دانلود گزارش کارآموزی کارگاه تراورس

مکان جغرافیایی

نخستین مسئله ای که هنگامی احداث یک کارخانه پیش می آید گزینش جای آن است . مسئله گزینش جای آن است. مسئله گزینش جای کارخانه هم در مورد احداث کارخانه های نو پیش آید و هم موقعی که یک کارخانه موجود تصمیم به گسترش تولید خود می گیرد . در مورد اخیر باید نیکی ها و بدهای گسترش تولید در جای موجود و یا در جای جغرافیایی دیگر ارزیابی وسنجیده می شود. جای جغرافیایی کارخانه برروی بسیاری از عواملی که در موفقیت و سود آن دخیل هستند تاثیر می گذارد. بطور کلی می توان گفت که مناسب ترین جا برای احداث یک کارخانه جائیست که در آنجا هزینه ها تولید هر واحد فرآورده   کمترین باشد.

هرچند که گزینش های کارخانه بر پایه معیارهای اقتصادی دلخواه صاحبان صنایع انجام می گیرد، دولت بعلت اولویت های اقتصادی یا اجتماعی و حق سیاسی خود، با وضع مقررات ، محدودیتهایی برای صاحبان صنایع در گزینش جای کارخانه بوجود می آورد. مهمترین عوامل محدود کننده که دولت را وادار به دخالت در امر گزینش می کند از قرار زیرند

جلوگیری از تراکم جمعیت در شهرهای بزرگ و پیوامون

نابسنده بودن خدمات شهری ، مانند آب و برق و حمل و نقل و غیره

ایجاد اشتغال در شهرهای کوچک و روستاها

جلوگیری از تراکم مهارت و خدمات صنعتی در شهرهای بزرگ و محروم شدن نقاط دیگر کشور

جلوگیری از وابستگی صنایع به بازار شهرهای بزرگ و در نتیجه عدم توجه به ایجاد شبکه پخش سراسری

آ گزینش منطقه جغرافیایی

گزینش جای کارخانه باید در دومرحله انجام گیرد. نخست باید منطقه جغرافیایی مناسب راگزید و سپس در آن منطقه به جستجوی مناسب ترین شهر ، روستا یا محل پرداخت . برای گزینش منطقه باید کلیات زیر رادر نظر گرفت.

1 مناسب بودن نوع فرآورده در آن منطقه . کناره های خلیج فارس برای قایق سازی ،‌ لوازم ماهیگیری ، کنسرو ماهی ، گیلان و مازنداران و لرستان برای صنایع چوبی ،‌ اصفهان برای صنایع فولادی و کرمان برای صنایع که از مس تغذیه می کنند . الی آخر.

2 وجود وسایل ترابری لازم . صنایع که از مواد سنگین وارداتی تغذیه می کنند ، در نزدیکی بندرها یا در امتداد شاهراههای منتهی به بندرها ، صنایعی که متکی به تماس با خارج هستند در دسترس فرودگاهها ، و برای صنایع که وابسته به خدمات و تامین مواد و وسایل که از شهرهای بزرگ هستند و صنایعی که فرآورده های شان در سراسر کشور پخش شود ، و خود خطوط زمینی و هوایی ، راه آهن ، راههای کامیون رو و غیره.

3 وجود امکانات رفاهی . برای صنایع که متکی به نیروی انسانی و مدیریت و کادر ماهر وارداتی از تهران یا شهرهای بزرگ دیگر هستند ، دسترسی به شهرهای بزرگ و وسایل رفاهی و تفریهی اهمیت دارد تا کارکنان به ماندن در منطقه رغبت بیشتری نشان دهند.

4 مقررات تشویقی دولت و نهادهای دولتی ، گاهی امتیازاتی که دولت برای صنایع که در برخی مناطق ایجاد می شود . تعیین می کند جبران بسیاری از دشوارهای و هزینه های بالاتر احداث و اداره کارخانه در آن منطقه را می کند . اینگونه امتیازات معمولا” بصورت معافیتهای مالیاتی ، وام بانکی بیشتر و دراز مدت یا با بهره کمتر ، زمین رایگان ، تخفبف در خدمات و اعضار موقت است . مثلا” وزارت دارایی برای برخی مناطق معافیت مالیاتی 5 ساله و برای برخی مناطق دیگر معافیت ده ساله اعطا می کرد. برای آگاهی از مقررات دولت باید به وزارت های صنایع یا اداره های صنایع استان مراجعه و با مسئولان مشورت کرد. گاهی فرمانداری ها نیز برای رونق دادن به اقتصاد محلی امتیازاتی برای صاحبان صنایع نو قابل می شود.

5 گنجایش بازار محلی . اگر منطقه گنجایش مصرف بیشتر تولید کارخانه را داشته باشد شاید بتوان هزینه های بالاتر دیگر جبران کرد.

