دانلود گزارش کارآموزی بازسازی و نوسانات تأسیسات نفتی جزیره لاوان در شرکت نفت فلات قاره ایران

- مقدمه

1-1 کلیات

واحد بهره برداری سلمان در سال 1967 میلادی توسط شرکت مهندسی و ساختمانی Root & Brown به منظور فرآورش و تثبیت 000/220 بشکه در روز نفت خام حاصله از حوزه دریایی سلمان بطور یکپارچه طراحی و اجراء گردید. این واحد حدود 2 سال بعد یعنی سال 1969 راه اندازی گردید و از آن موقع تا کنون اغلب بطور پیوسته در مدار تولید نفت صادراتی بوده است.

حوزه نفتی دریایی سلمان در 90 مایلی جنوب جزیره لاوان قرار دارد. نفت حاصله از این میدان پس از یک مرحله تفکیک در سکوهای مستقر در فلات قاره ایران، توسط یک رشته خط لوله زیر دریایی 22 اینجی از نوع  به واحد بهره برداری سلمان که در جزیره لاوان مستقر است منتقل می شود. جهت اطلاع از موقعیت جغرافیایی جزیره لاوان نسبت به ساحل اصلی ایران و محل تقریبی حوزه نفتی سلمان به شکل شماره 1 که ضمیمه گزارش است مراجعه فرمایید.

1-2 شرح تأسیسات اولیه

تأسیسات اولیه فرآورش که بعنوان تأسیسات پایه از آنها نام برده خواهند شد شامل دو مدار اصلی فرآورش نفت و گاز می باشد.

در مدار اول فرآیند، نفت ترش و گاز همراه پس از تحویل به واحد سلمان وارد تفکیک کننده های مرحله دوم میگردد. در فاز بعدی فرآورش برجهای تماس قرار دارند (مرحله سوم تفکیک و شیرین سازی نفت در اثر تماس با گاز تصفیه شده بطور همزمان در همین برجها انجام می گیرد) که پس از آن مرحله تبخیر نهایی انجام شده و نفت به مخازن ذخیره تلمبه می شود (شش مخزن هر کدام بقطر 245 و ارتفاع 64 فوت و ظرفیت 512000 بشکه).

نفت ذخیره شده در مخازن با استفاده از اختلاف ارتفاع وارد ایستگاه اندازه گیری (Metering Station) شده و سپس توسط دو رشته لوله 36 اینچی به اسکله بارگیری جریان می یابد. اسکله بارگیری قابلیت پذیرش یک نفت کش 000/200 تنی در یک طرف (سمت دریا) و یک نفت کش 000/600 تنی در طرف دیگر (سمت خشکی) را دارا می‌باشد.

مدار فرآیند گاز عبارتست از جمع آوری گاز مراحل مختلف تفکیک، تقویت فشار و ارسال آن به واحد شیرین سازی و شیرین نمودن گاز در اثر تماس با کربنات پتاسیم، گاز شیرین تولید شده بمصرف تماس با نفت ترش در برجهای تماس (Strippers) و نیز سوخت نیروگاههای برق و بخار می‌رسد.

بمنظور خودگرانی واحد بهره برداری سلمان، تأسیسات جانبی شامل 2 دیگ بخار، سه دستگاه آب شیرین کن، 4 توربوژنراتور، سیستم پمپاژ آب دریا، تلمبه آتش نشانی و مدار مربوطه و دو دستگاه کمپرسور هوا نیز نصب شده بودند.

1-3 شرح توسعه تأسیسات بمنظور نمک زدائی

در سال های 1971 و 1972 بنابر نیاز جدید یعنی ادغام تأسیسات نمک زدایی (Desalting) ، واحد بهره برداری سلمان توسعه داده که طراحی آن به شرکت مهندسی JOVAN و نصب و اجرا به یک پیمانکار داخلی واگذار گردید. حدود توسعه واحد مذکور در این راستا شامل اضافه نمودن دو مرحله تبخیر متوالی پس از برجهای تماس (Stripper) یعنی برج گاززدا (Degassing Boot) و Flash Tank ، تعدادی تلمبه و کمپرسور، سه ردیف متفاوت مبدلهای حرارتی، دستگاههای نمک زدا بانضمام سیستم های لوله کشی، کابل کشی و کنترل جدید بوده است.

همراه با تغییرات فوق اغلب واحدهای جانبی قبلی برچیده شدند و بجای آنها سه دستگاه دیگ بخار، دو دستگاه آب شیرین کن، سه تلمبه تأمین آب دریا و یک تلمبه آتش نشانی که همگی از ظرفیت بالاتری نسبت به تأسیسات جانبی پایه برخوردار بودند نصب گردید.

یک دستگاه توربوژنراتور از نوع قبلی بعنوان واحد پنجم به نیروگاه و یک کمپرسور هوا مشابه دستگاههای قبلی نیر به کل مجموعه افزوده شد.

باین ترتیب واحد بهره برداری سلمان برای تولید نفت خام و نمک همراه بر اساس استاندارد قابل قبول بین المللی (حداکثر 20 پوند نمک در هر هزار بشکه نفت) تجهیز گردید.

1-4 شرح توسعه های تدریجی در حین عملیات

در ادامه بهره برداری از واحد و بر اساس نیازهای جدید عملیاتی ضمن توجه به گسترش تأسیسات همجوار و مناطق مسکونی، بتدریج و تا تاریخ تنظیم گزارش تأسیسات ذیل به واحد سلمان افزوده شده است.

