موردنیاز برای بتن، پس از قالب بردرای متفاوت است.

جلوگیری از چسبیدن قالب بتن به راههای زیر صورت می پذیرد:

استعمال مایعی که جدار قالب را روغنی کند.

استعمال رزین یا روغن جلایی که پس از خشک شدن، جدار قالب را لغزنده و بسیار صاف نماید.

استعمال مواد تأخیرکننده بروی جدار برای جلوگیری از هیدراتاسیون لایه نازکی از بتن مجاور قالب.

استفاده از پوششهایی سخت و کاملاً صاف از قبیل قالبهای فایبرگلاس و یا پلاستیکی.

روشهای فوق همچنین از جذب آب بتن توسط قالب چوبی نیز جلگیری می کنامیند. برای اینکه قالبها بهتر دوام کنند، باید بمجرد قالب بردرای، کار تمیز کردن قالب و آغشته‌سازی آن انجام پذیرد. در صورتیکه آغشته کردن سطح قاب به مواد لازم، در محل نصب و بسته شدن قالب صورت پیرد، باید مطمئن شد که این مواد روی میگلردها و سایر نقاطی که پیستگی بتن با آنها ضروری است نمانده باشند. مواد فوق باید به نحوی باشند که بر بتن آثار نامناسبی نداشته باشند.

گرد و خاک، خاک اره، میخهای افتاده و سایر فضولاتی که ممکن است در قاب ریخته باشند، باید قبل از شروع بتن ریزی برداشته شوند. قالبها باید به نحوی مستقر شوند که محل کافی برای جا دادن میلگردها و بتن، کار کردن در قالب در صورت لزوم، لرزاندن بتن و نیز نظارت بر کلیه اقدامات فوق موجود باشد. نظرات بر وضع قالب در هنگام بتن ریزی باید دقیقاً بعمل آید.

گرد و خاك، خاك اره، ميخهاي افتاده و ساير فضولاتي كه ممكن است در قاب ريخته باشند، بايد قبل از شروع بتن ريزي برداشته شوند. قالبها بايد به نحوي مستقر شوند كه محل كافي براي جا دادن ميلگردها و بتن، كار كردن در قالب در صورت لزوم، لرزاندن بتن و نيز نظارت بر كلية اقدامات فوق موجود باشد. نظرات بر وضع قالب در هنگام بتن ريزي بايد دقيقاً بعمل آيد.

پس از گرفتن بتن

قالبها بايد بمجرد اينكه ديگر به آنها نياز نباشد، برداشته شوند. اين زمان به: اثر قالب‌برداري بر خرابي بتن، مقاومت سازه اي و خيز بتن، مراقبت از بتن، مسائل مربوط به پرداخت و چگونگي استفادة مجدد از قالبها، بستگي دارد.

آئين نامه ايران، زمان قالب بردراي را طبق شرايط و زمانهاي مذكور در زير مقرر مي‌دارد: چنانچه زمان قالب برداري در طرح، تعيين نشده باشد، قالبها و پايه ها، نبايد قبل از سپري شدن مدتهاي مندرج در جدول زير برداشته شوند.

در استفاده از اين جدول بايد بخاطر داشت كه:

الف ـ ارقام جدول فوق برپايه شروط زير تنظيم شده اند:

بتن با استفاده از سيمان پرتلند معمولي يا مقاومت به سولفات تهيه شده است.

چنانچه از بتن با سيمان زودگير استفاده شود، ارقام جدول قابل كاهش است.

چنانچه از مواد ديرگيركننده استفاده شود، بايد ارقام فوق افزايش يابند.

روابط مندرج در ستون آخر تا هنگامي معتبر هستند كه درجة حرارت محيط از 25 درجه سانتيگراد بيشتر نباشد.

ب ـ برداشتن قالب و پايه ها در مدتهاي كمتر از مقادير مندرج در جدول 1، فقطبه شرط آزمايش ميسر است.

در صورتيكه آزمايش نمونه هاي آگاهي (نگهداري شده در كارگاه) حاكي از رسيدن مقاومت بتن به 70 درصد مقاومت 28 روزة موردنظر باشد، مي توان قالب سطوح زيرين را برداشت. برداشتن پايه هاي اطمينان در صورتي مجاز است كه مقاومت بتن به مقاومت 28 روزة موردنظر رسيده باشد.

