دانلود پروژه کارآموزی عمران - شرکت مشاورین طرح و ساخت فردا

مقدمه

با تشکر از استاد ارجمند جناب خانم مهندس احدی و سایر اساتید و پرسنل زحمتکش دانشگاه آزاد اسلامی واحد ابهر و سایر کسانی که مرا در جمع آوری اطلاعات و تهیه این گزارش کارآموزی و کسب اطلاعات مربوط به ساخت و ساز بنا یاری و همکاری نمودند.

امید است که اینجانب و سایر دانشجویان با کسب این اطلاعات و تجربیات ارزشمندی که از بزرگان کسب می نماییم در آینده نزدیک مسمر ثمر واقع شده و در آبادانی این مرز و بوم کوشا باشیم.  

فصل اول

کارهای قبلی شرکت مشاورین طرح و ساخت فردا

احداث 30 واحد مسکونی مرغداری ایران رودسر

ماشین آلات موجود در شرکت

بولدوزر  B8

دو دستگاه بتونیر 1000 لیتری

یک دستگاه پیکان وانت

یک دستگاه نیسان وانت

دودستگاه کمیون ده تن

یک دستگاه لودر

سه دستگاه ویبراتور

یک دستگاه موتور برق

یک دستگاه پمپ آب

آشنایی کلی با مکان کار آموزی

مکان کار آموزی یک زمین با ابعاد 12 در 30 متر بود که در آن پروژه اجرای یک سازه آپارتمانی چهار طبقه تک واحدی با سیستم اسکلت بتونی مورد نظر است .

فصل دوم

دستورالعملهای حفاظتی و ایمنی کارگاه های ساختمانی

اجرای کارهای ساختمانی شامل مراحل متعددی است که ضمن آن افراد با ماشین آلات ساختمانی، ابزار و مصالح گوناگون سروکار دارند . این روابط و ویژگی ها امکان وقوع حوادث برای نیروی انسانی را افزایش می دهند . محافظت از افراد انسانی در قبال حوادث ناشی از کار از اهمیت ویژه ای برخوردار است . از این رو باید ابزار و ماشین آلات به طور مستمر مورد بازرسی کامل قرار گرفته و از سالم بودن آنها اطمینان حاصل شود . در بکار گیری ماشین ها نیز باید از افراد با تجربه استفاده شود . برای تامین ایمنی کارگاه های ساختمانی باید همه ی کارها با دقت و برنامه ریزی دقیق انجام گیرند. در ضمن باید دقت داشته باشیم که هنگام کار یا تخلیه ی مصالح مزاحمتی برای همسایگان و سایرین ایجاد نشود. همچنین از انجام کارهای پر سر و صدا در شب خودداری شود . در صورتی که لازم است کاری در شب انجام شود باید قبلا اجازه ی شهرداری و مقامات مسئول کسب شود .

شناسایی زمینی که ساختمان را بر روی آن بنا می کنیم

زمین نام پوسته سرد ومنجمد شده ای است که روی آن زندگی می کنیم وساختمانهای خود را بر روی آن بنا می کنیم مهندس طراح قبل از هر چیزی باید زمین محل ساختمان را مورد آزمایش قرار دهد و از اجزاء آن در لایه های مختلف مطلع شود .مهندس طراح قبل از هر چیزی محل ساختمان را باید مورد آزمایش قرار دهد تا بداند که بر روی چه چیز ساختمان را بنا می کند .زمین آیا رسی است یا اینکه مردابی است ویا شنی و ماسه ای است .

شناسایی خاک می تواند به وسیله نمونه برداری انجام پذیرد آسانترین روش ‹‹ چاه زنی ›› می باشد که با کمک نمونه برداری به ما امکان شناخت قشرهای زیرین خاک را می دهد .بهترین روش نمونه برداری از ابتدا تا انتهای چاه می باشد نمونه خاک ها را در ظرفی مکعبی شکل به ابعاد c  m 30 * 20 * 20 قرار داده وسپس آن را بسته وبا یک نوار چسب مناسب درزهای آن را مسدود می کنیم در روی جعبه نیز مشخصات محل وعمق مورد نظر را یادداشت می کنیم .

حفاری چاه تا رسیدن به خاک خوب باید ادامه داشته باشد. ابتدا در آزمایشگاه ،دانه های متشکل خاک را از نظر اندازه ودرشتی بررسی می کنیم وهمچنین نسبت وزنی آنها را با یکدیگر می سنجیم به این عمل ‹‹ تجزیه وتحلیل دانه بندی خاک ›› می گویند .

