موضوع : خاک برداری ، اجرای فنداسیون ، نصب صفحات زیر ستون ، ساخت تیر و ستون ، برپایی اسکلت فلزی ، اجرای سقف ساختمان با تیرچه و بلوک
مقدمه
اجرای کارهای ساختمانی شامل مراحل متعددی است که ضمن آن افراد با ماشین آلات ساختمانی، ابزار و مصالح گوناگون سروکار دارند . این روابط ویژگی ها امکان وقوع حوادث را برای نیروی انسانی را افزایش می دهند . محافظت از افراد انسانی در قبال حوادث ناشی از کار از اهمیت ویژه ای برخوردار است . از این رو باید ابزار و ماشین آلات به طور مستمر مورد بازرسی کامل قرار گرفته و از سالم بودن آنها اطمینان حاصل شود . در بکار گیری ماشین ها نیز باید از افراد با تجربه استفاده شود . برای تامین ایمنی کارگاه های ساختمانی باید همه ی کارها با دقت و برنامه ریزی دقیق انجام گیرند. در ضمن باید دقت داشته باشیم و که هنگام کار یا تخلیه ی مصالح مزاحمتی برای همسایگان و سایرین ایجاد نشود. همچنین از انجام کارهای پر سر و صدا در شب خودداری شود . در صورتی که لازم است کاری در شب انجام شود باید قبلاً اجازه ی شهرداری و مقامات مسئول کسب شود .
آشنایی کلی با مکان کار آموزی
مکان کار آموزی یک خانه کلنگی می باشد . پروژه اجرای یک سازه آپارتمانی شش طبقه با سیستم اسکلت فلزی مورد نظر است .
ابعاد زمین 30 در 8 متر بوده که تقریبا 3/2 (%60) آن زیربنای ساختمان مورده نظر ما را شامل می شود.زمین موردنظرازطرفین وجنوب به همسایه ختم می شود
کارهایی که قبل از کارآموزی انجام شده
گودبرداری
گودبرداری برای آن قسمت از ساختمان انجام می شود که درطبقات پایین ترازکف طبیعی زمین ساخته می شود مانندموتورخانه هاوانبارهاوپارکینگ ها وغیره .درموقع گودبرداری چنانچه محل گودبرداری بزرگ نباشدازوسایل معمولی مانندبیل وکلنگ وفرقون (چرخ دستی )استفاده می شود.برای این کارتاعمق معینی که عمل پرتاب خاک بابیل به بالاامکان پذیر باشد(مثلا2متر)عمل گودبرداری راادامه می دهندوبعدازآن پله ای ایجادنموده وخاک حاصل ازعمق پایین ترازپله راروی پله ایجادشده ریخته وازروی پله دوباره به خارج انتقال می نمایند.برای گودبرداری های بزرگتراستفاده ازبیل وکلنگ مقرون به صرفه نبوده وبهتراست ازوسایل مکانیکی مانندلودروغیره استفاده شود.دراینگونه مواردبرای خارج کردن خاک ازمحل گودبرداری وحمل آن به خارج کارگاه معمولاًازسطح شیب دار استفاده میگردد.بدین طریق که درضمن گودبرداری سطح شیبداری درکنارگودبرای عبورکامیون وغیره ایجادمی گرددکه بعدازاتمام کاراین قسمت بوسیله کارگربرداشته می شود.
ظاهراًحداکثرعمق مورد نیازبرای گودبرداری تاروی پی می باشد.بعلاوه چندسانتیمتربیشتربرای فرش کف وعبورلوله ها(حدود20سانتیمترکه6سانتیمتربرای فرش کف و14سانتیمتربرای عبورلوله می باشد).که دراین صورت محل پی های نقطه ای یاپی های نواری وشناژهارابادست خاک برداری نمود.ولی بهتراست که گودبرداری راتازیرسطح پی هاادامه بدهیم زیرادراین صورت اولاًبرای قالب بندی پی هاآزادی عمل بیشتری داریم.درنتیجه پی های ماتمیزترودرست ترخواهدبودودرثانی میتوانیم خاک حاصل از چاه کنی وهمچنین نخاله های ساختمان رادرفضای ایجادشده بین پی هابریزیم که این مطلب ازلحاظ اقتصادی مقرون بصرفه می باشد زیرامعمولاًدرموقع گودبرداری کارباماشین صورت می گیرددرصورتیکه برای خارج نمودن نخاله هاوخاک حاصل ازچاه فاضلاب ازمحیط کارگاه می بایدازوسایل دستی استفاده نماییم که این امرمستلزم هزینه بیشتری نسبت به کارباماشین می باشد البته درموردپی های نواری این کارعملی نیست زیرامعمولاًپی سازی درپی های نواری باشفته آهک میباشد که بدون قالب بندی بوده وشفته درمحل پی های حفرشده ریخته میشوددراین صورت ناچارهستیم درساختمانهایی که باپی نواری ساخته میشوداگربه گودبرداری نیاز داشتیم گودبرداری راتا روی پی ادامه دهیم.
پس از اتمام کار و پایان این مرحله سطح کار زمین کارگاه را کاملا آب داده و توسط غلتک دستی می کوبیدند.تا سطح کار کاملا متراکم شود و بعدها در اثر وزن ساختمان نشست نکند .