- یک دستگاه واحد آب شیرین کن بعنوان واحد سوم.

- یک توربوژنراتور بعنوان واحد ششم (در تاریخ تهیه گزارش این دستگاه در محل نصب نبود و بجای دیگری منتقل شده است).

- دو دستگاه دیگ بخار بعنوان واحدهای چهارم و پنجم (واحد پنجم فعلاً روی فوندانسیون مربوط نیست)

- برج هوازدا از آب تزریقی به Desalter ها.

- دو دستگاه کمپرسور هوا با ظرفیت بالاتر (کمپرسورهای قبلی اعم از تأسیسات پایه و طرح نمک زدائی همگی برچیده شده اند.)

- یک مخزن Flash Trank (مخزن Flash Tank قدیمی تبدیل به مخزن آب شده است).

- دو مخزن یک میلیون بشکه ای جدید

- دو دستگاه پمپ شناور تأمین آب دریا بعنوان تلمبه های چهارم و پنجم

 اطلاعات و مشخصات عمومی اغلب وسایل و تأسیسات واحد بهره‌برداری سلمان در بخش های بعدی این گزارش ارائه شده اند. و جداول و نقشه های ساده جهت سهولت کسب اطلاعات نیز ضمیمه گردیده تا ضمن مراجعه به آنها بتوان وضعیت کلی واحد را تجزیه و تحلیل نمود.

1-5 شرح وضعیت فعلی واحد

در تاریخ تنظیم گزارش از کل مجموعه بهره برداری سلمان بدلایلی مانند خسارات ناشی از جنگ، امور ایمنی، صدمات ناشی از فرسودگی و تداوم بهره برداری که در فصول بعدی بطور مشروح مورد بررسی قرار خواهند گرفت تأسیسات ذیل در مدار تولید قرار نداشته و یا در محل خود مستقر نبوده اند.

 1-5-1 تفکیک کننده های مرحله دوم

1-5-2 برجهای تماس

1-5-3 کمپرسورها

1-5-4 بخشی از تلمبه ها

1-5-5 واحد شیرین سازی گاز

1-5-6 بخشی از مبدل های حرارتی

1-5-7 تأسیسات اندازه گیری نفت صادراتی

1-5-8 بخشی از دستگاههای نمک زدا

1-5-9 بخشی از لوله ها و سیستم های کنترل و برق

1-5-10 سه مخزن 512000 بشکه ای.

بجز موارد فوق در حال حاضر یکی از تفکیک کننده های قدیمی، همراه با برج گاززدا و مخزن تبخیر (Flash Tank) همراه با تأسیسات جانبی در مدار تولید نفت خام قرار دارند.

1-6 توجیه بازرسی فنی

برای آ‍ماده سازی مجدد واحد بهره برداری سلمان با ظرفیت کامل یعنی 000/220 بشکه نفت در روز حدود صدمات ناشی از بمباران در طول جنگ و خسارات وارده به بعضی از سیستم ها در اثر فرسودگی می بایست مشخص گردد. علاوه بر دو مورد مذکور نیازهای جدیدی مانند تولید حوزه های مجاور (رشادت، رسالت و بلال)، عدم تکافوی بعضی از سیستم های جانبی و تعویض واحد قدیمی و فرسوده شیرین سازی گاز نیز مدنظر بوده است که بر اساس کلیه نیازهای مذکور تصمیم به بازسازی و نوسازی واحد گرفته شده است. بمنظور تعیین حدود خسارات و همچنین حصول اطمینان از قابلیت بهره برداری تأسیساتی که به ظاهر صدمه ندیده اند، بازرسی فنی وسایل و سیستم‌های بکار برده شده در واحد سلمان ضروری بوده تا پس از تعیین حدود مورد نظر بتوان بر اساس اطلاعات بدست آمده، طرح بازسازی را اجرا نموده و واحد را مجدداً برای مدت زمان طولانی در مدار تولید نفت صادراتی قرار داد.

2- شرح نیازها

 بر اساس نکاتی که در مبحث مقدمه به اطلاع رسید و با توجه به خسارات وارده در اثر بمباران، پروژه بازسازی و نوسازی واحد بهره‌برداری سلمان مطرح و جهت انجام امور پروژه، قراردادی با شرکت انرشیمی منعقد گردیده سر فصل نیازهای عمده بر طبق قرارداد منعقده بشرح موارد 2-1 الی 2-3 می باشد. لازم باطلاع است که در حین اجرای کارهای بازرسی فنی نیازهای دیگر علاوه بر موضوع قرارداد مشاهده گردید. نیازهای جدید حسب مورد باطلاع مسئولین شرکت نفت فلات قاره رسید و مقرر شد که همگی مد نظر و مورد بازرسی فنی و بررسی مهندسی قرار گرفته و نتایج عیناً جهت اطلاع و تصمیم گیری مسئولین شرکت نفت فلات قاره ایران در گزارش بازرسی فنی ارائه شود تا در صورت تصویب، نسبت به انجام آنها در مرحله بازسازی و نوسازی اقدام گردد.

محدوده نیازهای جدید بشرح مواد 2-4 الی 2-7 می باشد.

2-1 بازرسی فنی تأسیسات و تعیین حدود خسارات و صدمات وارده به‌ آنها در اثر بمباران و تعیین وضعیت اقلامی که از محل خود خارج شده اند.

