دانلود گزارش کارآموزی سیستم های برقی سه فاز و تک فاز در کارخانه شیر پگاه اصفهان

مقدمه :

کارخانه ی شیر پگاه اصفهان که در کیلومتر پنچ جاده ی تهران قرار دارد و بسیار وسیع است .

در شبانه روز یعنی 24 ساعت حدوداً 330 تن شیر تولید می کند و به بازار عرضه می کند . این کارخانه دارای سالن های مختلفی است . سالن های همچون پاستو جدید ،‌پاستو قدیم ،‌سالن ماست ، سالن دوغ ، کره و سالن پنیر ، سالن پاستو جدید برای تولید آب میوه و پنیر و سالن پاستو قدیم برای تولید شیر و شیر قهوه و شیر کاکائو .

این کارخانه در حدود 500 کارگر و کارمند دارد که در 3 شیفت شبانه روز کار می کنند و دارای یک ساختمان اداری است . موفقیت و پیشرفت این کارخانه را از خدای متعال خواستاریم .

آشنایی با مکان کارآموزی :

این کارخانه دارای سیستم های برقی سه فاز و تک فاز است ، که هر قسمت آن برای خود به صورت جداگانه طراحی شده اند .

هر یک از سالن های این کارخانه دارای اتاق برق است که در آن تابلو های برق قدرت و فرمان طراحی و نسب شده است که این تابلوهای برق برای راه اندازی موتورهای AC,DC به کار می روند .

کلیه استپ و استارت در نزدیکی دستگاهها گذاشته شده است که با زدن استارت موتور دستگاه شروع به فعالیت می کند و با چرخ دنده هر دستگاه مکانیکی تولید لبنیات را انجام می دهد ، بیشتر دستگاهها به صورت سه فاز است .

اینکارخانه دارای یک پرسنل برقی است که تعداد آنها هفت نفر است که یک اتاق جداگانه دارند و یک سرپرست که نام آن آقای مهندس بحرینی است بر سر آن ها نظارت دارد . و سرپرست کلی آنها مهندس رئیسی نام دارد .

نحوه استفاده از الکترو موتور تک فاز صنعتی

به کار گیری الکتروموتورهای تک فاز صنعتی متو- ژن:

این الکتروموتورها میتوانند هم به صورت چپگرد وهم به صورت راستگرد مورد استفاده قرار گیرند.

جهت چرخش C.W

جهتی است که الکتروموتور ایستاده و به خروجی شفت نگاه می کنیم چرخش آن موافق ، با جهت

جهت چرخش C.C.W

جهتی است که اگر روبروی الکتروموتور ایستاده و به خروجی شفت نگاه کنیم . جهت چرخش آن مخالف با جهت حرکت عقربه های ساعت باشد .

مشخصات خروجی برای محل هایی که درجه حرارت آنها حداکثر 40 درجه سانتیگراد باشد تضمین می شود . بدیهی است عدم رعایت شرط فوق در عملکرد موتور تاثیر منفی خواهد داشت .

 برای تغییر چرخش الکتروموتور تنها نیاز به جابجا نمودن محل دوپل است که جهت سهولت امر در سطح داخلی درب ترمینال نیز قرار داده شده است و در ان (MAIN) سیم پیچی اصلی .(AUX) سیم پیچی کمکی ،(CR) خازن دائم (CS) خازن راه انداز (ST.SW) سوئیچ R مقاومت جرقه گیر می باشد .

توجه شود که برای ورود کابل برق به داخل جعبه ترمینال حتماً از لکنه استاندارد استفاده شود . زیرا استفاده از لکنه ضمن حفاظت از آسیب دیدن روکش کابل ، از نفوذ ذرات مضر به داخل موتور نیز جلوگیری می کنند .

پایه یا فونه اسیونی که موتور روی آن نصب می شود باید کاملاً مسطح بوده و دقت شود که پایه های موتور قبل از سفت کردن پیچها کاملاً با سطح پایه یا فونداسیون تماس داشته باشد تا از اعمال نیروی اضافی و غیرمجاز به پایه ها جلوگیری گردد . این الکتروموتور مخصوص مصارف صنعتی بوده و برای مصارف خانگی و محیط های آرام و بی صدا توصیه نمی گردد .

 در صورت کوپل کردن مستقیم (شفت به شفت) هم محور بودن شفت الکتروموتور و دستگاه متحرک ضرورت داشته باشد و باید دقیقاً رعایت گردد .