پیاده کردن نقشه

هدف از پیاده کردن نقشه به معنی انتقال نقشه ساختمان از روی کاغذ بر روی زمین با ابعاد اصلی می باشد. بطوریکه محل دقیق پی ها و ستون ها و ابعاد آنها روی زمین مشخص گردد. در موقع پیاده کردن نقشه از نقشه ی پی کنی استفاده می شود. برای نقشه ی ساختمان های مهم معمولا از دوربین نقشه برداری استفاده می شود. برای نقشه ی ساختمان های کوچک و معمولی از متر و ریسمان کار استفاده می شود . در کارگاه مورد نظر ما نیز از همین روش استفاده شد .

کارگران با حضور مهندس ناظر به پیاده کردن دقیق نقشه فونداسیون اقدام کردند. به گونه ای که به وسیله ی متر، ریسمان کار و گچ  کاملا ابعاد فونداسیون را مشخص کرده و آن را در زمین پیاده کردند.

پی کنی و خاکبرداری  فونداسیون :

ابتدا بعد از این که نقشه ها را پیاده کردیم شروع به پی کنی نقشه از روی خط گچی که روی پلان را مشخص می کند ، می کنیم.

بعد از پیاده کردن محور ها و به منظور اقدام برای خاکبرداری شالوده با توجه به نقشه های فونداسیون و بر اساس بنچ مارک که توسط سازمان نقشه برداری تهیه شده است ( در این پروژه در محل ضلع جنوب غربی دیوار محوطه و برابر 100 می باشد ) ، عملیات قرائت کدهای طبیعی زمین در نقاط مشخص شده روی کروکی نقشه آغاز خواهد شد.

دلایل پی کنی

1 _ رسیدن به زمین بکر : به علت این که ما می خواهیم ستون ها و تمام دیوارها را به زمین متصل کنیم ، به یک زمینی احتیاج داریم که سخت و محکم باشد تا بتواند نیروی وارده از طرف بارها را که به زمین منتقل می شود را تحمل کند.

2 _ برای حفاظت و مراقبت از پایه پی : برای حفاظت و مراقبت از پی و پایه ساختمان در مقابله با عوامل جوی از جمله رطوبت زمین، زلزله ، رانش وسایر عوامل جوی.

ما برای این کار در تمام زمین ها حتی زمین های بکری که در دست داریم باید در حدود 40 الی 50 سانتی متر پی کنی داشته باشیم.

( البته عرض و طول وعمق پی کنی بستگی به وزن کلی ساختمان دارد. )

بتن لاغر

قبل از ریختن بتن مگر سطح زمین باید کاملاً از فضولات طبیعی پاک

گردد و سطح سنگ ها را کاملاً شسته و سپس حدود 10 سانتی متر بتن مگر ( کم سیمان ) می ریزیم.

بتن مگر که به آن بتن لاغر یا بتن کم سیمان هم می گویند اولین قشر پی سازی در پی های نقطه ای می باشد . مقدار سیمان در بتن مگر در حدود 100 الی 150 کیلو گرم بر متر مکعب می باشد.

در پی های نقطه ای بتن مگر به دو دلیل اجرا می گردد:

1 _ اولاً برای جلوگیری از تماس مستقیم بتن اصلی پی با  خاک.

2 _ دوماً این که برای رگلاژ کف پی و ایجاد سطح صافی برای ادامه پی سازی. ( معمولاً قالب بندی چوبی و آرماتور بندی از روی بتن مگر شروع می شود. ) بعد از خشک شدن بتن مگر نوبت به قالب بندی پی می رسد که در صفحات بعد به تفصیل توضیح داده خواهد شد. ( قالب بندی به اندازه پی مشخص شده در نقشه بستگی دارد. )

خم کردن میل گردها و آرماتور ها

مهندس ناظر با توجه به نقشه های اجرایی طول خم و زاویه ی خم را به آرماتوربند اعلام کرده و وی موظف شد تا آرماتورها را به اندازه مناسب بریده و خم کند . برای خم کردن آرماتورها بهتر است از دستگاه خم کننده استفاده کرد. اما در اغلب کارگاه ها آرماتورها را روی میز کار چوبی و توسط آچار گوساله خم می کنند. برای عملکرد بهتر باید آرماتورها به آهستگی خم شوند و بعد از خم شدن بهتر است از به حالت اول درآوردن آرماتور جلو گیری شود.

