«قبل از هر چیز لازم است بدانیم که منظور از یک مسافر ناتوان چیست؟»
واژه مسافر ناتوان در برگیرنده همه افرادی است که بنابر دلایل جسمی و یا شرایط مغزی و روانی نمی توان مثل سایر مسافران با آنها رفتار کرد. به همین دلیل واژه فوق نه تنها شامل بیمارانی که خوابیده سفر می کنند می باشد، بلکه هر نوع مسافر بیمار و ناتوان موقت نیز که در صندلیهای معمولی سفر می کنند (همچون افرادی که دچار شکستگی در یکی از اعضای بدن هستند و افراد پیر و …) و همچنین نابینایان و ناشنوایان و سایر ناتوانان دائمی را در بر می گیرد.
به عبارت دیگر میلیونها مسافر بالقوه قطار و اکثر آنهایی که ممکن است در شرایط عادی، نیاز به مراقبتهای پزشکی نداشته باشند ولی در حالت سفر کم و بیش احتیاج به کمک دارند، در ردیف افراد ناتوان قرار می گیرند.
درجات مختلف ناتوانی جسمی این قبیل افراد، مسائل و برنامه ریزی های متفاوتی را برای شرکتهای حمل و نقل ایجاب می کند. یک مسافر سالم فقط احتیاج دارد که به داخل قطار هدایت شود و در مقصد نیز به ایستگاه راهنمایی شود. اما برای افراد ناتوان، بخصوص معلولین جسمی-حرکتی نیاز به تجهیزات و امکانات ویژه ای است که این افراد را قادر سازد تا به داخل سالن مسافری منتقل شوند.
بعضی از مردم بیش از یک ناتوانی دارند و همه آنها به اندازه کافی واضح نیست که استفاده از ویلچر و عصای سفید را ایجاب کند. مسلماً سن و ناتوانی مترادف نیستند ولی بین آنها ارتباط قوی برقرار است. دو سوم افراد ناتوان پیر هستند:
4600000 نفر مشکل راه رفتن دارند. 800000 نفر آنها از ویلچر استفاده می کنند.
ایستگاههای شلوغ و نیاز به رفتن از یک سطح به سطح دیگر، مشکلات خاص خودش را برای افرادی که نمی توانند سریع راه بروند یا اصلاً نمی توانند راه بروند را بوجود می آورد.
270000 نفر مشکلات شنوایی دارند.
افرادی که ناشنوا هستند یا مشکلات شنوایی دارند، بیشتر به اطلاعات به روز و درست سفر بصورت بصری و به کارکنان خوب آموزش دیده نیاز دارند.
160000 نفر مشکلات بینایی دارد.
1400000 نفر مشکلات عقلانی دارند
مردم با ناتوانی های یادگیری ممکن است در فهم جدول زمانی مشکل داشته باشند و ممکن است هنگامی که با یک ایستگاه شلوغ مواجه می شوند به راحتی گیج شوند.
100000 نفر مشکلات ارتباطی دارند.
افرادی با مشکلات صحبت کردن ممکن است در فهماندن منظور خود به کارکنان قطار یا ایستگاه مشکل داشته باشند و این ممکن است بر بعضی از افراد ناشنوا نیز تأثیر بگذارد.
تعداد زیادی از مردم دارای ناتوانی هستند و با افزایش جمعیت، نسبت افراد ناتوان هم در حال افزایش است. پیشرفتهایی انجام شده ولی پیشرفتهای بیشتری نیاز است تا شبکه راه آهن را برای مسافران ناتوان بیشتر قابل استفاده کند.در مراحل تکوینی پیشرفت سرویسها، امکانات و نیازهای مسافران ناتوان بایستی به یکی از اجزای لازم و ضروری پیشرفت تبدیل شود.
نیازهای مسافران ناتوان بایستی به یکی از اجزای لازم و ضروری پیشرفت تبدیل شود. بهترین راه باید شناخته شود و نیازهای مسافران ناتوان باید در برنامه های روزانه راه آهن قرار بگیرد.
اصلی ترین و ساده ترین هدف این برنامه دادن کمک در قطار و ایستگاه به افراد ناتوان است تا مسافرت با قطار برای آنها راحت تر و دلپذیرتر گردد. باید برای افراد ناتوان استفاده از سیستم راه آهن همانند افراد عادی، آسان باشد.
«آموزش کارکنان»
یکی از سود بخش ترین راههایی که می توان خدمات را برای افراد ناتوان جذاب کرد، آماده کردن کارکنان آموزش دیده می باشد.