البته باید قبل از شروع به گودبرداری باید درخت و بوته های احتمالی را که در محل کارگاه موجود است از محل کار جمع آوری نمود که به این کار عملیات بوته کنی می گویند.
همچنین باید محل چاه های قدیمی یا تخته سنگ و موانعی را که ممکن است موجب حادثه شوند شناسایی و نسبت به ایمن سازی آنها اقدام نمود. و نیز اگر با گود برداری پایداری ساختمان های مجاور دچار مخاطره می شود باید از ایمنی آنها بوسیله شمع بندی زیر پایه ها، سپر و مهار کردن ساختمان ها بطور مطمئن اطمینان حاصل نمود.
این عوامل حفاظتی باید تا رفع خطر مرتباً به وسیله ی اشخاص ذیصلاح بازدید شوند تا موجبات حفاظت موثر ساختمان های مجاور و امنیت جانی کارگران و همسایه ها نیز تامین باشد. پیمانکارموظف است تجهیزات ایمنی لازم برای حفاظت کارگران را در اختیار آنها قرار دهد. در حفاری با بیل و کلنگ کارگران باید فاصله کافی ازیکدیگر داشته باشند. در گودالها و شیارهای عمیق که عمق آنها از یک متر بیشتر باشد نباید کارگران را به تنهایی بکار گمارد .
خاکبرداری در زمین های با رطوبت طبیعی را می توان تا عمق یک متر، برای ماسه 25/1 متر، برای ماسه رس دار 5/1 متر، برای خاک رس 2 متر و برای خاک بسیار متراکم را بدون پایه های ایمنی، سپر و حائل انجام داد. در سایر موارد با توجه به جنس خاک ، عمق گودبرداری و شرایط ترافیکی اطراف تدابیر ایمنی لازم توسط مسئولان اتخاذ می گردد. لازم ذکر است که خاک این منطقه از جنس رس می باشد.
کارهای حین کارآموزی
پیاده کردن نقشه
هدف از پیاده کردن نقشه به معنی انتقال نقشه ساختمان از روی کاغذ بر روی زمین با ابعاد اصلی می باشد. بطوریکه محل دقیق پی ها و ستون ها و ابعاد آنها روی زمین مشخص گردد. در موقع پیاده کردن نقشه از نقشه ی پی کنی استفاده می شود. برای نقشه ی ساختمان های مهم معمولا از دوربین نقشه برداری استفاده می شود. برای نقشه ی ساختمان های کوچک و معمولی از متر و ریسمان کار استفاده می شود .
بتون مگر
بتون مگر که به آن بتون لاغر نیز می گویند اولین قشر پی سازی می باشد. مقدار سیمان در بتون مگر حدود 100 الی 150درمترمکعب است .
بتون مـگـر كـه بـه آن بـتـون لاغر نـيـز مي گـويند اولين قـشر پي سـازي مي بـاشد. مقدار سيمان در بتون مگر حدود 100 الي 150درمترمكعب است .
بتن مگر معمولا به دو دليل مورد استفاده قرار مي گـيـرد :
1 : براي جلو گيري از تماس مستقيم بتون اصلي فونداسيون با خاک.
2 : براي رگلاژ کف فونداسيون و ايجاد سطحي صاف براي ادامه پي سازي.
پـس از ساختن بـتـون مگر، آن را در جـاهـاي مشخص شـده بــه ضخامت حدوداً ده سانتي متر ريخته و سطح روي آن را بـا ماله تقريباً صاف مي کنند .
پس از ريختن بتون مگر و گذشت حدوداً سه الي چهار ساعت آب مختصر و سطحي روي آن پاشيده مي شود.
معمولاًقالب بندي(چوبي يا آجري)ازروي بتن مگر شروع مي شود.
قـالـب بـنـدي فونداسيون و شمع بندي
قـالـب بندي معمولا بـه چـنـد صورت مي تواند صورت گيرد. يـا به صورت فلزي يا به صورت چوبي و يا بـه صورت آجري .
در کارگاه هاي معمولي وكوچك از قالب آجري استفاده مي شود.بدين طريق كه بعدازخاكبرداري وتعيين محورهااندازه پي هاراباآجرچيده وبعدشناژهارانيزبه آن متصل مي نمايند ضخامت اين آجرچيني حتي مي تواند10سانتيمترهم باشد بهتراست براي اين آجرچيني ازملات گل استفاده شود زيرادراينصورت بعدازسخت شدن بتن مي توان آجرهارابرداشته ومجدداًاستفاده نمودولي دراين طريق(ديوار10سانتيمتري وملات گل)ممكن است درموقع بتن ريزي ديوارهاي قالب تحمل وزن بتن راننموده وازهمديگرمتلاشي شودكه دراين صورت مي بايدقبل ازبتن ريزي، پشت كليه قالبهابا خاك وياآجرويامصالح ديگربسته شودبطوريكه بخوبي بتواندتحمل وزن بتن رابنمايد.مشكل اساسي دراين نوع قالب بندي آنست كه آجر ،آب بتن مجاورخودرامكيده وآنراخشك نموده وفعل وانفعالات شيميايي رادرآن متوقف مي نمايدودرنتيجه حداقل به ضخامت5سانتيمتربتن مجاورخودرافاسدمي كندبراي جلوگيري از اين كاربهتراست كه روي آجربايك ورقه نايلون پوشانيده شودتاآجروبتن مستقيمادرتماس نباشندمزيت ديگراين ورقه نايلون آنست كه بعدازسخت شدن بتن آجرهابراحتي ازقالب جداشده ومي توانددرمحلهاي ديگرمورداستفاده قرارگيرد.به هيچ وجه نبايد تصور نمودكه قبل ازبتن ريزي مي توان ديواره هاي قالب آجري راباپاشيدن آب سيراب نموده بطوريكه آجرهاآب بتن رانمكندزيرااولاًباپاشيدن آب آجركاملاًسيراب نمي شودودرثاني مقدارزيادي آب درقالب جمع شده كه خارج كردن آن ازقالب بسيارمشكل وحتي غيرممكن مي باشدواين آب داخل پي جاي راگرفته وموجب پوكي قطعه مي شود.