 در صورت اعمال باز محوری به موتور (باز در امتداد محور شفت) مقدار آن نباید از مقادیرمجاز بیشتر باشد . مقادیر فوق نسبت به وضعیت نصب و تیپ موتور متفاوت است . وجهت اطلاع از مقادیر آن با شماره تلفن مهندس فروش موتوژن تماس حاصل نمایید.

 در صورت کوپل کردن به وسیله تمسه باید تسمه حداقل 45 در صد از محیط پولی با 760 درجه از 36 درجه محیط آن را به وشاد . محور پولی ها باید کاملاً موازی بوده و سطح پولی ها در یک صفحه قرار گیرند .

 نیروی کشش تسمه باید طوری تنظیم شود که بیشترین راندمان بتواند گشتاور محرک را به متحرک انتقال دهد . ( در هر حال کشش تسمه نباید تا ان حد زیاد باشد که به بلبرینگ ها یا سایرقطعات موتور آسیبی وارد شود) .

نحوه استفادهاز الکتروموتور سه فاز صنعتی

به کار گیری الکتروموتورهای سه فاز صنعتی موتو- ژن :

- نحوه اتصال ستاره و مثلث : چگونگی اتصال ستاره Y و مثلث در شکلهای مقابل نشان داده شده است انتخاب نوع اتصال (Y یا     )   با توجه به ولتاژ سه فاز موجود و مقدار ولتاژ درج شده و بر روی نیم پلیت الکتروموتور انجام می گیرد .

به عنوان مثال اگر در نیم پلیت ، ولتاژ / 380Y     220 نوشته شده باشد در شبکه برق ایران به صورت ستاره وصل می شود (شکل شماره 1) و اگر در نیم پلیت ، ولتاژ / 380     220Y نوشته شده باشد در شبکه برق ایران به صورت مثلث وصل می شود (شکل شماره 2) .

تعیین جهت چرخش الکتروموتور : در صورت اتصال صحیح فازها ، آنرا از طرف خروجی شفت به الکتروموتور نگاه کنیم ، چرخش در جهت حرکت عقربه های ساعت خواهد بود . برای تغییرجهت چرخش الکتروموتور کافی است جای دو فاز دلخواه از سه فاز T,S,R را با هم عوض می کنیم .

 مشخصات خروجی موتور برای حمل هایی که درجه حرارت آنها حداکثر 40 درجه سانتیگراد باشد تضمین می شود .

بدیهی است عدم رعایت شرط فوق در عملکرد موتور تاثیر منفی خواهد داشت .

 الکتروموتورهایی سه فازی که در حالت عادی به صورت مثلث قرار گیرند . برای این منظور بایستی به پلاک مشخصات موتور توجه شود .

توجه شود که برای ورود کابل برق به داخل جعبه ترمینال حتماً از کلنه استاندارد استفاده شود . زیرا استفادهاز لکنه ضمن حفاظت از آسیب دیدن روکش کابل ، از نفوذ ذرات مضربه داخل موتور نیز جلوگیری می کند .

 پایه یا فونداسیونی که موتور روی ان نصب می شود باید کاملاً مسطح بوده و دقت شود که پایه های موتوا قبل از سفت کردن پیچها ، کاملاً با سطح پایه فونداسیون تماس داشته باشد تا از اعمال نیروی اضافی و غیر مجاز به پایه ها جلوگیری گردد .

در صورتی که اعمال بار محوری به موتور (بار در امتداد محور شفت) مقدار آن نباید از مقادیر مجاز بیشتر باشد . مقادیرفوق نسبت به وضعیت نصب و تیپ موتور متفاوت است . (جهت اطلاع از مقادیر آن با شماره تلفن مهندس فروش موتوژن تماس حاصل فرمائید ) .

 در صورت کوپل کردن مستقیم (شفت به شفت) هم محور بودن شفت هم محور بودن شفت الکترو موتور و دستگاه متحرک ضرورت داشته و باید دقیقاً رعایت گردد .

 در صورت کوپل کردن به وسیله تسمه ، باید تسمه حداقل 45 درجه از محیط پولی با 160 درجه از 360 درجه آن را بپوشاند . محور پولی ها باید کاملاً موازی بوده و سطح پولی ها در یک صفحه قرار گیرد . حداقل قطر خارجی مجاز برای پولی در جدول (2) داده شده اشت .