آموزش آگاهی از ناتوانی برای همه کارکنان ضروری می باشد این آموزش برای مدیران اصلی که سیاست ها را تعیین می کنند، برای مدیر پروژه ها که تغییرات فیزیکی را در قطار یا ایستگاه می دهند، برای کارکنانی که در ارتباط با مسافران در قطار یا ایستگاه هستند و برای کارکنانی که به مسافران اطلاعات می دهند، ضروری می باشد. همه متصدیان باید برنامه ریزی کنند تا کارکنان آموزش های لازم برای آگاهی از ناتوانی را ببینند و این شامل همه کارکنان می شود.
این قبیل آموزش ها باید تأکید کنند که همه مسافران توانایی دیدن، شنیدن و حرکت کردن به آسانی را ندارند آسیب دیدگی هایی که ممکن است به آسانی قابل رؤیت نباشند. مانند: ناشنوایی، بینایی جزئی و آرتروز خیلی متداول هستند. آموزش همچنین باید شامل راهنمایی های خاص برای ارتباط با افراد ناتوان باشند.
همچنین کارکنان طرز استفاده از تجهیزات افراد ناتوان را آموزش ببینند.
به عنوان مثال، کارکنان اداره رزواسیون و دیگر مراکز اطلاعاتی که در آنها تلفن های متنی قرار دارد باید توانایی این را داشته باشد که تجهیزات را تست کنند تا مطمئن شوند که برای افراد ناشنوا و کم شنوا قابل استفاده می باشند.
کارکنان مربوطه باید استفاه از رمپها یا تجهیزات مشابه را که برای کمک به کاربران ویلچر که از قطار سوار و پیاده می شوند یاد بگیرند. آنها باید چگونگی نصب کردن و جمع کردن رمپها ارائه کمک های مناسب از قبیل پائین آوردن ویلچر از رمپ را آموزش ببینند.
«اورژانس»
متصدیان مسافران قطار و مسئولین ایستگاهها باید از عهده موارد اورژانس برآمده و این امر باید به عنوان یکی از نیازهای مهم مسافران ناتوان در نظر گرفته شود. که ممکن است بر طراحی مسافران قطار و ایستگاهها علاوه بر روندی که در موارد اورژانس دنبال می شود، تأثیر بگذارد، ولی نباید مغایر با استانداردها باشد. این روندها باید در مشورت با گروههای ناتوان و دیگر گروههای مرتبط با نجات و امنیت در نظر گرفته شود.
«اطلاع رسانی»
اطلاع رسانی خوب ضروری است . علاوه بر آن، مسافران ناتوان ممکن است نیازمند اطلاع رسانی ویژه باشند تا بتوانند سفرشان را بدون اضطراب به پایان برسانند بعضی از مردم که دارای ناتوانی حرکتی هستند بطور ناخودآگاه دوست ندارند سفری را آغاز کنند تا زمانی که بفهمند که سفرشان را به آسانی و به راحتی انجام می دهند. این مسافران باید بدانند که تمام ایستگاهها و قطارهایی که استفاده خواهند کرد، برای آنها قابل استفاده میباشند و نیز که این اطلاعات قابل اعتماد هستند. اگر آنها نیازمند کمک یا وسایل کمکی خاصی هستند، باید مطمئن باشند که برایشان در نظر گرفته شده است.
به عنوان یک هدف کلی پیشنهاد می شود که اطلاعات برای همه مسافران، در دسترس باشد به طوری که نشان دهد که هیچ کس بخاطر ضعف و ناتوانی جسمی یا فیزیکی ضرر نخواهد کرد.
پیشنهاد می شود تمام کارکنان ایستگاه که احتمال دارد در ارتباط با مسافران قرار گیرند از سرویسهای حمل و نقل قابل دسترسی که با ایستگاه آنها در ارتباطند (مثل تاکسی ها، اتوبوسها و دیگر وسایل حمل و نقل) آگاهی یابند.
«اطلاع رسانی پیش از سفر»
مسافران بالقوه باید بتوانند از قبل بفهمند که آنها کجا می توانند به قطار دسترسی پیدا کنند، قطار چه زمانی حرکت می کند، کجا باید قطار را عوض کنند و چه کمک ها و وسایل کمکی برای نیازهای ویژه آنها در نظر گرفته شده است . بدون این اطلاعات، ممکن است بعضی از مردم اعتمادشان را نسبت به سفر به طور کل از دست بدهند.
«کمک در سفر»
افراد ناتوانی که نیازمند کمک در ایستگاهها هستند ممکن است سفر کردن را سخت ببینند. در حال حاضر خیلی از ایستگاههای کوچک و بعضی از قطارهای مسافری هنوز به اندازه کافی قابل استفاده و دسترسی برای افراد ناتوان نیستند. بویژه جاهایی که کارکنان نمی توانند برای کمک در دسترس باشند یا جاهایی که کمبود امکاناتی از قبیل رمپ دارند.