آرماتورهای تا قطر 12 میلی متر را می توان با دست خم نمود ولی آرماتورهای بزرگ تر از قطر 12 میلی متر بهتر است با دستگاه مکانیکی مجهز به فلکه خم شود. قطر فلکه خم متناسب با قطر آرماتور بوده و باید به وسیله مهندس محاسب و مهندس کارگاه تعیین شود.

کلیه آرماتورهای ساده باید به قلاب ختم شود ولی آرماتورهای آجدار را می توان به صورت گونیا خم نمود. سرعت خم کردن باید با توجه به درجه حرارت محیط باشد و باید با نظر مهندس ناظر کارگاه به صورت تجربی تعیین شود.

نکاتی در مورد لزوم آرماتوربندی

به علت اینکه کلیه نیروهای کششی در ساختمان به وسیله میل گردها تحمل می شود بدین لحاظ در اجرای آرماتوربندی کلیه بناها باید دقت کامل کرد . برای تعیین قطر و تعداد میل گردهای هر قطعه بتونی از دو منبع استفاده می شود . اول بطریق محاسبه و دوم از طریق آیین نامه . در مورد اول مهندس محاسب با توجه به مشخصات قطعه بتونی قطر میل گردها را تعیین می کند و در نقشه های مربوطه مشخص می کند.

در مورد آیین نامه می توان از منبع آیین نامه بتون ایران – آبا – استفاده کرد.

وصله کردن میل گرد ها

با توجه به اینکه طول میل گردهایی که به بازار عرضه می شود دوازده متر است در اغلب قسمت های ساختمان بخصوص در شناژها میل گردهایی با طول بیشتر مورد نیاز می باشد و همینطور قطعات باقی مانده از شاخه های بلند که بالاخره باید مصرف شوند، ناگزیر از وصله کردن میل گردها هستیم.

بهتر است دقت شود حتی المقدور این وصال به حداقل برسد . یعنی در موقع برش کاری طوری اندازه ها را با هم جور کنیم که ریزش آرماتورها زیاد نباشد و در صورت اجبار این اتصالات با نظر مهندس ناظر در جایی باشد که تنش ها در آنجا حداقل است و باید توجه شود که در یک مقطع کلیه آرماتورها وصل شده نباشد.

اتصال در آرماتورها در ساختمان های بتون آرمه اغلب به صورت پوششی بوده و با به روی هم آوردن دو قطعه انجام می شود.

این نوع اتصال برای آرماتورهای تا نمره 32 مجاز می باشد. و آن بدین طریق است که دو قطعه آرماتور را در کنار هم قرار داده و به وسیله سیم آرماتور بندی به همدیگر متصل می نماییم . طول روی هم آمدن دو قطعه باید به اندازه قید شده در نقشه باشد. و چنان چه در نقشه ها قید نگردیده باشد باید به وسیله مهندس ناظر کارگاه تعیین گردد. این طول معمولاً به اندازه چهل برابر قطر میل گرد مصرفی است .

آرماتوربندی 

بعد از قالب بندی عملیات آرماتوربندی در محل انجام می شود به این ترتیب که ابتدا آرماتورهای تحتانی پی ( طولی ) روی بتون مگر سوار شده و سپس آرماتور های عرضی ( خاموت ) را بطرز مناسبی به آرماتورهای طولی بسته و برای منظور کردن پوشش بتون از لقمه های بتونی که بعد ها در آن تعبیه می شود استفاده می گردد .

آرماتورهای طولی یا عرضی به وسیله سیم های مفتولی به همدیگر متصل می شوند تا از حرکت آنها جلوگیری به عمل آید.

آرماتورهاي طولي يا عرضي به وسيله سيم هاي مفتولي به همديگر متصل مي شوند تا از حركت آنها جلوگيري به عمل آيد.

آرماتور هاي عرضي

يا خاموت ها عمود بر آرماتور هاي طولي قرار مي گيرند و وظيفه آنها تحمل نيروي برشي و ثابت نگه داشتن آرماتورهاي طولي در جاي خود مي باشد كليه آرماتورهاي عرضي در برخورد با آرماتورهاي طولي بايد به وسيله مفتول به همديگر بسته شوند و آزاد گذاشتن آرماتورهاي طولي مجاز نمي باشد.

رايج ترين آرماتور عرضي كه مهندسين محاسب ايران پيشنهاد مي نمايند خاموت يا تنگ مي باشد . استفاده از خاموت در تمام شرايط مجاز است و خاموت بايد به چنگال غير نود درجه ختم شود و چنگال بهتر است در منطقه فشاري قطعه قرار گيرد.