2-2 نیازهای جدید که بترتیب عبارتند از:‌

الف – تعویض واحد شیرین سازی گاز، (واحد قبلی که بر مبنای فرآیندی قدیمی و تقریباً خارج از رده در مقایسه با روش های امروزه کار می‌کرده می بایست با سیستم جدیدتر حاوی روش فرآورش پیشرفته جایگزین گردد.)

ب – بررسی امکان استفاده از تأسیسات فرآورش نفت سلمان بطور همزمان برای تثبیت نفت خام استحصالی از حوزه های مجاور (55000 بشکه در روز نفت حاصله از میادین رشادت، رسالت و بلال).

2-3 ارائه طرح بازسازی و نوسازی واحد بهره برداری بر اساس موارد فوق.

2-4 مسائل مبتلا به واحد در اثر تداوم بهره برداری و  خورندگی در اثر شرایط حاد اقلیمی (رطوبت و گرمای زیاد، وجود آتمسفر همراه با املاح ناشی از تبخیر آب دریا و هیدروژن سولفوره).

2-5 گسترش تدریجی حوزه عملیات شرکت نفت فلات قاره ایران در منطقه لاوان و بالنتیجه کمبود بعضی از اقلام سرویس های جانبی (مثلاً آب تصفیه شده شیرین) و اشکالات بعضی از سیستم ها (مانند تأمین آب دریا و آتش نشانی).

2-6 انعکاس تغییرات اعمال شده در طول مدت بهره برداری در طرح بازسازی و نوسازی.

2-7 تطبیق اطلاعات فنی و نقشه های تأسیسات با آنچه که در محل موجود است و ساخته شده (As Built) تا بتوان بر اساس نقشه های زمینه تصحیح شده و به روز در آورده شده تغییرات مورد نیاز طرح بازسازی و نوسازی را اعمال نمود.

با توجه به شرح نیازها اعم از موارد قراردادی و جدید ضمن مراعات دو اصل مهم یعنی فوریت طرح و هم چنین اشتراک حوزه بهره‌برداری بلافاصله امور مربوط به بازرسی فنی شروع گردید. کارهای مربوط به این بخش از تاریخ 6/9/1367 الی 20/11/1367 توسط گروههای مختلف بازرسی فنی سیویل و سازه، مکانیک و لوله‌کشی، برق و ابزار دقیق انجام گرفت که گزارش حاضر نتایج بازرسی فنی را باستحضار می رساند.

3- بررسی وضعیت کل واحد سلمان از جهات مختلف

در این بخش از گزارش بترتیب وضعیت مطلوب تأسیسات واحد بهره برداری سلمان، تأثیر عوامل مختلف، تغییرات اعمال شده در طول مدت بهره برداری و هم چنین نیازهای جدید بعنوان مبانی اخذ تصمیم به تفصیل مورد بحث قرار می گیرند.

3-1 وضعیت واحد در حالت مطلوب علمیاتی

وضعیت مطلوب عملیاتی حالتی است که واحد قادر به تولید 000/220 بشکه نفت خام تثبیت شده بر اساس استاندارد صادراتی باشد. در این حالت تأسیسات فرآورش مانند سیستم دریافت نفت خام، تفکیک کننده ها، برج های تماس و گاززدا، مخازن تبخیر، تلمبه ها، کمپرسورها، مبدلها، دستگاههای نمک زدا و واحد شیرین سازی گاز همگی همراه با تأسیسات جانبی مانند سیستم های تولید آب، بخار، آتش نشانی، آب شیرین، برق و سیستم اندازه گیری صادرات با ظرفیت کامل در مدار تولید قرار گرفته باشند، مختصات کلی وضعیت مطلوب عملیاتی توسط شکل ها و جداول مشخص شده اند. رجوع شود به شکل شماره 2 (موقعیت محلی و نمایش کلی تأسیسات)، شکل شماره 3 (نحوه استقرار) و شکل شماره 4 (مدار فرآورش) که همگی بطور خلاصه تهیه شده اند. جزئیات فنی تأسیسات واحد بهره برداری لاوان در لیست وسایل (Equipment List) ارائه گردیده. 

وضعيت مطلوب عملياتي حالتي است كه واحد قادر به توليد 000/220 بشكه نفت خام تثبيت شده بر اساس استاندارد صادراتي باشد. در اين حالت تأسيسات فرآورش مانند سيستم دريافت نفت خام، تفكيك كننده ها، برج هاي تماس و گاززدا، مخازن تبخير، تلمبه ها، كمپرسورها، مبدلها، دستگاههاي نمك زدا و واحد شيرين سازي گاز همگي همراه با تأسيسات جانبي مانند سيستم هاي توليد آب، بخار، آتش نشاني، آب شيرين، برق و سيستم اندازه گيري صادرات با ظرفيت كامل در مدار توليد قرار گرفته باشند، مختصات كلي وضعيت مطلوب عملياتي توسط شكل ها و جداول مشخص شده اند. رجوع شود به شكل شماره 2 (موقعيت محلي و نمايش كلي تأسيسات)، شكل شماره 3 (نحوه استقرار) و شكل شماره 4 (مدار فرآورش) كه همگي بطور خلاصه تهيه شده اند. جزئيات فني تأسيسات واحد بهره برداري لاوان در ليست وسايل (Equipment List) ارائه گرديده.

3-2 تأثير عوامل مختلف در وضعيت مطلوب عملياتي

عوامل موثر در تغيير وضعيت واحد بهره برداري سلمان از حالت مطلوب به موقعيت فعلي بترتيب عبارتند از خسارات ناشي از بمباران، مسائل ناشي از طول مدت بهره برداري و مسائل مربوط به گسترش حوزه عملياتي. شرح مفصل اين عوامل بترتيب ذيل مي باشد.