 نیروی کشش تسمه باید طوری تنظیم شود که با بیشترین راندمان بتواند گشتاور محرک را به متحرک انتقال دهد . در هر حال کشش تسمه نباید تا آن حد زیاد باشد که به بلبرینگ ها یا سایر قطعات موتور آسیبی وارد شود.

طرز کار با طرل هایی برقی و دیزلی :

شرح ساختمانی با طرح و سرویس و نگهداری آن :

باطری منبع ذخیره نیروی برق بوده که برق مصرفی مورد نیاز دستگاه مصرف کننده را تامین می کند ساختمان باطری تشکیل شده از جعبه مکعب مستطیل شکل که از کائوچو یا میکا یا قیر فشرده یا پلی استیلن ساخته می شود باطری از تعدادی سله تشکیل شده است که هر سله (خانه) آن معرفی دو ولت برق بوده و به طور مثال هر گاه یک باطری دارای شش خانه باشد باطری فوق دارای ولتاژی برابر 12 ولت است در داخل این خانه ها صفحات مثبت و منفی برای تبادل جریان الکتریسیته قرار داده شده است که نسبت به هم دیگر به وسیله صفحات عایق منفی نیز به همین صورت تشکل قطب  منفی را می دهد . طریقه شناختن قطبین باطری از هم دیگر به این صورت است که همیشه قطب مثبت با علامت + و یا در محل اتصال بست باطری از قطر بیشتری برخورددار است و طقب منفی قطر کمتری دارد و علامت آن منفی است و جنس صفحات مثبت باطری از اکسید سرب به رنگ قهوه ای و صفحات منفی آن اسفنجی به رنگ خاکستر می باشد بهترین دلیل انتخاب موارد فوق در ساختمان باطری بدین جهت است که اسید باطری هیچگونه تاثیری بر روی آن نداشته و از بین نخواهد رفت تعداد صفحات باطری همیشه با عدد فرد نشان داده می شود که به آنها پلیت     می گویند و در هر خانه باطری نه یاسیزده یا تعداد یازده پلیت می باشد و همیشه تعداد صفحات منفی از صفحات مثبت یکی بیشتراست به طور مثال یک باتری 11 پلیت دارای 5 پلیت مثبت و 6 پلیت منفی می باشد در داخل باطری مابین صفحات از محلول اسید سولفوریک و آب مقطر برای انجام اعمال شیمیایی استفاده می شود که اصطلاحاً الکترولیت نیز نامیده می شود و نسبت مخلوط حجمی آن هموراه به صورت 72 در صد آب مقطرو 28 در صد اسید سولفوریک می باشد همیشه چگالی نسبی الکترولیت داخل باطری مقدار در صد 12850 می باشد البته هر وقت احساس شد که مقدار آب باطری در اثر فعل و انفعالات شیمیایی از مقدار مجاز کمتر شد لازم است که به آن مقداری آب مقطر اضافه گردد به صورتی که از بالای صفحات ان بیشترنشود و در حدود یک سانتی متر باشد و هر گز نباید اسید را مستقیماً در داخل باطری بریزیم چون در زمان ترکیب اسید و آب به دلیل فعل و انفعالات شیمیایی حرارت بیش از حد ایجاد می کند و این کار خطرناک است و ممکن است خساراتی به بر اورد اضافه کردن اسید به محلول الکترولیت داخل باطری باید زمانی صورت گیرد که باطری از نظر در صد آب و اسید در حد پایین باشد که بوسیله هیدرومتر و یا غلظت سنج اسید سولفوریک در صد آن مشخص می شود که در صورت پائین بودن که حدود آن 1150 باشد باید به آن اضافه نماییم در آن به شرح شرایط خاص نگهداری باطری لیفتراکهای برقی

هیدرومتر یا چگالی سنج :