6 شرایط دما آب و هوا ، هزینه گرمایش یا سرمایش را برای برخی یگان های تولیدی که کنترل دما در آنها اهمیت دارد افزایش یا برعکس کاهش می دهد.

پس از گزیده شدن منطقه ، جای احداث کارخانه با توجه به مقررات و محدودیتهای دولتی باید بررسی شود.مثلا” در منطقه اصفهان دولت اجازه احداث کارخانه در شعاع 50 کیلومتری شهر را نمی دهد. و در منطقه مرکزی این محدودیت به شعاع 110 کیلومتری تهران است.

در شهرهایی که صنایع در گزینش جای کارخانه آزادی دارند . امتیازات احداث در محدوده شهری در پیرامون یا در روستا باید ارزیابی شود، در شهر تراکم جمعیت ، قیمت زمین خدمات شهری و مقررات دولتی زیاد است بیرون از شهر ، تراکم جمعیت و قیمت زمین پایین و مقررات است. عوامل مهمی که در این موارد باید بررسی شود عبارتند از : بهای زمین ، موجودی نیروی انسانی ، وجود و هزینه وسایل ترابری مواد خام و کالاهای ساخته شده و رفت و آمد کارکنان و بالاخره مقررات و محدودیتهای محلی .

1 امتیازات شهر : هنگامی وجود کارخانه در محدوده ی شهرهای بزرگ از امتیازات زیاد برخوردار است که تعداد زیادی کارگر ماهر و تخصص های دیگر مورد نیاز باشد، تماسهای سریع با مشتریان اهمیت داشته باشد ( مانند صنایعی که با سفارش مشتری به ساخت            می پردازند) و مواد و قطعات نیمه ساخته مورد نیاز کارخانه تنوع بسیار و حجم کم داشته باشد . کارخانه هایی که بعلت محدودیت سرمایه نمی توانند همه خدمات شهری مانند آب و برق و آتش نشانی و غیره را خود فرآهم سازند بهتر است در محدوده خدمات شهری باشند ، شهر نیز امتیاز دیگری برای کارخانه کم سرمایه دارد که گاه می توانند ساختمان خود را اجاره کنند.

2 امتیاز پیرامون : کارخانه هایی که به زمین بزرگ و ساختمان نیاز دارند ولی درضمن باید در نزدیکی مراکز شهری باشند ، در پیرامون با حومه شهرهای بزرگ احداث می شوند. در مناطق پیرامونی مقررات شهری وجود ندارند ، ولی رفت و آمد به شهرو حتی زندگی در شهر و کار در پیرامون به آسانی امکان پذیر است . کارخانه هایی که به تعداد زیادی کارگر زن احتیاج دارند ، در پیرامون شهرها رقابت کمتری از درون شهر می یابند ، چون امکان کار در شهر بیشتر از پیرامون است. کارخانه های واقع در پیرامون شهرها به بازار خود در شهر نزدیک هستند و از راهها و وسایل ارتباطی و نقلیه نسبتا” خوبی       برخوردار دارند.

3 امتیازات روستا : احداث کارخانه هایی در روستا مناسب است که به زمین بسیار زیاد نیاز داشته باشند، محتاج حجم زیادی از آب باشند ( مانند احداث کنار رودخانه یا چشمه ) ، و یا فرآیند تولیدیشان برای مراکز تراکم جمعیت مناسب نباشد. برخی کارخانه های مواد غذایی ، شیمیایی ، سیمان ، ذوب فلزات ، آجر و همانند آنها از این جمله اند .

پ ارزیابی هزینه تولید : سه عامل مهم اقتصادی در ارزیابی جای کارخانه وجود دارد که اقتصادی بودن کارخانه را در جای مورد نظر تعیین می کند :

هزینه تهیه مواد خام .

هزینه تبدیل مواد خام به کالاهای نهایی .

هزینه پخش فرآورده و رساندن به مصرف کننده

هزینه مواد خام عبارتست از جمع هزینه خرید و هزینه حمل آن به کارخانه . هزینه تولید فرآورده شامل هزینه های ساخت ، استهلاک ساختمان و ماشینها ، مالیاتها و غیره می شود. هزینه پخش کالا را    نمی توان به همین آسانی و دقت محاسبه کرد . بلکه باید بر پایه تجربه و دانش بازار سنجید.

بر پایه ‌محاسبه هزینه های بالا که مجموع آن قیمت تمام شده کالا تا رسیدن به مصرف کننده را تشکیل می دهد ، باید جاهای مختلف را برای گزینش مناسب ترین آنها با هم مقایسه کرد.

ت عوامل گزینش جا : با در نظر گرفتن کلیات بالا ، کارشناس یا مشاور مهندس مشاوری که به ارزیابی و سنجش جاهای مختلف برای تصمیم گیری نهایی در مورد گزینش جای کارخانه می پردازد، باید همه نکات فهرست شده زیر را که بر حسب عوامل : مواد خام ، نیروی انسانی ، بازار ، خدمات کارخانه ای آب و هوا و مقررات و قوانین ، رده بندی شده است بررسی کند.