3-2-1 خسارات ناشي از بمباران

عامل عمده اي كه در تغيير وضعيت واحد بهره برداري سلمان بسيار موثر بوده خسارات ناشي از بمباران در طول جنگ مي‌باشد. اين خسارات بترتيب عبارتند از:‌

3-2-1-1 از بين رفتن توپك گير انتهائي خط لوله، شيرآلات و كنترل‌هاي آن در اثر انفجار و آتش سوزي.

3-2-1-2 انهدام شش دستگاه اندازه گير (Mater) نفت خام صادراتي، صافي ها، كنترل ها و دستگاههاي Prover و Calibration Tank ، مخزن زيرزميني و تلمبه برگشت همراه با كليه تأسيسات همجوار در اثر آتش سوزي.

3-2-1-3 از بين رفتن يك مخزن 512000 بشكه اي نفت خام (مخزن شماره 5) در محوطه مخازن همراه با لوله كشي ها و شيرآلات و كنترل ها در اثر آتش سوزي.

3-2-1-4 تغيير فرم مخزن شماره 6 كه در مجاورت مخزن شماره 5 قرار داشته در اثر تشعشات حرارتي ناشي از آتش سوزي.

3-2-1-5 برجهاي تماس بدرجات مختلف در اثر اصابت مستقيم و يا تركش انفجار بشدت صدمه ديده بنحوي كه يك برج در اثر اصابت مستقيم بشدت پاره شده و در يك حلقه كمانه نموده، در دو برج هر يك در بيش از ده مورد پارگي ايجاد شده و برج چهارم نيز در چند مورد سوراخ شده است.

3-2-1-6 ايجاد خسارات در اثر تركش هاي ناشي از انفجار در محوطه تفكيك كننده هاي مرحله دوم بخصوص در قسمت لوله كشي‌ها.

3-2-1-7 ايجاد خسارت بدرجات مختلف در بخش عمده اي از تأسيسات شيرين سازي گاز يعني مخازن تحت فشار، برجها، مبدلها، لوله كشي ها و تلمبه ها.

3-2-1-8 اصابت تركش بدرجات مختلف به خطوط لوله 36 اينچي انتقال نفت از محوطه مخازن به اسكله بخصوص در ناحيه تفكيك كننده‌ها.

3-2-2 مسائل ناشي از طول مدت بهره برداري

عوامل ديگري كه در وضعيت واحد بهره برداري موثر بوده اند شامل نكاتي است كه ذيلاً باطلاع مي رسد. اين مسائل بيشتر در اثر طول مدت بهره برداري و عمليات در شرايط حاد جوي مانند رطوبت همراه با املاح آب دريا و گاز ترش و بعضاً اشكالات تعميراتي عارض واحد گرديده است:

3-2-2-1 خورندگي داخلي بعضي از سيستم ها و تأسيسات مانند تفكيك كننده هاي مرحله دوم، نمك زداها، لوله كشي ها و شيرآلات مربوطه در اثر تماس با نفت و گاز ترش همراه با آب نمك.

3-2-2-2 خورندگي خارجي اغلب لوله كشي ها و بخصوص سازه‌ها در اثر تماس با شرايط حاد جوي.

3-2-2-3 افت راندمان در اثر طول مدت بهره برداري مانند دستگاههاي تبديل آب دريا به آب شيرين ديگهاي بخار و ژنراتورها.

3-2-2-4 فرسودگي و كهنگي بعضي از ماشين آلات مانند كمپرسورهاي گاز بعلت سرويس زياد.

3-2-2-5 افت ظرفيت تبادل حرارتي در بعضي از مبدلهاي حرارتي بخصوص مبدلهاي نفت بعلت رسوبات زياد و سوراخ شدن لوله ها در اثر فرسودگي.

3-2-2-6 بهره برداري مداوم از بعضي از سيستم ها مانند لوله‌كشي هاي بخار و نياز به تعويض آنها

3-2-3 مسائل مربوط به گسترش حوزه عملياتي

بعلت ارائه سرويس هاي جانبي به تأسيسات همجوار مانند تأسيسات مسكوني جزيره لاوان، كمبودهايي در بعضي از اقلام سرويس هاي جانبي (مانند آب شيرين و در مواقعي برق) ايجاد شده است. موضوع كمبود آب آشاميدني با توجه به افت راندمان دستگاههاي آب شيرين كن (رجوع شود به 3-2-2-3 فوق) باعث شده است كه دو تغيير عمده در سالهاي اخير در واحد ايجاد گردد:

3-2-3-1 استفاده از آب دريا براي نمك زدايي از نفت خام بجاي آب شيرين كه در نهايت باعث نصب واحد اكسيژن زدايي از آب دريا و تلمبه هاي مربوطه گرديده.

3-2-3-2 نصب دستگاه سوم توليد آب آشاميدني در واحد

كه با اينهمه موضوع كمبود آب آشاميدني هنوز مرتفع نگرديده و درخواست شده كه در طرح بازسازي و نوسازي مدنظر قرار گيرد. لهذا بعنوان يكي ديگر از عوامل موثر در وضعيت مطلوب واحد پيشنهاد مي‌گردد كه مورد توجه قرار گيرد.