برای سنجش غلظت الکترولیت داخل باطری از دستگاهی یا وسیله ای به نام هیدرومتر استفاده میکنیم که این وسیله دارای یک لاستیک مکنده جهت مکیدن محلول و لوله هایی که مایع در آن جمع می شود و یک حباب شیشه ای مدرج با وزن مخصوص جهت نشان دادن درجه غلظت اسید باطری می باشد و طرز کار این دستگاه به درجه بندی حک شده بر روی پوسته شناور بستگی دارد که از شمارش اعداد که از عدد 1100 شروع و به 1400 تمام می شود و در بعضی به 1300 تمام می شود و یا بوسیله رنگهای آبی ، زرد و نارنجی نمایش داده می شود و رنگ آبی نشان پائین بودن و رنگ زرد نشان وضعیت متوسط و رنگ نارنجی نشانه وضعیت خوب می باشد . یا در بعضی دیگر با علامت + و – نمایش داده می شود که در اعداد مورج عدد 1280 و در رنگها رنگ نارنجی و در علامتهای ، علامت + نماینده وضعیت خود درصد آب و اسید در الکترولیت می باشد و در این درجه باطری کاملاً شارژ بوده و عدد 100/1 نماینده خالی بودن باطری و در منهای سیزده درجه زیر صفر امکان یخ زدن باطری حتی بوده و چون باطری در زمان دشارژ اسید آن افت  کرده و آب در محیط سله پراکنده می باشد و در شرایطی که در بالا گفته شد امکان یخ زدن زیاد می باشد ، ولی در شرایطی که باطری پر باشد و درجه 1285 را هیدرومتر نشان دهد نماینده پر بودن باطری است و باطری تا منهای چهل درجه زیر صفر امکان یخ زدن دارد و باطریهایی و شارژر شده باید هر چه سریعتر جهت شارژر و تنظیم الکترولیت آن اقدام کرد و اگر نشود موجب خرابی باطری می گردد .

براي سنجش غلظت الكتروليت داخل باطري از دستگاهي يا وسيله اي به نام هيدرومتر استفاده ميكنيم كه اين وسيله داراي يك لاستيك مكنده جهت مكيدن محلول و لوله هايي كه مايع در آن جمع مي شود و يك حباب شيشه اي مدرج با وزن مخصوص جهت نشان دادن درجه غلظت اسيد باطري مي باشد و طرز كار اين دستگاه به درجه بندي حك شده بر روي پوسته شناور بستگي دارد كه از شمارش اعداد كه از عدد 1100 شروع و به 1400 تمام مي شود و در بعضي به 1300 تمام مي شود و يا بوسيله رنگهاي آبي ، زرد و نارنجي نمايش داده مي شود و رنگ آبي نشان پائين بودن و رنگ زرد نشان وضعيت متوسط و رنگ نارنجي نشانه وضعيت خوب مي باشد . يا در بعضي ديگر با علامت + و – نمايش داده مي شود كه در اعداد مورج عدد 1280 و در رنگها رنگ نارنجي و در علامتهاي ، علامت + نماينده وضعيت خود درصد آب و اسيد در الكتروليت مي باشد و در اين درجه باطري كاملاً شارژ بوده و عدد 100/1 نماينده خالي بودن باطري و در منهاي سيزده درجه زير صفر امكان يخ زدن باطري حتي بوده و چون باطري در زمان دشارژ اسيد آن افت كرده و آب در محيط سله پراكنده مي باشد و در شرايطي كه در بالا گفته شد امكان يخ زدن زياد مي باشد ، ولي در شرايطي كه باطري پر باشد و درجه 1285 را هيدرومتر نشان دهد نماينده پر بودن باطري است و باطري تا منهاي چهل درجه زير صفر امكان يخ زدن دارد و باطريهايي و شارژر شده بايد هر چه سريعتر جهت شارژر و تنظيم الكتروليت آن اقدام كرد و اگر نشود موجب خرابي باطري مي گردد .

دشارژ :

اگر يك مصرف كننده به دو قطب باطري وصل شود جرياني كه از مصرف كننده مي گذرد باطري را خالي يعني عمل فعل و انفعالات شيميايي صفحه منفي و صفحه مثبت را به سولفات سرب تبديل مي كند و در اثر آن نسبت اسيد با آب (محلول الكتروليت) كمتر شده و اسيد محلول در الكتروليت جذب پليت ها شده و زمان سنجش مقدار آب در الكتروليت بيشتر مي باشد و هر چه عمل خالي شدن ادامه پيدا و باطري خالي شود مقدار اسيد باطري هم افت پيدا مي كند شارژر ، يعني پر شدن باطري يعني زماني كه جريان برقي كه از دينام يا آلترناتور يا شارژر كه به باطري اعمال مي گردد .