قلاب

استفاده از قلاب فقط در تيرهايي به عرض 10 سانتيمتر و كمتر مجاز است. در تيرهاي ده سانتيمتري از خاموت نيز مي توان استفاده نمود.

ركابي

استفاده از ركابي وقتي مجاز است كه قسمت بالاي آهن ركابي در آرماتورهاي دال بالاي تير بخوبي مهار شده باشد. اگر آهن هاي كششي بيشتر از دو عدد باشد بهتر است براي آهن سوم از يك عدد قلاب استفاده شود كه اين قلاب بايد در بتون دال بالا كاملاً مهار شده باشد. اگر عرض تير از 35 سانتيمتر بيشتر و يا تعداد آرماتورهاي طولي در ناحيه كششي از 5 عدد بيشتر باشد بايد از آرماتور سه شاخه و يا چهار شاخه استفاده نمود.

حداقل قطر آرماتور عرضي شش ميليمتر و اگر ارتفاع تير از شصت سانتيمتر بيشتر باشد هشت ميليمتر است در هر حال قطر آرماتورهاي عرضي نبايد از 4/1 قطر بزرگترين آرماتور طولي كمتر باشد .

نكاتي در مورد شناژ

براي آنكه نيروهاي وارده به ساختمان مانند نشست در اثر وزن و يا نيروهاي جانبي مانند باد و زلزله به طور يكنواخت در تمام نقاط ساختمان پخش گردد كليه پي هاي ساختمان را به وسيله شناژ به هم متصل مي نمايند.

حداقل پهناي شناژ مساوي ديوار روي آن است و ارتفاع شناژ در حدود 40 سانتي متر و يا مساوي پهناي آن مي باشد.

شناژ بايد حداقل به 4 عدد ميل گرد 14 سراسري مسلح باشد. ميله گردهاي سراسري بايد به وسيله ميل گردهاي عرضي كه به آن خاموت مي گويند بهمديگر بسته مي شوند. اجراي شناژ در مناطق زلزله خيز مانند ايران ضروري است.

بعد از اتمام اجراي آرماتورهاي طولي و عرضي آرماتورهاي ريشه ستون در محل مورد نظر آن اجرا مي شود. سر خم شده آرماتورهاي ريشه بايد واگرا و به سمت خارج از ستون باشد . تعداد آرماتورهاي ريشه را معمولاً برابر و هم قطر با آرماتورهاي ستون طبقه اول مي گيرند.

قالب بندي

براي اين كه بتوانيم بتن را به اشكال دلخواه در آوريم از قالب بندي استفاده مي كنيم.

قالب بندي – براي بتن زير سقف – نعل درگاه – جدول ، شناژ وكليه كارهايي كه بايد بتن ريزي شود احتياج به قالب بندي هست ،قالب بندي را در ساختمان كفراژ بندي مي نامند و آن عبارت است از تخته هاي كه ضخامت آن در حدود 2 سانتي متر يا بيشتر كه پهلوي يكديگر قرار مي دهند و پس از فرم دادن تخته ها بتن را داخل آن ريخته ،بتن خودگيري خود را كه انجام داد تخته ها را باز مي نمايند قالبندي تنها شامل تخته هايي كه بتن را داخل آن مي ريزند نيست.

به اطراف تخته هاي قالب تعدادي چوب چهار تراش قرار گرفته ( چوب چهار تراش همان چوب هاي مكعب شكل مي باشد ) كه به نام كلاف مي باشند تخته هاي قالب را پهلوي يكديگر قرار داده و چوب هاي كلاف را اطراف آن مي كوبند به طوري كه تمام تخته ها در داخل كلاف جا گير مي شوند كلاف كشي در قالب براي هر يك متر طول و گاهي كمتر لازم مي باشد چون اگر فاصلة كلافها بيشتر شود حجم بتن ريزي شده به بدنه قالب فشار آورده و تخته هاي قالب اگر نشكنند حالت كماني به خود مي گيرد و گاهي ممكن است قالب را بطور كلي خراب كند.

قالب بتن اگر روي زمين باشد مانند محل فونداسيون ها و شناژهاي زير ساختمان مانند اطراف آنرا با چوب هاي دستك محكم مي كنيم به طوري كه فشار بتن به هر طرف كه باشد قالب مقاومت كند و فشار را خنثي نمايد البته دستك ها را به شكل شمع مايل به طريقي قرار مي دهيم كه يك سر آن به بالا يا وسط قالب ميخ شده و سر ديگر آن به طور مايل به زمين برسد براي اينكه تيزي سر شمع فشار بر زمين نياورد و زمين را قلم تراش نكند ( قلم تراش يعني باندازه سر شمع دستك زمين را كنده و به طور مايل شمع از زمين خارج گردد ) ميخ هاي چوبي به پاي دستك ها مي كوبيم و سر دستك را به ميخ هاي چوبي اتصال مي دهيم .