در هنگام رزرو باید به مسافران ناتوان در مورد برنامههای کمک رسانی اطلاع داده شود مانند این که امکان دارد مجبور باشند به وسیله حمل و نقل جایگزین انتقال یابند. همچنین آنها باید قادر باشند که موقعیت مسافرتشان تا نزدیک زمان سفر چک کنند. این امر بویژه برای استفاده کنندگان از ویلچر و دیگر کسانی که ممکن است تغییر سرویسهای برای آنها، موجب گردد که نتوانند سفر کنند، ضروری است.
«رسیدن به ایستگاه »
بهتر است که متصدیان ایستگاه با مراجع محلی همکاری کنند تا مطمئن شوند که ایستگاه از طریق تابلوهای راهنما در تقاطع های خیابان، بویژه در پیاده روهای مسیر بین وسایل حمل و نقل عمومی مشخص شده باشند.
«داخل ایستگاه»
«درها»
آستان ها باید همسطح زمین اطراف باشند، بهتر است از به کار بردن تک پله ها خودداری شود.
پادری ها باید ثابت باشند و همسطح زمین باشند از نصب پادری های صاف باید پرهیز شود. چون برای افرادی که از ویلچرهای دستی استفاده می کنند عبور از روی آنها سخت است.
ورودی درها باید بطور خودکار باز و بسته شوند و در طول ساعات کاری بازگذاشته شوند. بهتر است از به کار بردن درهایی که خودشان بسته می شوند پرهیز شود.
«نورپردازی»
نورپردازی خوب در ایستگاه می تواند جاذبه حمل و نقل عمومی را افزایش دهد و به مسافران یک حس آرامش و امنیت می دهد.
مقاطع نورپردازی طی مسیرهایی که مسافران طی می کنند باید خوب و ثابت باشند.
از روشنایی زننده و خمیدگی باید پرهیز شود. نباید هیچ گونه تغییر عمده ای در مقاطع نور باشد و هیچ محلی نباید بیش از حد روشن و یا تیره باشد.
هیچ فضایی نباید دارای سایه های زیاد باشد و نورپردازی در طول روز و شب باید یکنواخت باشند.
«دیوارها»
دیوارها باید نورداشته باشند. سطح دیوار نباید براق باشد. آنها باید با رنگی مخالف رنگ زمین باشند تا مرز آنها با زمین کاملاً مشخص باشد.
«شیشه ها و مواد شفاف»
احتمال بروز صدمات جدی روی دهد زمانی که مردم در دیدن پانل ها و دیوارهای شفاف و ترانسپارنت اشتباه می کنند وجود دارد. این اشتباه ممکن است هم برای افرادی با بینایی عادی دارند و هم برای آنهایی که ضعف بینایی روی دهد.
بهتر است از بکار بردن دیوارهای شفاف یا پانل های بزرگ شفاف از جمله درها، اجتناب شود. ولی در جاهایی که این گونه مواد استفاده می شود باید با باندهای رنگی مجزا مشخص شوند.
برای اینکه بتوان فهمید که آیا باند کنتراست خوبی با بقیه اجزاء دارد بهترین راه گرفتن عکس سیاه و سفید است. کنتراست خوب در عکس، بصورت سیاه و سفید دیده می شود.
با استفاده از مواد استیل و سایه های آمیخته به خاکستری مشکلات مسافران با دید ضعیف افزایش می یابد.
«علائم»
علائم ایستگاه باید سرویسها و وسایل و سکو و راهنمای مسافران را که آنها نیاز دارند مشخص کنند برای انجام این مهم همه علائم بایستی قسمتی از یک سیستم مرتبط و فراگیر را کامل کنند.
تا جایی که امکان دارد باید طراحی ایستگاه مناسب باشد چون علائم جایگزین مناسبی برای طراحی یک ایستگاه خوب نیستند. ایستگاهها باید در یک مسیر منطقی خیابان بندی شوند، تا یافتن یک وسیله مشخص، نسبتاً راحت باشد. بهتر است علائمی که اطلاعات شبیه به هم می دهند شکل و موقعیت و رنگ یکسانی داشته باشند.