آرماتوربندي
آرماتوربندي ازحساس ترين وبادقت ترين قسمتهاي ساختمان مي باشد زيراكليه نيروهاي كششي ايجادشده دربتن به وسيله ميله گردهاتحمل مي شودبدين لحاظ دراجراآرماتوربندي بايدنهايت دقت بعمل آيد
ميله گردهابايد کـاملاً طبق نقشـه به انـدازه هاي لازم بريـده شده وخم شوند
علت استفاده فولاد و ميل گرد در ساختمانها و پي
بطور كلي ما از فولاد بكار رفته در بتون انتظار تاب و تحمل نيروهاي كششي را داريم زيرا بتون به تنهايي داراي مقاومت فشاري بالا و قابل قبولي مي باشد ليكن در مقابل نيروهاي كششي ضعيف است. ما با استفاده از ميلگرد در بتون سعي در بهبود اين شرايط داريم.
نحوه ي آرماتوربندي
فولاد را که گفتيم به صورت ميل گرد در بتون استفاده مي كنيم بايد به صورت يك شبکه و کلاف يك پارچه در آورده تا بتواند به خوبي در مقابل نيروهاي وارده از خود مقاومت نشان دهد . بـه اين شبکه ميل گردو آرماتورهاي بـه هم بافته شده حصيري مي گويند.
ميل گردها را معمولا با توجه به قطر آنها مي خوانند مثلاً ميل گرد 18، ميل گردي است که قطر آن 18 ميليمتر مي باشد .
لازم به ذكر است با توجه به آئين نامه حداقل ميل گردي که در ساختمانها مصرف مي شـود نـمـره 6 مي باشد.
مـيـل گـردها معمولا به طول 12 متربه بازار عرضه مي شوند. که با توجه به شکل و ابعاد فونداسيون بايد آنها را به اندازه ي دلخواه قيچي كنيم. بـا تـوجـه بـه توضيح بالا که شبکه آرماتورها بايد به صورت يك کلاف يك پارچه عمل کند نحوه ي اتصال آنها بـه يكديگر بسيار حائز اهميت است. کـه مسلماً بايد با نظارت مهندس ناظر اجرا شود .
معمولا در کارگاه ها براي اتصال دو آرماتور 40 برابر قطر آرماتور آنـهـا را بـا هــم اورلــب کـرده و بـه وسيله ي مفتول آنـهـا را بـه هـم مي بنديم . کـه البته اين نوع اتصال طبق آئين نامه براي آرماتورهاي تـا نـمره ي 32 مجاز مي باشد . روشهاي ديگري نيز براي اتصال آرماتورها وجود دارد.
بـا تـوجـه بـه خاصيت ميله گـرد و عـلت استفاده آن در بتن بايد اندازه قطر و نحوه اجراي آرماتورها دقيقاً طبق نقشه و با نظر مهندس محاسبه و اجرا شود، مقدار ميزان مصرف ميله گرد در بتن با توجه به سطح مقطع آن است .
بـا دقت در شکـل ظاهري فونداسيون و محاسبه مي توانيم به اين نتيجه برسيم که در سطح بالايي پي نيروهاي کششي وارده کم و نيروهاي فشاري وارده که بـتـون بـه خـوبـي مي توانـد در مقابل آن مقاومت کند زياد است . و در سطح پاييني پي نيروهاي کششي وارده زياد و نيروهاي فشاري وارده کم است . پس بايد در سطح پاييني پي از تعداد ميل گردهـاي بيشتر و قويتري استفاده کنيم تـا در مـقـابـل نيروهاي کششي وارده به خوبي مقاومت کند . در کارگاه هـاي کوچک با توجه به مشکلات اجرايي و نظر به اهميت سـطح مقطع فولاد در بتون بـه جاي استفاده از ميله گردهـاي بـا نمره بالاتر در شبکه پايين پي از تعداد بيشتري ميل گرد با نمره ميله گردهاي كمتر البته با نظر مهندس ناظر استفاده مي شود.
پس از آماده سازي شبکه کف پي در ته پي قرار داده مي شود. بدليل استفاده از بتن مگر در سطح کار حداقل فاصله خارجي شبکه زير پي از بتون مگر مي بايد حدوداً 5 سانتي متر باشدتااين شبكه كاملاًدربتن غرق بشود . براي اين کار از تکه ها و نخاله هاي ساختماني موجود در کارگاه استفاده مي شود
نـکـتـه حـائـز اهميت در اجـراي کـار اين است کـه بايد فاصله ميل گردهـا و خاموت هـا را دقيقاً طبق نقشه اعمال کنيم کـه البته اين فـاصلـه هـا را بايد از مرکز به مرکز آرماتورهـا در نظر بگيريم وسركليه آرماتورهابه صورت چنگك خم شده ويابه صورت گونيابرگردانيده شود.