( ميخ چوبي ،چوب هاي چهارتراش يا گرد را بطول تقريبي 50 سانتيمتر بريده و يك سر آنرا به شكل سر ميخ مي تراشيم كه به راحتي بتوان آن را در زمين كوبيد ) قالب بندي ممكن است بالي كار ،روي ديوارها يا سقف ها به شكل شناژ يا بطريق پوتر انجام گيرد .

قالب بندي اطراف بتن مانند قالب روي زمين مي باشد ولي براي محكم نمودن اطراف آن بايد به وسيله شمع هاي چوبي محكم شود .سر شمع چوبي را دستكي به نام دستك سر شمع مي كوبند و دو دستك به طور مايل به نام دستك چپ وراست اطراف آن كوبيده و سطح بالاي شمع به اندازه زير قالب يا بيشتر مي سازند و به فاصله هاي يك متري يا كمتر زير قالب قرار مي دهند ( زياد و كمي تعداد شمع ها با وزن بتن داخل قالب بستگي دارد ).

اطراف آن را محكم مي كنند چنانچه سطح زير قالب از 50 سانتيمتر تجاوز كند شمع زير قالب يكي كافي نيست و بايد با دو شمع زير قالب را بست يك عدد چوب دستك روي دو سر شمع مي كوبند و اطراف آن را محكم مي نمايند دستك هاي مايل مانند دستك هايي كه قبلاً يك سر آن را به كلاف دور قالب مي كوبيديم و سر ديگر آن را به زمين وصل مي كرديم در اينجا يك سر آن را به قالب وصل نموده و سر ديگر دستك را به چوب سر شمع وصل مي نماييم اطراف قالب را به همين ترتيب محكم مي كنيم .

براي محكم بودن شمع ها ،چوب هاي چپ يا راست بطور مايل به شمع ها وصل مي كنند كه در اصطلاح دوخت دوز قالب مي نامند .

پس از آنكه قالب ها را در جاي خود محكم نموديم و كار آماده براي بتن ريزي شده چون بتن سنگين مي باشد و به بدنه قالب فشار وارد مي آورد امكان نشست قالب مي باشد. براي جلوگيري از نشست ، شمع ها را با گوه نجاري ( گاوه ) محكم مي كنيم يك سر گوه نازك مي باشد حتي گاهي به صفحه هم مي رسد و يك سر ديگر آن تا 10 سانتيمتر هم ممكن است ضخامت داشته باشد .

قطر گوه باندازة قطر چوب گرد شمع ها يا بيشتر مي باشد دو عدد گوه را از سر صفر آن روي هم قرار داده و با ضربات چكش مي كوبيم تا محكم شود هر چه مقدار بار بالا زيادتر شود و فشار بيشتري به پايين بياورد بايد گوه ها را محكم تر نمود تا جايي كه گوه ها جاي خالي زير شمع ها براي خود پيدا نكنند .

گاهي اتفاق مي افتند كه زمين محل قالب بندي سست بده و هر مقدار فشار كم از بالا ممكن است به شمع ها فشار وارد آورده و آنها را در زمين فرو نشاند براي جلوگيري از اين عمل فرو نشستن شمع در زمين سست قاعده اينست كه اول محل شمع ها را نشان مي كنند و در رديف شمع ها تخته هايي كه عرض آن از بيست سانتي متر كمتر نباشد و طول آن چهار متر و به قطر حداقل 4 سانتي متر روي زمين زير سر شمع ها قرار مي دهند تا سطح محل فشار زير شمع زياد شده و از فرو رفتن سر شمع ها به زمين جلوگيري بعمل آيد و سطح شمع بندي مي تواند بار سنگين بتن را تحمل كند و حمل بتن ريزي به نحو مناسبي انجام گردد .