«علائم لمسی»
علائم حسی و لمسی در جاهایی که افراد با ضعف بینایی به آنها نیاز دارند در نظر گرفته شود تا بتوانند محل وسایل ایستگاه را تعیین و از آنها استفاده کنند. این علائم باید در تمام کنترل های بالابرها بکار برده شود و در کنار دستشویی ها قرار گیرند. آنها نباید روی در قرار بگیرند زیرا امکان دارد افراد با ضعف دید اشتباهاً آنها را بزنند. بلکه باید در یک ارتفاع و موقعیت استاندارد قرار بگیرند تا بتوان به راحتی موقعیتشان را تشخیص داد. علائم لمسی باید برجسته باشند و نباید فرورفته باشند و حروف و نشانه ها باید به اندازه کافی بزرگ باشند تا مردم بتوانند آنها را به راحتی بخوانند و در جاهائیکه فضا اجازه می دهد، از خطوط بریل نیز باید استفاده شود.
علائم حسي و لمسي در جاهايي كه افراد با ضعف بينايي به آنها نياز دارند در نظر گرفته شود تا بتوانند محل وسايل ايستگاه را تعيين و از آنها استفاده كنند. اين علائم بايد در تمام كنترل هاي بالابرها بكار برده شود و در كنار دستشويي ها قرار گيرند. آنها نبايد روي در قرار بگيرند زيرا امكان دارد افراد با ضعف ديد اشتباهاً آنها را بزنند. بلكه بايد در يك ارتفاع و موقعيت استاندارد قرار بگيرند تا بتوان به راحتي موقعيتشان را تشخيص داد. علائم لمسي بايد برجسته باشند و نبايد فرورفته باشند و حروف و نشانه ها بايد به اندازه كافي بزرگ باشند تا مردم بتوانند آنها را به راحتي بخوانند و در جاهائيكه فضا اجازه مي دهد، از خطوط بريل نيز بايد استفاده شود.
«نقشه ها»
بهتر است آن دسته از نقشه هاي ايستگاه كه لي اوت ايستگاههاي بزرگ را نشان دهند به گونه اي طراحي شوند كه افراد با مشكل بينايي، ويلچر سواران و ناتوانان در يادگيري بتوانند تا حد امكان از آنها استفاده كنند.
«وسايل رفاهي مسافران»
«تلفن»
بهتر است حداقل يك تلفن (يا بيشتر اگر با سايز و استفاده ايستگاه مناسب است در يك ارتفاع مناسب براي ويلچرسواران قرار بگيرد و با علائم تلفن و ويلچر مشخص شود.
براي كمك به مسافران با مشكلات شنوايي بايد همه تلفن هاي جديد كنترل صدا داشته باشند. در جاهايي كه استفاده از تلفن بالاست، بهتر است كه حداقل يكي از تلفنها براي مسافران ناشنوا تلفن متني باشد.
«صندلي»
صندلي هاي مسافران خيلي مهم است چون خيلي از مردم ايستادن براي بيش از چند دقيقه را سخت و غيرممكن مي بينند.
به عنوان يك قانون كلي و عمومي، صندلي ها بايد تميز راحت و آسان براي نشستن و برخاستن و به مقدار كافي در دسترس باشند.
بهتر است صندلي هاي فضاي بيروني به گونه اي طراحي شوند كه از تجمع باران در صندلي جلوگيري كنند و صندلي ها از ماده اي ساخته شوند كه به سرعت خشك شوند.
در بعضي از جاها بايد صندلي ها به گونه اي طراحي شوند كه از خوابيدن مسافران روي آن ها جلوگيري كنند. اين مهم مي توانند از طريق صندليهاي مجزا يا قرار دادن جاي دست بين صندلي ها انجام گيرد.
«دستشويي»
به عنوان يك اصل كلي، افراد ناتوان نبايد مسير بيشتري را نسبت به افراد عادي براي رسيدن به دستشويي قابل استفاده برايشان طي كنند.
دستشويي ها بايد با علائم راهنما، به خوبي مشخص شده باشند.
دستشويي ها بايد به گونه اي طراحي شوند كه بتوانند بطور مستقل استفاده شوند. مردم ممكن است بخاطر ناتوانائيشان نياز به كمك داشته باشند ولي طراحي دستشويي ها نبايد بگونه اي باشد كه افراد ناتوان بخاطر طراحي آنها نياز به كمك داشته باشند.
«درها»
درها بايستي به اندازه كافي عريض باشند. علائم روي در بايد با رنگي متمايز از رنگ در باشند.
در بايد به اندازه كافي سبك باشد كه توسط افراد با قدرت محدود بتواند باز و بسته شود.
دستگيره و قفل هاي در بايد به اندازه كافي بزرگ باشند تا بتوانند به آساني توسط افرادي كه در استفاده از دستشان ناتواني دارند، بكار گرفته شود.
فضا
فضا بايد به اندازه كافي باز باشد تا ويلچر بتواند دور بزند. بايد فضاي كافي براي يك كمك در دستشويي باشد.