فقط در موقع جاگذاري بايد دقت لازم انجام گيرد تـا قفسه هـا و مش ميله گردي درست در وسط گود قرار گيرد تا در هنگام بتون ريزي از همه طرف توسط بتون احاطه شونـد . در واقع بتون مثل کاوري دور و اطراف آن را بپوشاند. معمولاً ميلگردهاي مصرفي در بتون را از نوع ميلگرد آجدار انتخاب مي كنند.
خم کردن آرماتور :
در کارگاه هاي کوچک آرماتورها را با دست ــ کارگاه و آچار گوساله خم مي نمايند . ولي در کارگاه هـاي بـزرگ خم کـردن آرماتور بوسيله ي ماشين انجام مي شود . مسئول کارگاه آرماتوربندي بايد از روي نقشه تعداد و شکل هر آرماتور را تعيين نموده و به کارگران داده و خم کردن هر سري را دقيقاً زير نظر داشته باشد تا طول آرماتور و محل خم کردن و زاويه ي خم کـردن و طول قلاب ها طبق نقشه انجام شـود . طول قلاب معمولا نبايد از 10 سانتي متر کمتر باشد . ميل گردها بايد از نوع ذکر شده در نقشه باشد. يکي از نکات اجرايي که بايد مد نظر قرار دهيم اين است که اگر ميل گرد خميدگي موضعي داشت مي بايد اين خميدگي قبلاً صاف گـرديده بعد اقدام به شکل دادن آرماتور بـشـود. بـراي صاف کـردن ميل گرد چکش کاري مجاز نيست . بلکه بايد بـه وسيله ي کشش اين کار را انجام دهيم .
آرماتورها بايد طوري بسته شود تا در موقع بتون ريزي از جـاي خـود تکـان نخورده و جـابـجـا نـشـونـد .
آرمـاتـورهـاي تـا قطـر 12 ميلي متـر را مي تـوان بـا دسـت خـم نـمـود ولـي آرماتورهاي بزرگتر از 12 ميلي متر بهتر است با دستگاه مکانيکي مجهزبه فلکه خـم شـود قطر فـلکـه خـم متناسب بـا قطر آرماتور بوده و توسط مهندس محاسب و مهندس کارگاه تعيين مي شود
کـلـيـه آرمـاتـورهـاي ساده بايد بـه قلاب ختم شود ولي آرماتورهـاي آجدار را مي توان به صورت گونيا خم نمود. سرعت خم کردن بايد متناسب با درجه ي حرارت محيط بـاشد و بايد بـا نظر مهندس کارگاه بطور تجربي تعيين شـود. بايد از خم کردن آرماتورها در دماي کـمـتـر از پنج درجه ي سانتيگـراد خـودداري نمود . حتي المقدور بايد از بـاز کـردن خـم هـاي آرماتورهـاي شکل داده شده و مصرف آن خـودداري نـمـود.
صفحه زيرستون ياميله گردهاي ريشه
چنانچه پي ريخته شده جهت ستون فلزي باشدبراي آنكه فشاروارده ازستون درسطح پي تقسيم شودزيرستون روي پي صفحه اي فلزي كه ابعادآن(طول وعرض ضخامت)بامجاسبه تعيين مي شودقرارميدهندچون ممكن است به ستون بجزبارهاي عمودي نيروهاي جانبي نيزواردشودصفحه زيرستون رابوسيله ميله گردهايي دربتن محكم مي كنند براي اين منظوربدين طريق مي توان عمل نمود
چندعددميله گردبانمره زيادمثلا20يا22يابيشتركه سرآن بصورت چنگك ياگونياخم شده وسرديكرآنراپيچ ومهره كرده انددربتن قرارميدهندودرصفخه زيرستون نيز چندميله گردبولت ها که براي اتصال شالوده بـه صفحه ستون به کار مي رود تا سطح آرماتورهاي زيرين پي ادامه مي يابد
کليه ي بولت ها درانتها داراي خـم نـود درجه هستند.
معمولاًتمام صفحات را به وسيله تراز دستي و آجر و مهره هاي نصب شده بر روي بولت ها و صفحه بيس پليت تراز مي نمايند .
در اين موقع کارگاه جهت بتون ريزي فونداسيون آماده بود.
بتون ريزي فونداسيون :
بـتـون تـشکـيل شده از دانـه هـاي سنگي بـه اضافه ي سيمان وآب است. کـه سيمان و آب تشکيل خميـر سيمان را مي دهـنـد . خمير سيمان کـه در واقـع مخلوط سيمان و آب مي باشد در اثر واکنش شيميايي سيمان و آب روند سخت شـدن را طـي مي کـنـد و در نتيجه دانه که شامل ماسه و شن يا سنگ شکسته مي باشد را به صورت توده ي سنگ مانندي به يکديگرمي چسباند که به بتون سخت شده معروف است . البته به آن سنگ مصنوعي نيز مي گويند .