معمولاً براي قالب بندي پل ها از آن متد استفاده مي گردد چون كف رودخانه ها اكثراً سست بوده و زمين در مقابل شمع هاي قالب نمي تواند تحمل كند و براي شمع بندي از تخته هاي زير قالب استفاده مي كنند. اگر قالب هايي كه مي سازيم احتياج به اتصال داشته باشند اين اتصالات را از اتصالات درودگري استفاده مي كنيم معمولاً براي اينكه قالب سالم باشد و درزهاي تخته از هم جدا نباشد اتصال دو راهه استفاده نموده و تخته ها را به يكديگر وصل مي كنند در بعضي مواقع كه بخواهند بتن صاف تري داشته باشند ممكن است داخل قالب را آهن كوبي كرد تا رطوبت به قالب نرسيده و تخته در مقابل رطوبت پيچش پيدا نكرده و سالم بماند و سيمان چون رطوبت خود را از دست نمي دهد و به اصطلاح ، در شيره خود خودگيري خود را انجام مي دهد .البته از آن كارد كارهاي بزرگ استفاده مي شود و يك قالب را در محل هاي مختلف به كار مي برند .

داخل قالب را با روغن هاي سوخته موتور يا نفت سياه آغشته مي نمايند كه پس از بتن ريزي آب مخلوط با سيمان ، داخل تخته ها نشده و چوبي مانع چسبيدن بتن به بدنه قالب شود و بتن پس از خودگيري به راحتي از قالب جدا شود . در قالب بندي ممكن است با يك دستك چندين شمع را با هم اتصال داد كه در مقابل فشار تحمل بيشتري داشته باشند در شمع بندي و گوه كوبي و اتصال هاي ديگر از ميخ دو سر بنام اسكوب استفاده مي كنند اين ميخ ها به صورت ساخته شده و دو سر آن تيز بوده و به راحتي در چوب فرو مي رود فاصله دو سر ميخ از 10 سانتيمتر تا حدود چهل سانتي متر مي باشد و چنانچه دو عدد از اين ميخ ها را بشكل چپ وراست ( X ) روي كار بكوبند استقامت آن بيش از دو برابر مي شود .

انواع قالب بندي

الف _ چوبي : چوب رايج ترين و پر مصرف ترين مصالح براي قالب بندي بتون در ايران مي باشد كه در تمام كارهاي قالب بندي شامل درست كردن قاب قالب تا جدار آن و پايه هاي اطمينان مورد استفاده قرار مي گيرد. براي قالب بندي چوبي از تخته الوار و تير چوبي و همچنين تخته چند لايه استفاده مي گردد. الوار مورد استفاده در قالب بندي اغلب به طول 3 تا 4 متر و به عرض 25 تا 35 سانتي متر و به ضخامت 3 تا 4 سانتي متر است و تير چوبي مورد استفاده در قالب بندي اغلب به طول 4 متر و قطر 10 سانتيمتر و چنانچه بصورت چهار تراش باشد با مقطع مربع به ابعاد 10 سانتيمتر مي باشد. ابعاد تخته هاي چند لايي مورد استفاده در قالب بندي با توجه به كارخانه سازنده متفاوت مي باشد. اصولاً تخته به علت آنكه از مصالح بسيار نرم مي باشد و داراي قابليت شكل دادن و برش خوردن است براي قالب بندي بسيار مورد توجه قرار مي گيرد. از طرفي ميخ براحتي در آن فرو مي رود و داراي چنان استحكامي است كه بتون را در خود جا داده و بدون تغيير شكل آنرا تا زمان سخت شدن حفظ مي نمايد و در زمان مجاورت با سيمان در فعل و انفعالات شيميايي سخت شدن آن شركت نكرده و روي آن اثر نمي گذارد.

در قالب بندي بطور كلي بايد به درزها توجه فراواني جهت جلوگيري از بيرون زدن شيره بتون بايد نمود. در اين رابطه بايد درزها به يكي از وسائل زير آب بندي شوند.

1 – استفاده از نوار اسفنجي

2 – ميخ كردن نوار فلزي يا مقوايي در روي درز قالب

3 – پوشاندن سطوح داخلي قالب با آهن سفيد يا ورقه هاي فايبرگلاس ، پوشاندن سطح قالب با آهن سفيد باعث مي شود كه سطح بتون به دليل ماندن ذرات ريز آب بين بتون و قالب مك دار شود. اين امر هرچند به مقاومت بتون لطمه نميزند ولي براي سازه هايي از قبيل سيلوي گندم كه اين فرورفتگي هاي كوچك بهترين محل براي لانه كردن آفات گياهي هستند مي تواند بسيار مضر باشد.