3-3 تغييرات اعمال شده در واحد در حين عمليات

در طول مدت بهره برداري از اين واحد تغييراتي در سيستم هاي مختلف آن اعمال گرديده اند كه جهت اطلاع و منظور نمودن آنها در طرح بازسازي و نوسازي مي بايست مدنظر قرار گيرند، اين تغيير و تبديلات به ترتيب عبارتند از:‌

3-3-1 اضافه نمودن دستگاه سوم تبديل آب دريا به آب آشاميدني با ظرفيتي معادل دستگاه هاي اوليه.

3-3-2 اضافه نمودن ديگهاي چهارم و پنجم به واحد ظرفيت ديگهاي بخار شماره چهار و پنج با ديگهاي بخار اوليه با حدود بيست و پنج درصد اضافه توليد متفاوت مي باشد.

3-3-3 اضافه نمودن توربوژنراتور ششم به نيروگاه.

3-3-4 برچيدن كمپرسورهاي اوليه هوا و جايگزين نمودن آنها با دو كمپرسور با قدرت بيشتر (دستگاههاي خشك كننده هوا همان دستگاههايي هستند كه در ابتدا نصبت شده اند).

3-3-5 تغيير مدار تغذيه آب واحدهاي نمك زدا (Desalters) از آب شيرين به آب دريا كه در اين مورد نصب برج اكسيژن زدايي و تلمبه‌هاي مربوطه ضروري بوده است و اين سيستم نيز به تأسيسات افزوده شده است.

3-3-6 اضافه نمودن دو مخزن يك ميليون بشكه اي در محوطه مخازن همراه با لوله كشي هاي مربوطه.

3-3-7 خارج نمودن مخزن تبخير قديمي از سرويس نفت خام و قرار دادن آن در سرويس آب بمنظور عمليات.

3-3-8 نصب مخزن تبخير جديد.

3-3-9 نصب دو عدد تلمبه توربيني عمودي جديد در محوطه روي اسكله بمنظور تأمين آب دريا.

3-3-10 تغيير و تبديل در چند مخزن تحت فشار مانند تبديل مخزن آب به مخزن هواي فشرده و يا مخزن گاز ويل به سرويس ديگر.

تبصره: اغلب تغييرات فوق در نقشه ها و مدارك فني تأسيسات واحد بهره برداري سلمان منعكس نگرديده اند و ضروري است كه حسب مورد، مورد توجه قرار گيرند و در موقع خود نسبت به ادغام اين تغييرات اقلاً در نقشه هاي واحد اقدام شود.

3-4 نيازهاي جديد در رابطه با نوسازي

نيازهاي جديدي كه مي بايست در طرح بازسازي و نوسازي ملحوظ گردند بشرح ذيل مي باشد.

3-6-1 برچيدن واحدهاي شيرين سازي قديمي گاز و جايگزين نمودن آنها با سيستم جديدتر و پيشرفته تر.

3-6-2 بررسي امكانات استفاده همزمان از اين تأسيسات براي فرآورش نفت خام حاصله از حوزه هاي نفتي رسالت، رشادت و بلال.

4- روش بازرسي فني و امور تكميلي مربوط به آن

بر اساس نيازهاي طرح بازسازي و نوسازي و هم چنين ساير مواردي كه در مباحث قبلي باطلاع رسيد ضمن توجه به برنامه فشرده پروژه ترتيبي اتخاذ گرديد كه امور مربوط به بازرسي فني تأسيسات بهره برداري سلمان در مدتي بين 2 الي حداكثر 5/2 ماه انجام گيرد. لهذا پس از ابلاغ پروژه يك برنامه توجيهي كوتاه مدت ترتيب داده شد تا مسئولين مربوطه به تأسيسات آشنايي كافي پيدا نموده و بتوانند در اسرع وقت به محل تأسيسات مراجعه و وظايف محوله را انجام دهند. در طول مدت توجيه پروژه (3 هفته) براي گروه هاي بازرسي فني و بعداً براي گروهي كه مسئول طرح در محل تأسيسات خواهند بود دستورالعمل مربوطه تهيه گرديد و همراه با نقشه ها و اطلاعات لازم در اختيار پرسنل هر گروه گذارده شد.

بر اساس نظريات بازرسين فني تصميم گرفته شد كه واحد اولاً مي‌بايست از نظر مهندسي نيز مورد بررسي قرار گيرد و ثانياً نقشه‌هاي موجود در موارد متعددي با آنچه كه ساخته شده تطبيق نمي نمايد. با توجه به اين دو موضوع ترتيب بازديدهاي مهندسي و طراحي در محل تأسيسات نيز داده شد. جزييات اموري كه در هر يك از مراحل بازرسي فني، بازبيني مهندسي و طراحي در محل انجام شده و روش‌هاي مربوطه ذيلاً باستحضار مي رسد:

4-1 بازرسي فني:

4-1-1 روش پرسنلي بازرسي فني

گروه اصلي بازرسي فني در مدت 6 آذر الي 20 بهمن 1367 مشغول بكار بوده است (بر اساس دو هفته متوالي تمام وقت در محل تأسيسات و يك هفته استراحت كه ضمن آن گزارش مربوطه را تهيه مينموده اند.) جهت همكاري در امور مربوطه و رعايت عدم تداخل با عمليات روزمره بهره برداري ترتيبي داده شده بود كه پرسنل تعميراتي و كمكي تداخل با عمليات روزمره بهره برداري ترتيبي داده شده بود كه پرسنل تعميراتي و كمكي حداكثر تا 10 نفر و در اغلب موارد بر حسب لزوم، از طرف شركت نفت فلات قاره ايران تأمين و در اختيار بازرسين فني گذارده شود. جهت هماهنگي بين بازرسين فني و پرسنل عملياتي يك نفر رابط از طرف اداره مهندسي مأمور به هماهنگي گرديد.