تا الكتروليت باطري شروع به فعاليت كند و اين فعاليتها بر خلاف عمل شرح داده شده در دشارژر مي باشد يعني سولفات سرب مجدداً با آب باطري تركيب شده و به اسيد سولفوريك تبديل مي شود كه اين حالت يعني شارژ شدن باطري كه در اثر اين عمل گازهايي از باطري متصاعد مي شود اكسيژن و هيدروژن از جمله مي باشند كه از سوراخ درب خانه هاي باطري خارج مي شود و نبايد در مقابل درب باطري كبريت يا فيزيك روشن نمود، چون كه خطرناك است .

طريقه نگهداري باطري و مواظبت از آن :

آب باطري را بايد هميشه از دو جهت كميت و كيفيت تحت كنترل قرار دارد و كميت آب باطري يا مقدار آن در داخل باطري براي طول عمر و كار كرد باطري داراي اهميت است پس بايد دقت نمود كه سطح آ باطري هيچگاه از قسمت بالاي صفحات كمتر نشود چون صفحات داخل باطري در محلول شيميايي غوطه ور هستند لذا به محض اينكه در معرض هواي آزاد قرار بگيرند با اكسيژن موجود در هوا تركيب شده و به تدريج به سولفات تبديل خواهند شد لازم است كه با مشاهده و كنترل آب باطري به صورت هر روز يك بار نشت به اضافه نمودن آب مقطر در صورت لزوم اقدام شود .كيفيت آب داخل باطري از كميت آن مهمتر بوده و بايد متناوباً نسبتاً در صد غلظت محلول شيميايي داخل باتري را كنترل نموده البته دقت كافي در زمان تست داشته باشيم و در شرايطي كه يك باطري زمان بازدهي بيشترخواهد كه مرتباً كار كرده و به طور مرتب شارژر و شارژر شود و حتماً باطري شارژ كامل شود .

مدار تابلو اتوماتيك اتاق پمپاژ اطفاي حريق :

اين مدار سه فاز كه داراي يك ژنراتور و يك موتور باتري شهر است در زماني كه C1 در مدار باشد c2 نمي تواند راه اندازي شود تا زماني كه C2 وارد مدار شد C1 از مدار مي شود و K1 كه يك كنتاكتور 200 آمپري مي باشد در مدار وارد مي شود و در زماني كه استارت كنتاكتور C2 را زديم كنتاكتور C1 وارد مدار مي شود و K2 كه يك كنتاكتور 200 آمپري است همراه كنتاكتور C2 وارد مي شود و كنتاكتور C1 با موتور ژنراتوري 380v و c2 با موتور برق شهر 220v كار مي كند در اين مدار يك بسته C2 در سر راه كنتاكتور C1 گذاشته كه C2 هم زمان با C1 وارد مدار نشود و در سر راه كنتاكتور C2 يك بسته C1قرار داده كه هم زمان وارد مدار نشود پس هميشه يكي از آن ها در مدار قرار مي گيرد و هم زمان نمي تواند وارد مدار شوند براي حفاظت مدار از بي متال يا رله حرارتي استفاده مي شود كه براي جلوگيري از اضافه بار مي باشد در مواقعي كه اضافه بار وجود داشته باشد رله يا همان بي متال به صورت اتوماتيك مدار از قطع مي كند و يك كليد دستي به نام HAND Auto داريم كه باسدت و هم به صورت اتوماتيك قطع مي شود .

راه اندازي 25 الكتروموتور به صورت ساده در كيلو ولت هاي مختلف :

در اين مدار مي خواهيم كه يك سالن جديد در كارخانه شيراصفهان با همكاري پرسنل برق كارخانه براي راه اسراري راه اندازي 25 الكتروموتور طراحي كنيم كه اين 25 موتور به صورت مجزا راه اندازي مي شوند يعني هركدام براي خود استارت مي شوند مثلاً وقتي استارت اول را زديم موتور M1 وارد مدار مي شود و اين 25 موتور همزمان هم مي تواند كار كند مثلاً ما مي خواهيم كه موتور شماره M18 كار نكند پس از موتورها چون با هم رابطه ندارند هر كدام مي تواند كار كند و هر كدام هم مي توان قطع باشد بيشتر اين موتور ها براي دستگاههاي هم زن به كرا مي روند كه داراي يك تابلو كنتاكتور و فيوز و بي متال و داراي تابلوي ديگري كه استارت ، است در ان قرار دارد . و در كنار هر كنتاكتور يك عدد لامپ سيگنال كار گذاشته مي شود براي علائم خطر و قطع ناگهاني مدار يا موتور در هنگام كار كردن و اين موتورها هر كدام به اختصار كاري كه مي خواهند بكند در كيلو وات هاي مختلف انتخاب مي شوند پس هر كدام ولتاژ و جريان مخصوص به خود را از مدار مي گيرند .