ب _ قالب فولادي : براي قالب بندي استفاده از فلز به گستردگي و وسعت چوب نيست زيرا فلز مانند چوب قابليت شكل پذيري ندارد لذا از قالب هاي فلزي بيشتر براي سري سازي قطعات بتوني و همچنين در مواردي كه حجم كار زياد و تنوع سطوح و ابعاد كم باشد استفاده مي گردد. قالب بندي ستون يا داربست سقفهاي تيرچه و بلوك و يا داربست سقفهاي بتني كه از لوله هاي فلزي كه اصطلاحاً به آن جك مي گويند استفاده مي شود. از قالب بندي فلزي همچنين در ساخت ديوارهاي بتوني ، سدهاي بتوني و . . . نيز استفاده مي شود.

بطور كلي مي توان گفت قالب بندي فلزي از لحاظ اقتصادي از قالب بندي چوبي گرانتر تمام مي شود و با توجه به دوام بيشتر قطعات فلزي و استفاده مكرر از آن و كم كردن نيروي انساني و سرعت بخشيدن به كار نهايتاً ارزانتر تمام شده و مقرون به صرفه مي باشد.

ج _ قالب آجري : رايج ترين و اقتصادي ترين قالب براي پي سازي در ساختمان ها و ديوار هاي حائل مجاور خاك آجر مي باشد. براي جلوگيري از واژگون شدن ديوار هاي آجري قالب بندي در هنگام بتون ريزي و در اثر ضربات بتون مي توانيم آنرا به عرض 10 يا 20 سانتيمتر آجر چيني نموده و آنگاه پشت آن را با خاك پر كنيم . براي آنكه قالب آجري به بتون نچسبد بايد يك لايه نايلون بين بتون و ديوار آجري قرار دهيم . گذاشتن اين ورقه نايلون علاوه بر آنكه مانع چسبيدن آجر به بتن مي شود مانع مكيدن آب بتن به وسيله آجر مي شود. زيرا مكيده شدن آب بتن به وسيله آجر موجب فساد بتن كنار قالب خواهد شد. در صورت عدم استفاده از نايلون بايد قبل از بتن ريزي آجرها آب پاشي شوند ولي بايد توجه داشت از تجمع آب در كف قالب جلوگيري نمود.

بهاي تمام شده اين قالب ها كم و تغيير شكل آن ها ناچيز است. هنگام پي كني بايد توجه داشت كه ضخامت ديوار آجري به ضخامت بتن پي و يا ديوار حائل افزوده مي شود.

از محاسن قالب آجري اين است كه تا حدودي بتن را در مقابل عوامل محيطي حفاظت مي كند. البته جهت محافظت از بتن در محيط هاي بسيار خورنده و يا سولفاته شديد مي توان درون قالب آجري را قير اندود كرد. ضمناً با توجه به اين كه قالب آجري باز نمي شود ، عيوب احتمالي بتن ديده نخواهد شد و به همين دليل بايد به بتن ريزي و جا دادن بتن توجه ويژه اي مبذول داشت.

قالب هاي ديگري نيز وجود دارد از جمله قالب خاكي ، قالب آلومينيومي و قالب هاي فايبرگلاس كه هر كدام استفاده مخصوصي در بناهاي ويژه دارد.

خمير سيمان

خمير سيمان كه در واقع مخلوطي از سيمان و آب مي باشد كه در اثر واكنش شيميايي سيمان و آب روند سخت شدن آن ادامه يافته و در نتيجه ي وجود دانه هاي موجود در آن كه اين دانه ها شامل ماسه و شن يا سنگ شكسته مي باشد را به صورت توده سنگ مانندي به يكديگر مي چسباند كه به بتن سخت شده معروف است و سنگ مصنوعي نيز گفته مي شود.

دانه هاي سنگي به كار رفته در بتن

دانه هاي سنگي كه در بتن مصرف مي شود عموماً به دو گروه تقسيم مي شود.

1 _ دانه هاي ريز : كه از ماسه طبيعي يا كار خانه اي كه اندازه ذرات آن ها تا 4/1 اينچ ميرسد تشكيل شده است.

2 _ دانه هاي درشت : دانه هايي هستند كه روي الك شماره 16 باقي مانده اند.

البته محدوده مشتركي در اندازه دانه ها وجود دارد كه در بازار و به اصطلاح كاري به نام هاي زير نامگذاري شده اند :

دانه هاي بسيار ريز فيلر و دانه هاي درشت تر به ترتيب ماسه بادي ، ماسه ، شن نخودي ، شن بادامي ، قلوه سنگ ، پاره سنگ و . . . نامگذاري شده اند.