بازرسين فني كه در مدت فوق بوظايف محوله اشتغال داشته اند عبارتند از:‌

4-1-1-1 مسئول گروه بازرسي فني كه ضمن هماهنگي و سرپرستي، مسئوليت بازرسي فني از تأسيسات لوله كشي، ماشين آلات (تلمبه ها و كمپرسورها)، مخازن تحت فشار و برجها، مبدلهاي حرارتي و ساير دستگاههاي مكانيكي را بعهده داشته است.

4-1-1-2 مهندس مكانيك و مسئول بازرسي و اندازه گيري سيستم لوله كشي ها و مشخص نمودن لوله كشي هايي كه مي بايست پيش‌سازي شوند.

4-1-1-3 بازرسي فني برق براي نيروگاه، پست هاي ترانسفورماتور، تابلوهاي توزيع، شبكه كابل كشي، موتورهاي برق، سيستم اتصال زمين و روشنايي محوطه (بجز اسكله).

4-1-1-4 بازرسي فني ابزار دقيق و كنترل براي سيستم ابزار دقيق، كنترل هاي محلي، مدارهاي ارتباطي و مراكز فرمان.

4-1-1-5 بازرسي فني سيويل و سازه براي بررسي وضعيت فونداسيونها، سازه ها، ساختمانها و ساير تأسيسات ساختماني. (اين مورد توسط سرپرست بازرسي فني و همكاري 2 نفر مهندس سيويل و سازه انجام شد).

4-1-2 روش هاي فني بازرسي فني

روش هاي فني اجرا شده در مورد بازرسي تأسيسات بترتيب ذيل بوده است:

4-1-2-1 بازرسي فني تأسيسات سيويل و سازه

در مورد تأسيسات سيويل و سازه اغلب بر اساس اندازه گيري در محل و مشاهده وضعيت ظاهري ساختمانها، فونداسيونها و سازه ها تصميم گيري شده. در چند مورد مانند فونداسيون هاي برج تماس (Stripper) ، برج گاززدا (Boot) و تكيه گاههاي لوله 42 اينچي خروجي گاز از برج پس از محاسبات مجدد تصميمات لازمه اتخاذ گرديد.

4-1-2-2 بازرسي فني تأسيسات مكانيكي

الف – لوله كشي و متعلقات مربوطه بطريق بررسي وضعيت ظاهري، كسب اطلاعات در محل، ثبت نقاط صدمه ديده با اندازه گيري از يك مبدأ، ثابت و مشخص نمودن مقاديري كه بايد بر چيده شوند مورد بازرسي فني قرار گرفته اند. ضخامت جدار كليه لوله هايي كه از نظر ظاهري سالم و قابل استفاده تشخيص داده شده از جهات مختلف اندازه گيري شده تا اطمينان حاصل گردد كه در سرويس بعدي مناسب باشند. در موارد متعددي علاوه بر اندازه گيري ضخامت جدار، داخل لوله ها نيز مورد بازرسي فني قرار گرفته و حدود تشكيل رسوبات، خوردگي و زنگ زدگي بررسي شده و اندازه گيري گرديد.

ب – ماشين آلات مستقر در محل مانند تلمبه ها و كمپرسورها از لحاظ وضعيت ظاهري، بررسي سوابق عملياتي و اطلاعات در محل، كسب نظريات مسئولين عمليات و تعميرات، آزمايش در حين حركت (Running Test) ، نحوه استقرار، تولرانس هاي كوپل شدن با گرداننده، وضعيت اتصال مكانيكي و كنترل، لقي و حدود مجاز آن در ناحيه محور و يا طاقانها و تولرانس مربوطه مورد بازرسي فني قرار گرفتند. در مورد ماشين آلاتي كه از محل خود خارج شده اند كليه موارد فوق تا حد امكان انجام گرديد.

ج – مخازن تحت فشار، مبدلهاي حرارتي، ديگهاي بخار و دستگاههاي نمك زدا (Desalter) از لحاظ وضعيت ظاهري، بررسي سوابق عملياتي، كسب نظر مسئولين عمليات و تعميرات، مشخص نمودن نقاط صدمه ديده خارجي در اثر Corrosion ، نحوه اتصال به فونداسيون، ثبت پارگي ها و صدمات، بررسي حدود مجاز فرو رفتگي‌ها، بازرسي فني از داخل و وسايل داخلي مانند Mesh ، Trays ، Tubes و Tube Bundles ، نمونه گيري از مقاديرThinning ، اندازه‌گيري ضخامت جدار در هر حلقه در جهت هاي مختلف، اندازه‌گيري ضخامت گلوئي ها و دهانه ها و درپوش هاي عمده و وضعيت سطوح خارجي مورد بازرسي قرار گرفته اند. در مورد هر يك از اين وسايل برگ گزارش بازرسي (Inspection Data Sheet) تهيه گرديد كه خلاصه نتايج در گزارش ارائه مي گردد.

د – در مورد دستگاههاي يكپارچه و در سرويس مانند تأسيسات شيرين سازي آب دريا با مراجعه به سوابق عملياتي، عمر مفيد و توان فعلي آنها تصميم گيري شده است.

4-1-2-3 بازرسي فني تأسيسات برق

الف – نيروگاه برق از لحاظ Tnsulation Test ، بررسي سوابق عملياتي و تعميرات و اطلاعات محلي و آزمايشات كه در مورد ساير ماشين آلات بآنها اشاره شده بازرسي گرديد.