دانه هاي سنگي عموماً به دو گروه ريز و درشت تقسيم مي شوند . دانـه هـاي ريز از ماسه طبيعي يا کارخانه اي که اندازه ي ذرات آنها تا يک چهارم اينچ مي رسد تشکيل شده و دانه هاي درشت دانه هايي است کـه روي الک شماره 16 باقي مي ماند .
همانطور که گفتيم خمير سيمان از مخلوط سيمان و آب تشکيل شده و چون به طور کامل اشباع نمي شود پس هوا نيز در آن وجود دارد .
خمير سيمان معمولا حدود 25 تا 40 درصد کـل حجم بتون را در بـر مي گيرد که حجم مطلق سيمان معمولا بين 7 تا 15 درصد و حجم آب از 14 تا 21 درصد است . مقدار هوا در بتون تا حدود 8 درصد حجم بتون تغيير مي کند که البته اين مقدار به اندازه درشت ترين دانه ها بستگي دارد.
از آنجا که دانه ها حدودا 60 تا 75 درصد بتون را شامـل مي شـود
انتخاب آنها از اهميت ويژه اي برخوردار است . دانـه هـا بايد از موادي تشکيل يافته باشند که داراي مقاومت کافي بوده و در مقابل شرايط محيطي مقاوم بـاشـنـد . کيفيت بتون تا حد زيادي به کيفيت خمير سيمان بستگي دارد . در بتوني که به طور صحيح ساخته مي شود هر يک از دانه هـا کاملا به خمير سيمان آغشته مي شود و تمامي فضاي موجود بين دانه ها کاملا با خمير سيمان پر مي شود. دانه هاي درشت بايد به حدي مصرف شـود کـه فضاي خالي در بتون ايـجـاد نکند . يعني مانع مخلوط شدن دانه هاي کوچکتر نشود و فضاي بين دانه هاي درشت را دانه هاي متوسط پر نمايند .
مصرف دانـه هـاي متوسط هم بايد به حدي باشد که جاي دانه هاي درشت را نگيرد . بتوني کـه داراي دانه بندي متعادل باشد از مقاومت بالايي برخوردار خواهد بود .
مصرف دانـه هـاي ريز ، سيمان و آب هم بايد به حدي باشد که کاملا اطراف کليه ي دانه ها را آغشته نمايد و فضاي خالي دانه ها را بپوشاند. اگر مصرف دانه هاي ريز زياد باشد بتون معايب زير را پيدا خواهد نمود :
1 ــ مقاومت فشاري بتون کم مي شود .
2 ــ سيمان مصرفي مورد نياز بتون زياد خواهد شد .
3 ــ بتون به آب زيادي احتياج خواهد داشت که بعد ازسخت شدن به صورت حباب هاي هوا در بتون باقي خواهد ماند .
علت اينکه مقاومت فشاري بتون کم مي شود دليل مستقيم با مصرف آب زياد و سيمان زياد دارد . چرا که هر کدام مقاومت فشاري بتون را به گونه اي کـه توضيح مي دهيم کم خواهد نمود .
ــ مصرف آب زياد : زيرا همانطور که گفته شد بعد از سخت شدن بتون ايجاد خلا در بتون مي نمايد و هرچه تخلخل بتون زياد باشد مقاومت آن کمترخواهد شد . ما در هنگام ساخت بتون به دنبال دستيابي بـه يـک جسم متراکم و تـوپـر هستيم . هنگام اضافه کردن آب بايد در نظر داشته باشيم کـه آب مصرفي در حدي باشد که بتون اولا براحتي جابجا شود يعني آب باعث لغزاندن دانه هاي سنگي روي همديگر شود و ثانياً آب مورد نياز جهت انجام فعاليت شيميايي و هيدراتاسيون سيمان فراهم گردد .
در زير برخي از مزاياي ناشي از کاهش آب در بتون را شرح مي دهيم :
1 ــ افزايش مقاومت فشاري و خمشي
2 ــ باعث افزايش قابليت آب بندي بتون مي گردد
3 ــ افزايش مقاومت و پايداري بتون در مقابل عوامل جوي
4 ــ چسبندگي بهتر بين ميلگرد و بتون
پس هر اندازه آب کمتري در بتون استفاده شود بتون مرغوب تري بدست مي آيد به شرط آنکه بتوان آنرا به طور صحيح مخلوط و متراکم نمود .
مصرف زياد سيمان در بتون : سيمان اگر با آب مخلوط شود فقط کار يک ماده ي چسباننده را انجام مي دهد.
پس دانه هاي سنگي در بتون توسط سيمان به هم چسبانده مي شود. اين دانـه هاي سنگي هستند که بايد مقاومت کافي در مقابل عوامل مختلف را دارا باشند.
اگر جاي مواد سنگي را در بتون مواد ديگري بگيرند طبيعتاً از مقاومت بتون کاسته مي شود . هنگامي که در هنگام ساخت بتون مقدار سيمان زياد بـاشـد جـاي دانـه هـاي سـنگـي را اشغال خواهـد کرد در نتيجه مقاومت بتون را کـم خواهد کرد . در ثاني از لحاظ اقتصادي نيز مقرون به صرفه نخواهد بـود کـه مصرف سيمان را زياد نماييم زيرا هـزينـه ي تهيه ي دانـه هاي سنگي خيلي کمتر از هزينه ي تهيه ي سيمان خواهد بود.