در مورد قطعاتي كه بار مردة آنها در مقايسه با ساير بارهايي كه تحمل خواهند كرد، قابل ملاحظه بوده و تنش حاصل از بار مرده تعيين كننده باشد، علاوه بر اينكه مقاومت بتن بايد به 70 درصد مقاومت 28 روزه برسد، نبايد از دو برابر تنش حاصل از بار مرده نيز كمتر باشد، تا بتوان به برداشتن قالب سطوح زيرين مبادرت ورزيد.

قالب برداري بايد توسط وسايلي انجام شود كه به بتن و به قالب آسيبي وارد نياورند. براي جدا كردن قالب از بتن حتي المقدور بايد بجاي گوه هاي فلزي از انواع چوي استفاده شود. گاه براي جدا كردن قالبهاي بزرگ از بتن، وسايلي در قالب تعبيه شده، آب پرفشار يا هوا به اين وسايل نصب شده و باعث كنده شدن قالب مي شوند. بايد به جزئيات قالب براي تسهيل قالب برداري توجه ويژه مبذول گردد. قالب برداري بايد به آهستگي صورت پذيرد تا بار بطور نگاگهاني به بتن وارد نشود.

استفاده از يخ در گوشه هاي قالب، كار قالب برداري را تسهيل مي نمايد.

قالب برداري و برداشتن پايه ها بايد باتوجه به رفتار آتي سازه، و چنان انجام پذيرد كه قطعه در هماهنگي با وظيفه آتي خود، و به تدريج تحت بار قرار گيرد.

برداشتن پايه هاي تيرها بايد از وسط شروع شده و به سمت تكيه گاهها ادامه يابد. يا پايه هاي زير طره هاي بزرگ به تدريج از لبة آزاد برداشته شده و به طرف تكيه گاه پيش بيايد و اگر علائمي از تغيير شكل يا ترك خوردگي در آنها مشاهده شد، برداشتن پايه‌ها، متوقف شود.

پس از برداشتن قالبها بايد آنها را براي استفاده مجدد آنها ساخت. تمام ميخها و وسايل اتصال بايد از قالب جدا شوند و گوشه هاي شكسته تخته ها كنده شده و صاف شوند. قسمتهاي كج شده قالبهاي فلزي بايد دوباره صاف شوند. سطوحي كه روي آنها ملاط و يا ساير چيزهاي چسبنده باقي مانده بايد تميز شوند. براي اين كار در مورد قالب چوبي بهتر است از يك قطعه چوب استفاده شود. براي قالبهاي فلزي از برسهايي كه زياد خشن نبوده و سطح فلز را خط نياندازند استفاده مي شود.

انواع مصالح قالب

قالبهاي سازه بتني بطور كلي مي تواند بسته به شرايط و ويژگيهايي كه ما در كارگاه انتظار داريم يكي از موارد زير باشد:

قالب آجري

قالب چوبي

قالب فولادي (آهني)

قالب آلومينيومي

قالب فايبرگلاس

در اينجا به توضيح مختصر هريك از قالبهاي فوق و موارد كاربرد آنها مي پردازيم:

قالب آجري

براي شالوده ها و ديوارهاي داخل مجاور خاك استفاده مي شوند. بهاي تمام شده اين قالبها كم است و تغيير شكل آنها نيز ناچيز است. باتوجه به اينكه قالب آجري باز نمي‌شود، عيوب احتمالي بتن ديده نخواهد شد و به همين دليل بايد بتن ريزي توجه خاصي كرد.

قالب چوبي

چوب براي تمام كارهاي قالب بندي از درست كردن قاب قالب تا جدار آن و پايه‌هاي اطمينان مورد استفاده قرار مي گيرد. براي درست كردن قالب از قطعات الوار و تخته استفاده مي شود.

قالب فولادي

قالبهاي فولادي، نسبتاً سخت و مقاومت بوده و به دليل استفاده از اتصالات ويژه مي‌توان به راحتي و با سرعت زياد آنها را برپا كرد و هم از يكديگر جدا كرد. سطح بتن در تماس با قالب فولادي، به شرط ان كه پس از باز كردن قالب،‌ پرداختي مناب صورت گرفته باشد كاملاً صاف است. وقتي در كارگاه از اين نوع قالب بندي استفاده مي كنيم.

بايد فضاي مناسب جهت انبار كردن قالبهاي مورد استفاده محلي براي تميز كردن و از بين بردن زنگ قالبها و محل تعمير آنها را در كارگاه در نظر گرفته شود.

در اين پروژه موردنظر از اين سيستم قالبندي براي تيرها و ستونها استفاده شده است.