1 منبع مواد خام : مسافت حمل مواد خام یا قطعات نیم ساخته لازم از منبع ( مانند معدن یا بند ) تا کارخانه ، نرخ ترابری مواد خام و کالاهای ساخته شده ، پراکندگی منابع مواد خام ضروری ، وجود وسایل و خدمات ترابری باید بررسی شود . تناسب وزن به حجم کالای ساخته شده نسبت به تناسب وزن به حجم مواد خام کاربرده شده در آن نیز باید سنجیده شود که معیار نسبتا” خوبی برای ارزیابی بهینه فاصله کارخانه تا منبع مواد است.

2 منبع نیروی انسانی : بسندگی موجودی نیروی کار از نوع مهارت های لازم و رقابت موجود برای آن و نیز مناسب بودن مهارتهای و تجربه های موجود در منطقه برای فعالیت و کار تولیدی مورد نظر باید ارزیابی شود. سنجش روابط و آیین های قومی ، سنتی و مذهبی در منطقه در ارتباط با نوع فعالیت نباید فراموش گردد ، و بالاخره عادات کار کارگران بومی ، هوشمندی ،‌ آموزش ، تجربه و سطح فرهنگ صنعتی آنها باید مطالعه شود تا هزینه واقعی استخدام را بتوان  برآورد کرد.

2 ـ منبع نيروي انساني : بسندگي موجودي نيروي كار از نوع مهارت هاي لازم و رقابت موجود براي آن و نيز مناسب بودن مهارتهاي و تجربه هاي موجود در منطقه براي فعاليت و كار توليدي مورد نظر بايد ارزيابي شود. سنجش روابط و آيين هاي قومي ، سنتي و مذهبي در منطقه در ارتباط با نوع فعاليت نبايد فراموش گردد ، و بالاخره عادات كار كارگران بومي ، هوشمندي ،‌ آموزش ، تجربه و سطح فرهنگ صنعتي آنها بايد مطالعه شود تا هزينه واقعي استخدام را بتوان برآورد كرد.

3 ـ بازار و هزينه پخش : بررسي بازار كالاي ساخته شده كه آيا محلي يا منطقه اي يا سراسري است ، تمركز يا پراكندگي بازار ، ثبات يا نوسان تقاضا ، و رقابت موجود در منطقه ، عوامل مؤثري را در هزينه روشن مي كند، كه در تعداد و جاي انبارهاي پخش و موجودي لازم اثر مي گذارد. وسايل موجود حمل كالا به بازارهاي مصرف ،‌ نرخ يا هزينه حمل ، و احتمال تاء خيرها و صدمات به كالا هنگام حمل بايد مطالعه شود . هزينه دشواري رفت آمد كاركنان ،‌ مديريت و مشتريان بين كارخانه و تهران يا نزديكترين شهر مهم ، نشان مي دهد كه آيا وجود يك دفتر مركزي يا دفتر پخش و فروش در تهران يا يكي از شهرهاي مهم ديگر ضرورت دارد يا نه .

4 ـ خدمات كارخانه اي : آيا منابع آب و برق و سوخت و غيره براي مصرف كنوني كارخانه و گسترش احتمالي آن در آينده ، بسنده است ؟ آيا خدمات بروني مانند كارگاههاي صنعتي كمكي (تراشكاري ، جوشكاري و غيره) و تعميراتي مورد نياز گاهگاهي كارخانه در نزديكي محل موجود است ؟ آيا خدمات شهري يا مستقل براي حمل زباله و ضايعات ، آتش نشاني ،‌وسايا نقليه همگاني ، مغازه هاي فروش لوازم يدكي ، ابزار و غيره در آن پيرامون وجود دارد.

5 ـ آب و هوا : برخي شرايط طبيعي مانند باران زياد و تند (گيلان) يا برف زياد (آذربايجان) ، يا بادهاي تند (نواحي كويري) و يا احتمال زمين لرزه باعث مي شود كه هزينه ساختماني براي پايدار ساختن ساختمان ، بيش از حد عادي شود.

در نقاطي كه سرما شديد و طولاني است . (مانند آذربايجان ، شمال خراسان) ، يا گرما شديد و طاقت فرساست ( مانند كناره خليج فارس ) هزينه گرمايش يا سرمايش مبلغ مهمي از سرمايه گذاري در ساختمان كارخانه را مي توان شامل شود. براي برخي كارخانه ها در برخي نقاط باد خيز بايد دستگاههاي غبارگير و پاكسازي هوا تعبيه كرد. هزينه هاي ديگري كه بعلت جوي پيش مي آيد، غيبت كاركنان يا توقف كار يا وقفه در رسيدن مواد اوليه است. در برخي نقاط ، پرداخت اضافه حقوق بعلت بدي آب و هوا براي جلب كاركنان مورد نياز ضروري مي شود. و بالاخره احتمال فساد و خرابي برخي مواد اوليه يا فرآورده هاي ، استهلاك سريع ماشينها و تجهيزات و يا نياز به تعميرات بيش از حد عادي بعلت نامناسب بودن آب و هوا از عوامل ديگرسيت كه بايد بررسي و ارزيابي شود.