مدار فرمان پر كن و درب بندي ليوان :

اين مدار بابرق 220 ولت كار مي كند كه يك عدد يك سوز ساز كه AC24 به DC24 تبديل مي كند دو عدد سنسور CN1 CN2 كه به صورت چشم الكتريكي كار مي كند.

اين مدار داراي مگنيت شيربرقي است كه با قطع سنسور الكتريكي دستور قطع به R2 داده كه مگنت قطع مي شود تا زماني كه در ليوان باشد دستگاه در حال كار است و در صورت نبودن در ليوان چشم CN1 دستور قطع مي دهد موتور اين دستگاه سه فاز است كه با حركت هاي مكانيكي كارهاي زيادي مانند پر كردن ليوان ، بستن در ليوان و چرخاندن در ليوان عمل مي كند .

(L3,C1) دو عدد موتور اصلي و براي موقع اضافه بار كار مي كند L4 هميشه در حال كار كه موتور اصلي است L5 موتور و كنيم يا اضافه كار L6 و موتور و كنيم در حال كار .

مدار فرمان تابلو پوستر پمپ اطفاي حريق :

در اين مدار سه فاز بعد از عبور از فيوز كه كار آن قطع مدار است در مواقع اتصال كوتاه يا اتصالي در مدار سه فاز بعد از عبور از كنترل فاز از شماره 16 كنترل فاز خارج شده و وارد كليد دستي شده و از آن خارج وارد بسته C2 VERCURRENT شده از انجا خارج وارد بي متال شده از بي متال وارد كنتاكتور C3و C2,C1 شده كه اين مدار سه عدد موتور دارد كه به صورت ستاره مثلث بسته شده اند در اين مدار سه عدد پرسيور سوئيچ دارد كه چهار عدد خروجي دارد كه سه عدد آن به سر پمپ كه اماده به كار هستند و يك عدد ديگر خروجي پرسيور سوئيچ رزرو مي شود . اين سه عدد موتور به صورت ستاره مثلث راه اندازي مي شود هر كدام جداگانه راه اندازي مي شوند و مي تواند به طور همزمان در مدار قرار گيرند و اگر موتور M1 در مدار بود M2,M3 هم در مدار هستند موتور M2 د رمدار بود M1,M3 هم در مدار هستند و اگر موتور M3 در مدار بود M1,M2 هم در مدار هستند و اين سه موتور هم به صورت اتوماتيك كار مي كند چون هر كدام تايمر براي خود دارند پس از مدار به صورت ستاره مثلث اتوماتيك است و كاربرد آن براي راه اندازي پمپ آب به كار مي رود و كاربردهاي ديگري هم دارد ولي در جاهاي ديگر .

راه اندازي كمپرسور آمونياك ستاره مثلث :

در اين مدار وقتي استارت را زديم مدار بسته مي شود تايمر برق دار مي شود .

سلونوئيد سر سيلندر و برق دار مي شود و عمل مي كند و گازهاي روي سيلندر تخليه مي شود در حدود 30 ثانيه تايمر عمل مي كند و سلونوئيد قطع مي شود و استارت موتور اصلي كه كمپرسور راه اندازي مي شود به صورت ستاره مثلث .

دو عدد سلونوئيد S17,S18 سلونوئيدهاي گاز سر سيلندر و پس مدار راه افتاده و سلونوئيد دستور مي گيرد و يك عدد سلونوئيد براي تخليه روغن .

شرح موتورهاي الكتريكي DC وآلترناتور و دينام :

هدف از مطالعه اين بخش شرح مختصري درباره سرويس و نگهداري موتورهاي DC مي باشد كه انرژي الكتريكي را به انرژي مكانيكي تبديل مي كند زماني كه يك موتور در حال كار مي باشد توسط يك منبع الكتريكي مانند باطري تغذيه مي شود و با توجه به ساختمان الكتروموتور زمان مصرف جريان ايجاد حركت گردشي مي نمايد كه اين حركت در اثر ايجاد ميدان مغناطيسي مي باشد كه به دو صورت ميدان مغناطيسي ايجاد مي شود .

ميدان مغناطيسي در قطبهاي موتور

ميدان مغناطيسي در سيم پيچ آرميچر الكتروموتور.