قالب آلومينيومي

به دليل سبكي و سهولت جابجايي اين نوع قالب هر روزه كاربرد بيشتري پيدا مي‌كند. آلومينيوم خالص فلزي نرم بوده و ممكن است به سهولت سائيده و خراب شود. به همين دليل بهتر است از آلياژهايي استفاده گردد كه حداقل داري سختي برينل 150 باشد.

قالب فايبرگلاس

اين قالب به علت هزينه بالاي كاربرد كمي دارد.

اين قالبها فايبرگلاس مي توان به شكل زيبايي براي نماي بتني دست يافت.

اقتصاد قالب بندي

هزينه‌هاي قالب بندي در يك كار بتني گاه ممكن است از بهاي بتن يا ميلگردها و يا حتي بهاي مجموع اين دو مصالح بيشتر شوند. به همين دليل رعايت نكاتي كه ممكن است بدون كاستن از كيفيت كار بهاي قالب بندي را كاهش دهند، ضروري است.

صرفه جويي در قالب بندي، تنها با در نظر گرفتن ظرايف كار در طراحي، انتخاب مناسب مصالح قالب، دقت در طرح اتصالات و چگونگي برپاداري و باز كردن قالبها، مراقبت از قالبها در بين دو استفاده متوالي و نيز استفاده هرچه بيشتر از قالبها، امكان پذير است.

قالب بندي ستون

از آنجا كه قالب ستون بسيلر سريع و در كمتر از يك ساعت از بتن پر مي شود، فشار وارد بر ورق پوشش نسبتاً زياد است. براي آنكه فضولاتي كه داخل قالب ستون مي‌ريزد بسهولت برداشته شوند، تعبيه يك دريچة نظافت در پايين قالب ستون ضروري است. گاه براي تسهيل قالب بندي از يك پاشنة بتني يا رامكا در پايين ستون استفاده مي‌شود. از آنجا كه متراكم كردن بتن خوب براي رامكا ميسر نيست و حداكثر تنشها معمولاً در همان نقطه در ستون بوجود مي آيند، استفاده از رامكا اكيداً ممنوع مي باشد.

سرستونها از نقاط حساس قالب ستون هستند. براي ايجاد سرستون معمولاً‌به دو روش عمل مي شود. در روش اول قالب ستون تا سطح تحتاني دال ادامه مي يابد و سپس پوشش، براي رسيدن قالب تير بريده مي شود. بازشو دور قالب تير توسط چند چهار تراش تقويت مي گردد.

در روش دوم قالب ستون تا زير بلندترين تير ادامه يافته و سرستون بطور مجزا براي دربرگرفتن قالب تير ساخته مي شود. عرض بازشو تير براي عرض بيرون به بيرون قالب تير بعلاوة 6 ميليمتر است.

همانطور كه اشاره شد رامكا در پايين ستون و در محل تنش ماكزيمم ايجاد مي شود و چون اصولاً‌بتن رامكا طرح اختلاط ندارد لذا بتن خوب و مستحكمي نيست و ضربه زيادي به ستون وارد مي كند. بنابراين مي‌توان به جاي اجراي رامكا به در چهار طرف محل قرارگيري قالب براي بتن ريزي تخته قرار داد و به سقف و پايي ميخ كرد كه تكيه گاه مناسبي براي قالبندي باشد.

ضمناً قابل يادآوري است كه ارتفاع رامكا در پاي ستون حدود 5 سانتي متر است.

پايه‌هاي اطمينان

پايه ها اعضاي منفردي هستند كه گاه توسط مهاربنديهاي افقي يا مورب به يكديگر بسته مي شوند. اين مهاربندها سختي پايه ها را افزايش داده و ظرفيت باربري آنها را بيشتر مي كند.

در حين نصب پايه ها بايد به دو مسئله توجه ويژه مبذول داشت تا حداكثر ظرفيت باربري پايه ها بكا گرفته شوند. نخست آنكه بايد بالا و پايين كاملاً‌ بسته شده بشاند تا از تغير مكان افقي آنها به هنگام استفاه جلوگيري شود. دوم آنكه بايد با استفاده از مهاربندي‌هاي دو طرفه ضريب لاغري پايه را كاهش داده و بدين وسيله ظرفيت باربري آن را افزايش داد.