همان طور كه گفتيم خمير سيمان از مخلوط سيمان و آب است و چون به طور كامل اشباع نمي شود پس هوا نيز در اين سيمان وجود دارد .

خمير سيمان عموماً 25 تا 40 درصد كل حجم بتن را در بر مي گيرد كه حجم مطلق سيمان معمولاً بين 7 الي 150 درصد و حجم آب از 14 الي 21 درصد است .

مقدار هوا يا حباب هوا تا حدود 8 درصد حجم بتن تغيير مي كند كه اين مقدار به اندازه درشت ترين دانه ها بستگي دارد. از آن جا كه دانه ها حدود 60 تا 75 درصد بتن را شامل مي شود انتخاب آن ها از اهميت ويژه اي برخوردار است. دانه ها بايد از موادي تشكيل شده باشد كه داراي مقاومت كافي بوده و در مقابل شرايط محيطي مقاوم باشند. كيفيت بتن تا حد زيادي به كيفيت خمير سيمان بستگي دارد.

در بتني كه به طور صحيح ساخته مي شود هر يك از دانه ها به خمير سيمان كاملاً آغشته شده و تمامي فضاهاي موجود بين دانه ها كاملاً با خمير سيمان پر مي شود.

دانه هاي درشت بايد به حدي مصرف شوند كه فضاي خالي در بتن ايجاد نكند يعني مانع مخلوط شدن دانه هاي متوسط نشود و فضاي بين دانه هاي درشت را دانه هاي متوسط پر نمايد.

مصرف دانه هاي متوسط هم بايد به حدي باشد كه جاي دانه هاي درشت تر را نگيرد. بتني كه داراي دانه بندي متعادل باشد مقاومت آن بسيار بالا خواهد بود. مصرف دانه هاي ريز و سيمان و آب هم به حدي باشد كه فضاي خالي بين دانه هاي درشت تر را بپوشاند و باعث همگن شدن بتن شود.

ساخت بتون

مواد تشکيل دهنده ي بتون در ابتدا به طور جداگانه است که بايد براي ساختن با هم مخلوط شوند . ترتيب تغذيه ي اين مواد در هنگام ساخت نقش مهمي در يکنواختي بتون دارد . بـا اين وجود با تغيير ترتيب تغذيه ي اين مواد همچنان مي توان بتون خوبي توليد کرد .

زمـان افـزودن آب تعداد دور کـل ديـگ مخلوط کـن و سرعت دوران آن بايد کنترل شوند .

عوامل مهم ديگر در اختلاط عبارتند از اندازه هر پيمانه نسبت به اندازه ديـگ مخلوط کـن ، زمـان مخلوط کـردن ، پيمانه کـردن و اختلاط ، طراحي و شبکه بندي ديگ و تيغه هاي مخلوط کن .

بتوني که تازه مخلوط مي شود بايد حالت نيمه پلاستيک و رواني داشته باشد بـه گـونـه اي کـه بتوان آن را بـه راحتي شکل داد و در درون قالب قرار داد بتون پلاستيک بتوني است کـه قابليت خميري دارد و شکـل پـذيـري آن مـانند خمير خاک رس در صنعت سفالسازي است. در هنگام حمل نبايد جدايي اجزا از هـم صورت گيرد . وقتي که بتون سخت مي شود مخلوط يک نواختي از مواد متشکله بدست مي دهد .

بتون ريزي فونداسيون

براي تهيه بتون فونداسيون از تركيب ماسه ، شن ، سيمان و آب استفاده مي شود كه اين مواد بوسيله انواع ماشين هاي بتون ساز از قبيل بيل ، بتونير ، تراك ميكسر و . . . مخلوط مي شود . در اين پروژه براي مخلوط كردن بتون از بتونير استفاده شد. پس از ريختن ماسه و شن و سيمان و اضافه كردن آب دستگاه بتون ساز شروع به دوران كرده و اين مواد را به خوبي با هم مخلوط مي كند . براي بهتر مخلوط شدن مواد هنگام ريختن مواد در درون دستگاه ، دستگاه روشن بوده و در حال دوران مي باشد.

البته بايد مد نظر قرار دهيم كه مدت زمان مخلوط كردن بتون از حد معيني نبايد فراتر رود. پس از تعداد مشخصي دوران كه از اختلاط كافي مصالح اطمينان حاصل شد به وسيله چرخش فرمان متصل به جام بتون بيرون ريخته مي شود .

براي نچسبيدن سيمان به جدار جام بتونير مناسبتر آن است كه از ترتيب ريختن شن ، ماسه ، آب و سيمان بهره برده شود.