و اين دو ميدان بر يكديگر تاثير نموده و توليد گشتاور چرخشي مي نمايد كه اين گشتاور باعث چرخش آرميچر و در نتيجه بار مكانيكي مي گردد و ولتاژ يك مولد وقتي كه بار تغيير مي كند تغيير مي نمايد ودر ژنراتورهاي نشت با افزايش بار هميشه با افت ولتاژ در ترمينالها همراه است در صورتي كه در ژنراتورهاي كمپونه در صورت تغيير بار ممكن است ولتاژ كم يازياد شود و يا ثابت بماند . در موتورها با تغيير بار سرعت نيز تمايل به تغيير دارد در در موتورهاي نشت با افزايش سرعت جريان موتور كمي افت مي كند وسرعت چرخشس موتور DC را مي توان با يكي از عوامل زير و يا هر دو عامل توماً كنترال كرد .

1- قدرت ميدان مغناطيسي 2- ولتاژاعمال شده در سير آرميچر

اصول عمل يك موتور بر اين اساس است كه چرخش موتور در نتيجه قرار گرفتن آرميچر در حاليكه از مفتولها بيش جريان مي گذرد و ميدان مغناطيسي ايجاد شد و به طور كلي چرخش بر دو عامل بستگي دارد .

به وجود خطوط مغناطيسي بستگي دارد . 2- وجود جريان در مفتولها بستگي دارد.

در ليفتراكهاي برقي معمولاً دو نوع الكتروموتور وجود دارد :

موتو رحركت 2- موتور پمپ و در برخي از ليفتراكها از چند موتور پمپ استفاده مي شود كه به ترتيب نام آن را در ذيل ذكر مي كنيم.

الكترو موتور حركت

الكتروموتور پمپ دكل يا برم

الكتروموتور پمپ كمكي دكل يا بوم

الكتروموتور پمپ فرمان هيدروليك

و در مورد ريدف شماره سه و چهار در همه ليفتراكها كار برد ندارند و در بعضي از ليفتراكها فقط مورد شماره سه كار برد دارند . و دكل فقط با يك پمپ عمل مي كند . و در مورد ريدف شماره چهار براي ليفتراكهايي كاربرد دارد كه سيم انتقال فرمان به چرخهاي عقب به صورت جعبه فرمان نباشد . بلكه بوسيله جكهاي هيدروليكي تعبيه شده بر روي اكسل نيرو و انتقال مي يابد.

الكتروموتورهاي حركت :

اين نوع الكتروموتورها از قدرت و توان زيادي برخوردار است و در زمان كار مقدار شدت جريان زيادي از آنها عبور مي كند تا بتواند نيروي الكتريكي را به نيروي مكانيكي يعني چرخش تبديل نمايد و اين نوع موتوها به علت جريان زياد و كار مداوم و فشار كار زياد از سرويس و نگهداري ويژه اي برخورددار هستند و اين نوع موتورهاي از نظر تحريك و استارت جهت حركت از نوع تحريك موازي با نشت يا سري موازي بود و كنترل دور اين نوع الكترو موتورها بوسيله ي تريستور يا مقاومتهاي با هم پائين و مقدار وات زياد به نام ريزيستور كه با تغيير و افت ولتاژ و جريان بر روي نشت موثر واقع مي شوند امكان پذير است مانند شكل زير .

دينام يا ژنراتور :

براي تامين انرژي در وسايل نقيله از جمله ليفتراكهاي ديزلي (به جز ليفتراكهاي برقي) از وسيله اي به نام دينام و يا ژنراتور استفاده مي كنيم كه در حين كار موتور ديزل آن تامين مي كند و مقدار برق مصرف شده ان را هم جبران مي كند . البته دينام يا ژنراتور به تنهايي نمي تواند اين عمل را انجام دهد . و دستگاه رابط ميان دينام يا ژنراتور و باطري و برق مصرفي وجود دارد به نام آفتامات يا كنترل كننده كه به نوعهاي مختلفي وجود دارد و اين آفتابات در دو نوع كلي مي باشد يكي آن كه فقط جريان را كنترل مي كند و نوع ديگر آن هم جريان و هم واتاژ را كنترل مي كند و در ليفتراكها بيشتر از نوع دوم كار برد دارند و ساختمان دينام و يا ژنراتور معمولاً به يك صورت مي باشد كه در ناحيه استاتور يا با تشك ثابت هدايت شده از ناحيه آرميچر جريان توليد شده و از طريق كلكتور خارج مي گردد كه در زير شكل ظاهري نوعي دينام ساده معمولي ترسيم شده كه مصرف و كاربرد آن كمتر مي باشد به دليل اينكه سيستم هاي توليد برق بهتري به بازار عرضه شده جايگزين گرديده كه راندمان بهتري دارد و اين دينام ها از نظر سرويس و نگهداري مانند الكتروموتورها مي باشد و بايد هر سال يك بار كليه قطعات آن را بازديد كرد .