معمولاً بتن از ارتفاع، به سرعت بروي قالب مي ريزد، در نزديكي محوطه موردنظر نيروهاي روبه بالا ايجاد مي شود و ممكن است قالب از روي يك يا چند لايه بلند شود. به همين دليل متصل كردن بالاي پايه به قالب و پايين آن به يك كف محكم، ضروري است.

بهتر است حداقل قطر مقطع پايه هاي گرد و يا عرض مقطع پايه هاي مستطيل از 10 سانتيمتر كمتر نباشند. پايه ها بايد تا ارتفاع 4 متر يكپارچه و پس از آن وصله بخورند. پايه هاي چوبي نسبتاً‌ ارزان بوده و تهية آنها آسان است. نسبت مقاومت به وزن آنها زياد بوده و اتصال و برداشتن مهاربنديهاي آنها بسيار راحت است. تطبيق طول دقيق پايه با فلزي بين كف و زير قالب با استفاده از دو گوه انجام مي پذيرد.

قالبندي تيرهاي اصلي

در اين پروژه مورد بتن تيرهاي اصلي و سقف يكپارچه ريخته شده است و آرماتورهاي سقف و تيرهاي اصلي به يكديگير متصل مي باشد و ضخامت تيرهاي اصلي از سقف بيشتر مي باشد. اين تفاوت ضخامت را از پائين منظور نموده و آن گاه آنرا با سقف كاذب اصلاح مي نماييم و در بعضي موارد نيز اين تفاوت ضخامت را از بالا منظور نموده براي هم سطح كردن كف و فرش نمودن اطاقها اين اختلاف ارتفاع را با بتون سبك پر مي نمايند.

در اين مورد تيرهاي اصلي از دو قسمت تشكيل مي‌شود كه اين دو قسمت عبارتند از كف و گونه‌هاي چپ و راست ولي اگر ضخامت تيرهاي اصلي و سقف مساوي باشد و يا اختلاف ضخامت در بالا منظور شود در نتيجه تيرهاي اصلي فقط احتياج به كف دارد و ساختن قالب آن بدين طريق است كه پايه هائي با كلاهك مطابق شكل به تعداد لازم بين دو ستون قرار داده و كف تير اصلي را به پهناي تعيين شده در نقشه كه از قبل ساخته شده است روي اين پايه ها نصب مي نماييم و به آن ميخ مي كنيم. تعداد اين پايه‌ها بايد آنقدر باشد كه بخوبي بتواند وزن آرماتور و بتن و كارگران و وسائل بتن‌ريزي را تحمل نمايد.

معمولاً هر قدر تخته قالب بندي نازكتر باشد بايد فاصله پايه ها كمتر باشد تا بتواند بارهاي وارده را تحمل نمايد. در هر حال فاصله اين پايه ها نبايد از 80 سانتيمتر تجاوز نمايد. بايد كاملا دقت شود كه كليه قسمتهاي تير در يك تراز باشد در ساختمانهاي كوچك كه به دوربين دسترسي نيست. بوسيله شيلنگ تراز ارتفاع معيني را روي تمام ستونها علامت گذاري نموده و كليه ارتفاعات ابتدا و انتهاي تير را با اين علامت مشخص نموده و بقيه نقاط را بوسيله ريسمان و يا تراز بنائي در يك سطح قرار مي دهيم.

در قالب‌بندي تيرهائي كه دهانه آنها بيش از 4 متر است بازاء هر متر طول دهانه 3 ميليمتر به طرف بالا در وسط دهانه خيز داده مي شود از دهانه ده متر به بالا مقدار خيز طبق نقشه اجرائي بايد انجام شود حداقل ضخامت تخته كف تيرها 3 سانتي‌متر و حداقل ضخامت تخته دالها و گونه‌ها 2 سانتي‌متر است.

قالبندي سقف

در مورد سقفهاي تيرچه بلوك نيازي به بستن هر سقف با تخته نيست و فقط بايد كمر تيرچه ها به فاصله حدود 5/6 تا 2 متر بسته شود تا از شكم دادن آن جلويگري شود.

در مورد داربست سقف و تيرهاي اصلي در طبقه هم كف كه پايه هاي چوبي روي زمين قرار مي‌گيرد و حتي ممكن است كه اين پايه‌ها روي خاك دستي واقع شود در اثر وزن بتن كه به پايه‌ها منتقل مي شود اين پايه ها نشست كرده و نيز بتني و يا سقف از جاي خود حركت نموده و از تراز خارج شده و در نتيجه شكم برمي دارد براي جلوگيري از اين مطلب بايد حتما زير اين پايه ها تخته هائي به ضخامت 4 تا 5 سانتيمتر و به عرض حدود 20 سانتيمتر و به طول حدود 4 متر قرار داد تا فشار وارده از تير يا سقف در اثر وزن بتن نقطه اي نبوده و به سطح منتقل شده و خطر نشست پايه ها را كمتر بنمايد به اين تخته ها تخته زير سري مي گويند.