«رسيدن به سكو»
در خيلي از ايستگاهها، تنها راه عبور از يك سكو به سكوي ديگري از طريق پل هاي پياده روها مي باشد.
پل هاي پياده رو براي اينكه براي رمپ ها قابل استفاده باشند، اغلب خيلي بلند هستند. چون در غير اين صورت رمپ ها براي استفاده افراد معلول بيش از حد طويل و شيب دار مي شوند.
زماني كه جابجايي يا نوسازي در حال انجام است يك بالابر بايد نصب شود.
اگر نصب يك بالابر امكان پذير نيست، در جايي كه جابجايي يا تعميرات در حال انجام است بايد رمپ هايي بعنوان يك جايگزين در نظر گرفته شوند.
«بالابرها»
بالابرها بايد در جايي كه اختلاف سطح قابل توجهي وجود دارد در نظر گرفته شود. اينها (بالابرها) حق انتخاب ايده آل براي ويلچرسواران و افرادي است كه نمي توانند از پله ها بروند. بالابرها بايد در نزديكي پلكان قرار بگيرند.
بالابرها براي ايستگاههاي بزرگ مناسب هستند و زماني كه تعميرات اساسي در ايستگاه در حال انجام است، بايد در نظر گرفته شوند. امكان دارد در بعضي از جاها بخاطر اضطرار موقعيت فيزيكي، رمپ ها راه حل بهتري را ارائه دهند.
راههاي عبوري كه افراد را به سوي بالابرها هدايت مي كنند بايد براي ويلچرسواران به اندازه كافي عريض باشد.
در نزديكي ورودي بالابر بايد براي مسافراني كه منتظرند و نمي توانند مدت زمان زيادي بايستند صندلي در نظر گرفته شود. بالابرهاي سكوها بايد يك فضاي سرپوشيده به همراه صندلي براي انتظار در محلي نزديك خود داشته باشند.
«مدل و اندازه بالابر»
سايز بالابر به سطح تقاضا ولي اوت فيزيكي ايستگاه بستگي خواهد داشت بالابرهاي سرتاسري بايد در هر جا كه موقعيت ايستگاه اجازه مي دهد نصب شوند. اين بالابرها در هر دو طرفشان در دارند. وجود درها براي ويلچرسواران خيلي بهتر است چون چرخيدن در بالابر براي آنها هم سخت و هم وقت گير هست.بهتر است هنگامي كه بالابرها ساخته مي شوند متصديان، نصب درهاي شيشه اي را در نظر بگيرند. از اين طريق مسافراني كه از بالابر استفاده مي كنند ديده مي شوند و آنهايي كه منتظر بالابر هستند مي توانند ببينند كه آيا كسي از آن استفاده مي كند يا نه.
ممكن است در جاهاي مناسب ديوارها و بدنه آسانسور هم از شيشه ساخته شود. البته فضاي زياد شيشه اي ممكن است براي افرادي كه مشكل بينايي دارند گيج كننده باشد كه اين مشكل مي تواند از طريق علامت گذاري روي شيشه برطرف شود.
«عملكرد بالابر»
درهاي بالابر بايد با رنگي متضاد با رنگ ديوارهاي اطراف باشد. درها بايد بصورت اتوماتيك باز شوند و سنسوري داشته باشند كه از بسته شدن در هنگامي كه چمدان يا مسافر بين در است جلوگيري كند.
درها بايد حداقل 20 ثانيه باز بمانند بايد دكمه اي وجود داشته باشد كه در را براي كساني كه نيازمند زمان بيشتري براي داخل يا خارج شدن از آسانسور مي باشند دوباره باز كند.
كنترل هاي آسانسور چه در بيرون و چه در داخل آن، بايد توسط ويلچرسواران قابل استفاده باشد.
كف آسانسور نبايد لغزنده باشد.
«رمپ ها»
براي اختلاف سطوح تا 500 ميلي متر هر جا كه مقدور است بايد براي همه مسافران رمپ در نظر گرفته شود.
براي اختلاف سطوح بالاي 500 ميلي متر در جاهايي كه نصب آسانسور امكان پذير نباشد يك پله و يك رمپ بايد در نظر گرفته شود در جائيكه اين كار صورت مي گيرد رمپ و راه پله بايد نزديك هم باشند و رمپ نبايد يك راه ورودي نامرغوبتر به نظر برسد.
مسير شيب رمپ بايد از طريق يك مثلث روي رمپ كه به طرف بالاي شيب اشاره دارد مشخص شود.