بايد دقت داشت كه تسمه رابط ميان فولي دينام و فولي موتور در حد نرمال باشد و نه زياد كشيده باشد و نه زياد آزاد و حتماً وقتي بلبرينگهاي آن سالم باشد و اگر كمترين لقي و يا ايراد ديگري در بلبرينگهاي مشاهده گرديد بايد آن را تعويض كنيد و در زماني كه دينام يا ژنراتور كار مي كند بايد به سيستم اعلام كننده شارژر هر كدام را كنترل كرده و از شارژ كردن توسط دينام مطمئن شويم و تا زماني كه فولي دينام گردش نكند جرياني توليد نمي شود و گردش غفولي دينام بوسيله تسمه از موتور ديزلي گرفته مي شود و پس يكسو شده و تبديل به برق DC مي شود و بعد از آن به سمت آفتامات هدايت مي گردد . يا به مصرف كننده هدايت مي گردد .

آلترناتورها :

كار آلترناتورها نيز مانند دينام بوده با اين تفاوت كه آرميچر بوجود آورنده حوزه مغناطيسي مي باشد يعني داخل آرميچر (رتو) سيم پيچي شده است كه دو سرآن بوسيله دو عدد رينگ و ذغال به جريان برق متصل شده و براثر عبور جريان برق از سيم پيچي آرميچر در اطراف آن حوزه مغناطيسي بوجود مي آيد در نتيجه دو قطعه فلزي كه روي سيم پيچ قرار گرفته است آهنربا مي شوند و به كليه اين قطعات رتور گفته مي شود در آلترناتور سيم پيچ شده است و سيم هاي آن براي اين جريان زيادي را از خود عبور مي دهند ضخيم تر هستند و روتور داخل استاتور به وسيله تسمه پروانه به حركت در مي آيد ضمن حركت خطوط قواي مغناطيسي داخل روتور در روي سيم پيي استاتور اثر گذاشته و در انها جريان الكتريكي توليد مي شوند و به وسيله مجموعه ديودها يكسو شده و پس از تنظيم توسط آفتامات داخل خود دينام بوسيله ترمينال خروجي به مصرف كننده متصل مي شود و جريان مصرفي باطري و دستگاه را تامين مي كند و دو نوع دينام در شكل قبل ملاحظه مي كنيد كه داراي كمي تفاوت ظاهري مي باشد.

باطري شامل همه نوع كنتاكت با نيروي

تحريك شونده با تيغه باز (نرمال اپن)

كنتاكت با برگشت توسط فنر

كنتاكت در حالت عادي باز

كنتاكت در حالت عادي بسته

كنتاكت درحالت عادي باز

تقاطع اتصال ماديها

تقاطع هاديها بدون اتصال

ترمينال ، پايانه

ترمينال پيچ شده

پريز ماده – سوكت ماده

سوكت نر و ماده

فيوز

بوق – آژير

لامپ جهت نشان و علامت در سيستم (سيگنال)

خازن بدون قطب

خازن قطب دار الكتريكي

خازن الكتروليتي غير قطبي

مقاومت ثابت

مقاومت متغير (پتانسيومتر)

مقاومت متغير (تريمر)تغييرات اهمي آن

محسوس براي مدارات حساس

مقاومت حرارتي يا ترميستور

مقاومت كربني

مقاومت آجري اتوماتيك ياقبل گراز

ديود حرارتي

ديود تونلي

مقاومت ثابت با چند سر خروجي

ديود زنر

دياك

تريستور

بوبين

چوك با هسته

چوك بدون هسته

ترانس با سيم پيچ اوليه و ثانويه

ترانس كاهنده يا افزاينده با چند سر ورودي

يا خروجي

موتور

موتور يا سلف موازي

موتور با سلف سري

موتور يا سلف سري و موازي