براي تنظيم قالب‌بندي و سهولت در قالب‌برداري از گوه استفاده مي‌كنيم. بدين طريق كه دو عدد گوه زير هر پايه قرار مي دهيم و بوسيله چكش آن را در جاي خود محكم نموده و آن گاه آن را بوسيله گچ در محل خود ثابت مي نماييم تا خطر هرگونه جابجائي پايه به حداقل برسد.

بوسيله همين گوه ها تراز تير و يا سقف را نيز تكميل مي نمايند زيرا هر قدر گوه به داخل برود پايه ها در سطح بالاتري قرار مي گيرد گوه بايد از چوب سخت مانند بلوط يا گردو باشد و بوسيله يك عدد ميخ 5/7 سانتيمتري تثبيت شود حداكثر شيب گوه يك به چهار مي باشد و حداقل ضخامت انتهاي باريك آن يك سانتيمتر است.

و حداقل عرض آن مساوي تيري است كه روي آن قرار مي گيرد. گذاشتن پايه روي آجر خشكه مجاز نيست. گوه قطعه چوب كلفت با سطح شيب دار است كه در قالب‌بندي ساختماهاي بتوني زير تيرهاي چوبي قرار مي دهند.

باز كردن قالب

اصولاً‌ قالب برداري از ساختمان بتني وقتي بايد انجام شود كه اجزاء بتني بتواندن وزن خود را تحمل نمايند براي ستونها و گونه تيرها همين قدر كه شكل هندسي آنها تشكيل گرديد مي توانند قالب را باز كنند ولي بايد دقت شود كه در مورد قالب بردراي به گوشه آنها آسيب نرسد زيرا بعلت سست بودن بتن در اثر كوچكترين ضربه گوشه آنها خواهد ريخت ولي در مورد تيرها و سقفها حداقل 2 الي 4 هفته بعد از بتن ريزي بايد قالب برداشته شود كه در اين پروژه بعد از 21 روز قالب باز شد.

بهتر است قالب‌ها را در مرحله اول يك در ميان برداشته و در مراحل بعد نيز به تدريج به قالب برداري ادامه دهيم.

چند نكته براي نگهداري از بتن بعد از باز كردن قالبها

هرچه قالب ديتر بايز شود (يكي ، دو روز) بهتر است تا ديرتر آب بتن تبخير گردد. البته لازم به ذكر است باز كردن دير هم سبب چسبيدن قالب به بتن مي‌شود.

در صورتي كه قالب زير تير را زود باز كنيم بتن مي ريزد و اين امر سبب دقت بيشتري در زمان باز كردن قالب تيرها است. ولي در ستونها چون اين اخطارپذيري نيست قالب را زود باز كرده و هنگامي كه به بتن ستون آب مي دهيم آب بتن مي‌ريزد لذا براي رفع اين نقص بايد دور ستونها را گوني ببنديم.

براي آب دادن به بتن سقف هم بهتر است يك لاي ماسه پهن كنيم ورودي آن آب دهيم اين كار سبب بالا رفتن جذب آب شده و روزي يك مرتبه آب دادن كفايت مي كند.

فصل چهارم

بتن ريزي

در سازه هاي بتن آرمه مهمترين جزء مصالح براي اسكلت بتن و آرماتور است كه در اينجا به بتن مي پردازيم.

بتن به صورت تهيه در كارگاه (كارخانه) به محل انجام پروژه توسط ماشينهاي مخصوص حمل بتن آورده مي شد.

در تهيه بتن در هنگام قرارداد با كارخانه طرح اختلاط، نوع مصالح (شكسته، نشكسته، …) عيار سيمان، رواني، اسلامپ و … را به كارگاه توليد كننده تهيه و آنها بر اين اساس بتن را براي ما تهيه مي كنند.

بتن ريزي در كارگاه

هنگامي كه بتن به كارگاه ساختماني حمل مي شود بايد چند مورد را در نظر بگيريم. اول اينكه بتن زمان زيادي در راه نباشد تا تمام فعل و انفعالات شيميائي سيمان آن انجام شود و بتن خاصيت خود را از دست بدهد.