«زاويه رمپ»
رمپ ها بايد با زاويه يكنواخت باشند (با گرادياني كمتر از 1:20)
در جاهائيكه رمپ با گردايان 1:20 ممكن به نظر نمي رسد شايد وجود يك ماكسيمم مطلق شيب 1:12 اجازه داده شود ولي رمپ هايي با اين شيب براي بعضي از افرادي كه خودشان ويلچرشان را حركت مي دهند و نيز براي آنهايي كه از پشت سر ويلچر را هل مي دهند خيلي سخت است.
در هيچ صورتي رمپ ها نبايد با شيب بيشتر از 1:12 باشند مگر اينكه رمپ هاي ديگر يا بالابرهايي موجود باشد.
درازاي رمپ نبايد بيش از 6 متر بين قسمت بالا و پايين پله باشد.
اگر در ايستگاههاي موجود شيب بيش از 1:12 براي يك رمپ غيرقابل اجتناب باشد در اين صورت طول آن نبايد از 3 متر بلندتر باشد.
فضاي ورودي نبايد كمتر از 2000*2000 ميليمتر باشد. ولي در قسمتهاي باريك اين اندازه را مي توان به 1350*1350 ميلي متر كاهش داد.
كناره رمپ ها بايد با جدولهاي بلند با حداقل ارتفاع 100 ميلي متر حفظ شود.همه رمپ ها بايد در دو طرف نرده داشته باشند و در رمپ هاي پهن تر بايد يك نرده مركزي هم در نظر گرفته شود. ماده سطح رمپ بايد محكم باشد و لغزنده نباشد.
وقتي راه پله هاي جديد در حال كارگذاري هستند يا راه پله ها در حال بازسازي اند يك سطح هشدار دهنده بايد در بالا و پايين رشته پلكان باشد.
بعضي از شركتها برنامه هاي خاصي دارند كه شامل ميله هاي گردي مي شود كه در طول مسير قرار دارند. اين سطح متن «خطر، با احتياط حركت كنيد» را بيان مي كنند. سطح بايد با رنگي كاملاً متفاوت با رنگ محيط اطراف باشد سطح بايد به اندازه كافي بزرگ باشد تا هشدار كافي را بدهد و در جايي قرار بگيرد كه در آن هيچ خطري براي پيدا نكردن آن نباشد.
رشته هاي پلكان بايد خوب نوردهي شوند و انعكاس نور نداشته باشد
بايد ورودي هاي پله ها در اول و آخر راه پله بلوك شده باشد. پله ها با اطراف باز بايد داراي نرده يا ديگر چيزهاي مناسب باشد تا هر گونه خطر پايين افتادن را از بين ببرند. پيشنهاد مي شود كه سطح پائين پله ها محافظت شده باشد.
«نرده ها»
در دو طرف رمپ، پله ها و پاگردها بايد نرده هاي متوالي در نظر گرفته شود. براي رمپها و پله هاي عريض يك نرده مركزي اضافي نيز بايد كار گذاشته شود.
«بالابرهاي سكو و بالابرهاي پله اي براي ويلچر»
در جاهايي كه بالابرها و رمپ ها نتوانند بكار گرفته شود يك بالابر سكو يا بالابر پلهاي براي ويلچر ممكن است بعنوان يك راه حل جايگزين بكار گرفته شود.
بالابر سكو يك سكو است كه قابليت حمل ويلچر را به بالا و پائين در يك فاصله كم دارد. ولي بعنوان جزئي از راه پله محسوب نمي شود. قوانين و مقررات فاصله اي را كه اين بالابرها مي توانند طي كنند محدود مي كنند. بنابراين اين بالابرها فقط براي مسيرهايي با اختلاف سطح كم مي توانند استفاده شوند.
بالابر پلكاني براي ويلچر يك سكو است كه روي ريلهايي كه در امتداد خط سير پلكان حركت مي كنند نصب شده است بالابرهاي پلكاني همچنين قابليت اين را دارند كه در راه پله هاي منحني و راه پله هايي كه داراي پاگرد هستند نصب شوند.
بالابرهاي پلكاني مورد استفاده پله هاي مستقيم و بدون پاگرد زماني كه كاربردي ندارند جمع مي شوند و از وسط راه كنار مي روند. اين بالابرها فقط در هنگام استفاده معلولين باز مي شوند.
در هر دو نوع بالابر پلكاني (چه آنهايي كه در راه پله هاي منحني يا داراي پاگرد به كار مي روند و چه آنهايي كه در راه پله هاي مستقيم به كار مي روند) بايد فضاي كافي در بالا و پايين آنها وجود داشته باشد تا به مسافران اجازه داده شود كه به راحتي سوار و پياده شوند.