مصرف زياد ماسه در بتون : تقريبا تـوضيح در اين بـاره مشابه توضيح مصرف زياد سيمان خواهد بـود .
مصرف سيمان در صورتي در بتون کـم خواهـد شد کـه سطح دانـه هايي کـه سيمان مي خواهد آنها را بـه همديگـر بچسباند کـم شود و اين نيز در صورتي ممکن خواهد بود که دانه بندي درشت تر باشد. هرچه دانه هاي سنگي درشت تر باشد مصرف سيمان نيز لزوماً کمتر مي شود چراکه سطحي که سيمان مي خواهد دانه ها را بهمديگـر بچسباند کمتر مي شود و هـرچـه مصرف ماسه در بتون زياد شود سطح جانبي دانـه هـاي بتون نسبت به حجم زياد شده و لذا بايد براي چسباندن آنها سيمان بيشتري مصرف نمود .
مخلوط کردن بتون :
مواد تشکيل دهنده ي بتون در ابتدا به طور جداگانه است که بايد براي ساختن با هم مخلوط شوند . ترتيب تغذيه ي اين مواد در هنگام ساخت نقش مهمي در يکنواختي بتون دارد . بـا اين وجود با تغيير ترتيب تغذيه ي اين مواد همچنان مي توان بتون خوبي توليد کرد .
زمـان افـزودن آب تعداد دور کـل ديـگ مخلوط کـن و سرعت دوران آن بايد کنترل شوند . عوامل مهم ديگر در اختلاط عبارتند از اندازه هر پيمانه نسبت به اندازه ديـگ مخلوط کـن ، زمـان مخلوط کـردن ، پيمانه کـردن و اختلاط ، طراحي و شبکه بندي ديگ و تيغه هاي مخلوط کن .
بتوني که تازه مخلوط مي شود بايد حالت نيمه پلاستيک و رواني داشته باشد . بـه گـونـه اي کـه بتوان آن را بـه راحتي شکل داد و در درون قالب قرار داد . بتون پلاستيک بتوني است کـه قابليت خميري دارد و شکـل پـذيـري آن مـانند خمير خاک رس در صنعت سفالسازي است. در هنگام حمل نبايد جدايي اجزا از هـم صورت گيرد . وقتي کـه بتون سخت مي شود مخلوط يک نواختي از مواد متشکله بدست مي دهد .
اگر پيمانکار در بدست آوردن عيار بتون مثلا بتون 350 کوتاهي کرده باشـد و عيار کمتري بدست آورده باشد در صورتي که عيار بدست آمده 60 درصد عيار اصلي باشد بـا توجه بـه نوع پروژه دستور تخريب داده نمي شـود بـلکـه جريمه تعلق مي گيرد . ولي اگـر 60 درصـد جواب ندهد دستور تخريب داده خواهد شد . اين نكات در كتاب رواداري هاي مجاز كاملاً ذكر شده است.
بـا تـوجـه بـه نظر مهندس محاسب بتون 350 براي کار آماده شده کـه البته کـارگـران در محل بـه سـاخـت آن اقـدام نـمـودنـد و شـروع بـه ريختن بـتـون فونداسيون نموديم .
کارگـران از دستگاه بتون ريز استفاده نمودند و از قسمت انتهايي ساختمان اقـدام بـه بتون ريزي کـردنـد . بـالاي آن قسمت از قا لب ها و فونداسيون که ناگزير به عبور و مرور بوديم تخته الـوار گذاشته تا رفت و آمد مسير و از آسيب احتمالي به قالب جابجا شـدن احتمالي آرماتورهاي فونداسيون جلوگيري به عمل آوريم .
قابل ذکر است کـه همواره در طول بتون ريزي يک کارگر به وسيله دستگاه ويبراتور بتون ريخته شـده در قالب را ويبره مي نمود تا هواي موجود در بتن را خارج کرده و از پوکي بتون جلوگيري بـه عمل آورد . البته بايد دقت داشته باشيم که شيلنگ دستگاه ويبراتور همواره تقريبا عمود بر زمين و محل بتون ريزي بـاشـد . زيرا اگـر شيلنگ دستگاه ويبراتور تقريبا عمود نباشد در سطح بتون گيرکـرده و بـراي خارج کـردن آن دچار مشکل مي شويم.
پس از پايان عمليات بتون ريزي و با توجه به هواي منطقه و مراقبت هاي ويژه اي که بايد بعد از بتون ريزي از بتون به عمل آيد کارفرما به نگهبان کارگاه گوشزد کرد که بعد از گذشت حدودا چهار الي پنج ساعت از پايان کار به محل بتون ريزي شده آب دهـد .
اين کار بـا تـوجه بــه هواي منطقه براي عمل آوري بتون از اهميت فوق العاده اي برخورداربود . کار مراقبت و آب پاشي بتون چهار روز به طول انجاميد .
در اين مدت بتون ريخته شده به سختي لازم رسيده و البته بـراي اجـراي عمليات بعدي که نصب ستون ها بود آماده تاب و تحمل وزن ستون ها و ديوارهـا را پـيـدا کـرده بـود .