ب – پست هاي ترانسفورماتور و تابلوهاي برق از لحاظ ظاهري بازرسي شده، سيستم حفاظتي و رله هاي حفاظتي تابلوها در مقابل حداكثر بار و گرمايش بيش از حد آزمايش شده و Meger Test روي آنها بعمل آمد.

ج – مدارهاي اصلي و كابل ها از تابلوهاي توزيع تا مصرف كننده‌ها از لحاظ مقاومت، اتصال زمين، اتصال كوتاه و انتقال جريان آزمايش شدند.

د – آزمايش هاي در حين كار (Running Test) ، بررسي فازهاي مختلف و نحوه اتصال زمين از تمام موتورهاي برق بعمل آمده و راهنماي تعميرات براي آنها تهيه گرديد.

ه‍ - آزمايش مدارهاي اتصال زمين و بررسي سيستم روشنائي محوطه بعمل آمد و نتايج Earthing Continuity Test گزارش گرديد.

و – بررسي ظاهري سيستم‌هاي ترانسفورماتور و ركتيفابر دستگاه‌هاي نمك زدا انجام گرديد.

13- 1-2-4- بازرسي فني تأسيسات ابزار دقيق و كنترل

الف – شيرهاي اطمينان و شيرهاي كنترل از نقطه نظرهاي ظاهري، بررسي سوابق عملياتي و تعميراتي، كسب نظريات مسئولين عمليات و تعميرات، قابليت تنظيم، فرمان پذيري، رواني حركت و بررسي شرائط در حالات كاملاً بسته و كاملاً باز بررسي گرديدند.

ب - وسائط كنترل و ابزار دقيق نصب شده در محل اعم از نشان دهنده‌هاي مستقيم و يا حس كننده‌ها و انتقال دهنده‌هاي مختصات فرآيند بترتيب بازرسي گرديده و در مورد نشان دهنده‌ها اقلام سالم و قابل بكار مشخص شدند.

ج – مدارهاي پنوماتيك و مركز كنترل از لحاظ جريان پذيري و دريافت و ثبت علائم بازرسي گرديد و مدارها و ابزارهاي سالم و قابل بكار مشخص شدند، ليست كليه اقلاميكه نه در محل بودند و نه در انبارها نيز تهيه گرديد.

د – با تعقيب مدار و بررسي دستگاه‌هاي ثبت كننده و يا نشان دهنده علائم روي تابلو فرمان واقع در اطاق كنترل و نحوه اتصالات از صحت دستگاه‌ها روي تابلو كنترل اصلي اطمينان حاصل گرديد و دستگاه‌ها و مدارهاي قابل كار مشخص گرديدند.

4-1-3- وسائط و ابزار بازرسي فني

وسائط و دستگاه‌هائي كه در بازرسي فني بكار برده شده‌اند به دو گروه تقسيم مي‌شوند. گروه اول شامل وسائل و ابزار آلات تعميراتي مي‌باشد كه اغلب در تعميرگاه و يا انبار واحد وجود داشته و از آنها استفاده گرديده است (ليست ابزار و دستگاههاي مورد نياز در شروع مرحله بازرسي فني در اختيار مسئولين طرح گذارده شد و در حين اجرا نيز از طرف پرسنل عمليات و تعميرات در محل تأمين گرديد). گروه دوم شامل ابزار و وسائل تخصصي مانند D Meter، مايع مخصوص Ultrasonic Test Set دستگاه‌هاي سنجش جريان، مقاومت، اتصال كوتاه، E.P.Mrger , Avometer و غيره مي‌باشند كه اغلب در محل واحد وجود داشته و از آنها استفاده بعمل آمد. در يك مورد بخصوص نيز با همكاري مهندسين مشاور زمين شناس و استفاده از دستگاه اندازه گيري مقاومت، شبكه زمين تاسيسات آزمايش و گزارش مربوطه تهيه گرديد.

4-2- بررسي‌هاي مهندسي و اندازه گيري در محل

بمنظور حصول اطمينان از روش و نحوه اجراي بازرسي فني، كسب اطلاعات، آمار و ارقام مربوط به توليد سرويس‌هاي جانبي ترتيبي داده شد كه در فاصله زماني استراحت پرسنل بازرسي فني، مهندسي سيويل، سازه، مكانيك، برق، ابزار دقيق و تأسيسات جانبي از محل واحد بازديد نمايند. در اين بازديد مهندسين مذكور با تأسيسات واحد و حدود خسارت وارده به آنها آشنا شده اطلاعات لازمه را جمع آوري و اندازه گيري‌هاي ضروري را انجام دادند.

4-3- طراحي در محل

همانطور كه قبلاً باطلاع رسيد در بسياري از موارد نقشه‌هاي تأسيسات موجود با آنچه كه واقعاً ساخته و نصب شده است مطابقت نمي‌كرد. باين دليل و براي دردست داشتن نقشه‌هاي صحيح، موضوع به روز در آوردن نقشه‌ها ضروري تشخيص داده شد. جهت عملي ساختن اين نياز، طراح مكانيك و لوله كشي بمدت متجاوز از سه ماه به محل اعزام و نسبت به تصحيح نقشه‌هاي مكانيكي و لوله كشي و به روز در آوردن آنها اقدامات لازم بعمل آمد.