گاردريلها بايد در جاي خودشان بطور اتوماتيك قفل شوند. بالابرهاي سكو و بالابرهاي پلكاني بايد كنترل هايي داشته باشند كه به افرادي كه از ويلچر استفاده مي كنند اجازه دهد كه بدون كمك كسي از آن ها استفاده كنند. كنترل ها نبايد بگونه اي باشند كه استفاده كنندگان مجبور باشند فشار مداومي را به آن وارد كنند. آنها همچنين نبايد قفل شوند.
«پله هاي برقي»
پله هاي برقي وسايل الحاقي سودمندي براي بالابرها و پلكان ها هستند ولي آنها نميتوانند توسط افرادي كه از ويلچر استفاده مي كنند و نيز افرادي كه براي استفاده از آنها اعتماد كافي ندارند استفاده شوند.
در نزديكي جاهايي كه پله هاي برقي در نظر گرفته شده است بايد براي كساني كه در استفاده از پله برقي مشكل دارند، پله در نظر گرفته شود.
رسيدن به بالا و پايين پله برقي بايد با تغيير رنگ كف زمين مشخص شود.
لبه پله ها بايد با رنگي كاملاً متفاوت، مثل خطوط زرد، مشخص شود.
بايد فضاي كافي در بالا و پايين پله برقي باشد كه به مسافران فضاي كافي براي سوار و پياده شدن امن را بدهد.(10 متر يا بيشتر پيشنهاد مي شود)
مسير حركت پله برقي بايد بطور مشخص در بالا و پايين هر رشته پلكان نشان داده شود.
نورپردازي مناسب بايد نزديك سطح زمين انجام شود. بايد تفاوت چشمگيري در نورپردازي در بالا و پايين پله برقي باشد. اطراف پله برقي بايد از يك جنس غيربراق باشد.
دكمه هاي اورژانس بايد بطور واضح مشخص شده باشند و نيز بايد براي افرادي كه ناتواني در استفاده از دستشان را دارند قابل استفاده باشد.
«سكوها»
وقتي كه قسمت عمده اي از يك سكو در حال بازسازي است، يك نوار راه راه با رنگ متفاوت بايد كار گذاشته شود تا لبه هاي سكو را مشخص كند.
بهتر است در هر جا كه امكان پذير است ورودي به سكو از بالابر، پله برقي، رمپ يا پلكان به موازات لبه سكو باشد تا خطر افتادن مردم به خطوط ريلها كاهش يابد.
در نورپردازي سكوها بايد نور يكنواختي داده شود.
وقتي كه پشت سكو باز است بايد يك جدول بلند در پشت آن كار گذاشته شود تعميرات و اصلاحيه هاي سكو نبايد تفاوت زيادي در متن و رنگ با سطح اطراف داشته باشد و نبايد تركها يا شكستگيهاي در سطح و نيز اختلاف سطوح وجود داشته باشد بهتر است در محلهاي سرپوشيده انتظار تا حد امكان محل كافي براي دور زدن ويلچر وجود داشته باشد.
«سوار قطار شدن»
ويلچر، اسكوترهاي برقي
خيلي از مردم با ضعف در حركت به ويلچر و اسكوتر برقي حركت كردن وابسته هستند. بعضي از مسافران مي توانند از آنها به صندلي منتقل شوند و ويلچر و پاوراسكوتر برقي بايد در طي سفر در جايي نگهداري شود. و بعضي تمام مدت سفر در ويلچرشان باقي مي مانند.
همه ويلچرها نمي توانند در قطار استفاده شوند. اين بخاطر عوامل زير است:
1-اندازه
2-قدرت مانور
3-پايداري و استحكام
4-وزن
فاصله بين سكو و قطار براي همه مهم است ولي براي افرادي كه ضعف ديد يا حركت دارند خيلي مهمتر است. اين فاصله ممكن است مشكلات را افزايش دهد . هنگامي كه اين فاصله به اندازه پيشهادي كم نشده هشدارهاي مناسب بايد داده شود.
پله ها و درهاي خروجي قطارها بايد با رنگي متفاوت باشند، نور كافي داشته باشند و لغزنده نباشد و نيز بين هر پله يك اختلاف ارتفاع عمودي وجود داشته باشد.
درهاي قطار بايد با رنگي متفاوت از رنگ بدنه خارجي قطار باشند تا افرادي كه ضعف بينايي دارند به راحتي آنها را تشخيص دهند.