نحوه ي درست كردن ستون هاي فلزي:
كارگران متخصص شروع به ساخت قسمت اصلي كارگاه كه براي درست كردن ستون ها مي كنند ،اين قسمت شامل دو شاخ تير آهن كامل مي باشد كه بر روي آن با تيرآهن يك بالابر ابتدايي درست ميكنند كه براي تـكان دادن تيرآهن هاي ساخته شده از آن استفاده خواهدشد .
سپس با نظارت مهندس ناظر و محاسبه هاي مهندس محاسب شروع به ساخت ستون ها مي نمايند لازم به ذكر است كه اين عمليات ستون سازي حدود يك ماه به طول انجاميد كه تمام اين پروژه بر روي زمين سطح كارگاه انجام مي شد
بعد از ساخت ستون ها طبق نقشه فلزي ساختمان شروع به نصب نبشي ها وتسمه ها در مكان هاي مورده نظر كرديم البته بر روي هر ستون كه شروع به نصب نبشيها وتسمه هاي آن آغازمي شود شمال و جنوب آن نيز مشخص مي شود تا در هنگام نصب دچار مشكل نشويم ونيز شماره ستون نيز بر روي آن نوشته مي شود تا جاي آن را بر روي فنداسيون به راحتي پيدا شود .
سپس براي اتصال پايه ستون به فنداسيون از ورق هاي 20mm استفاده كرديم مطابق شكل در صفحه بعدي :
بعد شروع به ساخت تيرها آغازمي شود آنها را نيز مطابق نقشه و نيز از صفحه تقويتي در گوشه هاي آنها استفاده كرديم .
اتصال ستون ها به فنداسيون
بعد از سفت شدن فونداسيون و آب دهي آن روي صفحه هاي بيس پليت پاكسازي مي شود.
سپس جوشكار با نظارت مهندس ناظر جاي دقيق ستون را بر روي صفحه بيس پليت مشخص مي كند .
در مكان هاي معين چند تكه فلز را خال جوش زنند تا ستون را راحت تر در مكان خود قرار دهند.
طبق برنامه بعداز اتمام كار يك جرثـقيل به كارگاه براي نصب ستون ها آورده مي شود.
سپس ستونها را با جرثقيل بلند مي كنند و به مكان مورد نظر برده مي برندو بعد از تراز كردن آن را در مكان خود قرار داده ، بعد از زدن خال جوش هاي مطمئن آن را از جرثقيل جدا مي كنند.
سپس بعد از اطمينان از نصب ستون جوشكار شروع به جوش كامل ستون به صفحه بيس پليت مي كند .
بعد از نصب ستون ها تيرهاي ساخته شده هركدام توسط جرثقيل برداشته شده ودرجاي خودطبق نقشه قرارداده مي شودوبراي اينكه تيردراثرضربه هنگام كاركردن جرثقيل وياهراتفاقي سقوط نكندتوسط چندخال جوش آن رابه اتصال زيرينش ثابت مي كنند.
شمشيري هاي پله را با تيرنمره16 ترتيب زير ساخته مي شود . تير راه پله را به صورت 8 و 7 بريده شده كه يكطرف آن به صورت 8 و طرف ديگر آن به صورت 7 خواهد بود سپس قسمت هاي خالي شده را طبق محاسبه داده شده توسط مهندس محاسب خم مي كنند تا به زاويه مورده نظر برس د. بعدازاتمام كارگذاشتن تيرهاجرثقيل ازكارگاه بيرون مي رود.ازاين به بعدكارجوشكاران برروي اتصالات خواهدبود
سقف هاي تيرچه بلوك:
اجزاتشكيل دهنده سقف تيرچه بلوك:
1-تيرچه
2-بلوك
3-ميله گردممان منفي
4-ميله گردحرارتي
5-كلاف عرضي
6-قلاب عرصي
7-بتون
تيرچه:
متداول ترين نوع تيرچه درايران تيزچه هاي بتوني مي باشدكه بافالب سفالي تهيه وعرضه مي گردد.
تيرچه هاي معمولي باخرپامسلح مي باشدخرپاازسه قسمت تشكيل ميشود.
1-ميله گردهاي كف خرپامي باشدكه تعدادوقطرآن طبق محاسبه بدست مي آيدوبايدازلحاظ طول وتعدادونوع ميله گرد(ساده يا آجدار)كاملاًمطابق نقشه باشدكليه ممانهاي مثبت تيرچه وسيله همين ميله گردها تحمل مي شودباتوجه به اينكه اغلب مهندسين محاسب براي صرفه جويي طول يك ياچندميله گردراكوتاه ترتعيين مي نماينداين ميله گردها بايد درست دروسط طول تيرچه(محل ممان مثبت بحراني)قرارگيرد.براي اينكه اين ميله گردها درموقع بتن ريزي جابجانشوندبهتراست آنهارابوسيله يك ياچندميله گردعرضي بهمديگرجوش بدهيم.
2-ميله كردفوقاني خرپاازميله گرد8يا10ويا12آجداربوده وداخل بتن سقف وميله گردهاي حرارتي فرارمي گيرد.
3-آنگاه ميله گرد مارپيچ ياميله گردمهاري خرپااست كه ميله گردكف رابه ميله گردفوقاني متصل ميكند.آنگاه بتني باعيار400يا450كيلوگرم سيمان ومصالح سنگي ريزدانه تهيه نموده وقالب راكه درحدود10سانتيمترپهناو4سانتيمترارتفاع داردازاين بتن پركرده وبوسيله ميزلرزان آن راويبره مي نمايند.