6 ـ مقررات و قوانين محلي : برخي قوانين هزينه زاي ويژه وجود دارند كه مربوط به جاي احداث كارخانه مي شوند. مثلا”كارخانه هايي كه كنار روخانه ها رودخانه ها قرار دارند . و از رودخانه براي دفع فاضلاب خود استفاده مي كنند بايد نخست آن را پالايش كنند ، هر چند كه اين قانون هميشه و بخوبي اجرا نمي شود و باعث ضايعات بسيار مي گردد. كارخانه هاي دود زا يا غبار زا مانند كارخانه هاي سيمان ، شيميايي ، آجر سازي ، گچ پزي و غيره هنگامي كه در نزديكي مراكز جمعيت قرار ميگيرند بايد دستگاههاي دود گيري و غبار گيري بر دود كش هاي خود بكار بگذارند . كارخانه هايي كه صداي زياد توليد مي كنند در نزديكي مراكز جمعيت بايد وسايل كاهش صدا تعبيه كنند.

برخي از شهرهاي كوچك با فرمانداريهاي هم براي خود مقرراتي محلي دارند كه بعلت شرايط ويژه منطقه وضع مي شود. برخي سازمانها نيز براي برخي مناطق مقررات و قانونهاي ويژه اي را اجرا مي كنند كه بايد مورد بررسي قرار گيرند ، مانند مقررات مربوطه به حفظ محيط زيست ، جنگلباني ، شكارباني ، بندرها ، چراگاهها ، مناطق كشاورزي ، و امثال آن .

7 ـ شهرك هاي صنعتي

يكي از اقدامات دولت كه حدود ده سال است پا گرفته ، تاسيس شهرك ها و مناطق صنعتي است كه مسئله گزينش جا را تا حدودي براي صنايع كوچك و متوسط و نو پا حل كرده است.

در اين شهرك هاي صنعتي ، مانند شهرك هاي البرز ، كاوه و رشت ، دولت زمين بزرگي را براي احداث كارخانه هاي صنعتي اختصاص داده و در آنها مديريت و مسئوليت فرآهم آوردن همة خدمات پايه و زيربناي را كه براي صنايع لازم است . مانند آب و برق ، سوخت ، خيابان و راه ، پليس ، آتش نشاني ،‌بعهده گرفته است و با وجود نا هماهنگي ها و دشواريهايي كه بعلت عدم تجربه در مديريت اينگونه سازمانها در آغاز براي صنايع وجود داشته و هنوز ادامه دارد ، صنايع نو پا مي توانند با احداث كارخانه در اين شهرك ها بسياري از مسائل گزينش خود را كاهش مي دهند.

در برخي كشورها كه در آنها كمبود زمين وجود دارد ، مانند هنگ كنگ شهرك هاي صنعتي را عمودي مي سازند ، بنابراين ، كارخانه ها دراشكوبهاي روي هم قرار مي گيرند. گاهي آپارتمانهاي مسكوني كارگران را نيز در همين ساختمانهاي بلند مي سازد.

شرح كارخانه تراورس بتوني :

در اولين وهله كلاف هاي تهيه شده كه بصورت دايره شكل مي باشند روي واگنت مخصوص كه در زمين نصب است گذاشته و توسط چهار نفر كارگر و رزيده بطول mm 1435 و جهت واگذاري بليت و پرچ به آنها فرستاده مي شود پس از پرچ كردن باز هم توسط جرثقيل سقفي يا كارگر در داخل قالب كه قبلا” روغنكاري و تميز گريده گذاشته مي شود و هر قالب طوري طرح ريزي گرديده كه در داخل آن 3 اصله تراورس جا سازي شده پس از روغنكاري و ريختن آرماتور آماده در داخل قالب (8 رشته آرماتور يك تراورس كه جمعا” در داخل هر قالب 24 رشته آرماتور گذاشته مي شود ) و سپس در داخل همين قالب كه در قسمت عرض آن سوراخها جهت نگهداري آرماتورها گذاشته است پيچهاي نگهدارنده كوتاه 12 عدد و پيچهاي نگهدارنده بلند كشي كه توسط دستگاه كششي بايستي جوابگوي كشش آرماتور باشد هم به همين تعداد (12 عدد) كه اين پيچها توسط مهره 16 m بسته و بطرف دستگاه كششي فرستاده تا آنجا توسط دستگاه كششي ، كشيده شود.