همچنين بايد وسايل هشداري صوتي مشخص براي اطلاع دادن به مسافران از اينكه درها چه موقع باز مي شوند و كي بسته مي شوند وجود داشته باشند واگنهايي كه داراي فضايي براي ويلچر هستند بايد در هر سمتشان دري مناسب ورود ويلچر داشته باشند و بايد با نشانه هاي مناسب مشخص شده باشد. محل عبور بين در و محل ويلچرها بايد به اندازه كافي صاف و عريض باشد تا عبور و مرور و چرخيدن را ممكن سازد.
كنترل درها بايد از طريق كنتراستشان و از طريق لمس كردن قابل تشخيص باشند. درها بايد در يك اراتفاع مشخص باشند و با فشار كمي كار كنند.
يك بالابر يا يك رمپ بايد جهت درهاي ورودي نصب شود براي مسافراني كه از ويلچر استفاده مي كنند، هر چند كه فاصله بين سكو و قطار خيلي كم باشد.
«در طول سفر»
«طراحي كلي»
خيلي از جنبه هاي طراحي داخلي قطار مي تواند مسافرت را براي افراد ناتوان (چه آنها كه از ويلچر استفاده مي كنند و چه آنها كه از آن استفاده نمي كنند) راحت تر و امن تر سازد.
كف قطار نبايد لغزنده باشد و بايد كاملاً علامت گذاري شده باشد تا درها و لابي را نشان دهند.
درهاي داخلي كه به محل طراحي شده براي ويلچرها هدايت مي كند، دستشويي قابل استفاده با ويلچر يا محل هاي در نظر گرفته شده براي استراحت و خواب ويلچرسواران بايد به اندازه كافي عريض بايد تا عبور ويلچرها را ممكن سازد.
دستگيره درها بايستي با فشار اندك كار كند.
پانل هاي شفاف در واگن بايد به طور واضح مشخص شده باشند يا دور از جاهايي قرار گيرند كه امكان برخورد با آنها وجود دارد.
«صندلي ها»
حداقل 10 رديف صندلي در واگن بايد براي استفاده مسافران ناتوان در نظر گرفته شود. اين ها بايد با يك اندازه گذاري مشخص باشند و به طور واضح مشخص شده باشند تا نشان دهند كه افراد ناتوان حق تقدم در استفاده از آنها دارند.
حداقل بايد يك فضا براي ويلچر در هر كابين باشد. اين فضاي ويلچرها بايد اندازه گذاري مناسبي داشته باشند و وسايلي براي قفل ويلچرها و نيز براي جلب توجه در موارد اورژانس داشته باشند. اگر حداقل 10 درصد صندلي ها در واگن ميز دارند، بايد امكانات مشابهي در فضاي ويلچرها در نظر گرفته شود.
«دستشويي ها»
همه دستشويي ها در قطار بايد كنترل هايي داشته باشند كه با فشار كم كار كنند، با رنگي متضاد باشند و با لمس كردن قابل تشخيص باشند.
اگر واگني دستشويي دارد، نزديك ترين راهرو به محل ويلچرها بايد قابل عبور از طريق ويلچر باشند.
«ديگر امكانات»
در جاهايي كه محل خواب براي مسافران در نظر گرفته شده است محل خواب مناسب براي حداقل يك استفاده كننده ويلچر بايد در نظر گرفته شود.
اگر واگني تلفن دارد بايد با ويلچر هم قابل استفاده باشد.
هنگامي كه از درهاي هيدروليكي استفاده مي شوند. زماني كه آماده استفاده هستند دكمه ها بايد روشن شوند و در همان زمان بايد يك صداي متفاوت پخش كنند تا به افرادي كه ناتواني در ديد دارد كمك كنند تا راه خروج را بيابند.
در تعدادي از قطارهاي مسافرتي داراي واگنهايي براي افراد ويلچردار كالسكه بچه ها، افراد دوچرخه سوار و … در نظر گرفته شده كه داراي صندليهاي تاشو است و در صورت نياز افراد همراه مي توانند روي اين صندليها مستقر شوند.
«اورژانس»
هنگامي كه يك مورد اورژانس در شبكه روي داد كه باعث قطع سرويس به مسافران قطار شد، متصديان بايد يك وسيله حمل و نقل جايگزين مناسب براي افراد ناتوان بيابند.
« فراموش نكنيم كه افراد معلول و ناتوان در جامعه نيز به همان اندازه از حقوق اجتماعي برخوردارند كه افراد سالم آن جامعه اين افراد به هر دليلي(جنگ، تصادفات، سوانح، ناتواني مادرزادي دچار اين ناتواني شده باشند، استحقاق انديشيدن و فراهم كردن تسهيلات لازم را دارند به همين دليل از چندي پيش اكثر شركتهاي سازنده خودروهاي ريلي، توليدات خود را با توجه به محدوديتهاي اين افراد عرضه مي دارند.»