بلوك:بلوكهاي مورداستفاده درسقف هاي تيرچه بلوك معمولاً بتني،سفالي ويايونوليت است وهيچ گونه باري راتحمل نمي كندوفقط به عنوان قالب مورداستفاده قرارمي گيرد.بلوك هاي يونوليت ازلحاظ وزن سبك تربوده وباركمتري رابه ساختمان واردمي نمايدعرض بلوك هامعمولا40سانتيمتربوده گاهي نيزآنهاتا60سانتيمترهم مي سازندوارتفاع آن تابع ضخامت سقف بوده وبين20تا25سانتيمتراست .
ميله گردهاي ممان منفي:
بافرض اينكه تكيه گاه تيرچه هاگيردارفرض شوددرمحل تكيه گاه مماني ايجاد مي گرددكه مي بايدبوسيله ميله گردي تحمل شودبه اين لحاظ اگر دوعددتيرچه به يك تيرخم شودميله گردفوقاني تيرچه هارابوسيله قطعه ميله گردي به طول2تا5/2متربه همديگر متصل مي نمايدقطراين ميله گرد8يا10يا12استفاده مي گردد.درآخرين دهانه كه تيرچه به يك تيرختم مي شودنيزميله گردي رابصورت گونياخم نموده وقسمت كوتاه گونياراداخل آهن هاي تيرياميله گردهاي تيربتني قرار داده وقسمت مستقيم را روي ميله گردفوقاني تيرچه گذاشته وچندجاي آنراباسيم آرماتوربندي مي بندندبه اين قطعات ميله گردممان منفي مي گويند.
ميله گردحرارتي:
بعداتمام سقف وگذاشتن كليه آهنهايك سري ميله گرددرجهت عمودبرميله گردهاي بالاي تيرچه به فاصله تقريبي25الي40سانتيمترقرارميدهندقطراين ميله گردهابه وسيله محاسبه تعيين ميگرددومعمولاًميله گردي باقطر6يا8يا10ميليمتر ميباشدبه اين آهنهاميله گردحرارتي مي گوينداين ميله گردهابايدبه كليه آهنهاي تيرچه باسيم آرماتوربندي بسته شود
كلاف عرضي:
ازدهانه2/4متربه بالادروسط دهانه بين بلوك ها[عمودبرجهت تيرچه]فاصله درحدودحداقل ده سانتيمترقرارميدهندوزيراين فاصله راتخته اي قرارداده ودرون اين فاصله خداقل2ميله گردبه قطر10ميليمتريكي بالاويكي پايين قرارميدهندميله گردبالارابه ميله گردبالايي تيرچه ميبندند
ساخت تيرچه ها نيزمي تواند همزمان با ساخت تيروستون ها بوده است يابه صورت آماده ازبيرون تهيه گردد.
ساخت تيرچه مي بايست دريك سطح تراز صورت بگيردساده را در كنج كارگاه مستقر نمود و طبق محاسبه ي مهندس محاسب در فواصل معين ميلگرد هايي كه به يك اندازه بودند را جوش داد كه روي سر آنها به صورت قلاب مانند بود بعد يك شاخه اصلي ميلگرد را روي آن قرار داد و در سمت ديگر يك كارگر ميلگردها را به اندازه معين برش داده و در دستگاه خم كن ميلگرد قرار مي داد ، سپس ميلگردهاي شبيه 8 را بر روي گيره قلابي ميلگرد هايي كه روي تير نصب بودند گذاشته وشروع به جوش دادن آنها مي كرد.
لازم ذكر است كه تمامي مراحل ساخت تيرچه بوسيله مهندس محاسب محاسبه شده و در اختيار تيرچه ساز قرار داده شده بود.
فرداي آن روز پيمانكار يك وانت قالب سفال هاي كف تيرچه را به كارگاه منتقل كرد تيرچه ساز بتن مورد استفاده خود را در يك بشكه درست مي كرد و از آن استفاده مي نمود طبق شكل مقابل :
البته توليد تيرچه هنوز ادامه دارد.
نكته حائز اهميت در ساخت تيرچه ها استفاده از قالب هاي سفالي مي باشد كه ضمن اينكه بعد از ساخت تيرچه جزئي از آن مي شود انقباضات و انبساط هاي آن با بتن مشابه مي باشد و سبب تقويت سقف مي شود.
سقف:
کارگران اقدام به کارگذاشتن تيرچه ها نمودند . ابتدا تيرچه هـا را خوابانده و سپس به وسيله ي بلوک هايي کـه بايد در سقف بـه کـار مي رفت فـاصـله ي بين آنها را انـدازه کـردنـد . بطوريکه در دو سر تيرچه هـا يک رديف بلوک قرار داده و پس از اندازه کردن آنها را به وسيله ي مفتول در جاي خود محکم مي نمودند . سپس به کار گذاشتن سنجاقي ها پرداختند . بـعـد از اين کـار اقـدام بـه فرش نمودن سقف کردند . نـکته ي ديگـر اينکه در فواصل معين شده طبق نقشه بـه اجـراي کلاف عـرضي پـرداختند . اين فاصـله را ازپايين به وسيله ي تخته پوشاندند . سپس ميل گردهاي آن را کار گذاشتند .