قالب هاي آماده شده براي بتن ريزي بايد در آنها پيچهاي رولپلاك قرار دارد كه در داخل هر قالب 4 عدد سوراخ در كف قالب جهت اين پيچهاي رولپلاك وجود دارد ، كه بسته مي شود و پس بازديد كامل توسط مسئول مربوطه جهت بتون ريزي در زير دستگاه بتونر ـ ميكسر روانه مي شود از بالا بتون از داخل دستگاه ميكسر به درون قيف مخصوص و از آنجا به درون قالب ريخته مي شود و بعد از آن روي ميزويبراتورگذاشته مي شود در آنجا بتوني كه از دستگاه ميكسر درون قالب ريخته شده كاملا” تقسيم مي شود و تمام جاي قالب را پر مي كنند. و بعد از آن دستگاه ويبراتور را روشن مي كنند كه يك الي 2 دقيقه قالب را ويبره مي كنند و سپس بتون بصورت تراورس در داخل قالب نمايان مي گردد ( بشكل تراورس ) و سپس از آن پيچهاي رولپلاك را از قالب باز كرده و روي قالب تميز مي كنند.

قالب آماده شد كه تراورس در آن وجود دارد توسط جرثقيل سقفي برداشته ورودي واگنهاي مخصوص قرار مي گيرد ظرفيت هر واگن (6 ـ 7) قالب را مي تواند تحمل كند . بعد از آن واگنها به داخل تونل هدايت مي شوند.

پس از اينكه تونل ها پر شدند دربهاي آنها را مي بندند و در پايين يعني كنارهاي پايين تونل لوله هائي وجود دارد كه در قسمت بالاي آن سوراخهايي وجود دارد كه حرارت از آن خارج مي شود قالبها تقريبا” 8 ساعت بخار داده مي شود سپس قالبها از اطاق بخار يا همان تونل كه دو درب دارد يكي درب ورودي و ديگري خروجي .

از طرف درب خروجي قالبها توسط سيم بكسل كه با دستگاه كار مي كند ،‌كشيده مي شود ، پس از خارج كردن قالبها از اطاق بخار ، پيچهاي نگهدارنده كوتاه و بلند كششي باز مي كنند سپس قالب توسط چرثقيل روي دستگاه ويبراتور تخليه قالب چپ مي گردد و دستگاه روشن مي شود كه با روشن شدن دستگاه تراورس از قالب جدا مي شود.بعد از تخليه تراورس در روي آن صفحه آهني K را نصب مي كنند و پيچهاي مخصوص را بسته و بعد از آن روي واگنهاي مخصوص بطرف خط بارگيري هدايت مي شوند و توسط چرثقيل بارگيري و در داخل واگن قرار ميگيرند و به مقصد مورد نظر فرستاده مي شوند.

تا اينجا توضيح كلي در مورد تهيه تراورس از ابتدا تا انتها شرح داده شده است .

عمل ويبره 5/1 دقيقه ـ‌ طول آرماتور درون قالب = 1435 ميليمتر

كشش براي هشت رشته آرماتور هر تراورس = حداكثر 270 بار و حداقل 320 بار ظرفيت هر تونل 48 قالب

ديگ بخار = 8 الي 10 ساعت به هر تونل بخار 60 تا 80 بخار مي دهند.

آزمايشگاه

هدف آزمايشگاه اين است كه درصد درستي كار را بررسي كند يعني مقاومت فشاري ـ كششي و غيره را بدست آورد و ديگر كار آن دانه بندي مواد تشكيل دهندة‌ بتون است كه بطور كلي آزمايشگاه بايد درصد يا مقدار مواد تشكيل دهندة بتون را معين كند يعني مقدار آب + سيمان + شن + ماسه را در بتن به اندازة كافي تعيين كند كه مقاومت آن بالا برود .

لوازم آزمايشي :

1 ـ دستگاه هيدروليكي فورم تست ( سيدنر)

الف : دستگاه جهت آزمايش فشار

ب ـ دستگاه جهت آزمايش استقامت خمشي

پ ـ دستگاه جهت آزمايش برش

2 ـ دستگاه تست تراورس = يكدستگاه الكترو پمپ هيدروليك تيپ

3 ـ دستگاه ويبراتور آزمايشگاهي پارك سيدنر (نرم تست) داراي يك دستگاه الكترو موتور

4 ـ دستگاه ويبراتور كوچك برقي با الكترو موتور

5 ـ ترازوي برقي آزمايشگاهي

6 ـ ديگ تعيين هواي بتن

7 ـ دينا مومتر ( تست ماشين هاي كششي )

8 ـ چكش ضربه اي آزمايش مقاومت بتون

9 ـ دستگاه تست بتون

10 ـ يك حوضچه پلاستيكي ( براي گذاشتن نمونه هاي بتون در آب ) يا وان 750 ليتري (فايورگلاس) جهت نگهداري نمونه 28 روزه