5- ملاحظات فني، اقتصادي و اولويت‌ها

بر اساس گزارشات بازرسين فني و هماهنگي نتايج با گروه‌هاي مختلف مهندسي نتيجه گيري گرديد كه راه حل‌هاي پيشنهادي از نظر امور اقتصادي، فني، زمانبندي و اولويت‌ها مي‌بايست حتي المقدور مناسب‌ترين و عملي ترين راه حل در هر مورد بوده بعلاوه پس از بازسازي و نوسازي تعميرات و نگهداري برنامه ريزي شده نيز مدنظر قرار گيرد. سر فصل‌هاي عمده عواملي كه در تجزيه و تحليل اقتصادي و فني مورد توجه بوده‌اند بترتيب ذيل است :

5-1- امور اقتصادي و سرمايه گذاري

در اين مورد فرض بر آن بوده است كه براي بازسازي و نوسازي با توجه به اشتراك حوزه نفتي، برآورد بازده حوزه در يك مدت زمان قابل پيش بيني (مثلاً 10 سال) ضمن اعمال ضريب بهره دهي و هزينه‌هاي اجرائي در رابطه با عمليات و نگهداري، مي‌بايست در حدود منطقي و معقول سرمايه گذاري گردد.

5-2- زمانبندي

با توجه به روند قبلي توليد براي مراحل مختلف پروژه اعم از

طراحي، تهيه كالا و مصالح و اجراء و آماده سازي براي بهره برداري با ظرفيت كامل جدول زماني بين 24 الي 28 ماه مدنظر بوده است.

5-3- امور فني

در اين باره فرض شده است كه از دانش فني و تجربه موجود در بهره برداري و نگهداري بنحو كامل استفاده گرديده و سيستم‌هاي جايگزين حتي المقدور مشابه تأسيسات فعلي بوده تا نياز به آموزش و آشنائي با سيستم جديد نباشد. يك استثناء در اين مورد احتمالاً مي‌تواند سيستم كنترل و ابزار دقيق باشد.

5-4- اولويت‌ها

در پيشنهادات مربوط به بازسازي و نوسازي سه اولويت بشرح ذيل مدنظر مي‌باشد :

اولويت درجه اول : مربوط به تأسيسات و سيستم‌هائي مي‌گردد كه مي‌بايست‌ حتماً در طرح بازسازي مورد توجه قرار گرفته و نسبت انجام آن در حين اجراي طرح تصميم لازم اتخاذ گردد و در هر صورت انجام آن‌ها ضروري است.

اولويت درجه دوم : مربوط به تأسيسات و سيستم‌هائي است كه چنانچه در طرح بازسازي ملحوظ گردند در ‌ تداوم بهره برداري بعدي بسيار مؤثر خواهند بود و بهتر است كه در شرائط فعلي نسبت بانجام آنها تصميم مقتضي گرفته شود.

اولويت درجه سوم : مربوط به اموري است كه انجام آن‌ها مي‌تواند ‌ بزمان ديگري موكول گردد مثلاً پس از ‌ بازسازي و در حين عمليات بهره برداري نسبت به انجام آنها اقدام نمود.

5-5- تعميرات برنامه ريزي شده

نگهداري و تعميرات تاسيسات بر طبق يك برنامه معين حائز اهميت بسيار است و مي‌بايست در تمام مراحل بهره برداري مورد توجه قرار گيرد. در اين رابطه توصيه گرديده كه پس از انجام مرحله بازسازي برنامه جزئيات تعميرات و نگهداري تهيه و در اختيار پرسنل تعميراتي گذارده شود. با اعمال تعميرات و نگهداري بموقع مي‌توان از حداكثر كارائي تاسيسات استفاده و در بسياري از هزينه‌هاي غير ضروري صرفه جوئي نمود. با توجه به شرائط جوي، در مورد سطوح فلزي مانند بدنه مخازن، لوله كشي، بدنه مخازن و برجهاي تحت فشار، اسكله و سازه‌ها، رنگ آميزي مداوم بر اساس روش‌ها و استانداردهاي مهندسي و فني كاملاً ضروري بوده و توصيه مي‌شود.

6 – گزارش بازرسي فني تاسيسات سيويل و سازه

6-1- شرح تاسيسات سيويل و سازه

تاسيسات سيويل و سازه واحد بهره برداري سلمان اعم از برون واحد و داخل واحد بترتيب در شكل‌هاي شماره 8 و 9 نشان داده شده و شامل قسمت‌ها و سيستم‌هاي ذيل مي‌باشد.

حصار و دروازه ورودي (*)

خاكريزهاي حفاظتي (*)

سيستم‌ محوطه سازي (*)

راههاي ارتباطي داخلي (*)

سيستم زهكشي و دفع آبهاي سطحي و حوضچه جدا سازي آب آغشته به نفت (*)

ساختمانها

فونداسيون‌ها

سازه‌ها

اسكله (*)

محوطه مخازن، فونداسيون مخازن و ديوارهاي حائل مربوطه (*)

نتايج بازرسي فني و بررسي‌هاي بعمل آمده در هر مورد به تفصيل همراه با راه حل مربوطه در اين مبحث از گزارش ارائه مي‌شود. لازم باطلاع است كه كليه مواردي كه با علامت ستاره (*) مشخص شده‌اند با آنكه از لحاظ قرار دادي در محدوده بازرسي فني منظور نگرديده بودند نيز بررسي و براي هر كدام راه حلي پيشنهاد شده است تا چنانچه مورد موافقت و تصويب قرار گيرند در طرح كلي بازسازي و نوسازي ادغام شوند.