11 ـ قالبهاي نمونه برداري از بتون

12 ـ هم زن برقي (براي خطوط سيمان و آب براي نمونه برداري از سيمان )

عناصر تشكيل دهنده بتون = شن + ماسه + آب +‌ سيمان

دانه بندي مصالح سنگي :

انتخاب شن و ماسه بايد طوري صورت گيرد كه مخلوط خوبي از نظر دانه بندي بدهند و دانه هاي ريزتر طوري در لابه لاي دانه هاي درشتر قرار گيرند كه مخلوط شن و ماسه به داخل فضاي خالي برسد. اصطلا” از كوچكترين دانه هاي سنگي كه صفر ميلي متر ناميده مي شود تا 5 ميلي متر را ماسه گويند و آنرا ماسه صفر ـ پنج ناميده و با علامت ( 5/صفر) نشان مي دهند.

دانه هاي درشتر ار 5 ميلي متر را شن گويند و مثلا” آنرا با اين صورت نشان مي دهند. (شن 25/5)يعني شن بزرگتر از 5 ميلي متر و كوچكتر از 25 ميلي متر . گاهي اوقات شن را نيز به دو قسمت تقسيم مي كنند يعني (15/5) و شن (25/15).

عمل دانه بندي = با الكهاي استاندارد انجام مي گيرد كه تشريع كامل الكها عبارتند از ( 32 ـ 16 ـ 8 ـ 4 ـ 2 ـ 1 و غيره ) در زير طرز تهيه مصالح سنگي با در نظر گرفتن دانه بندي به سه طريق انجام ميگيرد 1 ـ براي ساختن بتون هاي كم اهميت و كارهاي معمولي كه بدون كنترل مي باشند از شن و ماسه رودخانه اي كه گرد گوشه هستنداستفاده مي شود و معمولا” بدون انجام دانه بندي با نسبت اخطلاط حجمي از شن و ماسه بر مي دارند.نسبت دو حجم شن و ماسه حجم ماسه از قديم متداول بوده است كه براي يك متر مكعب بتون 800 ليتر شن و 400 ليتر ماسه با مقادير مختلف سيمان و آب گرفته مي شود . البته اگر شن موجود در كارگاه خيلي درشت باشد اين نسبت تا يك به يك نيز ممكن است تغيير كند.

2 ـ براي ساختن بتون با كنترل متوسط و تقريبا” خوب از شن و ماسه شكسته و يا اغلب رودخانه اي بدون انجام دانه بندي و با نسبت حجمي يا وزني استفاده مي شود ولي قبلا” دانه بندي شن و ماسه را جداگانه تيين و منحني هر يك را رسم مي نمايند. آنگا مطالعه مي شود كه با چه نسبت از شن و ماسه اگر مخلوط شود، منحني دانه بندي مخلوط شن و ماسه مابين دو حد بالائي و پايين منحني هاي دانه بندي قابل قبول واقع مي شود . اين منحني ها در استانداردهاي مختلف بر حسب بزرگتر دانه سنگ مصرفي در بتون بصورت دياگراماتي وجود دارد كه منحنيهاي حدود مشخصات آئين نامه ناميده مي شوند . در شكل شماره پايين منحني داه بندي بر حسب درصد عبور كرده براي مصالح سنگي تا 20 ميلي مترداده شده است.

قطعه سوراخ الك بر حسب ميلي متر

منحني (A) و (B) حد بالا و پائين استاندارد و منحني (C) منحني ايده آل مي باشد ممكن است بجاي منحني هاي حدود مشخصات ، ارقام حد بالا و پايين منحني براي الكهاي استاندارد داده شود كه در هر صورت منحني مخلوط شن و ماسه بدست آمده بايد مابين اين حدود واقع گردد تا قابل قبول باشد در غير اينصورت لازم است نسبت مخلوط شن ماسه عوض شود . معمولا” ابتدا اين نسبت يك به يك گرفته مي شود و چنانچه مناسب نبود ، نسبت دو به يك آزمايش مي شود و آنقدر اين عمل تكرار مي گردد تا منحني دانه بندي خوب و قابل قبول بدست آيد . گاهي ممكن است با هيچ نسبتي منحني خوب بدست نيايد، در اينصورت يا بايستي بطور كلي شن و ماسه عوض شود و يا مقداري مصالح سنگي با اندازه هاي معيين كه كم دارد به آن اضافه كرد و دانه بندي را اصلاح نمود . و يا ممكن است نسبت مخلوط كردن شن وماسه را سه قسمت كرد يعني ماسه ، شن ريز ، شن درشت را با نسبتي مناسب از هر يك مخلوط كرد.

آب = آب مورد استفاده در بتون بايد فاقد مواد خارجي بوده و يا اگر داراي مواد خارجي هست . نوع آن بايد مشخص شود و در ضمن مقدار آنها از ميزان معيني بيشتر نباشد . آبهاي حاوي املاح آمونيم و نيتراتها براي بتون مضرند ، بطور كلي املاح گوگرد براي بتن ضرر دارد و مقدار آن در آب نبايد بيشتر از 5/0 گرم در ليتر باشد . آب مصرفي در بتن بايد فاقد مواد آلي و نمك و ذرات خاك بوده و املاح كلسيم و منيزيم آن زياد نباشد . بطور كلي مواد خارجي آب از 5 گرم در ليتر نبايستي بيشتر شود.

از نظر مقدار آب مصرفي در بتن ،‌معمولا” توصيه مي شود كه هر قدر ممكن است بتن كم آب ساخته شود آب اضافي مقاومت بتن را كم مي كند ولي آب خيلي كم نيز ولا” باعث ايجاد فضاهاي خالي در بتن مي گردد.

و از طرف ديگر چسبندگي بتن به فولاد خوب انجام نمي شود و مقاومت چسبندگي ضعيف مي گردد.

سيمان = عامل مؤثر مواد تركيبي در بتن ، سيمان مي باشد و مقدار ازدياد آن در بتن باعث مقاومت بتن در برابر اثر نفوذ هوا و تغييرات جوي و همچنين حفاظت آرماتور جهت پيشگيري از زدگي مي گردد.

اما بايد توجه داشت كه مقدار ازدياد سيمان از حد معمول ،‌در مقاومت بتون را پايين مي آورد . زيرا وقتي سيمان خالصي به تنهايي با آب تركيب شود و خودش را بگيرد. ايجاد جسم شكننده اي مي كند كه مقاومتش كمتر از سنگ مصرفي مي باشد. لذا بتون داراي سيمان زياد شكننده اي بوده و باعث گسيخته گي ناگهاني مي شود كه خيلي خطرناك است . ضمنا” مصرف زياد سيمان در بتون باعث ازديادافت بتون شده و بطور افراق آميزي جمع مي شود.

مقدار سيمان تابع ميزان مقاومت يا آب بندي كه مي خواهنذ حاصل شود مي باشد. مي دانيم كه مقدار سيمان تابع شن و ماسه مصرفي نيز مي باشد يعني اگر سنگ مصرفي در بتن گرد گوشه و رودخانه اي باشد ، سيمان كتري نسبت به وقتيكه سنگ شكسته و تيز گوشه مصرف شود احتياج دارد. البته بتن با سنگ گردگوشه مقاومت كمتري نيز مي دهد. از طرفي هرچند قطر دانه هاي سنگي مصرف در بتن بيشتر باشد. با مقاومت ثابت مي توان سيمان كمتري مصرف كرد.

آزمايش هم ارزماسه يا تعيين ارزش ماسه اي

سؤ از اف كروالانت سند

Sand Equivolent of soils

پاكيزگي و تميز بودن ماسه بكمك آزمايشي بنام ارزماسه تعيين مي گردد. نتيجه اين آزمايش كه بصورت درصد، مشخص مي شود عبارتست از نسبت ارتفاع ماسه خالص (جدا شده از خاك و رس و غيره ) در داخل آب مقطر در يك استوانه شيشه اي مدرج (h) به ارتفاع كل نمونه (ماسه + بقيه مواد كلئويدي در بالاي ماسه )‌ در داخل همان استوانه (h) بنابراين مي توان چنين نوشت

100× = SE ارزش ماسه اي

اين عدد درواقه معرف ميزان ماسه خالص موجود در يك نمونه مي باشد مورد استعمال آزمايش اخير عموما” در انتخاب مصالح جهت روسازي مي باشد ، بطوريكه ارزش ماسه اي مورد مصرف در رويه هاي بتوني فرودگاه نبايد از 75 درصد كمتر و از 85 درصد بيشتر باشد . همچنين در مورد روسازي راه اين عدد براي مصالح خاكي زير اساس بايد حتما” از 25 درصد بيشتر باشد .

روش انجام آزمايش = جهت تعيين ارزش ماسه اي مصالح مورد نظر بايد مقداري از آنرا از الك شماره 16/3 ( 4 ) عبور داده آنگاه يك پيمانه كامل ( مخصوص آزمايش فوق به حجم 85 سانتي متر مكعب از آن برداشته داخل استوانه شيشه اي مدرج مي ريزيم ، تا ارتفاع حدود 10 سانتي استوانه آب مقطر ريخته توسط درپوش لاستيك در استوانه را محكم بسته و شروع به تكان دادن مي نمائيم. عمل تكان دان استوانه ممكن است با وسيله مكانيكي يا بادست انجام شود بهرحال بايد استوانه مدرج بوضع افقي قرار گرفته . بمنظور هم زدن مخلوط بشدت در امتداد محور خود حركت داده شود مدت تكان دادن تقريبا”‌ 30 ثانيه مي باشد كه در اين زمان استوانه بايد 90 بار تكان داده شود . بعد از اتمام اين عمل بايد استوانه را روي يك سطح مسطح قرار داده 10 دقيقه صبر كنيد تا مواد معلق قدري ته نشين شوند آنگاه جهت جدائي و شست و شوي كامل مصالح اين بار بوسيله ميله فلزي سوراخدار متصل به بالن آب مقطر ( كه در ارتفاع يك متري از سطح نمونه قرارداشته و آبرا با فشار كافي از سوراخ ميله بداخل استوانه مي فرستد ) در ضمن هم زدن و شستن كامل ماسه در داخل استوانه حجم آنرا به آخرين درجه مي رسانيم. سپس ميله را از استوانه بيرون آورده بمدت 20 دقيقه صبر مي كنيم تا مواد كاملا”ته نشين شود. ذرات ماسه در ته و ذرات رس و مواد كلئوئيدي دربالاي آن رسوب مي نمائيد پس از انقضاي مدت مذكور ارتفاع فوقاني سطح مواد كلوئيدي ( h ) را براحتي ار روي درجات استوانه و ارتفاع سطح فوقاني ماسه ( h ) را بوسيله يك سمبه فلزي مخصوص از درجات استوانه قرائت مي نمائيم. آنگاه طبق رابطه فوق ارزش ماسه اي مورد نظر را بدست مي آوريم.

1 ـ آب مقطريكه در اين آزمايش بكار مي بريم خالص نمي باشد بلكه مقداري محلول شوينده جهت شستشوي و جدا نمودن كاملتر ذرات خاك از شن و ماسه بآن اضافه شده است. اين محلول از كلروركسيم ، گليسرين و بالاخره فرمالوئيده كه هركدام بميزان مشخص و مناسبي با هم مخلوط شده اند تشكيل گرديده است . ميزان افزايش اين محلول با آب مقطر معادل يك پيمانه حلبي آزمايش (85 سانتي متر مكعب ) به يك گالن ( 78/3 ليتر ) آب مقطر مي باشد.

2 ـ جهت دقت بيشتر در عمل بهتر است آزمايش را چندين بار تكرار و سپس معدل نتايج را بعنوان نتيجه نهايي در نظر گرفت . ضمنا” درصورت وجود اعشار در نتيجه آزمايش بايد رقم بعد از مميز را حذف و يك واحد بآخرين عدد صحيح اضافه نمود.

دستگاه ميكسر ( بتون سازي مركزي ) = 1 ـ دستگاه كنترل يا پانل كه برروي آن دكمه هائي نصب شده كه هركدام از اين دكمه قسمتي از دستگاه بچين پلان را راه اندازي مي كند با اين دستگاه به دو صورت مي توان كار كرد1 ـ دستي 2 ـ اتوماتيك

طريقه كار = در حالت اتوماتيك پس از روشن كردن دستگاه ميكسر و آماده كردن آن چهار نوع مصالح به دورن ترازوي مصالح به ترتيب شن درشت 190 كيلوگرم ـ شن تگري 110 كيلو گرم ، شن نخودي 130 كيلوگرم ، ماسه 230 كيلوگرم ، شن و ماسه ريخته ، و بعد از آن روي تسمه نقاله افقي ريخته و از آنجا مصالح درون نقاله بالا بر تخليه شده به طرف ديگ ميكسر هدايت شده و در درون ديگ ريخته بعد از آن بلافاصله دريچه مخزن سيمان باز مي شود و سيمان همراه با مصالح درون ديگ تخليه مي شود بعد از جند ثانيه كه مصالح با هم مخلوط شده آب به اندازة 40 تا 30 ليتر به آن اضافه مي شود كه اين آب بوسيله يك كنتور كه قابل تنظيم است ، بعد از آنكه مصالح با هم به مدت 75 ثانيه مخلوط شدند . اگر در زير دستگاه قالب آماده بود دكمه باز كننده دريچه را مي زنيم. و بتون از طريق قيف مخلوط به درون قالب ريخته مي شود پس از تخليه كامل دو دوباره كارهاي انجام شده را انجام مي دهيم.

طريقه كار با دستگاه بصورت دستي :

پس از روشن شدن دستگاه كليد حالت كار را در پايين قرار مي دهيم و پس از اطمينان از سالم بودن موتور دستگاه آنرا روشن نموده اعمال زير را انجام مي دهيم.

1 ـ ابتدا دكمه خروجي بتون را نگاه كردهدرصورت باز بودن دريچه آنرا مي بنديم (با فشار دادن دكمه زرد ) .

2 ـ بطور همزمان با دست چپ مصالح را كامل مي كنيم و با دست راست دكمه پر كردن سيمان را فشار مي دهيم تا مقدار سيمان نيز كامل شود.